|
2003
|
|
|
Berrogei urte betetzear, Lazkaokoa da Goierrin sortutako lehenengo ikastola. Urriaren 5ean egingo den festa honekin, helburu aunitz bateratu nahi ditu ikastolak, besteak beste, ikastolaren mugimendua eta bere proiektuak ezagutaraztea, euskara sustatu eta normalizazioan aurrerapausoak ematea,
|
euskal
kulturaren transmisioan laguntzea eta erdal hiztunak euskarara hurbiltzea. Ikastolari begira, beharrizan berriei erantzuna eman nahi zaie; besteak beste, azpiegitura egokitu eta berritu eta eskaintza zabaldu nahi da.
|
|
2007
|
|
|
Kultura transmisioa euskararen ikuspegitik Iparraldean – Erramun Baxok familian ezin bada ikastetxean. orain beretik ikusten dugu euskarazko kulturaren garapena bertso saioetan, atseginezko irakurketa eta idazketa ekintzetan. euskara eta kulturaren arteko lotura josten ari da belaunaldi arteko urraspide batean.
|
euSKal
KulTuRaRen TRanSmiSiO nORmalizaTua y
|
|
|
Adibide batzuk hartuko ditugu, eepk lagundu dituen egitasmoen artean. adibideak euskaltzaindiko Jagon sailan, ikerketa bat egin zen gazteen euskarazko aisialdiei buruz. Baxok Coyos 2011 liburuan agertzen da Ipar euskal herriko egoera eta zeharkako ohar anitz badira
|
euskal
kulturaren transmisioaz.
|
|
|
Adibidez gauza guti dago euskarazko bideo-jokoetan. IkT tresna eraginkorra izan daiteke euskal kultura transmititzeko, baina erronka ez da oraindik irabazia. laburbilduz
|
euskal
kulturaren transmisioaren abiapuntua familian dago. Alde batetik ama hizkuntzaren iturburua baita.
|
|
|
Laburpena. erramun Baxok hizkuntzalariak dioenez, euskara eta
|
euskal
kulturaren transmisio familietarik abiatzen da, gero hezkuntza linguistikoa eta kulturala ikastetxeetan egiten da, bitartean elkarteak daudelarik. Ipar euskal herriko berezitasuna elkarte bizitzaren bizkortasunean dago.
|
|
2008
|
|
|
Gainera, «jendeak hala eskatuta bi saio berreskuratzeko erabakia hartu» dutela dio Etxebestek. Batetik, Huhezi fakultatean
|
euskal
kulturaren transmisioari buruzko ikastaroekin hainbat saio egin zituen Xabier Sukiak, eta horiek eskainiko dituzte. Bestalde, Arantxa Irastorzak euskal kantagintzaren hastapenei buruz gidatutako Haiek garaiak saioa ekarriko dute.
|
|
2009
|
|
|
Historikoki irakaskuntzaren baitan euskararen eta
|
euskal
kulturaren transmisioa izan du egiteko nagusia euskal emakumeak ikus 8 orriko koadroa. " Une historiko bakoitzean gizartean indarrean zeuden balore kultural esanguratsuenak transmititu izan dituzte, inongo kritikarik eta hausnarketarik egin gabe", Amaia Zubieta Stee Eilas sindikatuko Nafarroako Emakumeen Idazkaritzako arduradunak azaldu duenez.
|
|
|
Elkarrizketa mamitsua egin dio Onintza Enbeitak Julen Arexolaleibari.
|
Euskal
kulturaren transmisioa, bertsolaritza eta beste hainbat kontu izan dituzte hizpide.
|
|
2010
|
|
|
Bi aldagai horien faltak, edo bietako batenak, ekarriko luke" despolitizazioa". Hala, euskaraz egiten den
|
euskal
kulturaren transmisioaren despolitizazioa hiru modu desberdinetan gerta daiteke:
|
|
|
Biak ala biak, ederki egokitzen dira indarrean dagoen sistema liberalak ezarritako desberdintze eredura. Mundu garaikidean nagusitzen ari den nahasketa bitxia merkatua eta feudalismoa uztartzen dituena, ondo egokitzen da eredu despolitizatu honetara, eta ziklo politiko baten amaierarekin batera,
|
euskal
kulturaren transmisioa tribuaren gotortzean ikusten dutenak ugaldu egin dira urteotan. Dena den, boterearen dinamikatik at omen dagoen eredu hau, isil bidez, oso gertuko dugun beste lingua franca baten gaztelaniaren hegemonia sendotzeko tresna bilaka daiteke, euskal tribua arlo publikotik kanporatzeko, batik bat.
|
|
|
Izan ere,
|
euskal
kulturaren transmisioan boterea eta gatazka ezinbestez biltzen dira. Kultura eta hizkuntza gai politikoak dira," politikoenak" esango genuke, eta politikoak izanik, hegemonia jokoetan murgilduta daude:
|
|
|
Aurreko bi ikasturteetako ikuspegi berarekin eta antzeko asmoekin osatu du batzorde pedagogikoak ikasturte berriko programazioa, Julen Arexolaleiba
|
Euskal
Kulturaren Transmisioa aditu tituluaren koordinatzaileak azaldu duenez. Aurrekoak bezala, euskal kulturgintzari buruzko ezagutza corpus batean bildu eta bilketa hori transmititzea izango du xede nagusi ikasturte berriak ere, eta, horrekin batera, azken hamarkadetan sortzaileek izandako kezka, ikuspegi, zailtasun, apustu eta esperientziak belaunaldi berri bati ezagutaraztea.
|
|
2011
|
|
|
" Badakizu? gure amak ezagutzen zuen ikastaroan ikusten genituen gai guztiak!". kontua da euskara atxikirik dagoen lekuetan ere
|
euskal
kulturaren transmisioa eten egin zela. herri menderatu batean kultura" baserritarra" da eta abar. Baina hau gure kultura da, eta ezagutu ondoren ulertu egin behar da.
|
|
|
Kontua da euskara atxikirik dagoen lekuetan ere
|
euskal
kulturaren transmisioa eten egin zela.
|
|
2012
|
|
|
4.3
|
euskal
kulturaren transmisioa egindako elkarrizketetatik ondoriozta daiteke debako kultura taldeek (Goaz antzerki taldeak izan ezik) ez dutela, kontzienteki bederen, euskal kulturaren gaineko jakintzarik ia transmititu izan. Jarduera (izan kantu bat, izan dantza bat...) transmititzen da baina ez jarduera horrek atzetik dakarren sinbologia, esanahia, testuingurua... euskaldunok kultura propio bat garatu dugun heinean, esan genezake, artearen espresiobide guztietan badirela geure geureak diren ezaugarriak, egiteko moduak, ulertzeko manerak... eta horien bitartez ideia eta balio konkretu batzuk transmititzen direla.
|
|
|
hitzarmenetatik eta taldeek emandako datuetatik ondoriozta daitekeenez, talde batzuen joerak ikuskizunen/ entzunaldien aldera egin du. Baina" gizartean txertatutako kultura gehiegi espezializatzen bada," profesionalizatzeko" bidean bada (edo irudi hori transmititzen badu, gehituko genioke guk), gainerakoak urrutiratzeko arriskua dago" (Xabier Aierdi.
|
euskal
kulturaren transmisioa. eskoriatza,). deban daukagun potentzial guztia jaiaren espazio sinbolikoarekin lotzea eta, beraz, bestelako jarduera" serioagoekin" orekatzea eta haiei besteko garrantzia ematea ezinbestekoa dela iruditzen zaigu kultur eragile guztiek osatzen duten sare horrek bere benetako funtzioa egin dezan: herritarrak bildu, harremanetan jarri, kultur identitate komuna osatu.
|
|
|
Barkatu, aldean daroagun laino beltza aurkeztea ahantzi dugu:
|
euskal
kulturaren transmisioa bermatuta dugu, euSKalDunOK BaDugu euSKal KulTuRa KOnTSumiTzeKO BeHaRRiK?
|
|
2013
|
|
|
Baina sinetsi Durangoko Azokan». Azokak aurrera jarraitu behar du, eta indartuta atera,
|
euskal
kulturaren transmisioan estrategikoa delako. Azoka Gerediaga elkartearen eta nire gainetik dago.
|
|
|
Oihane Perea eta biok EKT(
|
Euskal
Kulturaren Transmisioa) graduondokora, HUHEZIra joan ginen orain dela hilabete batzuk. Helburua, Arabako bertso mugimenduaren azken urteotako ekarpenak azaltzea.
|
|
2014
|
|
|
Bilobak, aldiz, kaletarrak dira denak. Euskara eta
|
euskal
kulturaren transmisioan amama biloba hauek izan duten rola, eta" hori egia ote zen jakiteko jo nuen emakume hauengana". Amama biloba hauek zerk lotzen dituen eta transmisioa eman den jakin nahi zuen egileak.
|
|
|
Lau kolore erabili ditut
|
euskal
kulturaren transmisioan duten papera adierazteko. Kontuan hartu behar da koloreek ez dutela euskararen erabilera edo aldeko jarrera adierazten, baizik eta euskal kultura zenbateraino sortzen eta ematen den.
|
|
|
" Ez denik ez erran" ikusgarria Juanden igandean, abendoaren 21ean, urtero bezala Ezkia ikastolak eskaintzen zuen Eguberriko ikusgarria, deitzen zena" Ez denik ez erran" eta euskal mitologiaz ari zena. Gai hunek
|
euskal
kulturaren transmisioa hunkitzen du, kantu zahar eta literaturaren ondotik mitologia jorratu baitute. Ikusgarria hasi aitzin, huna zer errana izan den bi hizkuntzetan:
|
|
2015
|
|
|
75. " Helburua
|
euskal
kulturaren transmisioa da. Eta independentzia, euskal estatu bat, eman dezagun, horretarako tresna.
|
|
|
Urtarrilaren 31n estreinatu zelarik, handiak ardietsi zituen. 60 dantzari eta artista ari dira taula gainean,
|
euskal
kulturaren transmisioa antzezten. Arropak ere ikusgarriak ditu, Isabelle eta Bruno Garay, Elisabeth Caserta eta Joséphine Trinquet egile.
|
|
2016
|
|
|
466 Demagun, adibidez, hizkuntza plangintzaren HIZNET graduondokoa eta HUHEZIren
|
euskal
kulturaren transmisioari buruzkoa.
|
|
|
|
Euskal
kulturaren transmisioa
|
|
2018
|
|
|
Aurten ere, erakunde bien arteko elkarlan agerikoa berretsi egin da. Juan Mari Aburto Bilboko alkateak eta Andres Urrutia euskaltzainburuak hitzarmena sinatu dute gaur goizean, euskararen erabilera soziala eta
|
euskal
kulturaren transmisioa sustatzen eta indartzen jarraitzeko eta, era beran, hizkuntzaren kalitatea zaintzeko, Bilboko alkateak nabarmendu duenez.Hartara, erakunde biek luzatu egin dute 2008az geroztik indarrean dagoen hitzarmena, Bilbon kultur zabalkundeko jarduerak egiteko, euskarazko ikastaroak eta euskararen aldeko hitzaldiak eta erakusketak antolatzeko. Horrez gain, Bilborekin eta euskararekin lotura duten lanak edo biografiak ere argitaratuko dira.Udalak, Euskara eta Hezkuntza Sailaren bidez, 35.500 euroko diru-laguntza emango dio Euskaltzaindiari 2018rako, euskal literaturaren zuzeneko ikaskuntza eta ikaskuntza sakona bultzatzeko, hirian euskararen erabilera sustatzeko eta hizkuntzaren arloko aholkularitza ziurtatzeko.. Egunero egunero, une gozo zein zailetan, euskal kultura eta euskararen alde jardun izan du Euskaltzaindiak, eta hasiera hasieratik alboan izan du Bilboko Udala?, esan du gaur Andres Urrutia euskaltzainburuak.
|
|
2019
|
|
|
Retolaza, Iratxe (2018). ?
|
Euskal
kulturaren transmisioaren etena hain sakona izan da...?. Argia()
|
|
|
Aurten ere, erakunde bien arteko lana berresteko, hitzarmena izenpetu dute Juan Mari Aburto Bilboko alkateak eta Andres Urrutia euskaltzainburuak, besteak beste, euskararen erabilera soziala eta
|
euskal
kulturaren transmisioa sustatzen eta indartzen jarraitzeko eta hizkuntzaren kalitatea zaintzeko. Udalak 35.500 euroko diru-laguntza emango dio Akademiari 2019rako.
|
|
|
Arestian aipatu dugu Ingumak ez duela zientziaren esparruan Mikel Laboaz euskaraz idatzi den guztia jasotzen eta, guk, datu basearen iragazkiak oraindik orain atrapatu ez duen lan bat ekarri nahi dugu errebisio honetara. Ibon Rodriguezek, Mondragon Unibertsitateak eskaintzen duen
|
Euskal
Kultur Transmisioaren ikastaroa burutzean aurkeztu zuen lana, hain zuzen: Mikel Laboa, musikaria, zubia (2010) izenekoa.
|
|
|
Durangoko Azokako Saguganbarak hori guztia eta gehiago batuko du gaurtik eta domekara bitartean, aurreko urteetako bideari jarraituz. Haur literaturari eta irakurzaletasunari garrantzia emanez,
|
euskal
kulturaren transmisioan eragin gura du txikien eta handien plaza honek.
|
|
2020
|
|
|
LABen ustez, egitasmoaren eduki berria «inposizio zaharra» da egiazki, eta ez du balio herri bezala hezkuntzaren erronkei aurre egiteko. «Euskararen ezagutza unibertsala edo
|
euskal
kulturaren transmisioa ezinezko egiteko pentsatua dagoen hezkuntza sistema inposatu, eta zentralistak bere horretan jarraitzen du». Era berean, uste du hizkuntza ereduek bere hartan jarraituko dutela edo euskararen ezagutza unibertsala lortzeko beharrezkoa den murgiltze ereduaren hedapena ez da aipatu ere egiten.
|
|
|
Ikuspegi soziolinguistikotik ere Euskal Herrian daukagun erronka ez da makala. Euskararen ezagutza eta zabalkundea eta
|
euskal
kulturaren transmisioa hezkuntzaren egitekoen zerrendan kokatu den beste zeregin bat dira. Ez dut esan nahi ikastetxeek bakarrik dutenik ardura hori, badira beste zenbait erakunde ibilbide horretan bidelagun izan direnak eta guztien artean ekarpen ikaragarria egin da, baina datuek erakusten digute egindako esfortzua eta lana ez direla guztiz eraginkorrak izan.
|
|
|
Joanmari Larrarte Telletxeak euskal kulturaren egoera zaila ez dela COVID ondorio gogorarazten digu; lehendik ere horrelakoa zela, baina krisi honek areagotu egin duela eta kinka larrian ipini.
|
Euskal
kulturaren transmisioaren biziraupena ez zegoen lehendik ere inolaz ziurtatua. Elkar Fundazioak COVID aurretik argitara emaniko azken inkestaren arabera, euskal hiztunon erdiak ez dugu euskal produkturik kontsumitzen, eta ohitura eta erraztasun falta ematen ditu horren arrazoi nagusi gisa.
|
|
2021
|
|
|
"
|
Euskal
Kulturaren Transmisioa" talde hortan tresna berri batzuk sortu nahi ditugu euskal kulturak leku gehiago ukan deV*
|
|
|
Larrazkenean hitzorduak ez dira falta euskal kultur arloari buruz gogoetatzeko eta neurri handi batean literaturari buruzko jardunaldiak. Ziburuko eta Sarako azokak iragan ondoan eta sartzearekin batera gomitak zabaldu dira besteak beste Euskal Kultur Erakundeak bultzatu askotariko kultur arloei buruzko gogoetetara eta Senpere Larraldeniako
|
euskal
kultur transmisioari buruzko jardunaldietarako.
|
|
|
Eta zertan da euskararen eta
|
euskal
kulturaren transmisioa gurean. Zertan da haien birrartikulazioa periferian diren gazteengan?
|
|
|
Euskararen eta
|
euskal
kulturaren transmisioa eta birrartikulazioa periferian aztertu zenuen Euskal Kulturgintzaren Transmisioa aditu tituluaz jabetzeko proiektuan. Nondik abiatu zinen?
|
|
|
Hizkuntz estrategiari dagokionez, Ikastolen Hizkuntz Proiektuaren helburu orokorrak aintzat harturik garatzen da Pulunpa. Hau da, formazio euskalduna ematea; euskaldun eleaniztunak heztea; ikastolek beren hezkuntza komunitatearen barne bizitza euskaraz garatzea; euskararen eta
|
euskal
kulturaren transmisioa, garapena eta zabalkundea ziurtatzea mota guztietako harremanetan eta horretarako sortutako bitartekoetan; eta euskararen normalizazio prozesuan eragile izatea dagokion komunitatean (Elorza et al., 2009, 41 or.).
|
|
|
Landu beharreko eduki corpusari dagokionez, autore eta titulu jakin batzuk edota mugimendu literarioen ezaugarriez gain, transbertsalak diren gaiak mahai gainean jartzeko beharraz aritzen da BIR1 Genero trataera eta hezkidetza edo aniztasuna zeharkakotasunez jakintza arlo guztiek heldu eta integratu beharreko gaiak dira, literaturaren didaktikak ere bai, jakina, literaturari hain lotuta agertzen den kulturaren transmisioari heldu behar zaion moduan. Are gehiago
|
euskal
kulturaren transmisioaren kasuan, bere kontzeptualizazioak eta ezaugarritzeak konplexutasun handiko eztabaidak pizten dituenean: Euskal Herrian ekoizten dena ote den; euskaraz soilik ekoizten dena ote den; euskaldunek euskaradunek, noski erdaretan ekoitzitakoa ote den; hitzezkoak ez bestelako adierazpideak oinarri dituzten ekoizpenak zer ote diren; ekoizpena vs prozesu artistikoa, eta abar luze bat.
|
|
|
IE8 k zehazten duen moduan, ikasgai horren helburua bikoitza da: batetik,
|
euskal
kulturaren transmisioa lantzea Euskal Herrian sortzen den kultur sorkuntza eta egileak nerabeei ezagutarazteko eta helarazteko; eta, bestetik, ikasle horien irudimena eta sormena piztu, sustatu eta garatzeko. Nafarroako BHko ikastetxe desberdinetan eskaintzen den ikasgai honek lau tailer handi proposatzen dituela dio IE8 k, eta horietan diziplina desberdinak lantzen dira:
|
|
|
|
Euskal
kulturaren transmisioan, eta horretan, literatura ere kokatzen dugu, noski, hezkuntzak habeak, egitura sendoa eskaini dio transmisio horri, euskararekin gertatzen den moduan, Euskal Herriko etxe eta kale askotan berez gertatzen ez denean. Errealitate gordin horri aurre egiteko eta proposamenak mahai gainean jartzeko ardura etikoa, soziala eta edukatiboa daukate euskal hezkuntzek, aniztasunetik baina proiektu komun bateraturantz, inoiz euskal hezkuntza izan nahi badute.
|
|
|
Hartara, hizkuntzak komunitatea eraikitzen badu (Azurmendi, 2017), eta, hortaz, euskal kulturaren muina euskara bada, nola eman diezaioke euskal hezkuntzak
|
euskal
kulturaren transmisioari jarraipenik, edo norabide horretan ekarpen esanguratsurik egin, behintzat, egoera soziolinguistikoak transmisioa baldintzatuko duenean. Kultur fluxu erraldoien eramaile (Sarasua, 2013) bada gizakia, edo izan behar duela onartzen badugu, nola bermatu dezake hezkuntzak transmisio hori euskal kulturaren kasuan, hizkuntzarena bermatzeko gai ez denean?
|
|
|
Neurri batean, osagai kurrikular horien transmisiorako edo, horietako batzuk ez transmititzeko berme gisa jokatzen du, eta, horregatik, hezkuntza legeen erdigunea hartzen dute.
|
Euskal
kulturarekiko transmisioan testu ofizialetan zegoen gabeziak sorrarazitako kezkak abiarazi zuen, besteak beste, Euskal Curriculuma (Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioa, 2005: 8), bi helburu nagusiri erantzuteko; horietarik lehenbizikoa, hauxe:
|
|
|
" Batetik,
|
euskal
kulturaren transmisioa ziurtatzeko beharrari; Euskal Herrian eragina duten hainbat administrazioren curriculum ofizialetan, kasu batzuetan, euskal kultura ez delako transmititzen, eta, beste kasu batzuetan, transmisioa ez delako nahikoa. (...) Edgar Morin-ek dioenez (2000: 57), partikularra eta unibertsala, batasuna eta aniztasuna, kontzeptu bereiztezinak dira".
|
|
|
«Alerta gorriak piztuta zeuden», esan du Edurne Espilla Galdakaoko Udaleko Kultura eta Euskara zinegotziak. Haren hitzetan,
|
euskal
kulturaren transmisioa ez baitago bermatuta ez hezkuntza arautuan, ez hezkuntza ez arautuan, ez eta etxean ere. Aurten eta hurrengo urtean arreta berezia jarriko dutela iragarri du.
|
|
|
Eremu erdaldunetako gazteei euskararen eta
|
euskal
kulturaren transmisioa nola bermatu aztertu dute jardunaldi batean. Zenbait adituk esan dute periferia, arazoa baino gehiago, «irtenbidea» izan daitekeela
|
|
|
Aspaldikoa da kezka: inguru erdaldunetan bizi diren gazte askok eskola dute euskararekiko harreman bakar, ez dute hortik kanpoko esparru abegikorrik topatzen euskaraz aritzeko, hizkuntza zama edo zigor gisa bizi dute disfrutatzeko aukera izan beharrean, eta horrek, ezinbestean, euskararen eta
|
euskal
kulturaren transmisioan etendura dakar. Aspaldikoa da kezka, eta aspaldikoak horren inguruan gogoeta egiteko eta irtenbideak topatzeko saialdiak, baina azken bolada honetan ugaltzen ari direla dirudi.
|
|
|
Iratxe Retolaza literatura irakasle eta kultur hezitzaileak aletu ditu
|
euskal
kulturaren transmisioak hezkuntzan topatzen dituen zailtasunak. Esan duenez, egoera orokorrak ere ez du laguntzen:
|
|
|
Azkena, Heziberri. Bertan proposatutako curriculum dekretuen bidez,
|
euskal
kulturaren transmisioa garatu gabe geratu zen, eta euskararen normalizazioranzko urratsak egin baino sistema mantentzearen aldeko apustua egin zen. Orain arteko Jaurlaritzen proposamena inposaketak onartu eta zentralizazioari alfonbra gorria jartzea izan da.
|
|
|
Udaberriko jaialdia elkartearen egitasmorik garrantzitsuena izango da aurrerantzean ere, baina Bilbotik Euskal Herriko hainbat txokotara zabalduko du aurrerantzean. Horrez gainera, produkzio propioei lekua egiten jarraituko dute, bai eta
|
euskal
kulturaren transmisioa ikastetxeen bitartez egiten ere. Eta, azkenik, gazteen artean sormena sustatu, eta bide propioa egiteko gune bat zabalduko dute.
|
|
|
Zer egin
|
euskal
kulturaren transmisioa ziurtatzeko. Horixe abiapuntuko galdera.
|
|
|
Ez da euskal kulturaren curriculuma zehaztu, garatu eta gauzatu. Lekuan lekuko herri ekimen esanguratsu eta arrakastatsuak badaude ere, ez dago egitasmo orokor iraunkorrik; euskal kultura irakasteko material didaktiko eta baliabide adosturik ez da; Unibertsitateak irakaskuntzako profesionalak trebatzeko orduan, ez dago
|
euskal
kulturaren transmisioa bermaturik; hezkuntzako kultur eragileen arteko sare sendorik ez dago.
|
|
|
Ateratako emaitzek bertso eskolen balio hezitzailea baieztatu dute, eta nabarmendu dituzte, aisialdi hezitzailearen arloan, nerabeen identitatea garatzeko gune gisa eta plano psikosozialean eragina duen espazio gisa. Zehazki ikusi da gazteen aisian oinarritutako
|
euskal
kulturaren transmisioa eta lanketa kognitiboa lantzeaz gain, harreman esparruan ekarpen nabarmena egiten dutela parekoen arteko transmisioan eta norberarekiko erronketan oinarritua.
|
|
2022
|
|
|
Hamar egun iraunen duen itzulian, konferentzien bidez Olentzeroren historia, bai eta joaldunena eta beste euskal ohidurak azalduko dira. Memento berean
|
euskal
kulturaren transmisioaren inguruan euskal argentinarren lekukotasuna ukaiteko parada izanen da. Comedia produkzio etxeak ibilaldi guzia filmatuko du.
|
|
|
«Euskal Hezkuntza Sistemaren baitan euskara lehenetsiko da jarduera harremanetan zein profesionaletan, bai eta ikasleen eta irakasleen arteko harreman formal eta ez formaletan ere. Irakasleria hizkuntzen irakaskuntzaren metodologietan formatzen jarraitzea aurreikusten du legeak, baita
|
euskal
kulturaren transmisio eraginkorrerako beharrezko den gaikuntza izateko ere». Horren ordez, zera adostu dute EAJk eta PSE EEk:
|
|
|
Bertatik ondorio «asko» atera zituzten, eta horietako bat izan zen euskarazko kulturaren transmisioa falta dela. Hiru urte beranduago, 2019an, 150 bat pertsona batu ziren Azpeitian (Gipuzkoa) egin zituzten Sormenean hezi, kulturan bizi jardunaldietan,
|
euskal
kultur transmisioa hezkuntza aratuaren testuinguruan lantzeko. Orduan ondorioztatu zuten transmisioa «egituratzeko eta sendotzeko» beharrezkoa dela kultur eragileak eta kulturaren transmisioan aritzen diren eragileak saretzea.
|
|
|
Beste hitz batzuekin esanda: prest daude lan egiteko,
|
euskal
kulturaren transmisioa eta gizarteratzea bermatuta egon daitezen hezkuntza lege berrian, «hezkuntza diseinuan» eta hezkuntza praktiketan.
|
|
|
Ernaik ikasleak deitu ditu manifestazioetan parte hartzera; izan ere, haien irudiko, aurreproiektuak oraingoz ez ditu eskaintzen «sistema hobe baterako oinarriak». Besteak beste, eskatu dute berma ditzala euskalduntzea eta
|
euskal
kulturaren transmisioa eta hezkuntzaren doakotasuna.
|
|
|
Ernaik ikasleak deitu ditu manifestazioetan parte hartzera; izan ere, haien irudiko, aurreproiektuak oraingoz ez ditu eskaintzen «sistema hobe baterako oinarriak». Besteak beste, eskatu dute berma ditzala euskalduntzea eta
|
euskal
kulturaren transmisioa, eta hezkuntzaren doakotasuna. Elkarrekin Podemos IUk, Alternatibak, CNT, CGT eta ESK sindikatuek, Ikasle Sindikatuak eta beste zenbait eragilek ere babestu dute deialdia.
|
|
|
azokako ohiko giroa berriro ere bizitzea. Baina bereziki Ikasle Goiza aipatu nahiko nuke,
|
euskal
kulturaren transmisioan duen garrantziagatik. Ezinbestekoa da txikitatik lotura egitea azokarekin eta euskal kulturarekin, eta, horregatik, garrantzi berezia ematen diogu egun honi.
|
|
|
Ez dago euskal kulturari espresuki uztartutako helbururik ere. Eta, azkenik, irakurketa kritikoaren arabera, zirriborroak ez du
|
euskal
kulturaren transmisioa eta ezagutza bermatuko duen erakunde, organo edo funtzio iraunkorrik aurreikusten.
|
|
|
Eta lau: aurreproiektuak ez du
|
euskal
kulturaren transmisioa eta ezagutza bermatuko duen erakunde, edo funtzio iraunkorrik zehazten.
|
|
|
Kezka ez da oraingoa, nolanahi ere. Urteak dira kulturgileen artean eztabaidatzen ari dela
|
euskal
kulturaren transmisioak dituen ahuldadeez. Joan den ekainean beste agerraldi bat egin zuten kulturgileek, atzo Durangon bezala.
|
|
|
Ba, ez dute hori esaten berriki plazaratu diren euskararen erabileraren gaineko emaitzek (Soziolinguistikako Klusterra, 2022ko maiatza). Gasteizen eta Araban, euskalduntze prozesua eta
|
euskal
kulturaren transmisioa beste inon baino indartsuagoa izan da, eta horri ez erreparatzea ezjakintasuna, interes falta edo harrokeria hutsa da. Ez dugu pentsatu nahi inor erosoago sentitzen dela topikoaren barruan.
|
|
|
Barandiaranek eta Ruedak azaldu dutenez, belaunaldi gazteenen artean
|
euskal
kulturaren transmisioak pairatutako hausturatik sortutako saioa da: " Zer ari da gertatzen euskal kulturarekin azken urteetan?
|
|
|
Altsasuko institutuan Sormen digitala proiektuaren bidez gaur egungo baliabide teknologikoen bidez
|
euskal
kulturaren transmisioa eta komunikazioa sustatzen ari dira. Ekimenaren barruan zenbait artista institutuan egonen dira; aurrekoan Ines Osinaga izan zen.
|
|
|
Proiektuak bi ardatz nagusi ditu:
|
euskal
kulturaren transmisioa," gutxienez ikur garrantzitsu horiek ikasleei irakastea", eta beste alde batetik euskaraz egitea," uste dugu horrela izan behar dela baina Internetera edo beste iturrietara joaten zarenean erreferenteen bila angloxajoiak izan ohi dira".
|
|
|
|
Euskal
kulturaren transmisioa eta komunikazioa dira proiektuaren ardatz nagusiak
|
|
|
Hortaz, XX. mendearen lehen herenean garaturiko ikuspegi horri esker, kulturgintzan emakumeen* parte hartzea handitu zen. Etxe ikastolak bultzatu zituzten, emakumeek* etxean umeen heziketa eta
|
euskal
kulturaren transmisioa gara zezaten. Diskurtsoari dagokionez, rol tradizionala iraunarazi nahi zuten, ez bakarrik genero ikuspegitik, baita katolizismoaren ikuspegitik ere.
|
|
|
haurra eta literatura. Ardatz horiek erdigunera ekarriz, egungo errealitateak erakusten digu
|
euskal
kulturaren transmisioak, eta horren baitan, literaturarenak, etena bizi duela, berau hizkuntzagaitasunak lantzera edota obra literarioen irakurketara mugatzen baita. Ildo horretatik, ezinbesteko bilakatu da egun, eskolan, haurrari literaturarako sarbidea bermatzea, alegia, literaturaz gozatzeko eta ezagutza literarioetan aurrera egiteko testuinguru aproposak eskaintzea.
|
|
2023
|
|
|
Topaketak 2022ko irailean hasi ziren eta 2023an segituko dute, eragileak kultura alorrean eta egituraketan, prozesu kolektibo batean inplikatzeko helburuarekin. Proiektu jakin batzuen inguruan, erakundearen eta elkarteen arteko dinamikak sustatuko dira,
|
euskal
kulturaren transmisiorako estrategia asmatuz.
|
|
|
Euskararen Erakunde Publikoko presidente izanez, berrikitan aurkeztua izan den inkesta soziolinguistikoa gogorarazi du.
|
Euskal
kulturaren transmisioaren beharra agertu du, euskararen erabilera sustatzeko ardatz bat izanez.
|
|
|
Bada, gizartean hezkuntzari buruzko eztabaida soziala berdin planteatzen ari gara.
|
Euskal
kulturaren transmisioa bermatzen duen hezkuntza ala segregazioari aurre egiteko hezkuntza publikoa hautatu behar omen ditugu, edota hezkuntza komunitateak kudeatutako eskola deszentralizatuen ala titularitate publikoko eskolen artean.
|
|
|
Erro errokoa den auzia da hori Arantxa Urbe eta Iratxe Retolazarentzat, baita Eusko Jaurlaritzak irailean ezagutarazi zuen lege aurreproiektua kritikoki aztertzeko iragazkia ere. Izan ere, euskararen eta
|
euskal
kulturaren transmisioa bermatzeko oinarriak, «euskal dimentsioa» kontuan hartuko duen mundu ikuskeraren falta sumatzen dute zirriborroan. Euskarak lege zirriborroan duen lekuari erreparatu dio, batez ere, Urbek, hezitzaile, Hik Hasiko kide eta Ikasle euskaldun eleaniztunak sortzen talde teknikoko zuzendaria denez gero; kultur transmisioaren talaiatik aztertu du gaia, berriz, Retolazak, literatura irakasle eta euskal kultur transmisioaren aldeko talde eragileko kideak.
|
|
|
Izan ere, euskararen eta euskal kulturaren transmisioa bermatzeko oinarriak, «euskal dimentsioa» kontuan hartuko duen mundu ikuskeraren falta sumatzen dute zirriborroan. Euskarak lege zirriborroan duen lekuari erreparatu dio, batez ere, Urbek, hezitzaile, Hik Hasiko kide eta Ikasle euskaldun eleaniztunak sortzen talde teknikoko zuzendaria denez gero; kultur transmisioaren talaiatik aztertu du gaia, berriz, Retolazak, literatura irakasle eta
|
euskal
kultur transmisioaren aldeko talde eragileko kideak. Gurutzatzen eta elkar elikatzen diren ikuspegiak dira bienak, ordea, hizkuntza eta kultura elkarren osagarri diren adierazle.
|
|
|
Hainbat kritika egin dizkio taldeak lege zirriborroari,
|
euskal
kulturaren transmisioari zentralitaterik ematen ez diola iritzita. Esaterako, kultur hezkuntzak eta hezkuntza artistikoak sisteman duen lekua etengabe txikitzen ari dela uste dute.
|
|
|
16 eta 29 urte arteko gazteentzat da, eta, hilean behin, euskal kulturarekin lotura duen gai monografiko bat landuko dute. Loraldiak eta EHUk elkarlanean antolatu dute egitasmoa, eta gazteen artean
|
euskal
kulturaren transmisioa sustatzea du xede. Larunbatean egingo dute lehenengo saioa, Dantza garaikidea sustraietatik, eta maiatzera bitarte, beste lau tailer antolatu dituzte.
|
|
|
16 eta 29 urte arteko gazteentzat izango da, eta, hilean behin, euskal kulturarekin lotura duen gai monografiko bat landuko dute. Loraldiak eta EHUKulturak, Euskal Herriko Unibertsitatearen kultura zerbitzuak, elkarlanean antolatu dute egitasmoa, eta gazteen artean
|
euskal
kulturaren transmisioa sustatzea du xede. Larunbatean egingo dute lehenengo saioa, eta, maiatzera bitarte, beste lau tailer antolatu dituzte.
|
|
|
Anjeles Iztueta Hezkuntza sailburu ohiak, esaterako, proposatu du euskara «hizkuntza propiotzat» hartzea. Sormenean hezi, kulturan bizi taldeko kideek, berriz, nabarmendu dute lege proiektuak «gabeziak» dituela
|
euskal
kulturaren transmisioa bermatzeko orduan. «Kezka» adierazi dute horrengatik.
|
|
|
Programaren bitartez,
|
euskal
kulturaren transmisioa hezkuntzan formalizatzen ahalegindu dira urte hauetan guztietan. Nafarroako A eta ereduko ikastetxeek parte hartu dute egitasmoan, eta eragile guztiek balorazio «oso ona» egin izan dutela nabarmendu du Barandiaranek:
|
|
|
«Halako inguru erdaldunetan, euskara ez da oso erakargarria nerabezaroan.
|
Euskal
kulturaren transmisioa egitea oso garrantzitsua da, eta halako jardueren bitartez ikasleek erakusten dute gogoa eta interesa badagoela».
|
|
|
Programaren bitartez,
|
euskal
kulturaren transmisioa hezkuntzan formalizatzen ahalegindu dira urte hauetan guztietan. Nafarroako A eta ereduko ikastetxeek parte hartu dute egitasmoan, eta eragile guztiek balorazio «oso ona» egin izan dutela nabarmendu du Barandiaranek:
|
|
|
«Halako inguru erdaldunetan, euskara ez da oso erakargarria nerabezaroan.
|
Euskal
kulturaren transmisioa egitea oso garrantzitsua da, eta, halako jardueren bitartez, ikasleek erakusten dute gogoa eta interesa badagoela».
|
|
|
Oldarraldia bestela ere euskararentzat larria den egoera batean baitator. Ezagutzaren apalaldiari, erabileraren jaitsierari edota
|
euskal
kulturaren transmisioan dugun etenari, izugarri aldatzen ari den mundu honek parez pare jarri dizkigun erronkak gehitu zaizkie. Besteak beste, kulturalki inoizko Euskal Herririk pluralena da oraingoa, eta digitalizazioak goitik behera eraldatu du gainontzeko pertsonekin, eta ondorioz, baita hizkuntzekin dugun harremana ere.
|
|
|
«Euskal curriculuma,
|
euskal
kulturaren transmisioaren ingurukoak... Euskal dimentsioa duen horrek oso toki txikia du lege honetan»
|
|
|
Izugarri. Ez bakarrik Euskal Herria kontzeptu bezala aipatzea, baizik eta euskal curriculuma,
|
euskal
kulturaren transmisioaren ingurukoak... Euskal dimentsioa duen horrek oso toki txikia du lege honetan.
|
|
|
|
Euskal
kulturaren transmisioari dagokionean, etorkizunera begira izan daitezkeen kezka eta erronkei helduko diete hurrengo asteartean Gasteizen izango diren Kultur Ola jardunaldietan. Nola uztartu hezkuntza zein kultura sormen eta eskaintzaren eremuak helburu hori lortzeko bidean?
|
|
|
85). Hezkuntzaren inguruko gogoeta haietan, besteak beste, testuliburu berezituak sortzearen inguruko auzia hauspotu zen, baita
|
euskal
kulturaren transmisioari buruzko auzia ere, biak ere eskutik joan zirenak:
|
|
|
Hortaz, garai hartako ekimen herritar eta zibil horiek guztiak euskal kultura zer den zedarritzeko, definitzeko eta kultura iritziak hedatzeko eraginkor ziren, eta komunitate euskaltzale edota abertzale batean eragiteko gaitasuna zuten. 1950eko eta 1960ko hamarkadetako ikastolen hezkuntza proiektuek, bestalde, eten kulturalaren kontzientzia bizia zuten, eta
|
euskal
kulturaren transmisioa zuten euskalduntze prozesuaren ardatzetariko bat (Salbotx 2021: 13).
|
|
|
Gogoan izan behar baita, ikasturtean, hezkuntza eragile ugarik4 Derrigorrezko eskolaldirako Euskal Curriculuma diseinatzeko eta adosteko prozesu kolektiboa abian jarri zutela, eta horien artean jardun zuela Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak. Prozesu kolektibo eta kolaboratibo hartan Euskal Curriculuma hitzartu zen, eta, hain zuzen ere, curriculum hark
|
euskal
kulturaren transmisioa bermatzea zuen ardatzetariko bat, espezifikotasuna euskarazko jardunean kokatuz. Hezkuntza hitzarmen sozial hark curriculumean ere izan zuen eraginik, 2014tik aurrera egituratzen hasi zen Heziberri 2020 egitasmoan ondorio zuzen bat izan zuelako:
|
|
|
Hezkuntza hitzarmen sozial hark curriculumean ere izan zuen eraginik, 2014tik aurrera egituratzen hasi zen Heziberri 2020 egitasmoan ondorio zuzen bat izan zuelako: 2016an garaturiko curriculum dekretuetan Euskal Curriculuma eta
|
euskal
kulturaren transmisioa erdigune garrantzitsu bilakatu ziren. Ikus, adibidez, Batxilergoko curriculuma arautzen zuen 127/ 2016 Dekretuak esandakoa:
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak Hezkuntza Lege berria garatzean, baina, baita 2023ko maiatzean Oinarrizko Hezkuntzaren curriculuma eta Batxilergoaren curriculuma arautzen dituzten dekretuak argitaratzean ere (77/ 2023 Dekretua eta 76/ 2023 Dekretua, hurrenez hurren), hezkuntza hitzarmen hori hautsi zuen, curriculumean ez zaiolako jada Euskal Curriculumari erreferentzia espezifikorik egiten, eta jada ez delako
|
euskal
kulturaren transmisioa eta sozializazioa zehar lerro gisa txertatzen ere.
|
|
|
Hitzarmen sozial hura modu esplizituago batean orain arrakalatu arren, jarduteko moduetan ez du hitzarturikoaren alde egin azken urteotan, ez du bitartekorik jarri 2016ko curriculumak zioena egituratzeko eta garatzeko, ez du Euskal Curriculuma garatzen zen egiaztatzeko jarraipen batzorderik egin, eta oso kasu isolatuetan egituratu du irakasleak Euskal Curriculumean eta
|
euskal
kulturaren transmisioan formatzeko biderik (IRALEn garaturiko R600 ikastaroa dugu formazio iraunkorrean salbuespen nagusi eta esanguratsu). Curriculuma ez betearazteko edo jarraipenik ez egiteko joera hori ere sumatu da testuliburuetan, Joan Mari Torrealdairen ikerketek agerrarazi bezala, bi aipu hauek auzia bikain kokatzen dutela:
|
|
|
Egoera horrek, bestalde, beste eragin bat ere izan zuen: Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako hezkuntza eragile batzuek
|
euskal
kulturaren transmisioaren ardura hori erakundeen esku uztea, jada curriculumak eta legeak babesten zuelakoan.
|
|
|
Ikerketa eta esku hartze pedagogiko bat ekarri nahi genuke hona, euskarazko irakaskuntzak
|
euskal
kulturaren transmisioa bermatzen ez duela ikusarazten duelako, baina, aldi berean, ekinbide berriak birpentsatzen dituelako. Naroa Jauregizuriak, AHIZE AEK ko aholkulariak, #Damolat irakaskuntza unitatea diseinatu zuen gazteekin eta gazteengan euskal kulturarekiko atxikimendua sustatzeko.
|
|
|
Trantsizio unean gaude Euskal Herriko hezkuntza testuinguru guztietan, eta trantsizioeta aldaketa une horiek abagune ere badira hezkuntza eragileon jardunetik ekiteko moduak birpentsatzeko, eta, hortaz, Euskal Curriculumetik eta
|
euskal
kulturaren transmisiotik nola eragin dezakegun pentsatzeko. Azken batean, aldaketa une batean egonda, eta irakasleei euren jarduna birpentsatzeko, eraldatzeko eta berregituratzeko ahalegina eskatuko zaienean, abagune ezin aproposagoa da birpentsatze ariketa horretan guztian kultura hezkuntza, oro har, eta euskal kulturaren gizarteratzea, zehazki, hezkuntza arautuan (eta ez arautuan) nola egituratu eta txertatu litzatekeen birpentsatzeko.
|
|
|
Bestelakoak behar du izan eraldaketaren logikak, bestelakoak behar du eragiteko bideak. Euskal Curriculumaren eta
|
euskal
kulturaren transmisioaren aldeko ekimenak korrontez kontrako jardunak izan dira historian zehar (Salbotx 2021), eta pedagogia konprometituaren bidetik eta ekinetik edan dutenak, irakasle talde eta hezkuntza eragile konprometitu askoren jardunetik garatu direnak. Ataka honetan, pedagogia konprometitu horri eustea dugu helduleku eraginkorrena, transgresioaren bidetik (hooks 2023) curriculumetan eta hezkuntza testuinguruetan Euskal Curriculumaren eta euskal kulturaren ikuspegia garatzeko zirrikituak eta estrategiak bilatzeko, eta gizarte eraldaketan urratsak egiteko, hezkuntza eragileek eta kultura eragileek norabide berean bidea egin, eta kultura hitzarmen berrituak eraikitzeko espazioak eta uneak sor ditzagun.
|
|
|
Loraldiak Lore Jokoen oinordeko izan nahi du, jakina, eta XXI. mendeko Bilbon behar duen prestigioa eman asmo dio euskarari.
|
Euskal
kulturaren transmisioa eta ikusgarritasuna, horiek dira festibalaren ardatz nagusiak, eta, antolatzaileek, beraien filosofia azaltzerakoan, Oteizak kontatzen zuen metafora bat erabili izan dute: euskaldunok, traineruetan nola, atzera begira esertzen omen gara, beti aurrera egiteko helburuarekin.
|
|
|
Hizkuntz estrategiari dagokionez, Ikastolen Hizkuntz Proiektuaren helburu orokorrak aintzat harturik garatu da Pulunpa (e) ta Xin! Hots, formazio euskalduna ematea; euskaldun eleaniztunak heztea; ikastolek beren hezkuntza komunitatearen barne bizitza euskaraz garatzea; euskararen eta
|
euskal
kulturaren transmisioa, garapena eta zabalkundea ziurtatzea mota guztietako harremanetan eta horretarako sortutako bitartekoetan; eta euskararen normalizazio prozesuan eragile izatea dagokion komunitatean (Elorza et al. 2009: 41).
|