2000
|
|
1997an ehun untzi baztertu eta 8.000 milioi pezetako (320 milioi libera) diru-laguntzak eskaini ziren. Agintarien esanetan ordea,
|
beste
untzi askoren modernizazioa beharrezkoa da, asko eta asko 20 urtetik gorakoak baitira; eta ezinbestekoa da arrantzaleen segurtasuna, untzien bizigarritasuna eta arraina erabiltzeko arauak hobetzea
|
|
Donibane Lohizune edo Getariako antxoa, Hondarribia edo Bermeoko legatza, Bermeo edo Lekeitioko hegaluzea, hemengo erreboiloa eta hango urraburua, halako edo bestelako ibaiko amuarraina eta abar. Horiek eta antzekoak dira azoketako arrain postuetan entzun ditzakegun erakargarriak, Kantauri itsasoko arraina Mediterraniokoa edo
|
beste
edonongoa baino hobea delako ustea duen euskal kontsumitzailea bereganatzearren. Nolanahi ere, errealitatea bestelakoa da; arrainak ez du, askotan, halako jatorririk.
|
|
Ezkerraldean ez dago edukiontzirik, baina Foru Aldundia bertako herriekin kontaktuan dago, ontzi bilketa Bizkaia osora zabaldu nahi duelako. Bizkaiko
|
beste
berezitasun bat bi edukiontzi mota edukitzea da. Gipuzkoan dauden igluez gain, populazio gutxiko zonetan edukiontzi txikiago batzuk daude, bilketa maiztasun berarekin egin dadin.
|
|
Nafarroan ontziak ez dira orokorrean edukiontzi horien bitartez jasotzen. Joan den maiatzean Erriberako Mankomunitatean kontenedore horiak ezarri ziren, baina Nafarroan
|
beste
sistema bat erabiltzen da ontziak jasotzeko 1992tik. Jurramendi (Mendixurra) eta Iruñerriko Mankomunitateek beira eta papera biltzeaz gain, materia organikoa eta bizigabea jasotzen dute.
|
|
Sasieta Mankomunitatea izan zen lehena ontziak biltzen. 1994an Goierriko lau herritan jarri zituzten kontenedore horiak proba moduan eta iazko maiatzean Urola Garaia eta Goierri eskualdetako
|
beste
herrietara zabaldu zituzten. Honela, 1998ko uztailerako 230 kontenedore zeuden.
|
|
Kopuru horretatik, 35 milioi pezeta «Euskaldunon Egunkaria»ko on line zerbitzua finantzatzeko izango dira. Eta
|
beste
10 milioiak SAREKO ARGIAra zuzenduko dira. Bi argitarapen hauei emandako dirulaguntza, lehenengo pauso bat besterik ez da.
|
|
Bi argitarapen hauei emandako dirulaguntza, lehenengo pauso bat besterik ez da. 2000 urtean egitasmoa
|
beste
aldizkarietara, eta, oro har, euskarazko prentsa idatzi guztira zabaltzea baita helburua. Prentsa euskalduna sarean jartzea da Euskara Biziberritzeko Planak finkatutako lehentasunetako bat.
|
|
Bere ustez, Jaurlaritzarekin sinatutako konpromisoak ez dira betetzen. Horien arabera, Eusko Jaurlaritzak AEKko euskaltegiei zuzendutako dirulaguntzak
|
beste
euskaltegienekin parekatu lirateke. Baina aurrekontuek, koordinakundearen aburuz, AEK baztertzen jarraitzen dute.
|
|
lau puntukoak zortziko txikia eta handia eta bost puntukoak hamarreko txikia eta handia. Orduan ere baziren
|
beste
neurri batzuk, baina bertso paperetan bakarrik eta zailak zirelako ez ziren erabiltzen. Gaur bertso eskolak direlako eta abar, molde gehiago erabiltzen dira.
|
|
Gai jartzaileak jakin behar du zein bertsolari diren kantatuko dutenak eta zenbaterainoko ahalmena daukaten gaiari heltzeko. Adibidez, bat baserritarra bazen, baserriko kontuak jarriz gero oso ondo moldatuko zen, baina
|
beste
gai batzuekin ez zeukan luzitzeko aukerarik. Askotan gaia herriak berak jartzen du:
|
|
Garai batean tabernetakoa oso maitea zen, beste jolasbiderik ez zelako. Gaur hori ez dago, telebista dela edo
|
beste
mila gauza direla, tabernetan bertsorik ez da entzuten. Nik afalondo edo bazkalondokoak nahiago ditut.
|
|
Lehen urtea Berrobin bertan egin nuen eta gero Eldu auzoan, hango maistra hobea omen zelako. Ondoren partikularra ematen zuen
|
beste
maistra batekin ibili ginen Ibarran. Soldadutza amaituta, Martuteneko kartzelan sartu nindutenean, bertako funtzionario batek eskola ematen zigun.
|
|
Umore tonua txertatzeko, estatubatuar bikotea dago. Hiru protagonistez landa, dozenaka izango dira joan etorrian ibiliko diren
|
beste
pertsonaiak.
|
|
Urtebete inguru daramate «Arraultza delikatuak» kafe antzerkirako ikuskizuna taularatzen UEMAren barne dauden herrietan. Nahiz eta eredutzat euskara erabili, lanaren mamia hizkuntza gutxitua duen
|
beste
herrialde batera egokitu liteke. Kataluniara, Bretainiara, Korsikara...
|
|
«Betiko topikoetan ez erortzen saiatu gara, zerbait errepikatzekotan,
|
beste
modu batera izan dadila»
|
|
(...) Telebista ere gustatzen zait, baina antzerkiarekin alderatuta,
|
beste
kontu bat da. Ez zaio hainbeste axola kalitatea, kontsumoa baizik.
|
|
(...) Antzerkian harreman zuzena duzu publikoarekin; telebistan, berriz, kamara hotz baten aurrean aritzen zara eta jakin behar duzu kamarari nola begiratu eta hitz egin(...) Ikasi egin behar da, baina oinarria antzerkia da. (...) Gaur egun telebista masifikatuegia dago, gehiegi imitatzen du
|
beste
lekuetakoa. Jendea audientziekin mozkortua dago.
|
|
(...) Askotan, gehiegitan, entzuten dut publikoak hori eskatzen duela. Baina
|
beste
galdera bat egin behar da: publikoari ematen al diogu besterik aukeraketa egin ahal dezan?
|
|
Euskal mitologiako zenbait izaki, eta egungo mito bihurtu diren
|
beste
batzuek ere hartuz, bere bestiario propioa osatu du idazle alegiarrak. Batzuetan ironiaz, eta beti ere «kariño»z begiratzen die Euskal Herriko piztia bitxi hauei.
|
|
Sunbilla eta Bertizarana lotzen zituen bide zahar eta garrantsitzu honek Erreparatzea etxeko artzain txabola eta artegietara eramango gaitu. Eskuineko haitzetan geratuko da Amaburuko trikuharria, baina historiaurreko
|
beste
oroitgarriak aurkitu nahi baditugu, Otaltzuko lepotik Mallurketako patarra igotzea nahikoa izango da, gailurrerako bidean hiru trikuharri topatzeko. Otaltzuko lepoan bertan, Jaurerria mugatzeko altxatu zen harlauzazko hesia ikusiko dugu lehen aldiz, igoera osoan jarraituko duguna.
|
|
Bai, atal batzuk nahiko orokorrak dira, eta kutsu lokala duten datuei ere zuku orokorra ateratzeko modua izaten da. Guk ere
|
beste
herrietan egiten diren lanak interes handiz irakurtzen ditugu, gurea aberasten dutelako. Uste dugu kanpora begira baduela interesik, eta salmentetan ere Euskal Herritik kanpora ikusmin handia piztu du
|
|
Pierpol Berzaitzek bere aroa bete, eta 1979an taldea utzi zuen. Berzaitzena
|
beste
estilo bat izan da, ez duzu uste?
|
|
Hori izan zen arrazoi nagusia. Gero, erran gabe doa, Pierpolek bazuen guk ez genuen
|
beste
filosofia diferente bat musika aldetik. Guk taldean kantuaren militanteak egon nahi genuen, hark berriz, kantuari beste maila bat eman nahi zion, kreazio artistiko bat.
|
|
Gero, erran gabe doa, Pierpolek bazuen guk ez genuen beste filosofia diferente bat musika aldetik. Guk taldean kantuaren militanteak egon nahi genuen, hark berriz, kantuari
|
beste
maila bat eman nahi zion, kreazio artistiko bat. Eta egia erran, nik ez diot hark zuela edo guk genuela arrazoi.
|
|
Utopikotzat hartuak izan zineten orduan. Egun, berriz,
|
beste
egoera batean bizi gara, ezta?
|
|
Kantuak itsasoaren uhainak bezalakoak dira, ageri dira ur azalean, bere barnean mugimendua dagoelako. Edo
|
beste
gisa batez erranik ere: kantuak loreak bezalakoak dira.
|
|
Beharrik, ezagutu bezain fite samurtu hintzela apezpiku frantximent harekin. Bestela nork idatziko zitian «Aita seme laborari», «Laborai langile eta nagusi», «Geroa» eta
|
beste
kantu antzerkiak.
|
|
«Oraingo gazte hauek», «Made in Zarautz», «Zuk egina», «Udala lanean», «Kulturari keinu», «Ene Zarautz maite», «Herriko kontu zaharrak», «Eztabaidarako tartea», «Udako pasarteak», «Eta orain, zer?», «Bazenekien». Saio hauetako dezente erreportajeez hornitzen baziren ere,
|
beste
batzuek molde berritzaileak zekartzaten, hala nola: «Bandera horian ura gerriraino», Euskal Herriko jaien zerrenda ematen zuena.
|
|
Profesionalak trebatzeko harrobia baita ZTB bezalako herri telebista bat; horra hor gaur egun ETBn ari diren 9 kazetari. Pena bat da, gurekin hasi eta gero,
|
beste
batzuek ateratzen dietelako etekina, baina tira»
|
|
«kalean ezagunak gara eta jendea kontu kontari hasten zaigu, hura ondo eta bestea gaizki. Hauteskunde kanpainan bereziki errietan hasten zaizkigu batzuk
|
beste
kolorekoen alde egin dugula sinetsita. Edota auzo bati buruz zerbait eginez gero, zergatik ez dugun haien auzoaz ezer aipatu eta halakoak.
|
|
Filosofo katedradun zegamarrarentzat ez dago zalantzarik krisi batean gaudela. Historiaren arabera eraikitzen ditugu gure uste eta sinisteak, baina Jainko baten beharra du gaur egungo gizakiak ere, Jainko horri
|
beste
izen batzuk ematen dizkiogun arren: Ilustrazioa, demokrazia...
|
|
Franco bizirik baitzegoen. Hau hobeto ulertzearren berak idatzitako
|
beste
liburu bat irakurtzea ezinbestekoa da: «Operacion Carlomagno.
|
|
Kantu ezagunak dira denak, eta Goio Garaialdek gehien entzun izan diren bertsioak mantendu ditu. Euskal kantutegi zaharreko doinuak (hala nola, «Triste bizi naiz eta», «Begiak parrez parre», «Maitetxu itsasoan dago», «Egun da Santi Mamiña», «Itsas mutila», «Katalintxu» edo «Aitorren hizkuntz zaharra») aurki ditzakegu diskoan, erdarazko
|
beste
kantu klasiko batzuen artean («Cuando sali de Cuba», «Los niños del Pireo», «Marina», «Cuando sale el comboy de Santa Fe» eta «Adios en el corazon», besteak beste). Hau da Goio Garaialderen lehen diskoa, eta orain artean ez du kantu propiorik asmatu, beti jo izan baititu lagunartean eskatu izan dizkioten kantuak.
|
|
Beste gauza bat da erabaki hori formalki hartzearena eta publikoki adieraztea. Hori
|
beste
kontu bat da, zeren garai batean Txiki Benegasek esan ohi zuen bezala «si algun dia toman la decision de dejarlo, habra que ver como se viste el muñeco». Kasu honetan, badirudi erabakiaren eszenifikazioa ETAk prozesu politikoaren garapenari lotu diola, eta, beraz, eskema hori aldatzen ez den neurrian, erakunde armatuaren desagerpena inkognita baten munduan mantenduko da.
|
|
Sagar ale bakoitzaren% 85 jangarria da; 100 gramok 50 kaloria ematen du, arrautza egosi baten erdiak adinaxe. Eta... gaur egun oso kontuan izateko
|
beste
datu bat: ale baten% 1,5, zuntza da eta hesteetako igarotzea errazten du.
|
|
¿ Ta kontatzen errez al da? Badu zamora sagarra, kamuesa, aizpuruba, parada, txalaka (au gaziya da), Andoain sagarra, panpandoja (ona, sagardo gozua egiteko), aritza (txar antzekua), urtebiya, gezamiña, giel txorrotxa edo mutur luzia (oso ederra da jateko bañan du azal lodiya), udare sagarra, errege sagarra, elgieta, libra sagarra (aundiya, deitzen diote' re mandaburua), azirik gabia, ta orla
|
beste
asko.
|
|
Bai! Beok
|
beste
eskola dute ta gauza aundiyaguetan sayatzen dira.
|
|
bonba auto bat Madrilen eta Pedro Antonio Blanco, Espainiako Armadako teniente koronela hilda. Era guztietako gaitzespenak era guztietako guneetatik, alderdien prentsa ohar eta komunikatuak, hileta elizkizunak, ETAren aurkako herritar taldeek egindako bilkura erdi ahaztuak,
|
beste
manifestazio erraldoi bat Madrilen...
|
|
ETAren
|
beste
era batera aritzeko gogoa, eta alderdi abertzaleen elkarlana eta adostasunen inguruan eraiki zen Lizarra Garaziko Akordioa. Bere praktika armatuan ETAk emandako su etenik luzeenak, beste modu batera jokatzeko borondatea erakutsi du erakunde armatuaren aldetik.
|
|
ETAren beste era batera aritzeko gogoa, eta alderdi abertzaleen elkarlana eta adostasunen inguruan eraiki zen Lizarra Garaziko Akordioa. Bere praktika armatuan ETAk emandako su etenik luzeenak,
|
beste
modu batera jokatzeko borondatea erakutsi du erakunde armatuaren aldetik. Aznarren Gobernuak erakutsitako jarrera ere oso agerikoa izan da.
|
|
esaten dute, eta Mirrik esaten duen hitz horrek umeen artean
|
beste
esanahi bat hartzen du. Andu Lertxundiren «Gogoa Zubi» liburuan hainbat hausnarketa egiten dira eta nik adibide batzuk hartu ditut.
|
|
Koldo, zuk aipatu duzunez, umeek erdaraz hitz egiten dute idatzizko hizkuntza irakatsi zaielako baina, nik dakidanez, espainolez ere gauza bera erakusten zaie, hizkuntza idatzia; ingelesez ere bai, eta Quebeceko ikastaro trinkoetan ere frantses idatzia erakusten da. Ni ez nago hain seguru hemengo umeek kalean erdaraz egiten dutela, juxtu hizkuntza idatzia erakusten zaielako, ze hori bera gertatzen da
|
beste
herrialde batzuetako hezkuntza sistema guztietan, baina han eurenarekin jarraitzen dute.
|
|
Batua edo estandarra erabilera formalerako esaten da: eskola, komunikabideak saio batzuetan besteetan baino gehiago eta
|
beste
zenbait gune. Eskolan berezkoa da eredu formal hori hartzea; kontua da, Josunek esan duen bezala, ume askorentzat eskolako eredua besterik ez dagoela, eredu formal hori besterik ez dutela ezagutzen.
|
|
Hor ikusi litzateke, eskolan bertan edo eskolatik kanpo antolatzen diren jardueratan euskalkia nola bultzatu; jakina, herri eta ibar batzuetan erraza da eta Bilbo baten nekezago izango da. Ahalegina egin da begirale eta
|
beste
aktore gehiagorekin handik eta hemendik gai hori bultzatzeko.
|
|
Frantsesa gutxitua izan daiteke leku batean, baina frantsesa oso hizkuntza indartsua da. Hango umeek badituzte eskolaz kanpo aritzeko jerga eta
|
beste
molde batzuk. Horrez gain, han 9 milioiko masa kritikoa dago eta hizkuntz
|
|
Surik piztu barik horren kontura
|
beste
garai batzuetan nahiko sofritu duelako hizkuntzak eta patxada guztiz, aditu, unibertsitate, euskaltzale eta abarren artean euskalkiari leku normalizatu bat egin behar zaio, denborarekin euskara batu aberats bat lortzeko, gaztelerak duen bezala.
|
|
Leku bakoitzean, euskalki nagusietan behintzat, literatura tradizionalean badago hartzeko moduko ereduren bat. Gero
|
beste
gauza bat da
|
|
a mantentzea, hizkuntz normalizazioan urratsak eman egin behar dira,
|
beste
kontu bat da nola.
|
|
Hori
|
beste
gauza bat da, eta hor bai, hor behar da eztabaida bat, baina ez euskaraz euskalkietan idatzi denean horretarako eredurik ez dagoelako. Beharbada, urte luzeetan beste bide batzuetatik ibili ondoren, ostera atzera begiratzerakoan ereduei begiratzen jakin ez delako edo.
|
|
Hori beste gauza bat da, eta hor bai, hor behar da eztabaida bat, baina ez euskaraz euskalkietan idatzi denean horretarako eredurik ez dagoelako. Beharbada, urte luzeetan
|
beste
bide batzuetatik ibili ondoren, ostera atzera begiratzerakoan ereduei begiratzen jakin ez delako edo. Ahozkoan, fonetika, fonologia eta beste gauza batzuk sartzen dira, baina idatzia baldin bada, hor morfologia, lexikoa eta sintaxia azken finean morfologian oinarritzen dena daude.
|
|
Beharbada, urte luzeetan beste bide batzuetatik ibili ondoren, ostera atzera begiratzerakoan ereduei begiratzen jakin ez delako edo. Ahozkoan, fonetika, fonologia eta
|
beste
gauza batzuk sartzen dira, baina idatzia baldin bada, hor morfologia, lexikoa eta sintaxia azken finean morfologian oinarritzen dena daude. Deklinabidean euskalki bakoitzak badauzka bere ereduak eta nik ez dut uste bizkaieran, esaterako,
|
|
Jakina, idatzian ere, ahozkoan bezala, mailak eta mailak daude. Teatro lan baten ahozko hizkuntza bat egingo da eta lagun artean tabernan zaudenean
|
beste
bat. Aldizkari batean ere, kooperatiben gainean zabiltzanean euskalki jasoa erabiliko duzu eta txiste bat kontatzeko horrek ere aldizkarian bere lekua izan behar du eta beste maila bat.
|
|
Teatro lan baten ahozko hizkuntza bat egingo da eta lagun artean tabernan zaudenean beste bat. Aldizkari batean ere, kooperatiben gainean zabiltzanean euskalki jasoa erabiliko duzu eta txiste bat kontatzeko horrek ere aldizkarian bere lekua izan behar du eta
|
beste
maila bat.
|
|
Iparraldeko esperientziari begiratuta, «Herria» aldizkariak 50 urtetik gorako historia dauka eta mailak bereizten dira: editorialak eta antzerakoek maila bat dute eta gero, barrualdean, herrialdeetako kontuetan nor hil den, jaio, ezkondu..., Zuberoako berriak era batera ikusten dira eta
|
beste
eredu batzuk ere bai; baina denean ikusten da halako jarraipen bat.
|
|
Horrek badu eragina. Horrez gain, ez dugu kontuan hartzen, herri aldizkarien bitartez
|
beste
gantxo batzuk dauzkatelako jende asko ari dela alfabetatzen euskara batuan. Beste maila bateko alfabetatzea izango da, baina ari da...
|
|
Eta
|
beste
arazo bat. Aretxabaletan eredu bat proposatu da «Aretxagazeta»rako, baina gero zer gertatzen da?
|
|
Sortzen da eredu bat arazo bat konpondu guran, eta
|
beste
arazo bat sortzen dugu. Zerbitzatu nahi ditugun horiei ez diegu eredu hobeago bat ematen.
|
|
Hori idatzita dago, onartua eta hurrengo hilabeteetan hasiko gara bilerak egiten Euskaltzaindian gai hau nola eraman daitekeen aztertzeko. Gero hitz egingo dugu hizkuntza politikakoekin eta
|
beste
batzuekin. Bat nator Josunek dioenarekin, aparteko jardunaldi eta horrelakoen barik, esparruka aztertzen hasi eta jendea lanean jartzea da egokiena.
|
|
Horrek ekarri du leku askotan batuarekiko dagoen urruntasuna eta mesfidantza. Gauzak nola joan diren ikusita, Iparraldean batua ez da hemen bezala sartu; haiek beti gorde dute beren ukitua,
|
beste
ingurune bat egon delako, administrazio munduan ez delako egon euskara batua hizkuntza ofizialtzat hartu duen autonomia bat... Beste askatasun bat eduki dute gauza asko gordetzeko eta Iparraldeko batek modurik formalenean idazten duenean ere, beti ikusten da nongoa den.
|
|
batua» horretan. Bataila horren jarrera muturrekoenak Bizkaian gertatu ziren, batzuk tanborrarekin idatzi nahian eta
|
beste
batzuk bizkaieraren edozein usain kendu nahian. Horregatik, Iparraldean kontua leunago joan da eta gauza asko gorde egin dira; eta gu ere Iparraldera begiratzean kontu handiz aritzen gara.
|
|
Testuinguru formalenetan ere, etxe honetako lehendakariak, Haritchelarrek, bere euskalkian hitz egiten du eta ez da ezer gertatzen. Eta, ostera,
|
beste
muturrarekin ez da berdin pasatzen. Gabriel Aresti, Xabier Kintana... batean ziren; beste muturrekoen artean, Arenaza bizkaitarra zen...
|
|
1982tik hona batua eta euskalkien artean egin den bidea beharrezkoa zen. Gaur egun, ordea, momentu interesgarrian gaude,
|
beste
patxada batekin ikusteko zeintzuk urrats eman behar diren euskara batua ahal denik eta biziena eta iraunkorrena izan dadin.
|
|
Hori ez da izan euskaltzain batzuei egun batean berriz arauak ematen hastea bururatu zitzaiela. Ez, ez, 90 eztabaida berezia izan zen bide honetatik jo behar genuen ala ez ikusteko; argitaletxeetatik eta
|
beste
leku askotatik arauak eta arauak eskatzen ari ziren. Leioan eztabaida handia izan zen orduan.
|
|
Esan nahi nuen, ez ote den gertatuko geure artean
|
beste
hizkuntza handi batzuetan gertatu dena. Adibidez, euskalkien erabilera idatzia desagertu, hizkuntza bera indartu eta ñabardurak fonetikan eta horrelakoetan azaleratu.
|
|
Horrez gain, administrazioan oso desberdina da autonomikoa edo% 95eko euskaldungoa duen udala izatea. Lehentasunak aspaldi daude ezarrita, betetzen diren gero
|
beste
gauza bat da. Gauza asko egin da, baina hutsune handiak ditugu erabileraren aldetik herritarrei zerbitzuak ematerako orduan.
|
|
Santurtziko bat topa dezakezu Antzuolan edo Ondarroan... Hori ezin da
|
beste
era batera antolatu?
|
|
esateko borondatea dute, eta Arrasaten lasai asko esan dezakegu «igandea», hor dagoelako elizako tradizioan, batetik, eta baita
|
beste
erabilera jaso askotan ere. Gero, ostera, halakoak idazten dira:
|
|
Oraindik ez da plana abiatu baina zertzen ari gara. Gero gurean ateratzen bada,
|
beste
leku batzuetan ere ekingo zaio.
|
|
Euskal Herriko
|
beste
bi autobideek, A eta A, 33.000 milioi pezeta (1.320 milioi libera) bildu zituzten 1998an, bide horietan egunero ibili ziren 60.000 gidariek ordaindutako bidesarietatik. Kontuan izan behar da autobideen dirusarrera bakarra bidesariena dela.
|
|
Victoria Eugenia antzokiaren lanek 1.424 milioi balioko dute. Kopuru honen erdia Espainiako Sustapen Ministerioak jarriko du eta
|
beste
erdia Donostiako Udalak. San Telmo Museoan eraiki nahi den Euskal Kulturaren Museoak ordea, 3.000 milioi pezeta ditu.
|
|
Errealitateari atxikitzen zitzaion, bere marrazki azkar bezain adierazgarrien bidez. Nekazal munduaren erreportaria ere bazen, apunteak ere hartzen zituelako. Garaiko
|
beste
artistek ez bezala, Arteta edo Arrue kasu, ez zuen euskal giro ergel bukolikoa idealizatzen»
|
|
Dena izan da deskubrimendu bat... baina ez dut pentsatu ere egin nahi nolakoa izango zen herri hau ez balitz abertzaletasuna ezkerreko baloreekin uztartzen ahalegindu zen belaunaldi hura egon. Aresti, Zeruko Argiako «Gazte gara»ko artikuluak, euskalduntzearen konzientziazio kanpainak... garai horretan gure historiak hartzen duen birak egiten gaitu desberdin seguruenik
|
beste
herri askorengandik. Ozta ozta libratu garela esan liteke
|
|
Gaur egun ere, begiratzen hasita, zenbat gauza ateratzen da oraindik ere langile on askoren nolabaiteko militantismo bati esker? Baina badu
|
beste
aldea ere. Zenbat militante dago ez dagoena prest euskal prentsa kontsumitzeko egunero?
|
|
Dena den, uste dut hizkuntzari kolorea eman beharrak mugiarazi gaituela denok, baina beldur naiz ez ote garen jarrera inmobilista berri batean eroriko. Erregistroz aberasten segitu beharra dugu,
|
beste
euskalkien ekarpenekin, hizkuntza mailak desderdintzen, gaztelerazko argotaren menpetik askatzen...
|
|
Eta ondoren, apurka apurka 6 izenburu argitaratu dira. Gure asmoa datorren urtean
|
beste
bi liburu argitaratzea da. Eta baliteke hortik aurrera gehiago ere kaleratzea.
|
|
Ez dirudi estatu mailako itunetan sinatutakotik haratago joango direnik eta, beraz, azalean bederen, ez da ezer berezirik ageri bizi dugun gatazkari dagokionez. Alabaina, IU eta PSOEren aliantzak PP garaituz gero, gatazkarekiko elkarrizketa eta negoziazioaren bideak
|
beste
aukera bat izan dezakeela usain daiteke, lerro arteko irakurketa ausarta eginez gero behintzat. Ez dirudi samurra Almunia Blairrekin konparatzea baina IUren konpromezua gorabeherak gorabehera sendoa izan da su etenaren garaian, eta sozialistek ere beste zerbait egin nahi dutela dirudi.
|
|
Gutxi dira aragoeraz mintzo direnak, baina ez daude geldi. Eta mendeko azken laurdenean egin duten lana handia izan da,
|
beste
herrietako hizkuntza borroken aldean itzalean egon balitezke ere. Baina atzerabidea handia izan da gaur arte, ondorioz, bere gain hartzeko borroka zaila zen.
|
|
Goi Aragoiko menditarrek gordetzen zituzten bitxikerien arteko
|
beste
baten gisan aipatzen ziren fablak orain dela gutxi arte, hau da, garai bateko aragoeraren azken dialektoak. Eta aztertu ere, hizkuntza ikuspegitik baino gehiago dialekto moduan ikertu izan dira.
|
|
Horretarako gonbitea bezperan edo bi egun lehenago egin zidaten:
|
beste
batek huts egin zuela azkeneko orduan eta joango ote nintzen. Batzuk esaten dutenez,
|
|
Behin, San Sebastian egun batean, ni eta
|
beste
lagun bat Udaletxera gindoazen danbolintero gala arropak janztera eta bera topatu genuen Kale Nagusitik Santa Maria aldera bakar bakarrik zihoala. Atseginez geratu ginen hirurok hizketan eta nik zirikatzaile:
|
|
Nire ustez, horixe sentituko zuen honez gero On Jose Mariak, dimisioa aurkeztu ondoren. Baina, oraindik sentitu ez badu, otsailaren 19an, Katedralean, bere agurraren mezan izango naiz,
|
beste
asko bezala, berriro gogorarazteko. Azken sermoi horretan San Pauloren hitzok gogorazi zituen:
|
|
Durangokoa ote? Euskal pilotaren historia istorioz beterik dago; Atotxan, ezker paretaren sorrera
|
beste
bat izango ote da?
|
|
Laffiten iritzia jarraituz, deialdia otsailaren 6rako plazaratu zen,
|
beste
batzuen artean honako baldintzekin:
|
|
Bere proposamenean, pilotalekuan aldaketa handiak aurreikusita zeuden. Pilotaleku zaharra zegoen tokian,
|
beste
bi pilotaleku eraiki behar ziren, bata estalia eta bestea irekia.
|
|
Garapen bidean dauden herrialde gehienek porrot ekonomikoa bizi dute, beren ahalmenak gainditzen dituzten kopuruak ordaintzera beharturik daude, eta atzeratutako ordainketak ordaindu ahal izateko
|
beste
mailegu batzuk kontratatzea beste irtenbiderik ez dute. Horrela, geroz eta zor handiagoa pilatzen dute, eta eramanezina, ordaintezina eta betirakoa bilakatzen da.
|
|
Lexikoak ere ez omen du eragozpenik ekartzen. Ez behintzat
|
beste
hizkuntzatan baino gehiago. Elexpuruk bederen ez du eragozpen handirik izan eta, exenplu emanez, bi liburu burutu ditu berak zuzentzen duen bildumarako.
|
|
1850ean
|
beste
apaiz bat agertuko da euskal erotismo mundura: Juan Bautista Agirre asteasuarra eta bere «Erakusaldiak».
|
|
Antologian honela definitzen da lan hau: «Apollinaire, Bataille eta generoko
|
beste
zenbait idazle klasikoren estilo gordin satirikoan idatzia». Joane Barolo goitizenez izenpetutako obra da Barolo Boccaccioren «Buztanik gabeko behorra» ipuineko apaiza da.
|
|
Literotura bilduma iritsi arte bi hauek izan dira euskal literatura erotikoaren zerrenda laburra osatu dutenak. Orain,
|
beste
lau gehitu ditzakegu eta berriak ere aurki etorriko dira. Gora doa beraz, euskal literatura lizuna ez zen zaila, baina.
|
|
Urte t' erdiko su etena ez da alferrikakoa izan, herriarengan ilusio eta esperantza sortu dira, gatazka gainditu dezakegu, mahai baten ondoan negoziatzeko eseritzea nahi ez duten horiek, eseri araziko ditugu, guk, gure egia esplikatzeko ahaleginak biderkatu behar ditugu, gure hitza eta ahotsa isiltzen saiatuko dira, gure bidea luzea da, ezin dugu amore eman, eta are gutxiago herriari bizkarra eman. Martxoaren 12an
|
beste
urrats bat eman behar dugu, abertzaleok, Madrilen gure eskubideen aldeko lan itzela dugu aurrean, eta egun hori eta gero, gauza bera, etengabe Euskal Herriaren askatasunaren bila
|
|
Bai, baina ondorio ezberdinak, esan nahi dut agian hemendik bost urtetara
|
beste
gauza bat pentsatuko dudala. Oraingoz iruditzen zait berez eta nahitanahiez ez duela sexuak batek egiten duen lana bereizten, gehiago bereizten duela jarrera ideologikoak (alegia, zeri ematen dion garrantzia batek bere bizitzan) sexuak baino.
|
|
Batzutan pentsatzen dut tarteka idazten duen etxekoandre bat naizela; beste batzuetan pentsatzen dut etxekoandre kazetari bat naizela; beste batzuetan idazle ez dakit zer; segun eta zein momentutan. Batzutan ama izatea da gehien bereizten nauena, denbora gehien hartzen didana, baina
|
beste
bolada batzuetan alaba naiz beste ezer baino. Uste dut trebea naizela batetik bestera pasatzen, bai, lortu dut hori.
|
|
Batzutan pentsatzen dut tarteka idazten duen etxekoandre bat naizela; beste batzuetan pentsatzen dut etxekoandre kazetari bat naizela; beste batzuetan idazle ez dakit zer; segun eta zein momentutan. Batzutan ama izatea da gehien bereizten nauena, denbora gehien hartzen didana, baina beste bolada batzuetan alaba naiz
|
beste
ezer baino. Uste dut trebea naizela batetik bestera pasatzen, bai, lortu dut hori.
|
|
neuzkan irratia, telebista eta egunkariak. Aurten telebistarik ez, baina besteak dauzkat, eta bai, ideiak eduki behar dituzu, eta batzutan ere datak agintzen badizu, pasa dezakezu aste osoa gai hau... ez,
|
beste
hau... baina gero entregatu egin behar duzu, eta dagoena esan. Ez da erraza, baina hori bai, askatasun handia ematen dizu ordutegi bat ez izateak, zure kasa lan egiteak, eta niretzat askatasuna balio handiko gauza da.
|
|
Geratu zaitezke gauean goizeko 4ak arte idazten, edo, maizago egiten dudana, goizeko 6etan jeiki eta lanean jarri. Ikasten duzu ere lan batek kale egiten dizunean
|
beste
bat sortzen dela. Tarteka igoal pentsatzen duzu:
|
|
«Koaderno Gorria»n pertsonaiek ez daukate izenik. Ama «ama» da, eta
|
beste
lagunak L du izena.
|
|
Hasieran Leire deitu nion, baina arraro egiten zitzaidan eta L jartzen hasi nintzen. Gero
|
beste
arrazoi bat aurkitu nuen: liburuaren giro klandestinoan justifikatuta zegoen.
|
|
Caracasen sentitu nuen zera bat da, zeren han pintadak denak dira maitasunezkoak, eta ez dakit
|
beste
norbaitentzat, baina Euskal Herritik datorren norbaitentzat «paretak ez dira maitasunerako, paretak dira borrokarako» irakurtzea oso arraro egiten zitzaidan. «Amnistia osoa» ikustea normala zaidan bezala «Maite zaitut» ikustea ez da normala.
|
|
Padrinoaren ordezkoak, ordezkoaren ordezkoak... piramide horiek ikusten dituzu. Baina ni «outsider» bat naiz, zentzu horretan eta
|
beste
askotan ere bai.
|
|
Gaur egun literaturak oihartzun gehiago dauka mamia baino. Azkenean literatur zaleak eta igande arratsalde batean gustuen liburu bat irakurtzen igaroko dutenak
|
beste
inorekin kalera joan gabe, edo mendira joan gabe, gutxi gara, sekta bat zentzu batean. Gutxi gara eta gainera gure zaletasuna guztiz zaharkitua da, aurreko mendeko zaletasun baten atzetik gabiltza, baina jendearen bizitzan lehen, sortu arte, literaturak zeukan gaur ez duen garrantzia.
|