|
2001
|
|
|
|
Euskal
Herriko literaturaz zer duzu esateko?
|
|
|
Beste kontu bat da, gero, herri gisa liburugintzan ere zerbait bagarela erakutsi nahi badugu ezinbestean bideratu beharreko egitasmoena: Kulturaren Nazio Kontseilua, Liburutegi Nazionala, euskal ISBNa kudeatuko duen Euskal Herriko Bibliografia Agentzia, Euskal Liburuaren Institutua, Herri Liburutegien Sare Nazionala, Historiaren Institutu Nazionala,
|
Euskal
Herriko Literatura Sari Nazionalak, Euskal Herriko Egileen Elkartea eta abar luzea. Agerikoa denez, beraz, dagoen moduan eta egonean, euskal liburugintzak etorkizun beltza du.
|
|
2003
|
|
|
batetik oso jende gazteak, baina adituak hartu duela parte ale honetan, eta ziurrenik, etorkizunak esango du zer emango duten Iratxe Gutierrez, Idurre Alonso, Ibon Egaña, edo Alvaro Rabelli bezalako irakurleek. Bestetik, behin
|
euskal
herriko literaturaz ikuspegi orokorra ematen ari nintzelarik konturatu nintzen ohar haien bidez berdin definitzen zela euskal literatura zein Katalunyako poesia, beraz, zehaztasuna behar genuela gureaz ari ginenean.
|
|
2004
|
|
|
Euskal Gaiak:
|
Euskal
Herriko Literatura
|
|
|
Bernat Etxeparek XVI. mendean idatzi zituenetatik hasiz XIX. mendean izan ziren idazleen lanetarainokoak aztertu ditu
|
Euskal
Herriko Literatura liburuan Miren Billelabeitiak, gure literaturaz kanpoko tradizio eta kultur mugimenduekin lotura eginez. Gure literatura klasikoa benetan literatura den ala ez zenbaitentzat eztabaidan dagoen aldi honetan alegia, badirudiela idazlan askok azterketa filologikorako aproposagoak direla, eta ez horrenbeste azterketa literariorako, euskal idazleen lana Europako giro kulturaletan kokatzen ahalegindu da Miren Billelabeitia, aurretik aztertutako egile bakoitzaren testua eskainiz, jarraian interpretazio bideak zabaltzeari ekiteko, idazle bakoitza bere garaian kokatuz, azkenean idazlearen eta bere lanen alde ederrak agertzeko.
|
|
2005
|
|
|
Jon Kort azar, Deustuko Euskal Filologian irakasle urte batzuk eman eta Gasteizko unibertsitatera joan zen. Gaur egunean
|
Euskal
Herriko literatura kritikari on onenetakoenartean dago.
|
|
|
|
Euskal
Herriko Literatura. BILLELABEITIA, Miren.
|
|
2007
|
|
|
Humboldt eta
|
Euskal
Herriaz literatura asko dago, ez daukagu horretan pausatu beharrik35; Justo Garate-k lan txalogarria egin zuen hura ezagutzera emateko, eta hemen batez ere I. Zabaleta Gorrotxategi-ren lanak dira aipatzekoak, bera baita gaian gaur dagoen adituena (ik. Bibliografia).
|
|
2009
|
|
|
3
|
Euskal
herri literatura
|
|
|
Emankorrenetarikoa Resurrección Mª Azkue() dugu. Haren Cancionero Popular Vasco eta Euskalerriaren Yakintza ezinbestean erabili beharrekoak dira
|
euskal
herri literatura ezagutu nahi duen edozeinentzat.
|
|
|
1965eko azaroaren 1ean, Domu Santu egunean, Gerediaga elkarte sortu berriak lehendabiziko Euskal Liburu eta Disko Azoka antolatu zuen Durangon.
|
Euskal
Herriko literatura eta musika ezagutzera emateko helburua zuen eta, bidez batez, frankismo garai haietan, euskalgintzan zebiltzanen topaleku bihurtu zen.
|
|
|
Pompas de Papel erreferentzia bat da
|
Euskal
Herriko literatura panoraman. Sortu zenetik, irakurmena gauza ludikoa dela transmititu nahi izan dute Felix Linaresek eta Enrique Martinek eta, blogaren bidez, alderdi hori sendotzen ari dira.
|
|
|
41. Euskal Herria maitatzen, euskal lurra eta parajeak ikusten, euskal jendea miresten Truebak irakatsi ziola aitortzen du Gregorio Mujikak 42. Baina ez berari bakarrik, mundu osoari baino, berak dioenez: idazle maitagarri paregabea izaki irakurzalearentzat, eta frantses, italiano, portuges, aleman, ingeles, errusora itzulia izaki, Euskal Herria eta euskal herrietako jende xumea beste inork ez bezala Truebak eman ei dio ezagutzera munduari 43. Haren ondotik etorri den ia guztiengana eta guztira iristen da, Mujikari sinestekotan, haren eragina
|
Euskal
Herriko literaturan: haren jarraitzailetzat 44 jotzen baititu Joaquín Mazas y Orbegozo, Araquistain, Goizueta, Vicente de Arana, Sotero Manteli, Juan E. Delmas, Iturralde y Suit, Manuel Arcaya, José de Roure, etab. etab. Euskal autoreengan ere nabaritzen da Truebaren itzal handia:
|
|
|
Gaur, 2009ko urtarrilaren 2az geroztik, bi izar ditugu gidari, Xabierko zeru gainean,
|
euskal
herri literatura lantzen jarraitzen dugunok.
|
|
|
Agian, Hackl eta biok oker geunden, eta gutxiegi ezagutzen dugu
|
Euskal
Herriko literatura. Baina hutsune hori balego, kondenarik eta babes merkerik gabeko lanekin bete litzateke.
|
|
2010
|
|
|
Detaile batzuk aurkitu ditut zinikoak, eta beste batzuk harantza honantza fundamentu barik dabilenarenak. Oso bestelako liburua koordinatuko zukeen, nire ustez,
|
Euskal
Herriko literaturen ikuspegi osoa daukan nonork. Antologia hau Euskaltzaindiari saldu diotenek literatura hispanikoa saldu diote, eta aukeraketa berean sartu dituzte errespetu guztiarekin esanda Gabriel Aresti eta Javier de Bengoechea:
|
|
2011
|
|
|
|
Euskal
Herriko literaturak liburu txikietan ahaleginik izan du. Esaterako, sakelako liburutzat har genitzake Gaztelupeko Hotsak argitaletxeak kaleratutako" Bosgarren haria" bildumakoak.
|
|
|
Merlinek ama zeltikoa du eta Jaun Zuriak, eskoziarra. Mitologia zeltikoari erreparatzea, bestalde, ez da gauza berria
|
Euskal
Herriko literaturan. Pio Barojak ere, Jaun de Alzate liburuan, Arthur erregearen elezaharra erabili zuen euskal izartegi eta jainkoak azaltzeko, dena bat baita:
|
|
2012
|
|
|
Euskaldunak sortzaileak gara? – Gotzon Barandiaran
|
euskal
herrian literaturarekiko zaletasuna kutsarazten ahalegintzen garen batzuk bildu gara, batzuk, gu. 2007an prentsaurrekoa eman genuen donostian, literaturaren ustezko bozgorailuan. kazetari bakarra etorri zen.
|
|
2013
|
|
|
Hemen dira, beraz, Herri Literatura batzordeak antologia honetarako banan banan eta aho batez aukeratutako hitzaldiak eta gaiak. Batzordeko kideen aburuz, horiek guztiak, baliabide egokiak dira, tradiziotik etorkizunerako zubia egiteko,
|
euskal
herri literaturaren harira?.
|
|
|
Urteak daramatza
|
euskal
herri literaturaren adar edo genero ezberdinak ikertzen, batez ere ahozkotasunari dagozkionak: atsotitzak, ipuinak, baladak, bertsoak...
|
|
2015
|
|
|
Bigarren argudioa
|
Euskal
Herriko literatura, herriarena, historian zehar funtsean erdaraz egin dela zen.
|
|
|
Kritika hori ez dagokio oraindik orain berreskuratutako aipuari soilik, baizik eta Pott aldizkariari oro har eta baita Ustela eta Oh! Euzkadiri ere, baiki, zeinen erreferentzia asko europarrak edo mendebaldarrak izan ziren106 Aitzitik, afera testuinguruan kokatuta, nekez eska diezaiokegu 70eko hamarkadako hondarreko
|
Euskal
Herriko literatur aldizkari bati kritika poskoloniala egitea. Poskolonialismoaren lehenengoetako liburu mugarria dugu Saiden Orientalism, zeina, hain justu, Pott 3 argitaratutako urte berean, 1978an, plazaratu zen.
|
|
|
Euskal Herrian sortu izan da eta sortzen da, besteak beste, gaztelaniaz eta frantsesez idatzitako literatura. Baina irlandera/ gaelerazko literatura eta Irlandako literatura, frantsesezko literatura eta Frantziako literatura, finlandiera/ suomierazko literatura eta Finlandiako literatura, gauza bera ez diren moduan, Euskal Literatura eta
|
Euskal
Herriko literatura, edo literaturak, ez dira kontzeptu edo errealitate baliokideak.
|
|
2016
|
|
|
|
Euskal
Herriko literatura sinbolo funtsezkoenetako
|
|
|
Ipar
|
Euskal
Herriko literaturak, apezen eskutik etorri zelarik, Elizaren inguruko gaiak landu zituen askotan. Beste autore batzuek, eta Jean Etxepare Larzabalen aitzineko belaunaldiko autoreak beste eremuak hunkitu zituzten, kazetaritzari eta saioari lotu literatura plazaratuz.
|
|
|
herri poesia vs. kanpoko olerkigintza. Liburuaren hitzaurre egile Damaso Intza-ren aburuz, euskal poeta berriak kanpoko erreferenteei begira ari ziren,
|
Euskal
Herriko literatur tradizio herritarra bazter utziz. Hori, Intzaren ustez, beren poesiaren kaltetan zen, eta horren kontrapuntu, berriz, Jautarkolen poesiagintza:
|
|
2017
|
|
|
|
Euskal
Herriko literatura sinbolo funtsezkoenetako baten sortzailea da Iparragirre: zuhaitzarena.
|
|
2019
|
|
|
Azkue, Arana Goiri, Arturo Kanpion, Txomin Agirre, Serapio Mujika, Adema Zaldubi, Arbelbide, Broussain, Hiriart Urruti, Daranatz... Biltzar honetatik
|
Euskal
Herriko Literatura Federazioa sortu zen, Adema Zaldubi lehendakari eta Martin Gilbeau idazkari izanen direlarik. Hortik sortu zen geroxeago, 1902 urtean, Euskaltzaleen Biltzarra eta Euskal Esnalea 1908an.
|
|
|
Egileek Lekuonaren lana hartzen dute abiapuntu gisa, hura gainditzeko asmoz. Euren iritziz,
|
euskal
herri literatura bertsolaritzaren kokagune egokiena, Lekuonaren ustezkategoria zabalegia eta heterogeneoegia da: saski naski bat da, eta, bertan, praktika ezberdinak aztertzeko metodo bera aplikatzea proposatzen da.
|
|
2020
|
|
|
Euskal Herriko esparru literarioan, Ipar
|
Euskal
Herriko literatura" periferia" 314 edo" azpi-sistema" tzat315 joz, erdigunearekiko hierarkiak manaturiko harremanean ikusten dugu. Saretze sistema horretan, Etxamendiren posizionamendua segmentazioaren dialektikan ikusten dugu.316 Segmentazioak hots, erdigunearekiko harreman ezak gidaturik, Eñaut Etxamendi kapital sozialaren eta kapital kulturalaren eremuetan ari den euskal idazleetan finkatzen ahal dugu.
|
|
|
Bestela erranik, zein da euskal literatura sistemaren" inkonziente kritikoa" 337? Eta horren irizpideek zer leku uzten ote diote Etxamendiren narratibak barneratzen duen bezalako hizkuntza aniztasun" ez babelikoa" ri? 338 Bestalde, Eñaut Etxamendi
|
euskal
herri literaturaren narratzaile izanik, horrek zer gaitasun eskatzen ote dio Etxamendiren narratibaren hartzaileari. Hartzaileak herri literaturaren kultura efektua ulertzeko zer nolako ezagutzak izan ote ditu?
|
|
2021
|
|
|
Mendigurenek Argia aldizkarian egindako kritikan zioenez: " Intrigaren, eskuizkribuen xarma eta Euskal Herriko errealitatearen isla barregarria elkartzen ditu egileak artoski" (Argia,); alegia,
|
Euskal
Herriko literatur sistema irrigarri antzeratzen du egileak.
|
|
|
gutxiago dira itzultzaileak eta itzulpenak, eta urriagoa da itzulpenen irismena. Apalategik periferikotasun bikoitza esleitzen dio Ipar
|
Euskal
Herriko literaturari: " munduko literatur sistema nazioartekoan arras periferikoa den gure euskal literatur sistema xumearen periferian aurkitzen den azpisistema literario bat da:
|
|
|
Antolatzaileek, baina, «beste bultzada bat» eman nahi izan diote orain, eta EKE Elkar literatura beka sortu dute hura ordezkatzeko. Sariketa berriak Ipar
|
Euskal
Herriko literatura sustatzea izango du helburu nagusitzat, baina Euskal Herri osora zabalduko dute parte hartzeko aukera, ikusgarritasuna ere zabaltzeko. Atzo aurkeztu zuten egitasmoa, Donostian, eta martxan da dagoeneko aurtengo deialdia.
|
|
|
Erdi Arotik aurrera, Euskal Herriko hizkuntzzein kultur adierazpen hegemonikoak latina, gaztelania eta frantsesa izan ziren, Elizaren zein bi Estatuen hizkuntz politiken ondorioz. Salbuespen gutxi batzuekin,
|
Euskal
Herriko literatura gehiena erdaraz egiten zen.
|
|
2022
|
|
|
Nahi horrek, argitaletxeko kideek adierazi gisa, bat egiten du Balea Zuriaren xede nagusietako batekin:
|
Euskal
Herriko literatur jarduna sendotzea eta herri ondarearen transmisio bideak indartzea. Juaristi «harro eta pozarren» agertu da lanaren argitalpenagatik:
|
|
|
Stone Butch Blues 1993an argitaratu zenetik, euskarara, txinerara, turkierara, eslovenierara, serbokroazierara, grezierara, italierara, nederlanderara eta alemanera itzuli da. Oso esanguratsua da berandu arte (2018) gaztelaniara ez itzuli izana,
|
Euskal
Herriko literatur taldeetan asko irakurtzen ari den liburua bada ere. Analogia bat egingo dugu tertulia dialogikoek pertsona ororentzat bilgune izatearen teoriarekin eta kanon berri baten alde egitearekin non literatur testuak ez diren baztertuko arraza, estatus eta genero arrazoiengatik.
|
|
2023
|
|
|
Handik urte batzuetara, eta nire harridurarako, Juan Antonio proposamen batekin etorri zitzaidan.
|
Euskal
Herriko literaturako klasiko handienetako batean oinarritu zen Argiaren ikuskizun berria, Pio Barojaren Zalacaín el aventurero lanean hain zuzen. Dantzaren eta antzerkiaren uztarria izango zen literatura, eta Juananek ni antzerkiaren parteaz arduratzea nahi zuen.
|