|
2000
|
|
|
Orixek aholkatu moduan beti goragoko asmoz, bere poemek gero eta distira partzial gutiago dute, metafora baliabide tekniko bezala ulertzetik poema bera metafora handi bat bezala lantzera jo baitzuen, amonaren heriotzaren trataerak, adibidez, frogatzen duen bezala: " Biotzean min dut" eresitik" Asaba zarren baratza" eta are"
|
Euskal
Pizkundea" poema sinbolikoetara dagoen aldeak adierazten du poetaren eboluzioa.
|
|
2002
|
|
|
Jose Ariztimuño Olasok bere bi abizenen hasierekin asmatutako izenordea, Aitzol, izen propio arrakastatsu bihurtu da azken urteotan. Izen eufonikoa sortu zuen Ariztimuño apaizak eta hortik datorkio onespena, ziur, eta ez horrenbeste
|
Euskal
Pizkundeko protagonista eta gerrako martiri izatetik. Gure «per capita»ko jakintza maila ez da horraino iristen.
|
|
2004
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGJNA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 915
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo lztueta 917
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 919
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo lztueta? 921
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 923
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN
|
|
|
Geroztik Aranak
|
Euskal
Pizkundean izan zuen eraginaz mintzatzean, ge hienek iritzi bera ematen dute. Itziar Lakak hasiera hasieratik aitortzen du uka ezina dela Aranak euskalari eta euskaltzale batez ere, eragile gisa bizkaie raren erabilera idatzian izan duen eragina, eta hori, bere ustez, politikari abertzalea izatetik datorkio:
|
|
|
arra zarena, zehazki. Arana euskalariaz diharduten gehienek azpimarratzen duten tesia baita haren baitan hertsiki loturik datozela ideia politikoak eta teoria lin guistikoak,
|
Euskal
Pizkundean izan zuen eraginaz hitz egitera goazen hone tan, behartuak gaude Sabino abertzaleaz, euskalariaz eta euskaltzaleaz jardu tera.
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 851
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 853
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 855
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Pauto Iztueta 857
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Pauto Iztueta 859
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 861
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 863
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo lztueta 865
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo lztueta 867
|
|
|
Nolanahi ere, zehaztasunez ikertzekoa izanen litzateke Abandokoaren ne ologismoen erabilera zein mailatakoa izan den ordutik gaur eguneko hiztegi arauturako ibilaldian zehar. Susmoa baino gehiago dugu Aranaren hiztegiak uste izan den baino ukitu sakonagoa izan duela
|
Euskal
Pizkundearen arotik harago ere, eta egungo hiztegian ere ez daudela itzalita hark ateratako pinda rrak. Hipotesi honek, ordea, hemen eskaintzen diren ohar barreiatu hauek bai no azterketa sistematikoagoa eskatzen du.
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo lztueta 869
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 871
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 873
|
|
|
Zentzu honetan, Aranarenak badu gaurko tasunik, seriotan galdetzea baita, euskal kasura etorrita, literaturaren garape nak XX. mendeaz geroztik zer nolako eragina izan duen nazio askapenean.
|
Euskal
Pizkundeak, Aitzol buru zela, fede itsua ezarri zuen 1936ko gerraurre ko literatur mugimenduan; posfrankismoko azken hamarkada hauetan bide za bala ireki izan zaio literaturari eta bere ugaritasunean lortu da, Madriletik pa sata, euskal idazle batzuk atzerriko hizkuntza batzuetan ezagutzera ematea ere itzulpenen bidez. Baina zer suposatu du literaturaren loraldi honek aberrigin tzaren gor... Honetaz eztabaida publikorik ez da egin.
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGJNA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 875
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 877
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 879
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGJNA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 881
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 883
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 885
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 887
|
|
|
Bai ospe eta indar berri aurki lezakeela katakunba berri horietan, hain gaitzetsia ta hain bizitorea den gure mintzaira maiteak» (152). Beraz,
|
Euskal
Pizkundearen hastapen hai etan Sabino bizkaitarrak mugaz haraindi ere izan zuen bere eragina, nahiz eta hango euskaltzale gehienak ez izan abertzaleak. Ordukoetan Aranak bi aber tzale zintzo bederen aurkitu zituela dio Lafittek:
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 889
|
|
|
Mugimendua ibiliz frogatzen den bezala, euskarak edozein adierazpen motatarako baduela berezko gaitasuna frogatzeko, Sabino Aranarekin aupatzen den
|
Euskal
Pizkundean lortzen diren emaitzak aipatzen ditu, nola literaturan hala prosa zientifikoan, bereziki irakaskuntzarako egindako testuliburuetan. Desberdintasunak hizkuntzaren berrikuntzari dagokion puntuan sortuko dira, eta maila honetan, euskara garbiaren nolakoa izango da aranazale garbiak eta besteak bereiziko dituena.
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo lztueta 891
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 893
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 895
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo lztueta 897
|
|
|
Testuinguru honetan ko katu behar da Euzkaltzale Bazkuna elkartearen berpiztea eta honen gerizpe an sortu eta gorpuzten den Euzkerea aldizkariko idazle taldea 1929ko urte hasieran.
|
Euskal
Pizkundearen abiada bizkorrean, 1920ko hamarkadan, ondo zehaztu beharreko pintatua da familia nazionalistaren koa droa, batez ere, Bizkaiko partean. Hemen arras presente dago orokorrean Aranaren gogoa, hark ereindako nazionalismoaren hazia.
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Pauto Iztueta 899
|
|
|
Euzkerea k, urtebeteko ibilaldia egin eta gero,
|
Euskal
Pizkundeak Arana
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 901
|
|
|
|
Euskal
Pizkundearen historian Euzkerea koak zokoratuegiak izan direla koan baikaude, besteak beste, haien euskara ereduak bide! aburra egin zuela ko, ordua da, halere, dagokien lekua aitortzea, eta ez bakarrik Aranaren era gina horiengan garbiki islatzen delako, baita eta batik bat, aldizkari horretako talaitatik eztabaida interesgarriak pizten direlako ere. Eztabaidak, errespetuz eginak direnean, gehienetan argigarri izaten dira.
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 903
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 905
|
|
|
Zenbaki berean, Luis de Ga rairen beste erantzun bat ere badator, hau are luzeagoa (225). Honen ustez, as paldikoak dira euskarak mendez mende atzera egitearen zergatikoak, idazleak euskaraz idazten hasi aurretikoak (226) eta ez, inola ere,
|
Euskal
Pizkundeko belaunaldiari dagozkionak. Euskara Araba eta Nafarroan urte bitar tean joan zen desagertzen, inoiz baino bizkorrago joan ere, noiz eta, idazle
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo Iztueta 907
|
|
|
Hitzak sortzeko or duan, jatorrizko formaren bila joan behar baita, eboluzio metodo historikoa erabiltzea proposatzen da, bere garaian Astarloak eta Sabino Aranak beren az terbide etimologikoetan egin bezala (236). Bestalde, orokorrean, ikuspegi ne gatiboegia, aurreiritzi sobera, agertzen du Altubek euskararen egoerari buruz, noiz eta
|
Euskal
Pizkundearen gailurrean, euskara berpizten ari den unean (237). Euskara salbatuko bada, ez da nahikoa jende ikasiek erabiltzea, ezin bestekoa da bizitzeko beharrezkoa egitea ere.
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo lztueta 909
|
|
|
2.2.4 Arana Goiri euskalariak
|
Euskal
Pizkundearen ondoren ere bere itza la eginez segitzen du mugaz bestaldean ere. Dirudienez, batasun ortografiko aren inguruan XX. mende hasieran goritutako txingarrek itzaltzeke jarraitzen dute.
|
|
|
2.2.5
|
Euskal
Pizkundearen luze zabalean ez ziren Euzkel Bazkuna koak bakarrik izan beren buruak Sabino Arana euskalariaren ondorengotzaren ai torletzat zeuzkatenak. Gerraurrean, Aitzolen gizaldiko hainbatek, Lizardi eta Lauaxetak tarteko, men handia zioten Arana Goiriri.
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo lztueta 911
|
|
|
Aranazaleak izan ez diren beste hainbatek ere aho batez onartu izan du te Arana Goiri izan dela
|
Euskal
Pizkundearen eragile nagusia, zeruan gaindi ibili zen arrano galanta. Azkuek guztien gainetik jartzen du haren izena, na hiz elkarren artean lehiakide amorratuak izango diren (249); Kirikiño hark ereindako landareaz ari da, bereziki bigarren aroan (250); Orixeren ustez ere, aldekoak nahiz kontrakoak izan, hura daukate eragile nagusitzat (251).
|
|
|
SABINO ARANA ETA BERE ERAGINA
|
EUSKAL
PIZKUNDEAN Paulo lztueta 913
|
|
|
Orixe, bestalde, espetxeak nahiz erbesteak markaturik, Euskaldunak izeneko oinarrizkoeuskal olerki epiko nazionala idazteaz gain, estetikaz, etikaz eta abar aritu zen nolabait, Unamunok espainiar kulturan eduki izan zuen jarrera polemista bera, euskarazko letretanerakutsiz. Aitzolekin eta Orixerekin batera ibilitakoak
|
Euskal
Pizkundea esaten zaion kulturmugimenduan aritu ziren. Frankismoak, ordea, bertan behera akabatu nahi izan zuen dena.
|
|
2005
|
|
|
Revista ez zen puntarengo produktu intelektual bat izan, ez eta Arabako kultur bizitzaren eragile nagusia. Baina ezin ukatuko zaio
|
euskal
pizkundearen sustapenean lekutxo bat. Ateneo inguruko kultur mugimenduaren magalean sortua, bertako kide batzuen kezka euskaroek bultzaturik, behinolako «Atenas del Norte» hura ez zen proiektuari luzaz eusteko gai izan.
|
|
|
Hasteko merkatura irtengo ziren euskal kultur aldizkari berriei bidea erakutsi zien (Euskal Erria, Revista de Vizcaya). Eta Araban, Euskal Herri osoan bezala, euskaltzaletasuna zabaltzen lagundu zuen,
|
euskal
pizkundean aitzindarietako bat izanik.
|
|
|
1880ko Donostiako lore jokoen iragarpenak ere (seguru asko ordurarte bezala jaso arren) gazteleraz bakarrik atera ziren. Hortaz, aurrerantzean, aldizkariaren mugapenak onartu eta
|
euskal
pizkundearen defentsa, Herranek, gazteleratik egingo zuen.
|
|
|
V. 4 Kultura:
|
euskal
pizkundea eta artea
|
|
|
Definizio negatibo horrek barne koherentziarik gabeko multzo nahasi batean pentsaraz dezake, eta ez da hori ere. Ondoren ikusiko den bezala, kulturari buruzko eta bereziki
|
euskal
pizkunde eta jakintza gaien inguruko saiakera, artikulu eta panfletoak jasotzen dira berton. Halaber arte gaiak ere hemen ipini ditugu.
|
|
|
Hortaz multzo nagusia
|
euskal
pizkundearen inguruko artikuluek osatzen dute. Honen baitan, lore jokoak iragartzeko eta euretan parte hartzeko iragarkiak, zein lore joko haiek ospatu osteko kontakizunak sartu ditugu.
|
|
|
Bertan, Becerro de Bengoa mintzatu zen euskal kulturaren eta Anton Abadia mezenasaren gainean, ondoren hitzaldi hura Revista n argitaratzeko.
|
Euskal
pizkundea, aztergai izan zuten halaber Manterolaren bi artikulu interesgarriek, baita Hipolito Casas izeneko leondar batek ere. Hemen aipatu behar dira era berean Herranek Iparragirre zein euskal kulturari buruz idatzi zituen laupabost artikuluak.
|
|
|
|
Euskal
Pizkundeko aldizkari bat Gasteiz eta Madril artean
|
|
2007
|
|
|
estilo natural itxuraz sinple, erraz, arrunta," ez da guretzat maixu txarra".
|
Euskal
Pizkundean Lizardik ez gaizki, eta Zaitegi eta Orixek beti ez hain ondo entseatu duten prosari begira, eztenkadatxo batekin amaitzen da Mitxelenaren Barojaren gorazarrea:
|
|
2008
|
|
|
244
|
Euskal
Pizkunde giro erromantiko horretaz ikus Juaristi (1998) eta Ereño (2002:
|
|
|
Lehen testu horretan gero bere lanean hain garrantzitsuak izango ziren zenbait gai jorratu zituen. Izan ere, renacimiento vasco edo
|
euskal
pizkundea zeritzonaren beharra azaltzen zuen. Renacimiento vasco horren esanahia, hala ere, ez da 60ko hamarkadan Oteizaren testuetan zuenaren berdina, bere funtsa ez baita euskal kulturaren jarrera, adierazpide eta mito zaharkituak artearen bidez irudikatzea edo azaltzea.
|
|
|
Lukuren ustez transmisioa eta kultura bi gauza bilakatu ziren
|
euskal
pizkundea deitutakoaren ondoren. Frantziarren kultur ikuspegia txertatu zen gero horren gainean, ikuspegi oso klasista, eta haien sailkapenak hartu eta integratu egin ditugu orduz geroztik, gurea ahaztuz.
|
|
|
d. XX. mendea 1: Abertzaletasunaren eragina, Txomin Agirre eta
|
Euskal
Pizkundea.
|
|
|
Txillardegiren Leturiaren egunkari ezkutuaren argitarapena hirurogeita hamabost urte aurreratu dut, existentzialismoaren hondar ez ezik haren aurrekaritzat aurkezteko, Schopenhauerren ildoan ipiniz, eta tentatuta egon naiz Haur besoetakoarekin berdintsu jokatzeko, Nabokovek urte batzuk geroago Biarritzen egindako egonaldian" deskubri" zezan, baina pasatzea iruditu zait. XX. mendera igarota,
|
Euskal
Pizkundea" Euskal Pizkunde Elektriko" izendatu dut, eta Lizardi eta Lauaxeta poeta futurista sutsu bihurtu ditut, manifestu eta guzti: Samotraziako Garaipenaren ordez(" Automobil orrolari bat, metrailaren gainean korritzen duela dirudiena, Samotraziako Garaipena baino ederragoa da"), Bilboko Jesusen Bihotz Santuaren estatuatzarra aipatzen omen da bertan, eta automobilaren ordez makina erreminta eta Portugaleteko Zubi Esekia, bide batez, Lauaxetaren homosexualtasuna areagotu dut, eta, behin horretara jarrita, Luis Cernudarekiko maitasunaldi labur bat egotzi diot?.
|
|
|
Txillardegiren Leturiaren egunkari ezkutuaren argitarapena hirurogeita hamabost urte aurreratu dut, existentzialismoaren hondar ez ezik haren aurrekaritzat aurkezteko, Schopenhauerren ildoan ipiniz, eta tentatuta egon naiz Haur besoetakoarekin berdintsu jokatzeko, Nabokovek urte batzuk geroago Biarritzen egindako egonaldian" deskubri" zezan, baina pasatzea iruditu zait. XX. mendera igarota, Euskal Pizkundea"
|
Euskal
Pizkunde Elektriko" izendatu dut, eta Lizardi eta Lauaxeta poeta futurista sutsu bihurtu ditut, manifestu eta guzti: Samotraziako Garaipenaren ordez(" Automobil orrolari bat, metrailaren gainean korritzen duela dirudiena, Samotraziako Garaipena baino ederragoa da"), Bilboko Jesusen Bihotz Santuaren estatuatzarra aipatzen omen da bertan, eta automobilaren ordez makina erreminta eta Portugaleteko Zubi Esekia, bide batez, Lauaxetaren homosexualtasuna areagotu dut, eta, behin horretara jarrita, Luis Cernudarekiko maitasunaldi labur bat egotzi diot?.
|
|
2009
|
|
|
Gero Aita Onaindiaren «Milla Euskal Olerki Eder» mardulean arkitu nuen Aita Arruti bere zortzi poemakin. Ondoren «Apostolado Franciscano»n ikusi izan dut, beti txukun, apain eta aratz,
|
euskal
pizkunde pozgarriaren adierazgarri jaseko?.
|
|
|
Ikus, adibidez, jarraidura batzuk hausteko bulkada nerabea, aita hiltzeko behar freudiar bat iduri, edo idazleen azken motibazioetan ukitu nartzisista nabarmenagoak, edo beranduxeago gehiago, sakoneko nora ez desberdinen dozenaka aurpegiak. Aurreko belaunaldietako oldozle eta sortzaileekin alderatuta nahiko bestelako jarrera hirukotea da, nahiz eta jarraiduraz azpitik eragiten jarraitzen duten gerra aurreko
|
euskal
pizkundeko bulkadek ere: izatearen harrotasunak eta eraikuntza senak.
|
|
|
Berpizkunde horren kanta adierazgarrienen artean, honako hauek aipa daitezke: " Izarren hautsa"," Haika mutil" eta"
|
Euskal
pizkundea".
|
|
2010
|
|
|
Gisa honetako ekintza solteak, ordea, etsipenaren basamortu hartan, itxaropen izpiak ziren ilunpean zeuden euskaltzale askorentzat; aldi berean, XX. mendearen hasierako
|
Euskal
Pizkundearen bidea XX. mendearen erdiko urteetan etenik gabe jarraitzeko ahalegina bazen.
|
|
|
Eurak jakitun zeudenez, posible izan zuten, aurretiaz, luzimenduari begira pieza elaboratuak prestatu eta bertan kantatzea, denek ez zuten egin baina. Basarrik, ostera, epaimahaian Aitzolek eta gustura entzuteko moduko bertsoak kantatzeari ekingo dio, garaiko
|
Euskal
Pizkundeko iruditeria erabilita: –Bertsolariak eman diote/ Txeko erriari gorantza,/ Mireiobatek edergallutan/ yosia zuen Provenza...?.
|
|
|
Areago, hona hemen nire ustetan Lotsatiren lanaren benetako balioa, Lertxundik aipatzen zuen literaturarekiko" ekarria". Lotsatiren lanak garai hartako euskal olerkigintzaren nondik norakoak hobeto ezagutzen lagun diezaguke, hogeita hamarreko urteen
|
Euskal
Pizkundea deituriko garai oparoko olerkigintzaren ingurukoak argituz. Lotsatiren lana, izatez, ez da ez kantitatez ez kalitatez nabarmentzen den lana, baina bai bada ahalegin orokor baten emaitza, saio txiki bat nahi izanez gero, euskal literatura gorengo mailara eramateko ahaleginaren artean, Euskal Herria nazio gisa eraikitzeko helburua zeukan olerkigintzaren alorrean.
|
|
|
Aski ezaguna dugu XX. mendearen hasierako euskal olerkigintzak, 30eko hamarkadako
|
Euskal
Pizkundea deituriko gailurrera garamatzan tartean, garapen bideari ekin ziola. Nekez ikus daiteke euskal literaturaren historian hau bezalako beste sasoi narorik olerkigintzaren alorrean, ez idazle kopuru aldetik ez eta lan kopuru aldetik ere.
|
|
|
Beraz, euskal olerkigintza gorenera eramateko ahalegina gertatu zen unea hogeita hamarreko hamarkada izan zen, Gerra Zibila hasi arteko denboran.
|
Euskal
Pizkundearen urte aberatsak ditugu seguru asko Lotsati gazteak, bere bizitza laburrean, intentsitate handiaz biziko zituenak. Hiru faktorek bat egin zuten olerkigintzaren pizkunde horretan:
|
|
2011
|
|
|
«Pizkundearen bizipoza» nabarmendu zuen Anjel Lertxundik, Jose Ariztimuño Aitzol eta
|
Euskal
Pizkundearen omenezko ekitaldiak iragartzeko Tolosako udaletxean egin zen ekitaldian irakurri zuen aldarrian. «Bizipoz hura da gogora ekarri nahi duguna», adierazi zuen idazleak.
|
|
|
Motibo ugari ditugu gaurko lorpenak ispilu hartan begiratzeko». Gaur eta bihar egingo dira Tolosako Udalak eta Euskal Herriko 17 eragilek Aitzolen eta
|
Euskal
Pizkundearen omenez antolatutako ekitaldi sortako lehenak.«Euskararentzat nahi zuten etorkizun hobe baten esperantza hark asaba zaharren baratza edo bide berriak edo noranahikoa bezalako espresioak utzi dizkio gure kultur memoriari», dio Lertxundik idatzitako aldarriak. «Asaba zaharren baratza abandonatu gabe bide berriak egiteko, euskarak noranahikoa behar zuela izan ulertu zuten, eta lortu?
|
|
|
Pizkundeko gizon emakume haiek».Ramon Labaien idazle eta politikari ohia ere mintzatu zen ekitaldi hartan, zuzeneko lekukotasunak emanez. Haren aita, Antonio Maria Labaien,
|
Euskal
Pizkundearen protagonistetako bat izan zen, eta, horri esker, artean haurra zela, haien bilera eta ekimenen lekuko zuzena izan zen. Euskal Pizkundearen giroan, Aitzol izan zen «indar nagusia», Ramon Labaienen ustez.
|
|
|
Haren aita, Antonio Maria Labaien, Euskal Pizkundearen protagonistetako bat izan zen, eta, horri esker, artean haurra zela, haien bilera eta ekimenen lekuko zuzena izan zen.
|
Euskal
Pizkundearen giroan, Aitzol izan zen «indar nagusia», Ramon Labaienen ustez. «Hark astintzen zituen astindu beharrean zirenak».Mutil koxkorra zela, Ramon Labaienek ez zuen oso gogoko Aitzol:
|
|
|
Baina beti sortzaile aberatsa. Denak helburu berberarekin, Euskal Herriaren pizkundea, alor guztietan».Tolosan, presentzia handiaEuskal kultura bere adierazpide guztietan sustatu eta indartzeko ahalegina egin zuen
|
Euskal
Pizkundeak, XX. mendeko 20ko eta 30eko hamarraldietan batez ere. Tolosarrak izan ziren mugimenduaren eragileetako asko, edo Tolosan jaioak ez izan arren han edo inguruetan bizi zirenak bestela.
|
|
|
Tolosarrak izan ziren mugimenduaren eragileetako asko, edo Tolosan jaioak ez izan arren han edo inguruetan bizi zirenak bestela.
|
Euskal
Pizkundearen giroak, horrenbestez, presentzia berezia izan zuen Tolosan.Haritz eta ohol hitzak batuz osatu zuen Aitzol ezizena Jose Ariztimuño Olasok. Euskal Pizkundearen mugimenduaren barruan itzal handia izan zuen, batez ere 1930ean Jose Mari Agirre Xabier Lizardi olerkariari euskaltzaleak erakundearen buruzagitzan erreleboa hartu zionez geroztik.Literaturaren arloan, Aitzolek gertutik ezagutu zituen garai hartako olerkari nagusien lanak. Lizardi, Lauaxeta, Orixe eta besterenak?, baita gogotik sustatu ere, Olerti Jaiak antolatuz eta jai horietako lanak argitara emanez, olerkarien poemei zein poema liburuei buruzko komentario kritikoak eginez eta abar.
|
|
|
Euskal Pizkundearen giroak, horrenbestez, presentzia berezia izan zuen Tolosan.Haritz eta ohol hitzak batuz osatu zuen Aitzol ezizena Jose Ariztimuño Olasok.
|
Euskal
Pizkundearen mugimenduaren barruan itzal handia izan zuen, batez ere 1930ean Jose Mari Agirre Xabier Lizardi olerkariari euskaltzaleak erakundearen buruzagitzan erreleboa hartu zionez geroztik.Literaturaren arloan, Aitzolek gertutik ezagutu zituen garai hartako olerkari nagusien lanak. Lizardi, Lauaxeta, Orixe eta besterenak?, baita gogotik sustatu ere, Olerti Jaiak antolatuz eta jai horietako la... Aitzolek bultzatu zuen Orixe, horretarako diru laguntza jasota, Euskaldunak poema idaztera, Mireio eredutzat harturik, Frederic Mistrali 1904an Nobel saria irabazteko balio izan zion obra.Bertsolaritzaren sustatzaile lanetan, 1935ean Donostiako Gran Kursaal antzokian jokatutako txapelketaren bultzatzaile nagusietakoa izan zen Aitzol, epaimahaikide lanetan aritzeaz gain.
|
|
|
Aitzol jaio zen etxean, Tolosako Gorosabel kaleko 12 atarian, plaka oroigarria ezarriko dute gaur, 16:30ean, eta ondoren, 17:00etatik aurrera, Aitzol
|
Euskal
Pizkundea urteurreneko aldarria irakurri, Aitzoli buruzko bideo lana proiektatu eta Aitzolen hainbat testu irakurriko dituzte udal areto nagusian.Bihar, 10:30ean hasita, Zintzoen Basoa deituko dena sortzeko lehen urrats gisa, gaztetxoek zuhaitzak landatuko dituzte Tolosako Elosegi parkean. Zintzoen Basoa, Aitzolen eta Euskal Pizkundearen bultzatzaileen omenez eratua, urriaren 16an inauguratuko da, hots, Aitzolen fusilamenduaren 75 urteurrenaren bezperan.Aurretik, ekainaren 24an, Euskal Pizkundearen bultzatzaile nagusietako biri egingo zaie omenaldia:
|
|
|
Aitzol jaio zen etxean, Tolosako Gorosabel kaleko 12 atarian, plaka oroigarria ezarriko dute gaur, 16:30ean, eta ondoren, 17:00etatik aurrera, Aitzol Euskal Pizkundea urteurreneko aldarria irakurri, Aitzoli buruzko bideo lana proiektatu eta Aitzolen hainbat testu irakurriko dituzte udal areto nagusian.Bihar, 10:30ean hasita, Zintzoen Basoa deituko dena sortzeko lehen urrats gisa, gaztetxoek zuhaitzak landatuko dituzte Tolosako Elosegi parkean. Zintzoen Basoa, Aitzolen eta
|
Euskal
Pizkundearen bultzatzaileen omenez eratua, urriaren 16an inauguratuko da, hots, Aitzolen fusilamenduaren 75 urteurrenaren bezperan.Aurretik, ekainaren 24an, Euskal Pizkundearen bultzatzaile nagusietako biri egingo zaie omenaldia: Doroteo Ziaurrizi eta Antonio Maria Labaieni.
|
|
|
Aitzol jaio zen etxean, Tolosako Gorosabel kaleko 12 atarian, plaka oroigarria ezarriko dute gaur, 16:30ean, eta ondoren, 17:00etatik aurrera, Aitzol Euskal Pizkundea urteurreneko aldarria irakurri, Aitzoli buruzko bideo lana proiektatu eta Aitzolen hainbat testu irakurriko dituzte udal areto nagusian.Bihar, 10:30ean hasita, Zintzoen Basoa deituko dena sortzeko lehen urrats gisa, gaztetxoek zuhaitzak landatuko dituzte Tolosako Elosegi parkean. Zintzoen Basoa, Aitzolen eta Euskal Pizkundearen bultzatzaileen omenez eratua, urriaren 16an inauguratuko da, hots, Aitzolen fusilamenduaren 75 urteurrenaren bezperan.Aurretik, ekainaren 24an,
|
Euskal
Pizkundearen bultzatzaile nagusietako biri egingo zaie omenaldia: Doroteo Ziaurrizi eta Antonio Maria Labaieni.
|
|
|
Doroteo Ziaurrizi eta Antonio Maria Labaieni. Ziaurriz Tolosako lehen alkatea izan zen Errepublika garaian; Labaien Tolosako alkate zen 36ko gerra hastean.Tolosatik kanpo ere egingo dira hainbat ekitaldi, urtea amaitu baino lehen, Aitzol
|
Euskal
Pizkundea urteurrenaren barruan.
|
|
|
Aurtengo urriaren 17an, 75 urte beteko dira Jose Ariztimuño Aitzol (Tolosa, 1896 Hernani, 1936) fusilatu zutela. Aitzol eta bere belaunaldia gogora ekartzeko asmoz, eta omenaldi gisa, 2011 urtea Aitzol eta
|
Euskal
Pizkundearen urtea izendatu du Tolosako Udalak. Horrela azaldu zuen, otsailaren 19an egindako agerraldian, Jokin Bildarratz Tolosako alkateak.
|
|
|
Jose Ariztimuño Aitzol idazle eta kultur eragilearen omenez, urte osorako antolatu dituzten ekitaldien baitan, urriaren 14an, ostiralean, hura eta
|
Euskal
Pizkundea omenduko dituzte Euskaltzaindiak eta Euskal Herriko Unibertsitateak, Bilbon. Bi erakundeok, beste hainbat eragilerekin batera, Aitzol Euskal Pizkundearen urtea ekimenean parte hartzen ari dira, Joseba Ariztimuño, Aitzol hil zeneko 75 urteurrenaren kariaz.
|
|
|
Jose Ariztimuño Aitzol idazle eta kultur eragilearen omenez, urte osorako antolatu dituzten ekitaldien baitan, urriaren 14an, ostiralean, hura eta Euskal Pizkundea omenduko dituzte Euskaltzaindiak eta Euskal Herriko Unibertsitateak, Bilbon. Bi erakundeok, beste hainbat eragilerekin batera, Aitzol
|
Euskal
Pizkundearen urtea ekimenean parte hartzen ari dira, Joseba Ariztimuño, Aitzol hil zeneko 75 urteurrenaren kariaz. Izan ere, aurtengo urriaren 17an, 75 urte beteko dira Jose Ariztimuño Aitzol (Tolosa, 1896 Hernani, 1936) fusilatu zutela.
|
|
|
Jardunaldia Bilbon egingo da, Euskal Herriko Unibertsitatearen Bizkaia Aretoan (Abandoibarra hiribidean) eta bi helburu nagusi izango ditu: batetik,
|
Euskal
Pizkundea euskara biziberritzeko ahalegin oso moduan hartzea, Soziolinguistikaren begiekin aztertuaz; eta, bestetik, ahalegin hura eta azken 25 urte hauetakoa alderatzea.
|
|
|
Aitzol eta bere lagunak.
|
Euskal
Pizkundearen urtearen barruan, hauxe da, beraien esanetan, Euskal Herriko Unibertsitateak eta Euskaltzaindiak eskain dezaketena: garai horretaz, orain arte gehiegi aztertu ez den alderdiari buruzko gogoeta.
|
|
|
transmisioa, besteak beste, hezkuntza mundua eta helduen euskalduntzea?, erabilera eta kalitatea (sorkuntza, kultura, prestigioa). Horiek aurki ditzakegu
|
Euskal
Pizkundearen garaian ere:
|
|
|
Aitzol eta bere lagunak:
|
Euskal
Pizkundea() eta mende bukaerakoa() izeneko jardunaldian, bi erakundeok Aitzol eta Euskal Pizkundearen omenez burutuko dutena. Jardunaldia Bilbon egingo da, Euskal Herriko Unibertsitatearen Bizkaia Aretoan (Abandoibarra hiribidean)
|
|
|
Aitzol eta bere lagunak: Euskal Pizkundea() eta mende bukaerakoa() izeneko jardunaldian, bi erakundeok Aitzol eta
|
Euskal
Pizkundearen omenez burutuko dutena. Jardunaldia Bilbon egingo da, Euskal Herriko Unibertsitatearen Bizkaia Aretoan (Abandoibarra hiribidean)
|
|
2012
|
|
|
Nikolas Ormaetxea. Orixe?,
|
euskal
pizkundeko idazle garrantzitsuenetako bat ez ezik, itzultzaile gisa ere gorespen eta laudorio handiak jasotako euskaltzalea dugu. Bere obrari begiratu bat emanez gero, 74 berehala ohartuko gara itzulpenek berezko sorkuntza lanek adinako lekua hartzen dutela:
|
|
|
artikuluan(,), Orixe oso pozik eta itxaropentsu ageri da, itzulpenek euskal literaturan aro berri bat irekiko duten uste sendoa baitu. Izan ere,
|
euskal
pizkundearen garai hartan, asko ziren euskal literatura euskaraz sortutako lanekin bakarrik osatu behar zela uste zutenak, kanpoko lanen itzulpenek eragin zezaketen, kutsadura, saihesteko.
|
|
|
Bi idazle horiek bultzatu zuten Orixe Mireio euskaratzera. Espainiako gerra zibilaren aurreko hamarkadan sortutako
|
Euskal
Pizkundea izeneko mugimendu kulturalaren bultzatzaile garrantzitsuenetakoak izan ziren Aitzol eta Lauaxeta. Aitzolek, ondo aztertua zuen literaturak zer nolako zeregina bete zuen Europa barruko hainbat gutxiengo nazionaletan. Finlandia, Belgika, Provenza, Katalunia?
|