|
2000
|
|
|
Euskal negozio honen jatorria Jon Elosegiren buruan eta ahaleginetan dago. 29 urteko gaztea da, minusbaliotasun fisiko bat duena (haurtzaroan meningitisak heldu zion eta zeharo gor utzi zuen); duela sei urte nabigatzen, programatzen eta". com" eremu batzuk
|
euskal
hiriburuenak esaterako erregistratzen hasi zen. Familiaren laguntzarekin, eta enplegua sortzen duen enpresari gaztea izateagatik Kutxak aurreraturiko 20 milioi pezetako kreditu biguin baten laguntzarekin, bilatzaile sendo bat, foro zerbitzu zabal bat eta burtsetako kotizazioetan sarrera izateko beste zerbitzu bat hasi zen abian jartzen.
|
|
|
|
Euskal
hiriburuko aldarte gehienak parte zaharrean, kaian, hondartzan, Ondarretan, Gros aldean txertatzen dira aniztasunez, nahiz eta akzioa ez izan bertako narrazioaren giltza nagusia. Gehiago isladatzen dira, bada, bertan amodioa, ekintza aktiboen atentatuen, esate baterako adierazpen psikologikoak; planu desberdinen loturek beti halako oihartzun intimista dute.
|
|
|
1936 urtean jada irrati estazioak zeuden
|
euskal
hiriburuetan. Donostiakoa Unión Radio rena zen eta gainerakoak zenbait enpresariren jabego ziren (De Pablo, 1998, 35).
|
|
2001
|
|
|
IRAILAREN erdialdetik bukaera bitartean, Batasunaren egoitza zentrala Iruñean izango da. Aldi berean, erakunde berrian nazio mailako karguak betetzen dituzten arduradunek, Iruñean burutu dute beren eguneroko beharra eta horrek zenbait buruzagi
|
euskal
hiriburu historikoan izatera behartuko du.
|
|
2002
|
|
|
Euskal Koreografo Gazteen Erakusketaren seigarren edizioa da aurtengoa eta aste hauetan hiru
|
euskal
hiriburuetan ari da burutzen. Erakusketa hau Eusko Jaurlaritzak sortzaile gazteen dantza garaikideko lan koreografikoak bultzatzeko eginiko ekimenetik sortu zen.
|
|
|
Hasteko, EAEn hirien eta landa eremuen sistema hierarkizatu bat ezartzendute, berrikuntza ekonomiko, sozial eta kulturalak modu orekatuan erakarri etabarreiatzeko. Sistema horren tontorrean hiru
|
euskal
hiriburuak kokatzen dituzte (Gasteiz, Donostia eta Bilbo) eta EAEko lurraldea 15 eskualde edo eremu funtzionaletan banatzen dute, bakoitzak bere eskualde burua (k) d (it) uela. EAEko lurraldeosoa eskualdetan banatzearekin lurraldearen maila ertaina indartzea bilatzen da, hots, erkidegoaren eta udalen barrutien arteko erdibideko lurralde eremuak gorpuztea, EAE osorako plangintzen eta udal bakoitzaren hirigintza planen artekozubi modura edo.
|
|
|
Testuinguru horretan kokatuko litzateke gaur egun trenbide azpiegiturarenarloan proiektu izarra den, euskal Y? deritzona;
|
euskal
hiriburu nagusien konexioazkarraz gain, estatu espainiarrarekiko eta frantsesarekiko eta, oro har, Europakoabiadura handiko sarearekiko lotura ere ahalbidetuko duena.
|
|
|
El País egunkaria argitaratzen duen PRISA komunikazio taldeak SER katearen akzio multzo bat erosi eta gero, aldaketa asko gertatu ziren horren barruan 1980ko hamarkadan, 40 Principales delakoan ere bai. Programazioa zentralizatuz joan zen, sateliteei esker, eta poliki poliki tokiko emanaldiak desagertuz joan ziren,
|
euskal
hiriburuetakoak barne.
|
|
|
Beste aldetik, Radio 5 zena Radio5 TodoNoticias izeneko irrati formula bilakatu zen 1994an. Ondorioz, ordura bitartean eskainitako tokiko programazioa desagertu zen, eta kateko korrespontsalia bilakatu ziren
|
euskal
hiriburuetako egoitzak, deskonexio lokal gutxi eskaintzen zituzten arren.
|
|
2003
|
|
|
Izan ere, ELA, LAB, EHNE eta HIRU sindikatu abertzaleek maiatzaren batean Bilbon «Langileok, Demokrazia, Justizia eta Autodeterminazioa» lelopean manifestazioa egitea erabaki dute. ESK eta EILAS sindikatuek gainerako sindikatu abertzaleekin ekintza sindikal bateratua mantentzen duten arren, arrazoi desberdinengatik oraingoan,
|
euskal
hiriburu nagusietan maiatzaren bateko manifestazioa elkarrekin egitea erabaki dute. CCOO, UGT, CNT, CGT eta USOk manifestazioak egingo dituzte bakoitzak bere aldetik euskal hiriburuetan.
|
|
|
ESK eta EILAS sindikatuek gainerako sindikatu abertzaleekin ekintza sindikal bateratua mantentzen duten arren, arrazoi desberdinengatik oraingoan, euskal hiriburu nagusietan maiatzaren bateko manifestazioa elkarrekin egitea erabaki dute. CCOO, UGT, CNT, CGT eta USOk manifestazioak egingo dituzte bakoitzak bere aldetik
|
euskal
hiriburuetan.
|
|
2004
|
|
|
Espainiako ezkerrek zokoratu egin zituzten ordurarte izandako federalismoaren aldeko jarrerak baita autodeterminazioaren aldekoak ere. 1978ko Aberri Egunean,
|
euskal
hiriburuetan" Konstituzioan Autodeterminazioa" zioten pankarten atzean PSOEkoak zein PCEko buruzagiak kaleratu baziren ere, Madrilgo Gorteetan eskubide horren aurka bozkatu zuten. Konstituzioaren 2 artikulua," Espainiako Nazioaren batasun disolbaezina" rekin batera" nazionalitate eta erregioentzat autonomia" bermatzen duena, izanen zen ordutik aurrera beraien politikoa.
|
|
|
Beraz, euskararen aldeko hautuak mespretxua eta gorrotoa ere eragin ditzake zenbait erdaldunengan. Horrela gertatu zitzaion, esaterako, Ana Urkizari behin batean
|
euskal
hiribururik euskaldunenean: –Donostiako haur parke batean, ume bati txirristara igotzen laguntzen diot, noski, euskaraz.
|
|
2005
|
|
|
Salerosketa moduari zegokionez Revista de las Provincias Euskaras doan jasotzen zuten Ateneoko kideek.25 Harpidetza zen eskuratzeko beste modua. Harpidetza puntuak Hegoaldeko lau
|
euskal
hiriburuetan, Madrilen eta Habanan eskaintzen ziren. 1879an harpidetza gune berriak ireki ziren Amerikan:
|
|
2006
|
|
|
Hemeretzi etapatan banatutako ibilbide luzea da hauxe, Karrantzan dagoen Zalama mendian hasi eta euskal Pirinioetako Hiru Erregeen Mahian amaitzen dena. Nolanahi ere, Bilbo, Gasteiz, Donostia, Iruñea, Donibane Garazi eta beste
|
euskal
hiriburuekin lotzeko sei era ere adierazten ditu. Bestalde, ibilbidea egiteko asmotan dabilenari lagungarri izango zaizkion mapa zehatza, bidean aurki dezakeenari buruzko oharrak eta Alberto Murok egindako argazkiak ere ageri dira liburuan.
|
|
2007
|
|
|
Air Nostrum ek ere lotuko du Bilbo, kasu honetan Badajozekin, norabide bakoitzean astean bi hegaldiren bidez. Hegaldi horiek martxoaren 1etik aurrera egongo dira martxan, eta 28,05 euroko prezioa izango dute ibilbide bakoitzeko. Hala, ostegunetan eta igandeetan, 18:05ean eta 12:00etan, hurrenez hurren, Talavera La Realeko (Badajoz) aireportutik irtengo dira hegaldiak,
|
euskal
hiriburura. Alderantziz, hegazkinak La Palomatik (Bilbo) abiatuko dira ostegunetan, 15:50ean, eta igandeetan, 10:10ean.
|
|
|
Estrategia horren barruan, Eusko Jaurlaritzak funtsezkotzat jotzen du egungo mugikortasun sistema aldatzeko edozein ahalegin, auto pribatuaren erabilera masiboan oinarritua, eta horren ordez garraiobide publikoak eta gutxiago kutsatzen dutenak bultzatzea. Gobernuak berak berriki egin dituen azterketen arabera, ia milioi erdi joan etorri egiten dira egunero Euskal Herrian zenbatzen diren sei milioi lekuetatik–
|
euskal
hiriburuetara. Horietatik, 320.000 baino gehiago autoz egiten dira, %60 Bilbok jasotzen du bidaia kopuru handiena, 300.000 inguru, baina garraio publikoaren eskaintza zabalari esker, auto pribatuan ehuneko txikiena duen hiriburua da (%50, 9).
|
|
|
Bi
|
euskal
hiriburu horietan 1951ko grebaren helburua biztanleria jasaten ari zen bizi baldintza txarren kontra kokatu behar da. 1947an egoera ekonomiko berdintsua bazegoen ere, lau urte beranduago izan ziren gatazketan kutsu politikoa ahulagoa izan zen 47koan baino, nahiz eta horiek guztiak protesta ziklo berberean sailkatu.
|
|
2008
|
|
|
Donostia? Euskal Herriko hiriburu euskaldunena izanki eta hizkeraz azken hamarkadetan nagusitu den euskara eredutik hurbilen dagoena, Donostia litzateke behar bada
|
euskal
hiriburu literario naturalena. Areago aintzat hartzen bada euskarazko argitalgintzaren, eta bereziki argitalgintza literarioaren?
|
|
|
Horregatik, akaso, 60eko hamarkadan hasi zen mugimendu bat euskal letretan Bilbo bilaka zedin
|
euskal
hiriburu literarioa. Honetan aintzindari Aresti izan zen eta Atxagak Pott bandaren garaiean Bilbora bizitzera joanez joera honen oinordekotza aldarrikatu zuen.
|
|
|
Konparaketa guztiz egokia izan ez arren, barkatuko didazue udako zezenketa feriak eta bertso saioak alderatzea.
|
Euskal
hiriburu zenbaitetako festetan arratsaldero zezenketak izaten diren moduan, zenbaitetan, bertso saioak izaten dira eguerdiro. Horiei deitzen diet nik Udako bertso feriak.
|
|
|
Richard Straussek Bigarren Mundu Gerraren hondamendiaren ondorengo urteetan idatzitako liederrak ez dira Artetaren ohiko errepertorioan sartzen. Musika malenkoniatsua da, dramatikoa ere bai, gizarte eta ideia baten gainbeherari hil kantuak direlako ia, baina
|
euskal
hiriburuetan emandako kontzertuetan, arrakasta izan du sopranoak. Madrilgo kontzertuan ere txalo ugari jaso zituen.
|
|
|
Denboraldiaren aurkezpena, berez,
|
euskal
hiriburuetan aste honetan emandako kontzertu arrakastatsuen bidez egin du orkestrak, baina Madrilgo joaldiak esanahi berezia zuen. Espainiako hiriburuko auditorio garrantzitsuenak ziklo bat antolatu du aurten lehen aldiz, eta zikloari hasiera emateko ohorea Euskadiko Orkestrari egokitu zaio.
|
|
2009
|
|
|
|
Euskal
hiriburuetan egindako ekitaldiekin eman diote hasiera alderdiek hauteskunde kanpainari. Kanpaina amaituta, hauteskundeen eguna izango da ekainaren 7an.
|
|
|
Euskadiko Orkestra Sinfonikoak abonu denboraldia irailaren 23an hasiko du Iruñean eta 2010eko ekainaren 4an amaituko du Gasteizen. 14 egitarau emango ditu lau Hegoaldeko
|
euskal
hiriburuetan eta guztira 57 kontzertuk osatuko dute denboraldia.
|
|
|
Horrez gain, LAB sindikatuak lan egutegi propioa aldarrikatzeko bilkurak egingo ditu eguerdian
|
euskal
hiriburuetan, eta ELAk egoitzak ireki egingo ditu, egun normaletako ordutegiarekin.
|
|
|
Frankoren erregimenak ez zuen onartu.
|
Euskal
hiriburuen arteko loturak ez zitzaizkion komeni zentralismo espainiarrari. Bilbo eta Gasteiz trenez lotzeko aukera galdu zen.
|
|
2010
|
|
|
Martxoaren 2an Gasteizen kaleratuko dira; 8an Emakumeen Nazioarteko Eguna dela eta Iruñean kaleratuko dira eta 27an
|
euskal
hiriburuetan eta Iruñean kaleratuko dira.
|
|
|
Apirilaren 19tik 22ra bitartean
|
euskal
hiriburuan elkartuko dira Ferran Adria, Pedro Subijana, Martin Berasategi eta Juan Roca sukaldariak, besteak beste, tamaina txikiko sukaldaritzaz hitz egiteko.
|
|
|
Oraingoan ere La Scintilla orkestra izango du lagun. Hurrengo astean beste
|
euskal
hiriburuetan ere arituko da italiarra: apirilaren 19an Iruñean eta hilaren 20an Gasteizen.
|
|
|
Atxilotuak pertsonalitate arazoak zituen eta hori izan zen amona labankadaz zauritzeko arrazoia, eta ez honek dirurik ez ematea. Hilketa gaitzesteko elkarretaratzeak egin dituzte
|
euskal
hiriburuetan.
|
|
|
Oraingoan ere La Scintilla orkestra izango du lagun. Hurrengo astean beste
|
euskal
hiriburuetan ere arituko da italiarra: apirilaren 19an Iruñean eta hilaren 20an Gastezen.
|
|
|
Aipatzekoa da Radio Vitoriaren historiari buruzko irudiz osatutako gelaurrea izango duela erakusketak. Bertan, irrati katearen hainbat egoitza zein protagonista ikusiko ditugu, 75 urte hauetan zehar
|
euskal
hiriburuarekin batera bizitako garapena ere aztertzen dugula.
|
|
|
Protestak
|
euskal
hiriburuetan
|
|
|
Erasoak gorabehera, uda eta
|
euskal
hiriburuetako jaiak lasaiak izan direla azpimarratu du. Lasaitasuna izan da nagusi, herritarrek gero eta leku handiagoa dute eta terrorismoa goraipatzeko ekimenek gero eta txikiagoa.
|
|
|
Azkenik, hiru
|
euskal
hiriburuak orain Euskadiren irudi moderno bat ematen ari direla gogorarazi du Lazcozek, oso albiste ona euskal herritarrentzat.
|
|
|
Protestak
|
euskal
hiriburuetan
|
|
|
Hezkuntza eredu hau praktikara eramateko ekintzetako bat, biktimen testigantza eskoletako geletara eramatea da. 12 ikastetxeentzat egin zen ekimena dugu, baina eskaintza handiagoa izan da, hori dela eta, 50 ikastetxeetara zabalduko da hiru
|
euskal
hiriburuetan. Datorren urtean hezkuntza sistemak material eguneratua izango duela adierazi du Bakeguneak dituen helburuei aurre egiteko.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren Zinema Euskaraz programari esker Eguberrirako etxean filmaren euskarazko bertsioarekin gozatu daiteke
|
euskal
hiriburuetako zinema aretoetan. Norvegiako filmak Donostiako Zinemaldiaren 2010eko edizioan Gidoi Onenarentzako Epaimahaiaren Saria jaso zuen.
|
|
|
Hartara,
|
euskal
hiriburuetan eta herrietan ia 20 urte lehenago bizitako prozesua ematen hasi zen herrixka eta bailara haietan, baina sakoneko ezberdintasun batekin: ikastola sortzeko ekimena ez zen herrietatik bertatik sortu, baizik eta kanpotik etorritakoen eskutik.
|
|
2011
|
|
|
Milaka turistek bete dituzte Aste Santuko oporraldian
|
euskal
hiriburuetako kaleak. Ateri eutsi dio zeruak ia egunero, eta bisitariak gustura ibili dira han eta hemen, hirien txoko ezagunenak pil pilean jarrita.
|
|
|
Düsseldorfer Symphoniker orkestrak, bestalde, hainbat kontzertu eskainiko ditu
|
euskal
hiriburuetan, hilaren 13tik 17ra bitartean. Europako orkestra entzutetsuenetako bat da Düsseldorfekoa, eta, bertako musikarien eskutik, Brahms eta Schumann konpositoreen doinuak izango ditugu entzungai.
|
|
|
Bilduk, EAJk eta PPk hiru
|
euskal
hiriburuak bereganatu dituzte
|
|
|
Bilbon egin duten prentsaurrekoan, Carlos Torner Bilboko asanbladako kideak manifestu bat irakurri du dozenaka militanteren aurrean. Bertan azaldu duenez, 23 asanblada lokalek babestu dute manifestu hori eta tartean dira hiru
|
euskal
hiriburuetakoak edota eskualde garrantzitsuetakoak, besteak beste. Gaineratu du, Ezker Batuko 24 koordinatzaile lokalek ere babestu dutela testua eta datozen egunetan atxikipenak bilatzen jarraituko dutela.
|
|
|
Ostiralean ezker abertzaleko bost bururi (besteak, beste, Arnaldo Otegi Batasuneko bozeramaile ohia eta Rafa Diez LABeko idazkari nagusi ohia) zortzi eta hamar urte arteko kartzela zigorra jarri zieten ETAko kide izatea leporatuta Bateragune auzian.Euskal gizarteari kontzentrazioetan parte hartzeko deia egin diote, agerraldian irakurri duten idazki batean. Bihar
|
euskal
hiriburuetan egingo dituzte, eta larunbatean Bilbon, Epaiketarik ez. Zigorrik ez.
|
|
|
Bilduren hitzetan, Donostia da proiektu bat ere gelditu ez duen
|
euskal
hiriburu bakarra.
|
|
|
Haren ondoan, Araban euskarak izan duen bilakaeraz mintzatu da Manu Ruiz Urrestarazu eta, Diputazioari eskerrak eman ondoren, Euskaltzaindiak Araban duen babesaz hitz egin du: . Euskararekiko arabarren atxikimena, espero zen bezala, ez da geratzen Diputazioan bakarrik, Gasteizko Udalak ere eta 1996tik Euskaltzaindiarekin urtero izenpetzen du hitzarmen berezi bat, Arabako biztanlego gehiena Gasteizen izanik eta udal barrutia
|
euskal
hiriburuen artean handiena delarik. Arabako instituzio denak, Biltzar Orokorrak, Kuadrillak eta Udalak, besteak beste, euskararen aldekoak direla gaur esan dezakegu pozik?.
|
|
|
1999an EITBk Inbertsioetarako Plan Berezia jarri zuen martxan, digitalizazioosoa zuelarik helburu nagusi; DIGIBat akronimoak EITBren digitalizazioarenbitartez lortutako
|
euskal
hiriburu guztien batura digitala adierazten du. 1999koBalantze Txostenak agertzen duenez, analogikotik digitalerako aldaketak 2007.urtea zuen zedarri eta bost fasetan beteko zen:
|
|
|
Hiru
|
euskal
hiriburuetako EITBko egoitzak osorik berritzeko plana, multimedia eremu digitalera egokitzeko. Proiektua 2002an iragarri zen eta 2007ko apirilaren 3an inauguratutako Bilbokoegoitzara aldatzean amaitu zen (Otermin eta Diez, 2007:
|
|
|
Izan ere, Sakanan oso erraz egin zitekeen antzeko zerbait. Pista eta baso arteko errepide luze eta lasaiak ditugu, harizti zoragarriak, Aralar eta Urbasa eskueranGainera kokapen ezin egokiagoan gaude,
|
euskal
hiriburu guztietatik hurbil gaude eta. Baina ez.Ultzaman egingo duten horixe bera proposatu eta" adostu" zen duela pare bat urte, Altsasuko udaleko gobernu taldean. Baina diru publikoaren bideak bihurriak izan ohi dira, eta proiekturako behar zuten diruak, plastikozko belardi baten azpian daude orain, lurperatuta esatera gindoazen, baina plastikoperatuta esatea egokiagoa da.Hortaz, oraingoan" gora Altsasuko Udala" nahi bai, baina ezin dugunez esan, Gora Ultzama!
|
|
|
" Gauzak horrela, eta garai horretan Bilbon edo edozein beste
|
euskal
hiriburu batean bizi ziren ikasleek, poliziaren furgoi baten aurrean haietako kanturen bat txistukatzen pasatzen zirenean, autoestimuaren igotze ia bat batekoa sumatzen zuten, aldi berean errebelde eta diktadura baten aurkari moderno inongo frankistek izan ezin zitekeen moduaneta benetako euskaldun sentitzen ziren. Lehenengoa normala zen neurri batean, ezin konta ahala baitziren 60 bukaera haietan kantariak eta kontzertuak non tradizioarenganako maitasuna eta jarrera progresista bat edo beste lotzen ziren.
|
|
2012
|
|
|
|
Euskal
hiriburuetan 2.000 lagun inguru bildu dira murrizketen kontra protestatzeko. Candido Mendezek Madrilen esan duenez, De Guindosek iruzur egin du kontuak ateratzen ez zaizkiolako.
|
|
|
2.000 lagunetik gora bildu dira igande honetan hiru
|
euskal
hiriburuetan, Gure eskubideak defenda ditzagun, PPren Gobernuaren murrizkete n aurka lelopean protestatzeko. Damaso Casado UGT Euskadiko idazkari nagusia eta Unai Sordo CCOOko arduraduna Bilboko manifestazioan izan dira.
|
|
|
Gernikako Akordioaren sinatzaileek mobilizazioak deitu dituzte
|
euskal
hiriburuetan, ostiral honetarako, Auzitegi Gorenak Bateragune auziaren baitan kaleratutako epaiaren kontra protesta egiteko. Prozesuaren aurkako eraso gehiago ez.
|
|
|
Manifestazioak hiru
|
euskal
hiriburuetan 19:00etan hasi dira, CCOO eta UGT sindikatuek deituta. 25.000 pertsona izan dira Bilbon, eta ehunka Donostian eta Gasteizen.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan ospatzen diren jaiek, eskuarki, hurbileko herritarrak erakartzen dituzte, abuztuan
|
euskal
hiriburuetan egiten direnek salbu; horietako batzuk, gainera, Donostiakoak, adibidez, turistak aintzat hartuta begira sortu ziren.
|
|
|
Halaber, herrialde bakoitzaren barruan bada polarizazio handi bat eta hiriguneen artean. Lehen sektorearen suntsipen gero eta handiagoa, industriaren birmoldaketa eta
|
euskal
hiriburuetako eskualdeetan kontzentratutakozerbitzuak garatzearen aldeko apustua direla medio, Euskal Herri osoko biztanleriaren% 62,619 eskualde horietan biltzen da (Bilbo Handian eta Vitoria Gasteizen, herrialdehorietako herritarren% 72,8 eta% 77,5 bizi dira, hurrenez hurren).
|
|
|
Beste hiri batzuetan, hala nola Bilbon, lau hankako bidaiariek ere ez dute erraza.
|
Euskal
hiriburuak debekatzen du «animalia bizidunak behar bezala prestatutako ontzietatik kanpo eramatea», 2009an onartutako araudiak dioenez. Oro har, hiriak «garraio zerbitzuaren funtzionamendu egokia oztopatzen duen» edozein portaera debekatzen du, eta horren barruan sartzen dira, bere araudiaren arabera, hirian ibiltzeko moduko edo autobusetan aske ibiltzen diren txakurren bidaiak.
|
|
|
Alderdi edota ideologia horrek agintzen duen tokietan aurrera eramandako pribatizazio prozesuak ikusita, ez da harritzekoa “copy paste” delako formula bera errepikatu nahi izana gure paregabeko hiriburuan. “Copy paste” horrek Paris, Bartzelona, Indiasko Cartagena, Grenoble, Huelva edo Leon bezalako tokitan gertatutako porrota bermatzen digu Gasteizen,
|
euskal
hiriburuen artean abangoardia pribatitzailearena eginez, eta Euskal Herri osoan eraginkor eta errentagarria izan den ur kudeaketa publikoaren esperientzia bikaina alde batera utziz. Giza eskubide baten kudeaketa oligopolio pribatuaren esku uzteak, udal finantziazioa bilatzeko, burbuila berri baten sorrera baino ez du errazten, kasu honetan burbuila hidrikoa, hain zuzen.
|
|
2013
|
|
|
ETBk hori eskaini behar du.
|
Euskal
hiriburuen eta orobat herri urbano handietako euskal gizartearen bizitza eskainiko lukeen telebista behar dugu.
|
|
|
Sarreretan, doako edo kostu txikiko planak eta jarduerak proposatzen dira, txikienak dibertitu daitezen. Gasteizko Udalaren web guneak ere badu familia turismoarentzako orri berezi bat
|
euskal
hiriburuan, eta haurrentzako, jateko gomendatutako guneetarako eta haurrentzako aisialdi agendarako ezinbesteko planak jasotzen ditu. Valentzian, haurrentzako aisia gida osoa da Zero ADoce.
|
|
2014
|
|
|
|
Euskal
hiriburuetan, euskararen transmisioaren eta erabileraren alde zelan jokatu behar den aztertu da jardunaldiotan. Izan ere, hiriak bilakatu dira euskal hiztunen bizigune nagusienak.
|
|
|
Prentsaren gaiarekin jarraituz, 1890eko hamarkadan zehar,
|
euskal
hiriburuetako prentsa organoak komunikabide enpresa bihurtzen joan ziren heinean, irakurle gehiagorengana iristen hasi ziren, eta horrek ideologia errepublikanoa zabaltzeko erraztasunak eskaini zizkien. Gaztelaniak jarraitu zuen izaten errepublikanoek publikoan erabiltzen zuten aurreneko hizkuntza, baina ez bakarra.
|
|
|
60ko hamarkadan, publizitatearen sektorea erabat profesionalizatuta zegoen jada. Publizitate agentziak, batik bat,
|
euskal
hiriburuetan zeuden. Estatuko publizitate agentzia garrantzitsuek2 ordezkaritzak zituzten Bilbon, Donostian eta Iruñean.
|
|
|
Espainiar Ministroen Kontseiluak euskal ‘y’ aren zati bat eraikitzeko obren kontratuaren eskaintza egitea baimendu du, 131 milioi euroko inbertsioarekin. Abiadura Handiko Trenaren sareak hiru
|
euskal
hiriburuak lotuko ditu. Mondragon Bergarako zatiak izan du baimena, hor hiru euskal hiriburuetara zuzendutako adarrak batzen diren gunea da.
|
|
|
Abiadura Handiko Trenaren sareak hiru euskal hiriburuak lotuko ditu. Mondragon Bergarako zatiak izan du baimena, hor hiru
|
euskal
hiriburuetara zuzendutako adarrak batzen diren gunea da.
|
|
2015
|
|
|
aldarrikatzen jarraitu dugu. Bide horretan, gipuzkoarrok hurrengo hitzordua ekainaren 21ean Donostian izango dugu". Piztu ilusioa ekitaldiaEkainaren 21a egutegian markatuta dute Gure Esku Dago ko kideek, eta getariarrek joan den ostiralean ekitaldi sinboliko bat egin zuten
|
euskal
hiriburuetan egingo diren ekitaldietan parte hartzera animatzeko herritarrak. Izan ere, Berdura Plaza argitu zuten erabakitzeko eskubidearen aldeko 2.000 kandelarekin.
|
|
|
Europear Batasunak 2020rako eskatzen duen %50etik urrun eta 2030erako gomendatzen duen %70etik oso urrun. Bilboko Udalak, berriz, 10 urte galdu ditu bilketa selektiboan, eta
|
euskal
hiriburuen artean azkena da... Zabalgarbik hondakinak behar ditu. Zertarako eta zergatik birziklatu eta aprobetxatu. Azken urteotan Ekologistak Martxanek publikoki salatu du Zabalgarbiko hondakinen tratamendurako instalazioak eragin handia duela ingurumenean, hondakinak modu ez eraginkor batean balioztatzen dituela eta gainera ekonomikoki ez dela iraunkorra.Honako salaketa zehatz hauek egin ditugu:
|
|
|
Parte hartze handia izan da gehiengo sindikalak
|
euskal
hiriburuetan gaur eguerdian antolatutako elkarretaratzeetan. Bilbon, udaletxeko eskailerak' konponbidearen alde' bete dituzte.
|
|
|
Halaber Donibane Lohizunerekin ere, hurrengo urtean. Nafarroako Erresumari estuki loturiko beste
|
euskal
hiriburu historiko batekin ere lokarriak sendotu nahi izan zituen: Donostian izan zen Iruñeko korporazioa, hiriaren berreraikitze eta hedatzearen mendeurrenean, 1963an.
|
|
|
Gipuzkoak 2012an hasi gorakadari segitu dio, 4.397 biztanle gehiago baititu orain, azken urtean 1.360 pertsona gehiago zenbatuta.
|
Euskal
hiriburuen artean, Gasteiz izan dajazko urtean biztanle igoera izan duen bakarra (1.837 gehiago), Bilbok eta Donostiak galdutakoak baino gehiago irabazi baitituzte (1.209 eta 106). 2015ean biztanle gehien galdu dituzten herrien artean, Getxo, Santurtzi, Basauri, Portugalete eta Sestao daude.
|
|
|
Gertakari historikoa: lau
|
euskal
hiriburuetan auzapez euskaldunak izanen dira, sekulan gertatua etzena. Orotara, PNV nagusi 121 Herriko Etxetan, EH Bildu 75etan, Sozialistak 9tan eta PP 3tan.
|
|
|
Ekainaren 21ean,
|
euskal
hiriburuetan eta Baionan ere, Gure Esku Dago plataformak antolatu ekitaldiak eginen dira erabakitzeko eskubidea aldarrikatzeko. Politika alorreko, sindikatuetako, kirol munduko, kulturako eta kazetaritzako hainbat ordezkarik bat egin dute Gure Esku Dagok ekainak 21eko deitu ekitaldiekin.
|
|
|
Espainiar ministroen kontseiluak, abiadura handiko treinari dagokion Atxondo eta Abadiño arteko lotura baimendu du; 96,6 milioi euro gostako da, 6,6 kilometroko luzera duen zatia, eta Gasteiz eta Bilbo elkartzen dituen loturan dago. Abiadura handiko treinak hiru
|
euskal
hiriburuak lotuko ditu eta Frantziako mugara helduko da, Madrilgo ministerioak jakitera eman duenez.
|
|
2016
|
|
|
" Aitak denetariko bildumak egiten zituen. Mineralak gogoko zituen, eta
|
euskal
hiriburuetako merkatu txikietara joaten zen haien bila".
|
|
|
De Quincey k esan zuenari jarraituz, krimena artelan gisa ulertzen zuen, eta kaleko adokin bakoitzean aztarnaren bat edo hormetako adreiluetan mezu ezkuturen bat aurkitzen, oinatz bakoitza telegrama bat balitz bezala irakurtzen erakusten zien ikasleei. Arkauten, noski, ez zegoen horretarako aukerarik, baina bere ikasleak hartu eta
|
euskal
hiriburuetan barrena erabiltzen zituen, hiriko edozein bazter hilketa balizko baten agertoki gisa begiratzen ikas zezaten, eta tarteka gelditu eta bidean gurutzatutako gizaki guztien azterketa azkar bat egiten zuten, hiltzaile posibleenak zein ote ziren ikertuz. Ikasturte bukaeran, azterketak iristen zirenean, ikasle bakoitzak hilketa on baten proposamena egin behar izaten zuen eta, kontatzen zuenez, ergelkeria izugarriak idazten zituzten, baina baita talentu izugarria erakusten zuten lanak ere eta, lan horiek komentatzen hasten zelarik, Eneida ri edo Odisea ri buruz hitz egiten ari zela ematen zuen.
|
|
2017
|
|
|
Zertan dute antza Pedraza de Albak (Salamanca, Espainia) eta Donostiak? Bada 250 biztanleko herrixka espainiarrak eta 186.000ko
|
euskal
hiriburuak estrategia bera darabiltela haien festak promozionatzeko. Pedraza de Alban, Leticia Sabaterrek egin zuen pregoia duela pare bat urteko Ama Birjinaren festetan; eta Donostian, Angels Barcelori eman nahi izan diote aurtengo San Sebastian eguneko urrezko danborra.Baten bati irudituko zaio ez dagoela parekatzerik La salchipapa kantuaren egile karrankaria eta Hora 25 irrati albistegiaren gidari seriosa.
|
|
|
Urtarrilean, otsailean eta martxoan ariko da zeregin horretan GEDeko Donostia Galdeketa elkartea. Orain arte ez da halako galdeketarik izan
|
euskal
hiriburuetan; aurrenekoa litzateke, beraz, Gipuzkoakoa.Ia bi orduko ekitaldia egin dute, hitzartzeekin eta musikarekin, eta 400en bat sinadura batu dituzte. Jende ezaguna bildu dute lehen sinatzaileen artean:
|
|
|
PSEko zinegotzia da Marta
|
euskal
hiriburu batean, eta bere mutil lagunak konbentzitzen du alderdiko primarioetara aurkez dadin, alkategai izateko. Horrek, baina, lehen lagunak zituen asko etsai bihurtzea ekarriko dio, eta komunikazio tekniketan trebatu beharra, bai alderdi barruari bai gizarteari begira.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako, Espainiako Gobernuko eta Bilboko, Gasteizko eta Donostiako adituek adostu dute Abiadura Handiko Trena (AHT)
|
euskal
hiriburuetan sartzeko moldea. Bilbon, AHT lurpetik sartuko da.
|
|
2018
|
|
|
Milaka lagun mobilizatu dira azaroaren 25ean, emazteen kontrako indarkeria gaitzesteko. Emazteenganako Indarkeriaren Kontrako Nazioarteko Eguna dela eta,
|
euskal
hiriburuetan manifestazioak egin dira" Justizia Patriarkalaren Gainetik, Saretze Feminista" lelopean, besteak beste, Bilbon, Donostian, Gasteizen, Iruñean eta Baionan. Gaur egun, indarkeria matxistaren biktima diren 4.565 emakumek Ertzaintzaren babes neurri bat dute, Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak ohar bidez jakinarazi duenez.
|
|
|
Arrazoiak baditu kezkatzeko, obrak egiteko argudio guztiak ezerezean geratzen ari dira eta.Kontua da Euskal Y-aren inbertsio erraldoia justifikatzeko (5 eta 10 mila milioi euro artekoa, zehaztugabea), azpiegituraren erabilera mistoa (bidaiariak eta salgaiak) ziurtatu behar zela.
|
Euskal
hiriburuen arteko bidaiak mugikortasunaren %3 besterik ez dira; eskualde barneko eta eskualde arteko mugimenduak, berriz, %97 Hori horrela, bidaiarien erabilera hutsak ez zuen justifikatzen AHTa eraikitzeko behar den dirutza xahutzea. Hori jakinik, Jaurlaritzak Euskal Y-a salgaietarako bide azkar eta luze baten katebegi gisa aurkezten du:
|
|
|
Irribarrea muzin bihurtu zitzaien, ordea, Arantxa Tapiaren hitzaldia entzun eta gero. AHTaren garrantziaz mintzatu zen Eusko Jaurlaritzako Azpiegitura sailburua, eta, zehazki, «herri eraikuntzarako» tresna gisa aurkeztu zuen tren lasterra, «lau
|
euskal
hiriburuak lotuko dituelako». UPNko eta PPko ordezkarien protesta eta marmarrak ozen entzun ziren aretoan, Tapiak diskurtsoaren gaztelaniazko bertsioa bukatu zuenean.UPNko buru Javier Esparzak «lotsagarritzat» jo zuen Hego Euskal Herriko lau hiriburuei eginiko aipamena:
|
|
|
Ekimenaz informatzeko eta galdeketa laguntzeko informazio guztia plazaratu dugun www.donostiagaldeketa.eus webgunean zabaldu dugu boluntario izena emateko aukera ere. Era berean, galdeketa egunean Donostian egon ezin direnek, bozka aurreratua emateko aukera izango dute larunbata bitarte Euskal Herria kalean.Azaroaren 18an aitzindari izango gara, Donostia izango baita hautetsontziak kalera aterako dituen lehen
|
euskal
hiriburua, herritarren eskutik eta herritarrentzat, modu erabat autonomo eta autofinantzatuan. Gaitasun tekniko, ekonomiko eta kolektibo izugarria erakutsiko dugu galdeketaren bitartez.
|
|
|
Hain zuzen ere, Gasteizen asteburuetan edo jaiegunetan film bat ikustearen truke batez beste 8,60 euro ordaindu behar dute herritarrek. Gainerako
|
euskal
hiriburuetan, berriz, Bilbon batez besteko prezioa 8,45 eurokoa da, Iruñean 7, 90 eta Donostian 7, 80. Astegunetan prezioak bere horretan mantentzen dira Gasteizen, Bilbon eta Iruñean; Donostian, berriz, 7,80 eurotik 6,73ko jaisten da. Espainiako Estatuaren erreferentzia kontutan hartuz gero, astegunetan, sarrera arruntaren truke gehien kobratzen duten bost hiribururen artean, Euskal Herriko b... Gasteiz eta Bilbo.
|
|
|
Haatik, 2017ko otsailean Udalberrik mozio hori bera aurkeztu zuenean, erretiratu egin behar izan zuen, ekimenaren edukia husten zuen zuzenketa bat aurkeztu baitzuen gobernu taldeak. “Uste dugu oraingoan ezin digutela ezetz esan. Alde batetik, ikusi dugu aurtengo udan ez dela arazo bat izan, justu guztiz kontrakoa baizik, eta bestetik, Bilbo da konpromiso hori hartu ez duen
|
euskal
hiriburu bakarra, baita Estatuko azkenetako bat ere”, Arenalek esan duenez.
|
|
|
Hortik aurrera, herri guztietatik zetozen kide karlistak hasi ziren elkartzen
|
euskal
hiriburuan. Horrek ezerezean utzi zuen Nafarroako Herri Fronteak deitutako greba orokorra.
|
|
|
1930etik aurrera, etorkin nafarrak %75 baino gehiago ziren. Bertze
|
euskal
hiriburuekin alderatuz, Iruñeko kasuaren berezitasuna da kopuru hori. 8 koadroan aurkezten den bezala, bertze hiriburuetan hiriburutik kanpo baino lurralde berean jaiotakoen proportzioak askoz murritzagoak ziren.
|
|
|
Bertze
|
euskal
hiriburuetan kopuru erlatibo horiek ez ziren iristen %20ra, eta kasu aunitzetan %15era ere ez. Beraz, Iruñeko hazkunde demografikoa Nafarroako biztanleriaren birbanatze prozesu izugarri batean oinarritzen dela erran daiteke.
|
|
2019
|
|
|
Ayuntamiento de Durango. zuten, lehenengo aldiz, oker ez banago. Ildo propagandistiko beretik, RSVAPen batzarrean RIEV berriz argitaratzeaz edota
|
euskal
hiriburuetan unibertsitate fakultateak zabaltzeaz esandakoak aipatu ziren (Gernika 1952a: 226).
|
|
2021
|
|
|
Euskadin Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errenta ezartzearen aldeko Herri Ekimen Legegilea bultzatzen duen herri plataformak, ekimen hori Eusko Legebiltzarrean aurkeztea babesten duten 10.000 sinadura biltzeko kanpaina hasi du, Autonomia Erkidegoko hiru
|
euskal
hiriburuetan. Bultzatzaileen ustez, Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errenta" pobreziarekin amaitzeko eta pertsona guzien eskubideetan aurrera egiteko tresna bat" da.
|
|
|
ELA, LAB, ESK, Steilas, Etxalde, Hiru, CGT eta CNT sindikatuak
|
euskal
hiriburuetako karriketara atera dira abenduaren 1ean, lana, erretretak eta bizi baldintza duinak galdegiteko. Gainera, karrikako borrokak eta mobilizazioak plantan ezartzen segitzeko deia egin dute.
|
|
|
Kirola sustatzen duen hiriaren ezaugarriak Gasteiz, 2012an Europako Hiriburu Berde bihurtu zena, eta 2019an Hiri Berde Global izendatu zutena, politika horien adibide da, agian beste hiri batzuek egin ditzaketenak. Zein dira
|
euskal
hiriburua jarraitu beharreko eredu izatera eraman duten oinarrizko oinarriak. Ondoren errepasatuko ditugu.
|
|
|
Hala ere, jarraibide oso laxoei jarraituz Europako beste herrialde batzuetatik datozen turisten eta turista ez direnen etorrera txundituta bizi dugu guztiok. Hala, bada, Euskadiko herritar bat ezin da Nafarroara edo Errioxako Erkidegora igaro, baina ingeles batek ondo baino hobeto bidaiatu dezake
|
euskal
hiriburuetatik edozeinetara, Madrilera hegaz egin dezake kaña batzuk hartzera, edo Irundik muga igaro dezake, Donostian pintxo batzuk hartzera.
|
|
2022
|
|
|
Zer gertatzen zaie
|
euskal
hiriburuetako alkateei. Tira, oraingoz ez guztiok, baina haietako bik aski adierazpen bitxiak, nolabait esateko, egin dituzte.
|
|
|
|
Euskal
hiriburuetan ere asko igarri zen konfinamenduan aire kalitatean, nahiz eta gaur zabalduriko txostenean horien inguruko daturik ez eman.
|
|
2023
|
|
|
Tourraren
|
euskal
hiriburua. Baiona da, argi eta garbi, Tourrak Euskal Herrian izan duen gune nagusia.
|