|
2003
|
|
|
Herria 2000 Eliza kristau elkarte herritarrek eta
|
Euskal
Herriko Apaizen Koordinakundeak sortu zuten. Elkarte haiek ideologikoki eta espiritualki burututako hainbat saioren ondorioa gara.
|
|
|
Larramendiren zentsura horren berri jakin bezain laster, Mendiburuk Aita Probintzialari idatzi zion bere ikuspuntua defendatuz, eta alde zituen autoritate guztien berri emanez. Hala, Iruñeko apezpikutza nahiz
|
Euskal
Herriko apaiz eta fraide gehienak berarekin bat datozela argudiatzen du. Baita zenbat adibide eman ere:
|
|
2008
|
|
|
Bata 1914an Gasteizko apezpikuari idatzitako gutun batean: «la parte más sana de la Diócesis ansía que la Iglesia haga algo por lengua tan venerable como la nuestra, de la cual se vale Ella como de muro para sostener la piedad y moralidad»211 Eta bestea 1924an, Azkuek, Euskaltzaindiko beste sei elizgizonekin batera, sinatutako gutun batean,
|
Euskal
Herriko apaizei beren parrokietan euskara erabiltzeko eskatzean:
|
|
2009
|
|
|
Baina hori ez da fenomeno uniboko sinplea. Frantzian, adibidez, aristokrazia frantses kontrairaultzaileak egin du, eta burgesia frantses postiraultzaileak (liberalak); eta, eskualdeka,
|
Euskal
Herriko apaizengan ez ezik, Bretainian kausitzen da, Okzitanian, Proventzan (apaizak adina poetak). Halaber, inbasio frantsesaren?
|
|
|
|
Euskal
Herriko Apaiz Koordinakundeko kide da Belloso: gaur egungo
|
|
|
Egoera asko daude, eta guk talde bat osatu dugu:
|
Euskal
Herriko Apaiz Koordinakundea. Oso kritikoa izan da gure kolektiboa; ez beste eliza berri bat egiteko, bestelako eliza bat egiteko baino.
|
|
2010
|
|
|
|
Euskal
Herriko apaizei erantzuna Isidro Gomá y Tomás Toledoko kardinal deitoragarriak zirikatutako Carta colectiva de los obispos españoles a los de todo el mundo con motivo de la guerra en España dokumentutik etorri zen. Iruñean Gráficas Bescansa argitaletxeak inprimaturiko gutun honetan, 1937ko uztailean, Espainiako eliza katoliko ofizialak gerraren doktrina suntsitzailea besarkatu zuen.
|
|
|
batera oihukatuz, eliza eta armada elkartu ziren antolamendu totalitario berri batean. Bide batez, Espainiako apezpikuek egokiera izan zuten
|
Euskal
Herriko apaizen salaketak gogor kritikatzeko. Dokumentuaren bukaeran Aita Santuaren hitzetara jotzera ausartu ziren, paragrafo batean euskaldunen miseriak eta hondamenak zurituz:
|
|
2013
|
|
|
Hiriart Urrutiren arabera, Frantziako Gobernuak umezurtzentzako egoitzak zabaldu nahi zituen, eta horretarako diru biltze bat egin. Aldiz,
|
Euskal
Herriko apaizen proposamena eske publikorik gabekoa eta umezurtzarentzat hobea zela zioen Hiriart Urrutik, hain zuzen herrian bertan etxe batean hartzea baitzen nahi zuena. Proposamen hoberena elizgizonena zela idatzi zuenean, gauzak kudeatzeko Eliza Estatua baino egokiagoa zela erraten ari zen.
|
|
|
Behin, Fermin Irigarai Larreko ri egin zion eskaera Oxobi-k, han gaindi ikusten zituen desertoreekin bil zedin. Desertoreak mendiz bestaldera iragan ondoan, Ipar
|
Euskal
Herriko apaizek eta auzapezek ez zezaketen deus egin haiengana joateko, eta gerlara itzul zitezen konbentzitzeko. Astekariaren deiak zeharkakoak ziren, beren lagunei eskatuz ihesi joanak zirenengana joateko.
|
|
|
Ondorioz, pentsa zitekeen astekarian argitaratzen zen mezuak oihartzun zabala zuela eta herritarren artean eragina ere ukan zezakeela. Astekariaren egile eta laguntzaile sarea arras zabala zen, eta Ipar
|
Euskal
Herriko apaiz andana batek idazteaz gain, politika arloko arduradun andana bat ere bazen kideen artean. Politika arloko horiek guztiak «zuriak» ziren, hala nola errepublikarren eta Frantzia laikoaren kontrakoak.
|
|
|
|
Euskal
Herriko apaizak Euskal Herriko etxeetatik heldu ziren, eta euskaldunak ziren errotik, herritarrak bezala. Horrek garrantzi handia zuen.
|
|
|
Funtsean, horrelako deiak maiz agertu ziren Eskualduna astekarian. Fenomeno horren berri azaltzen du Jacques Garatekere, hala nola Frantziako Justizia Ministeriotik zirkular bat igorri zietela 1917ko azaroaren 13an
|
Euskal
Herriko apaiz eta auzapez guztiei, berriz itzultzeko baldintzak azalduz. Baionako apezpikuak bere elizbarrutiko apaiz guztiei igorri zien deia desertoreen familiengana joan zitezen, konbentzitu beharrez.
|
|
|
|
Euskal
Herriko apaizak politikan inplikatu ziren, argiki. 1889ko hauteskundeen ondotik, Louis Etcheverryk irabazi zituen hauteskundeak baliogabetu zituzten, hain zuzen, apaizek haren aldeko kanpaina egin zutela leporatuz.
|
|
|
Funtsean, apaizek Frantziako gobernuaren zigorra jasan zuten, Euskal Herriko 35 apaizei soldata kendu baitzien. Kalapita handiak sortu ziren Baionako apezpikuaren, Ipar
|
Euskal
Herriko apaizen eta Frantziako gobernuaren artean. 1914an, Eskualduna astekariak sekulako kanpaina egin zuen Ibarnegaraien eta Guichennéren alde.
|
|
2014
|
|
|
|
Euskal
Herriko apaiz diozesiarren artean ez dugu apenas Filosofiaren historiara pasatu den filosoforik (Zubiri sekulartua gogoan hartzen ez bada,? 1983), Katalunian Balmes(? 1848) edo Galizian Amor Ruibal(? 1930) aipa daitezkeenen antzera. Hala ere, hemengo gure Unibertsitateen aurreko bi pentsalari bederen hiztegian daude:
|
|
|
Iragan kontuekin gabiltzanontzat ikustekoa da hiztegiak nola gogoratu dituen
|
Euskal
Herriko apaiz historialariak. XX. mendera ozta ozta heldu zen E. Labairu bizkaitarra(? 1904) ez dago hemen, bai ordea M. Arigita nafarra().
|
|
|
Hau guztia eta gehiago egon delako, jakingarria gertatzen da Cárcel Ortí historialari ezagunak
|
Euskal
Herriko apaiz diozesiarrei eman dien tartea zenbatekoa eta nolakoa izan den jakitea2.
|
|
|
|
Euskal
Herriko Apaiz Koordinakundeko kidea
|
|
2016
|
|
|
Hori bai, laborantza eskoletan aritu zen irakasle, urte luzez.Gazte, Gogoa, Gure Herria eta Herria aldizkarietan idatzi izan zuen, eta Herria aldizkariko zuzendaria izan zen, 33 urtez (Piarres Lafitteri segida hartuz). Garai hartan, euskara gutxi entzuten zen Ipar
|
Euskal
Herriko apaizen artean, baina, hein batean, apaiz gazteen belaunaldi berriak joera hori aldatzea lortu zen. Zeregin horretan tematu ziren, besteak beste, Xarriton, Fagoaga anaiak, Bidegain, Iratzeder, Hiriart Urruti eta Larre bera.
|
|
2017
|
|
|
Berdin, oholtza gainera igo diren Baionako Agiria izenpetu duten 110 kideen artean zeuden Hegoaldeko oinarriko Elizaren hainbat ordezkari: " Kristau Elkarte Herritarrak"," Herria 2000 Eliza","
|
Euskal
Herriko Apaiz Koordinakundea". Iparraldeko" Herriarekin" apez taldeko kideak ere hor zeuden, 40 urte huntan beste edozein erlijiodunekin bakearen alde lan egiten dutenak.
|
|
2018
|
|
|
Giza eskubideak, bakea" leloa zuen mobilizazioan parte hartzeko. Bertzeak bertze, Sorturen, EH Bilduren, ELA eta LAB sindikatuen eta
|
Euskal
Herriko Apaizen Koordinakundearen atxikimendua izan du manifestaldiak. Ekitaldia bururatzean, Kike Amonarriz soziolinguistak eta Beatriz Talegon PSOEko zuzendaritzako kide ohiak agiria irakurri dute, Sareren izenean.
|
|
2020
|
|
|
Batetik, ama zenaren oroitzapen minduarekiko baketzea idatzirik uzteko gogoa. Bestetik, Ipar
|
Euskal
Herriko apaiz eskoletan zazpi hamarkada lehenago jazotakoen salatzeko helburuan kontzentratzea, eleberririk eleberrira. Zilegi da pentsatzea Etxamendiren eleberrietan agertzen diren seminarioko apaiz erakasleak ezagunak direla, ezen famatuak eta euskal kulturan izen handikoak izan, badirelako.
|
|
2021
|
|
|
Molinuevo, Placer, Vergara eta Orbe,
|
Euskal
Herriko Apaizen Koordinakundeko kideak.3
|
|
2022
|
|
|
|
Euskal
Herriko apaiz nahi genuela izan eta, beraz, euskarazko formakuntza ere nahi genuela hartu… Finitu genuelarik, apezpikuak frantsesez ihardetsi zigun: " C' est tout?" (Hori da guzia?).
|
|
|
Zamoran
|
Euskal
Herriko apaiza errebeldeentzat espreski ireki zuten zentruan kartzelan zigorra bete behar izan zuen orduan Izagirrek. 1975ean aske utzi zuten, Franco hil eta berehalaxe.
|
|
2023
|
|
|
Otsaileko lehenengo hitzordua astearte honetan izango da, hilaren 7an, Apaiz kartzela (Oier Aranzabal, Ritxi Lizartza eta David Pallares, 2021 85 minutu) dokumentalarekin. Proiekzioaren ondoren, solasaldian izango dira Ritxi Lizartza ekoizle eta zuzendaria, Felix Placer
|
Euskal
Herriko Apaizen Koordinakundeko kidea eta Juan Mari Arregi apaiz ohia, erbesteratu politiko ohia eta kazetaria Egin eta Argia hedabideetan.
|