|
2000
|
|
|
EUSKO Ikaskuntzak emandako Odon Apraiz Bekari esker, Mari Jose Olaziregik emakumeek
|
euskal
literaturan duten presentziari buruzko" Intimismoaz haraindi: emakumezkoek idatzitako euskal literatura" ikerlana kaleratu berri du.
|
|
2004
|
|
|
Eta liburu honen aurka, esan dezadan, hamabost urteko ibilbidea markatzeko hamabost izen hautatzeak beste hamaika kanpoan uztea ekarri duela; horien artean, urtehauetan argitaratu arren, beraien lan gehienak 1990arenaurretik ibilbide luzea egina zeukatenenak, edo hamarkada hauetan hasi eta oraindik beraien ibilbidean urrats handiak emango dituzten gazteagoenak. Izan ere, poesia ere ez da, jada, gazteek
|
euskal
literaturan duten sarbide bakarra.
|
|
2005
|
|
|
Hik Hasiren Udako Topaketa Pedagogikoetan, clown eta ipuin kontaketa eskolak eskainiko dituzte eta artearen eta literaturaren txokoak antolatu dituzte, Jose Luis Zumetaren, Bitoriano Gandiagaren, Juan Luis Zabalaren, Eider Rodriguezen eta Karmele Jaioren obra hobeto ezagutze aldera. Udako Euskal Unibertsitateak espresio dantzari, ipuin kontalaritzari eta euskal gatazkak
|
euskal
literaturan duen islari buruzko ikastaroak apailatu ditu, besteak beste. EHUren VI. Arte eta Kultura Topaketetan, dantza garaikidean, arte garaikidean nahiz kantagintzan sakondu ahal izango da.
|
|
|
Alonsoren hitzek ere balio izan zuten liburuaren ingurukoak girotzeko. Alonsoren hitzetan, Harkaitz Cano" dagoeneko
|
euskal
literaturak duen erreferenterik handienetako bat" da.
|
|
2006
|
|
|
Pertsonaia femeninoek
|
euskal
literaturan duten presentziaren gaia ez da gaur goizekoa, aspaldian ere bazterrak astintzen ari dena baita, baina apenas astintzetik deus gehiagora pasatu denik azkeneko hamarkadetan. Halere, aitortu behar da gutxi horretan zertxobait mugitu dela, eta horretan aritu nahiko luke artikulu honek.
|
|
2007
|
|
|
Estekatzen estekatzen, Ibon Egañak Volgako Batelarien orrian idatzitako artikuluan Iñaki Aldekoak Egan aldizkarian (2006/ 2) idatzitako artikulu bati egiten dio erreferentzia. Artikuluaren gaia" Postmodernitatea gurean?" da, eta XXI. mendearekin euskal kulturaren kontsumo moduetan izandako aldaketek
|
euskal
literaturan duten eraginaz hitz egiten du:
|
|
|
Edozein literaturak behar du autonomia, autonomia erlatiboa. Ez dut uste euskal literaturak bere erroak
|
euskal
literaturan dituenik. Euskal literatura kolonizatua da.
|
|
|
Izan liteke, esaterako, literatura sistemari buruzko gogoeta zabala.
|
Euskal
literaturak dituen gabeziei buruz azterketa egiteko aukera. Izan liteke Jon Alonsok zabaldu nahi izan dituen Manuel Vazquez Montalbanen gogoetak gure egin eta hemen ere ezartzeko idazki zubia.
|
|
2008
|
|
|
Nafarroan egiten den Unibertsitaterako hautaproban, EAEkoan ez bezala,
|
euskal
literaturak badu lekua, eta curriculumean zehaztuta daude hautaprobarako ikasi beharreko idazleak: Txomin Agirre, Lizardi, Aresti, Lertxundi, Atxaga, Sarrionandia eta Saizarbitoria.
|
|
|
Sakoneko elkarrizketek agerian utzi dute obra osoen irakurketak egiten direnean helburua ez dela izaten ikasleek irakurtzea
|
euskal
literaturan ditugun obrarik esanguratsuenak; aitzitik, ikasleen gustuko obrak bilatzen ditu irakasleak. Beraz, irakurri beharreko liburua irakasleak aukeratu arren, aintzat hartzen da ikasleei gustatzeko modukoa izatea, hain zuzen ere, irakurketa sustatzea eta irakurtzera zaletzea delako helburua.
|
|
|
...goeta egin zuen Gotzon Barandiaranek herenegun, Ez nitaz egunerokoaz bakarrik ez dena izeneko hitzaldiaren bidez. Dietarioak eta gogoeta moduko liburuak ziren gai nagusia, eta Barandiaranek azpimarratu zuen egileak liburu hori egin zuenean, zerbait hibrido egin nahi zuela, ordura arte egin ez zen zerbait, «ez berezitasuna nabarmentzeko, ez originaltasuna bere horretan aldarrikatzeko, haren ustean
|
euskal
literaturak zituen muga zenbait apurtzeko baizik».
|
|
2009
|
|
|
Besteak beste, atal bereziki interesgarria da liburuan 22.a, non kontatzen duen Agirrek Azkue bisitari zetorkionean, bere etxera sartzera gonbidatzeko lotsaz, beti atarian edukitzen zuela, bere bizileku txiki, txiro eta desordenatua ez erakustearren. Uribek
|
euskal
literaturarekiko dugun jarreraren paralelismoa bilakatzen du eta ezkutatzeko jarrera hori senalatzen kaltegarrientzat. Etxe aurretik pasatzen diren horiek sartzera gonbidatu ditu bere liburuak eta zerbait eskaintzeko saioa egin.
|
|
2011
|
|
|
70eko hamarkadan euskaldun berriaren irudia erruz ugaltzen hasi bazen ere, ia ez du islarik izan
|
euskal
literaturan duela gutxira arte. Agian, irudirik nabarmena eta euskaldun berrien gorabeherak ondoen azaltzen dituen istorioa Euskalduntzen metodoak (1973) ekarri zuena da:
|
|
|
|
Euskal
literaturan badugu naturaz besteko gaitasunak eta botereak dituen izakirik: batzuk gizakien itxuratik hurbilago daude, baina besteak izaki harrigarriagoak dira.
|
|
2013
|
|
|
IkerSaileko bosgarren batzordea da eta kezkatzen da bereziki irakaskuntzak, izan dadien bigarren mailakoa edo unibertsitatekoa, behar dituen tresnetaz. Duela lau urte, 2008an hain zuzen, kaleratu du Literatura terminoen hiztegia800 orrialdeko liburu gotor bat bere 545 sarrerekin, bakoitzak daukalarik bere adiera eta
|
euskal
literaturan dituen adibide bat edo bertze. Hots, liburu edo hobeki erran hiztegi baliosa eta baliagarria, zerbitzari paregabekoa bai unibertsitateko irakasle eta ikasleentzat bereziki.
|
|
|
Esan bezala, elikatu duten erro batzuen sakonerak XIX. mendearen mugak igarotzen ditu, antzinakoagoak ziren garaietan ere indarrean zeudela nabarmena delako. Erro hauetakoren batek
|
euskal
literaturan duen lekukotasunik zaharrenera ere joko da, agerian jartzeko Araibar zaldunak zenbateraino duen euskarri tradizioa. Gisa honetan jokatuz, betiere, modu zehatzagoan neurtu ahal izango da zer zegoen jadanik esana euskaraz eta jasotako ondare horri zer erantsi zion Erkiagaren Araibar zaldunak.
|
|
|
|
Euskal
literatura du langai eta aztergai nagusiena. Hainbat idazleren lana aztertu du:
|
|
|
Niri apur bat aspergarri eta errepikakorrak egin zaizkit. Pentsatzen egon naiz
|
euskal
literaturak dituen sexu zatietan, deskripzioetan... eta esango nuke ez direla asko. Gogoan ditudan azkenak Twist eleberrian ageri direnak, eta hobeak dira... edo iruditu zaizkit.
|
|
2014
|
|
|
Horri, ordea, jomuga duen irakurle mota edo xede taldea erantsi behar zaio, eta biak uztartu.
|
Euskal
literaturak duen irakurle kopurua txikia izanik, usu erran izan da euskal irakurlegoa ezpaltzeke dagoela. Alegia, ezaugarri ezberdinen araberako zinezko taldeetan bereizigabea dela.
|
|
2015
|
|
|
163. Joseba Gabilondo," Gu ez gara inoiz normalak izan, eta ez dugu normalak izan behar", Berria, 2013/03/24 Beste pasarte hau ere kontuan hartzekoa dugu: " Jada ez gara baserritar jatorrak edo paradisuko azken aztarna, baina orain
|
euskal
literaturak duen arriskurik handienetako bat da terrorismoaren pornografia egitea, euskaldunak zein biolentoak garen erakutsiz denak gustura utziko lituzkeen hori idaztea". Esango nuke nik pornografia horrekin, euskal demokrataren beatifikazioa ere agertuko dela, eta harekin kontraste egiten edo," terrorismoa nahikoa kondenatu ez zuen euskal soraioaren" kondena sadomasokista.
|
|
2016
|
|
|
Bestalde, horrela zioen F. Mistral idazle famatuak, Antton Kaiku antzerkia errezibitu ondoren. Hemen ere ikus dezakegu
|
euskal
literaturak zuen oihartzuna eta fama ona Europako idazle nagusienen artean. Gutun hau, Marcelino Soroari, berari zuzendua zen, eta 1882ko apirilaren 16koa da.
|
|
2018
|
|
|
Bada zenbait urte Monarkia Katoliko espainiarraren formazio diskurtsibo inperialak
|
euskal
literaturarekin zuen harreman dialektiko dialogikoak (Bakhtinen hitzetan esatearren) nire arreta erakarri zuenetik. Oraingoan ere testuinguru berorretan txertatzen da ondoren etorriko dena, izan ere harreman dialektiko dialogiko horiek emaitza diskurtsibo ugaritan utzi zuten aztarnarik.
|
|
2020
|
|
|
Beraz, euskal literatura garaikidearen kezka tematikoekiko, Etxamendiren narratiba albo batean geratzen da. Hona, Eñaut Etxamendik
|
euskal
literaturan duen kokapen berezia zedarritzen laguntzen duen bigarren elementua.
|
|
2021
|
|
|
Zentzu horretan, irakasleari dagokio malgu jokatzea literaturaren kasuan, eta bidelagun izaten saiatu (IEE1, NE1). Modu berean, zerekin eta norekin ari garen lanean garbi izatea inportantea dela argitzen dute LIR1 ek nahiz IIR1 ek; hau da, oso kontziente izatea euskal literaturaz ari garela, eta ez beste hizkuntza batzuetan ekoitzitakoaz, gazteek
|
euskal
literaturarekiko duten harremana edo gaztelaniaz nahiz frantsesez ekoizten denarekikoa, haien ustetan, hizkuntzarekiko harremana eta atxikimenduarekin gertatzen den moduan, ez baita batere berdina. Eta urrunago doaz:
|
|
|
" Nik kokatzen ditut gaztelanian. Nik ez dut sinesten haiek
|
euskal
literaturarekiko duten harreman negargarri hori haien izaeraren eta gaitasunen adierazle eta ondorio denik. Kanalizatzen dute youtuber, rapero edota erdal literaturan".
|
|
|
" Inguru euskaldunean bizi diren ikasleek, ez beti, irakurgaiak proposatzeko irizpideak izaten dituzte, baina normalean, zerrendarik ematen ez bazaie aukeraketan oso galduta egoten dira
|
euskal
literaturarekiko duten ezezagutzaren ondorioz. Egia da literatura orokorrarekiko ezezagutza ere badagoela".
|
|
|
|
Euskal
literaturak badu izen berri bat: Olatz Mitxelena Larreta (Oiartzun, 1989).
|
|
2022
|
|
|
Lagunak ba omen zekien heriotza izango zela bizitza nobela denaren amaiera. Ordea, hil atarira arte, lagunak ez zuen jakin idazle laguna euskalduna zela, ez
|
euskal
literaturan duen sonaren berri izan ere. Sarri, Sarri, Sarri... son bitxia da, antza.
|