|
2001
|
|
|
Bariantzaren %30.4a azaltzen duen 1 FAKTOREAn orientazio integratiboari dagozkion itemak taldekatzen dira (p= 0.87): euskaldunak eta beren bizitzeko modua hobeto ulertzeko nahia, euskal kulturako ekintzetan parte hartzekonahia, euskaldunek gizartean dituzten arazoak ulertzeko desioa, euskal kulturaezagutu eta baloratzeko nahia, euskaldun sentitu nahia, ideia berriak eta ikuspuntuzabalagoak izatea,, hori
|
beste
kultura batzuekiko zabaltzea bezala ulertzen dugularik?, euskaldunekin komunikatu nahia eta horien artean lagun berriak egin nahiizatea, euskal komunitateko kide bihurtzea eta euskaldunen artean erosoago sentitzea. Faktore hori saturatzen duen azken itemetako bat interes pertsonalagoekinloturik agertzen da:
|
|
|
Aguakatea:
|
beste
kultura batzuetako janaria
|
|
|
Hitza da gutxiena, bestalde.
|
Beste
kultura batzuetan bestelako izenak hartu izan ditu hizkuntza gutxituaren aldeko ekintza mota honek: language planning, amenagement linguistique, adibidez.
|
|
2002
|
|
|
|
Beste
kultura batzuk ezagutzeko aukera ematen duten kanpamenduak baino haratago doan jarduera da, beste hori ere oso hedatuta badago ere; auzolandegietan inolako ordainik jaso gabe lan egiteko konpromisoa hartzen du boluntarioak.
|
|
|
Te gorriaren propietate batzuk Te gorriak organismoarentzat onurak ekar ditzan, egunean 3 katilu hartu behar dira. Kontsumo hori ohikoa da
|
beste
kultura batzuetan, baina hemen, ohituta ez dauden pertsona askori gehiegizkoa iruditzen zaie. Ikerketa zientifikoek frogatu dutenez, egunero Pu Erh 3 infusio hartzeak odoleko kolesterol maila totala eta triglizeridoak murrizten eta hdl c kolesterol maila handitzen laguntzen du, eta, beraz, gaixotasun kardiobaskularrak izateko arriskua duten pertsonentzat gomendagarria izan daiteke.
|
|
2003
|
|
|
Aurten, 94 erakundek eta GKEk hartuko dute parte Aniztasunaren Jaian. Horien “standetan”
|
beste
kultura batzuk, pentsatzeko eta lankidetza bultzatzeko beste modu batzuk ezagutuko dira.
|
|
|
|
Beste
kultura batzuetako elikagaiak: Espelta
|
|
|
Internetek hezkuntzaren arloan eskaintzen dituen aukerak, muga fisikorik eta denborazkorik gabeko dokumentu eta komunikazio ahalmen izugarriari lotuta, Fundeso GKEak Interculturanet.org hezkuntza programa jarri du abian. Programa horren bidez, gazteek tolerantziaren, kultura elkarbizitzaren eta
|
beste
kultura batzuekiko errespetuaren inguruan sentsibilizatu nahi dute. Fundesok azaltzen du programa honen ideia Espainian immigrazioaren fenomenoa handitu zenean sortu zela.
|
|
|
hazkundea, zauriak… Zen monjeek zuhaitzaren bizitza eta berea alderatzen dituzte, eta bonsáiak antzekotasun horiek nabarmentzen ditu zenbait puntutan, hala nola prestakuntzan eta diziplinan, edo zuhaitza abandonatuta dagoela pentsatuz, familiaren eta monjeen ohiko bizitzaren antzera. Budista txinatarrek bonsaia sartu zuten Japonian, eta han,
|
beste
kultura batzuetako ohitura askorekin egiten duten bezala, hartu eta hobetu egin zuten. Gorteko ohitura bihurtu zen, eta hainbat eskola sortu ziren estilo desberdinekin, baina betiere landarearen ezaugarri naturalekin bat.
|
|
2004
|
|
|
Hori dela eta, kultura aniztasuna erakusteko balioko duen jardueretako bat sukaldaritza da, osagairik bitxienak eta errezetarik originalenak aurkeztuz. Erakusketek erakutsiko diete bisitariei nola prestatzen diren gure elikadurako oinarrizko produktuak (zerealak, barazkiak, arraina…), baita
|
beste
kultura batzuetako produktu espezifikoenak ere. Elikadurarekin lotutako zeremonia edo erritualak ezagutzeko ere balioko du saioak, baita «kontserben artea» ezagutzeko ere.
|
|
|
Sukaldaritza ingelesak berezko plater tradizionalak ditu oinarri, eta Europako sukaldaritza ezagunen famarik ez badu ere (frantsesa edo italiarra, esaterako), Ingalaterrako gastronomiak plater eta postre tipiko ugari ditu, eta, gainera,
|
beste
kultura batzuetako platerak sartzeko orduan, sukalde irekienetako bat da. Ordutegi oso bereziak Ingalaterrara iristen denean, onartu behar du janarien ordutegiak ez duela zerikusirik Europako herrialde askotakoekin.
|
|
2005
|
|
|
Gainera, errealitatea ere bada, euskaldunak garenak gara eta euskarazko produktuak kontsumitzen ditugunak ere, gutxi. Baina badakigu gure kulturari eusten eta horrez gain,
|
beste
kultura batzuetara irekitzen gara (espainiarra, frantsesa...), baina badirudi ez dugula asmatu gurea zabaltzen, gure zilborrari begiratzen diogu bakarrik eta uste dugu guri gustatzen bazaigu, nahikoa dela eta hori ez da horrela.
|
|
|
Besteak beste, haiek ere, sarri, bere gizaldian morroi eta neskame izanagatik, hurrengo gizaldietarako ere baliagarriak izan ziren erakustaldiak eman zituztelako baita. Egia da, sistema beti elika daitekeela
|
beste
kultura batzuetan sortu denaz, beste ekoizpen batzuk itzuliz eta egokituz. Are eta gehiago, egia da, euskal liburugintzaren sistemak eta ia liburugintzako sistema orok biziraupena ere bermatua dukeela sortzaile askorik gabe, informazio sareak elikatzeko adina sortzaile berri bultzatu hutsarekin.
|
|
|
2003an atzerriko dantza ikastaroak eskaintzen hasi ziren. Ana Gallo elkarteko presidenteordeak dioenez," Bilboko jendeari erakutsi nahi diogu badaudela
|
beste
kultura batzuk". `Erakutsi' hitza ez du alferrik erabili Gallok, ikastarootan ikasitakoa ez baita Bizkairen egoitzako lau horma artean geratzen.
|
|
|
James Billington Kongresuko liburuzainak esan zuenez, Biltzarreko Liburutegia prestatzen ari da funts pribatu gehiago erakarri eta proiektu elebidunak garatzeko Txinan, Indian, mundu musulmanean eta beste nazio batzuetan. “Munduko Liburutegi Digitala Europatik eta Ameriketatik haratago (…), munduko gehiengoa dagoen
|
beste
kultura batzuetara joateko ahalegina da”, esan zuen Billingtonek. “Munduko beste kultura handi batzuen erregistro dokumentala egiten saiatzen ari gara.
|
|
2006
|
|
|
Musikaz gain, ekitaldi andana izango da: bidezko merkatua, kale banden desfileak,
|
beste
kultura batzuetako gastronomia...
|
|
|
Arrasateko Kooperatiba Esperientziaren hastapenetan garbi azaltzen da aszetismoarekin lotura zuzena duen biziera eta kultura. Aldi berean, nabarmendu nahiko genuke nahikoa zaigula Hirugarren Munduko hainbat herrialdetatik mugitzea konturatzeko kultura modernoaren, irrazionaltasunaz?, edo hobeto esanda, lankortasunean oinarritutako bizierak
|
beste
kultura batzuetan sortzen duen harriduraz eta ezinulertuaz. Hainbat herrialdetan produkzio prozesuaren atal ugariak, arrazionalismo ekonomikoari?
|
|
|
Dieta mediterraneoak oliba olioak eta haziak ditu oinarrizko zutabeak. Olio horiek propietate interesgarriak dituzte osasunerako abantaila garrantzitsua da
|
beste
kultura batzuen aldean gurina eta hain osasungarriak ez diren beste gantz batzuk erabiltzen dituzte. Olioa oliba oliotan, protagonista Oliba olioak bitamina du (12 mg/ 100 g olio), ahaltsua antioxidatzaile naturala eta fitosterolak, giza kolesterolaren antzeko substantziak kolesterola endogenoa xurgatzea hainbeste oztopatzen dutenak gorputza bera sortzen du, dietatik datorrena bezalakoa.
|
|
|
Vietnamgo gastronomia asko aldatzen da eskualde bat edo bestea bisitatzen bada. Historian zehar
|
beste
kultura batzuekin izan dituen harremanak islatzen dira bertan; besteak beste, txina, jemerra eta frantsesa. Otorduak minak izaten dira, baina zaporeak leundu egiten dira pixka bat, mendebaldeko gustura hurbiltzeko.
|
|
|
• Curriculumean
|
beste
kultura batzuetako edukiak sartzea, batzen gaituena nabarmenduz, bereizten gaituena nabarmendu beharrean.
|
|
2007
|
|
|
Kategorietara etorrita, beraz, historiaren une guztietan, arrazoiak arrazoi, ikusten dugu badirela kultura batzuk zabaltzen direnak euren jatorriko eremutik, eta, horien aurrean, badirela
|
beste
kultura batzuk txikitzen direnak. Batzuek irabazten dutena besteek galtzen dute. adigaiz ere.
|
|
|
Kategorietara etorrita, beraz, historiaren une guztietan, arrazoiak arrazoi, ikusten dugu badirela kultura batzuk zabaltzen direnak euren jatorriko eremutik, eta, horien aurrean, badirela
|
beste
kultura batzuk txikitzen direnak. Batzuek irabazten dutena besteek galtzen dute.
|
|
|
Antzeko ekologia dutenak dira antzekoenak, eskura dituzten baliabide naturalak berak direlako. Gainera, harremana dutenez, elkarri eragiten diote, eta, neurri batean edo bestean, inguruko
|
beste
kultura batzuen eragina ere badute, mediterraneoarena eta Kantabria aldekoarena, esate baterako.
|
|
|
Alor jakin batzuetan ikasleek daukaten ezagutza maila biribiltzeaz gain, bestelako helburuak ere lortu nahi dira horrelako ekimenetan, esaterako: talde lana eta trebetasun sozialak hobetzea, atzerriko hizkuntzak lantzea, autoestimua indartzea,
|
beste
kultura batzuk ezagutzea, atzerriko heziketa profesionala pixka bat lantzea, aukera profesionalak zabaltzea eta bestelako kulturekin toleranteak izatea.
|
|
|
Jokabide oldarkorrari dagokionez, hasieratik azpimarratu behar da jokabideoldarkorra ez dela berdin banatzen gizarte eta kultura guztietan. Alegia, zenbaitkultura oso bakezaleak dira, eta
|
beste
kultura batzuk oso oldarkorrak dira. Azkenhorietan, problema ekonomikoak eta sozialak dituzten giza taldeko kideekjokabide oldarkor handiagoa erakusten dute.
|
|
|
beste kulturen ezagutza eta horienganako errespetua garatzea duhelburu. Hain zuzen ere,
|
beste
kultura batzuetako pertsonen bizimoduari, usteei etaantzekoei buruzko informazioa eskainiz, gizabanakoek horiek errespetatzenikasten dute (Wahlstrom, 1990). Hala, kultura zein arraza aniztasuna mehatxutzathartu beharrean, aberasgarria den zerbait dela ikasten dute.
|
|
|
Aretoa apaintzeko
|
beste
kultura batzuk Aretoa motibo etnikoekin apaintzea ohikoa da leku desberdinetara joan eta ohiko souvenir edo artikuluak erosten direnean. Oro har, oporretara joaten diren ia pertsona guztiei etxera itzultzea gustatzen zaie, bidaiaren oroitzapen materialen batekin.
|
|
|
Hori konpontzeko, zenbait neurri hartu behar dira. Onena oroitzapenetarako ongi mugatutako txoko edo espazio bat gordetzea da, bereziki
|
beste
kultura batzuen arrazoi etnikoak badira. Espazio horretan pieza horiek sar daitezke, baina estiloen nahasketa handiegia izan ez dadin saiatu behar da.
|
|
|
Kirol erronka bat da, baina baita mundua ikusi eta horretara hurbiltzeko motorrik ere ez dela behar frogatzekoa ere. Garrantzitsuena da mundura hurbildu behar dugula eta
|
beste
kultura batzuekin hitz egin, haietatik ikasi eta mezu horiek guri bidali. Hau da, kanpoan modu lasaian aterako balitz hemen bizi den edonori gertatuko litzaiokeena.
|
|
2008
|
|
|
Gainontzeko ikaskideak eta irakasleak
|
beste
kultura batzuk ezagutzeko aukera izaten ari gara eta horrekin batera kultura ezberdinengana genituen hainbat topiko edo estereotipo gainditzen.
|
|
|
Azken urte honetan munduko herririk bakartienekin eta bakartuenekin egon naiz, euren bizimodua nola aldatzen ari den ikusteko.
|
Beste
kultura batzuk ulertzeko modu bakar bat dago: euren moduan bizi; eta, aldi baterako, tribuko kide egin.
|
|
|
gure gizartean, pubertaroarekin hasi eta heldutasunaren ezaugarri diren betebeharrak eskuratzen diren arte irauten du.
|
Beste
kultura batzuetan (AEBko apatxeen edo Australiako aborigenen kasuan), berriz, zenbait zeremoniak markatzen dute haurtzarotik helduarorako urratsa.
|
|
|
5 Enpatia Enpatia edo pertsonen arteko ulermena ezinbesteko trebetasuna da lantalde baten buru izateko eta lankideekin eta nagusiekin gatazkarik gabeko harremana izateko. Besteen ezkutuko sentimendu eta kezkak ulertzea,
|
beste
kultura batzuetako pertsonekin harremanak izateko sentsibilitatea izatea, edo solaskideen gogo aldartea erraz atzematea, ahotsaren tonua edo gorputzaren jarrerak behatuz soilik. Baina horrek ez du esan nahi besteen iritziak onartu behar direnik kontrakorik ez eramateagatik.
|
|
|
Horregatik, haurrak beren burua ezagutzeaz gain, haurrek inguruko mundua ezagutzen eta identifikatzen ikasi behar dute, bertan errazago sar daitezen. Arlo honetako ezagutza multzoen artean daude, batetik, naturara hurbiltzea, izaki bizidunak eta materia bizigabea identifikatuz edo ingurune naturaleko fenomenoak behatuz; bestetik, ingurune fisikoa aztertzea (kuantifikazioa, denborazkotasuna, espazioaren pertzepzioa) eta kulturan eta gizartean sartzea, familia harremanetatik hasi eta ingurunean dauden
|
beste
kultura batzuk identifikatzen dituzten elementuak edo seinaleak ulertu arte. Hemen teknologia ere sartzen da, haurrek interesa agertu eta erabiltzen hasteko inguruneko elementu gisa.
|
|
|
Ez naiz Junkeraren jarraitzaile amorratua, baina aitortu behar dut gustukoak ditudala haren diskoak eta goraipatzekoa da egiten ari den lana, gure herri tradizio musikala berreskuratzen eta molde berrietara ekartzen eta inguruko
|
beste
kultura batzuekin uztartzen. Jakina, ilusio handiagoa egingo lidake euskaraz mintzatuko balitz, eta hurbilago sentituko nuke niregandik, baina bere kasuan garrantzi handiagoa ematen diot artistari pertsonari baino.
|
|
|
Bidaiatu egin behar omen nuke (lehenago bezala);
|
beste
kultura batzuk ezagutu. Baina neri hemengoxea iruditzen zait beste kultura bat... eta ari naiz ezagutzen apurka apurka.
|
|
|
Espainiako eta Frantziako Estatuetako immigrazioak ez bezala, beste kontinente batzuetako immigrazioak duen eragina gehiago da kualitatiboa kuantitatiboa baino, oso errealitate berri eta desberdinari egin behar baitiogu aurre. Immigrazio mota horrek ezaugarri bereziak dituelako gertatzen da hori, nahiz eta euskal gizartean eta kulturan eragiten dituen ondorioak, esaterako, immigrazio espainiarrak eta frantziarrak eragindakoen oso antzekoak izan31 Edonola ere, nahiz eta euskal gizarteak baduen esperientzia, duela gutxikoa (gizarte espainiarrak ez bezala, esaterako) bizikidetzaren arloan,
|
beste
kultura batzuetako pertsonekin eta kolektiboekin (Espainiako eta Frantziako Estatuetako erkidegoetakoak), eta euskal gizartearen memoria kolektiboan oso berria den aurrekaria izan," hegoaldeko" immigrazio" berriak", alderdi askotan, erronka berriak izatea eragin du, bizikidetzari eta Euskal Herrian eratzen saiatzen ari garen gizarteeta kultura ereduari dagokienez.... Horrexegatik ari gara atal honetan, hain zuzen ere, gaia lantzen32.
|
|
2009
|
|
|
" Musikan aurrera egitea, bide berri bat zabaltzea edota proiektu bat aurrera eramatea edozein hizkuntza eta tokitan, zaila da. Baina gure kasuan, gaztelania eta ingelesa bezalako
|
beste
kultura batzuekin elkarbizitzen dugunez, izugarria da. Baina nik naturaltasunez egiten dut, euskalduna naizenez eta nire ama hizkuntza euskara denez gero.
|
|
|
Izan ere, kultura hori hein handi batean distantzia fisikoa eta denborazkoa ezabatzen dituen teknologiez baliatzen da. Horrela, kultura nazionalek lehiatu behar dute kultura globalarekin, are gehiago, etxean bertan lehiatu behar dute hilzorian dauden
|
beste
kultura batzuekin, globalizazioak etorkin mugimendu eskergak eragiten dituenez gero.
|
|
|
Egungo musika aniztasun hori izango da aurtengoan ezaugarri garrantzitsuenetako bat. Horrela, XX.mendeko lan klasikoekin batera,
|
beste
kultura batzuetako musika, esperimentazioa eta inprobisazioa izango dira nagusi Gasteizen, azaroan.
|
|
|
Egungo musika aniztasun hori izango da aurtengoan ezaugarri garrantzitsuenetako bat. Horrela, XX.mendeko lan klasikoekin batera,
|
beste
kultura batzuetako musika, esperimentazioa eta inprobisazioa izango dira nagusi Gasteizen, azaroan.
|
|
|
Zaharrean tematu ez, eta tipus tapas ateismo agian errazegi, seguru asko antzuegi batera jauzi egin ez duenak ere, aurrietan eta biluzik ikusiko du bere burua, irtenbideren bat nahitaez bilatu du. Gandiaga, beti bere jendearekin, herriarekin, etxe zaharra eraberritzen ahaleginduko da; haren lagunen batzuek
|
beste
kultura batzuetara emigratu beste aukerarik ez dute aurkitu. Baina bigarren nabigazio bati Jainkoaren bila denok ekin behar izan diogu, Gandiagak ez gutxiago, gure nondik norakoak berriro meditatuz.
|
|
|
Eta aukera hau nabarmena zen oso. Ezagutzen nituen beste familia batzuk,
|
beste
kultura batzuetatik etorritako guraso arrotzak zituztenak, hain zeuden bertokotuak non ahaztua baitzuten ama hizkuntza seme alabei helaraztea, beranduegi izan arte. Ume hauek ulertzen zuten hizkuntza galdua, zenbaitetan sen hutsez, baina sarritan lotsa ematen zien hitz egiteak, edo trebetasuna falta zuten.
|
|
|
Hay sobreproducción, lo que se traduce en una rápida destrucción de ejemplares, que dejan de estar en oferta viva». Torrealdaik ere antzeman dio joera horri, baina
|
beste
kultura batzuetan jazo den fenomenoa gurean ez dela oraindik gertatu dio segidan (2009: 37):
|
|
|
Bata etengabe gora doana, eta bestea pixkanaka beherantz datorrena. Baldin eta zifrak egiazkoak badira, esan behar da oraindik ez zaigula gertatu
|
beste
kultura batzuei gertatzen ari zaiena. Alegia, aleetan neur daitekeen eskaintza (zinezko eskaintza, alegia) duela 10 urte baino murritzagoa izatea egun».
|
|
|
Abuztuaren 3tik 10era egingo da, Malminharjun (Finlandia). Aukera paregabea izango da esperientziak trukatzeko eta
|
beste
kultura batzuetara hurbiltzeko.
|
|
|
Irudia: Zrs Ganboa Oporrak eta bidaiak aukera bikaina dira
|
beste
kultura batzuek tradizioz prestatutako janariak probatzeko, gastronomiaren aldetik gurera urruti. Gourmetek balioesten dituzten plater bikainetan sar daitezke, baita errezeta liburuak ere, gustu guztiak asetzeko.
|
|
|
Veneziako Biurtekoan Kurdistanek
|
beste
kultura batzuei ateak zabaldu izana nabarmendu dute
|
|
|
Bata etengabe gora doana, eta bestea pixkanaka beherantz datorrena. Baldin eta zifrak egiazkoak badira, esan behar da oraindik ez zaigula gertatu
|
beste
kultura batzuei gertatzen ari zaiena. Alegia, aleetan neur daitekeen eskaintza (zinezko eskaintza, alegia) duela 10 urte baino murritzagoa izatea egun.
|
|
|
Informazioa kultura gisa ikusi behar dugu, ez soilik kulturarako, edo kulturaren barnean, edo kulturari buruz. Fenomeno horri hainbat izen jarri zaizkio, esaterako ‘komunikabide berrien kultura’, ‘Internet kultura’ eta ‘ziberkultura’ Kultura horiek modu konplexuetan erlazionatzen dira informazioaren gizartean dagoeneko existitzen diren
|
beste
kultura batzuekin, eta harreman horiek ulertzea da informazioaren kulturaren filosofiarentzako eginkizun garrantzitsu bat.
|
|
|
Hauek dira helburuak: Barandiaranen figura zientifikoa eta bere lana zaintzea eta hedatzea; bere ikerlanak berrargitaratzea, zehaztasun handiz, zientifikoki; eta bere obra batzuk hedatzea
|
beste
kultura batzuetara. Esate baterako, bere Euskal Mitologia errusieraz argitaratu berri da; Fundazioak ordaindu du itzulpen hori.
|
|
2010
|
|
|
Brasilen eta Venezuelaren arteko mugako oihanetan bizi dira. Eta, hain zuzen ere, beren bizilekua hain urrunekoa eta iristeko zaila izateagatik izan dute harreman gutxi
|
beste
kultura batzuekin. Hori dela eta, ikerketarako talde eredua izan da.
|
|
|
... edo
|
beste
kultura batzuetako
|
|
|
Auzolandegiek aukera ematen dute boluntario gisa jarduteko,
|
beste
kultura batzuk ezagutzeko eta hizkuntzak praktikatzeko.
|
|
|
Oporrak aprobetxatzeko beste modu bat dira, proiektu baten laguntzarekin etekina ateratzea. Proiektu horrek onura ugari ekarriko ditu, eta, aldi berean,
|
beste
kultura batzuk ezagutu eta hizkuntzak praktikatuko dira. Autonomia erkidegoek epe ofizialak ireki berri dituzte, eta, nahiz eta plazak mugatuak izan, litekeena da batzuk aurrerago handitzea, berrarrantzarako plazen bidez eta eremu horietako batean parte hartzea kudeatzen duten GKEen bidez. Denak atzerrian garatzen dira aste batzuetan.
|
|
|
Lan eremu batean parte hartzea esperientzia paregabea da. Beste herri batzuetara hurbiltzeko eta
|
beste
kultura batzuk ezagutzeko aukera ematen du. Helburua" kulturen arteko ikaskuntza, garapen pertsonala eta balio demokratikoen indartzea" da.
|
|
|
Arteak
|
beste
kultura batzuk ezagutzeko aukera ematen du. Pintatzen duenaren, argazkigintzaren edo abesti bat sortzen duenaren begien bidez, errealitate desberdinetara hurbildu daiteke.
|
|
|
Haurren eta gazteen artean adiskidetasuna, elkartasuna, bizikidetza edo
|
beste
kultura batzuekiko errespetua sustatzea du helburu.
|
|
|
Espainia osoko lehen eta bigarren hezkuntzako 613 ikastetxetako 200.000 ikasle inguruk parte hartu dute Done Jakue Bidea eta haren Balioak izeneko I. Eskola Lehiaketan, Xacobeo 2010 erakundeak antolatuta. Lehiaketaren helburua da haurren eta gazteen artean pertsonen garapenerako hain garrantzitsuak diren balioak sustatzea, hala nola, adiskidetasuna, elkartasuna, ahalegin pertsonala, hobetzeko grina, bizikidetza, abegitasuna edo Done Jakue Bidean elkartutako
|
beste
kultura batzuekiko harremana. Gainera, Donejakue Bideko giza, historia, kultura eta natura ondarea bertatik bertara ezagutzeko aukera ematen die parte hartzaileei.
|
|
|
Hauek izan dira helburuak: haur eta gazteei berea ez den
|
beste
kultura batzuk ezagutaraztea, elkartasun, tolerantzia, errespetu eta bizikidetza balioak barneratzen laguntzea, arrazismoari buruz hausnartzea eta gazteek “beren inguruko kulturen arteko bizikidetza hobetzeko jarduteko” duten aukeraz kontzientziatzea. Aurten, besteak beste, hauek proposatu dira:
|
|
|
Hura helmugako herrialdera iristen denean, pertsona batek zuzentzen du eta egonaldia errazten du. Hori dela eta, Giana Nicoletti Lanbide Heziketako Sareko lehendakariak ikasleei dei egin zien ekimenean parte har zezaten eta “atzerrira bidaiatzera eta
|
beste
kultura batzuk ezagutzera animatzeko”. Gandiako Udaleko Hezkuntza zinegotziak, Liduvina Gilek, azaldu zuen proiektu horren bidez praktikak atzerrian egitea erabakitzen duten ikasleak “beste kultura batean sartzen direla, beste hizkuntza bat eta beste lan egiteko modu batzuk ikasten dituztela”, eta alderdi horiek “oso garrantzitsuak dira ikasleen etorkizunerako”.
|
|
|
Ez dugu geure barruan itxita bizi nahi;
|
beste
kultura batzuei irekia dagoen identitatea da guk nahi duguna; beste kultura eta identitate batzuekin batera bizi nahi dugu. Nahitaezkoa da euskal identitatea horrela ulertzea giza garapen iraunkorra lortu nahi badugu politikan, ekonomian edo gizarte gaietan.
|
|
|
|
Beste
kultura batzuetako errealitateei ere erreparatuko zaie ikasturte berrian: Quebecekoari Erramun Baxoken eskutik, eta Herrialde Katalanetakoari Iñaki Arrutiren eskutik.
|
|
|
Quebecekoari Erramun Baxoken eskutik, eta Herrialde Katalanetakoari Iñaki Arrutiren eskutik. Aurreko ikasturteetan ere aipatu dira
|
beste
kultura batzuetako errealitateak, baina zeharka eta modu puntualean baino ez, dio Arexolaleibak.
|
|
2011
|
|
|
Celia, Amalia Valcarcel... Edo
|
beste
kultura batzuetako emakumeen liburuak, izugarrizko indarra eman didatenak: arabiarrak, afrikarrak, txinatarrak...
|
|
|
Baina" bekatari" berriak asmatu ditugu orain:
|
beste
kultura batzuetako gazteak, gayak, lesbianak eta transgenero publikoak. Bi manifestaziotara joan naiz azken aldian Alde Zaharrean elkar agurtzen ari ziren bikote homosexualak zigortu dituztelako.
|
|
|
Ez nuen ulertzen emakumeek gizon planta hartu eta hankartean galtzerdi bat sartzearen jolas haiek zer zuten sakonekoa eta iraultzailea, infantila iruditzen zitzaidan. Nik, batez, ere 3 munduko eta
|
beste
kultura batzuetako emakumeekin egin dut lan taldean, eta gai horiek urrunekoak zitzaizkidan, friboloak. Emakumeok arazo askoz larriagoak ditugu!, pentsatzen nuen, zer da nahi baduzu gizon rolak hauta ditzakezula dioen kontu hau?
|
|
|
Hizkuntza berreskurapenaren artasoroa lantzen?, Jakin, 148 zenbakia, 2005, 15 or. Samien herritik datorkigun Mari Boine kantaria ere elkartasun minez bizi da: . Baina
|
beste
kultura batzuekin, beste jende batzuekin konektatzen duzunean, errazagoa da bizitza. Horregatik da ezinbestekoa kulturen artean elkar ezagutu eta esperientziak trukatzea?.
|
|
|
Lehen erreferentzia historikoak Txinan daude, K.a. 3.800 urtearen inguruan. Milaka urteko
|
beste
kultura batzuek ere, hala nola Egiptok, Babiloniak, Greziak edo kontinente amerikarreko zenbait zibilizaziok, uretako espezieen landaketari buruzko testigantza edo aztarnaren bat utzi zuten. Beste giza jarduera batzuek bezala, akuikulturak ere hainbat garapen fase izan ditu.
|
|
|
Ez du ezer ordaindu beharrik, baina mantenuak aparte egon behar du.
|
Beste
kultura batzuk ezagutzeko modu hori probatu duten bidaiariek errepikatu egiten dute, eta egun batzuetan inguruko oriundoek bezala bizi nahi dutenei gomendatzen diete esperientzia. Auzolandegia Uda pasatzeko beste modu bat, bereziki gazteei zuzendua, auzolandegi batean parte hartzea da.
|
|
|
Adibidez, opilak, frijituak edo txigortuak, aperitiboz zerbitzatuak, edo patataren ordezko lodigarri diren kremak, barazki pure aberats eta elikagarria egiteko. Sukaldaritzako praktika hori abiapuntu bat da sukaldaritzaren bidez
|
beste
kultura batzuk ezagutzeko, kultura eta gastronomia trukerako aukera bat da. Era berean, jatetxe etnikoetan mijo edo kinuarekin egindako plateren dastatzeak aukera ematen du tokiko jakintza ezagutzeko (errezetaren berezitasunei buruz galde daiteke sukaldean), gustuen eta elikagaien nahasketa benetakoagoa probatzeko eta plateraren aurkezpena ikusteko.
|
|
2012
|
|
|
Emakumearen gorputza ez da existitzen, eta ezezaguna denak ezinegona sortzen du.
|
Beste
kultura batzuetan, hilekoa ezkutatu eta ukatu beharrean, gorputza txikitatik landu izan dute, eta emakumeek euren gorputza ezagutzeko eta trebatzeko tresnak bereganatu ahal izan dituzte. Gorputzaren zikloa onartu eta baloratu behar da, baina, horretarako, misoginiaren ondorioz sortutako aurreiritziak deuseztatu behar dira.
|
|
|
Kitxuaz hitz egiten duen belaunaldia gara, gureaz ez
|
beste
kultura batzuk ezagutzeko aukera izan duena. Batzuek Euskal Herriko egoera ezagutu ahal izan dugu, eta hizkuntza bat biziberritzeko modua dagoela ikusi.
|
|
|
" Gustau itten jakolako
|
beste
kultura batzuk ezautzea eta holan eta beste batzuk(...) nolabait aberasteko aukera ikusiko dauelako eta euskaldun sensible moduen ikusiko dauielako erantzukizun bat badaukiela...". 37
|
|
|
San Juan leizarra. koei. Badirudi gaur egun sasoi horren inguruan
|
beste
kultura batzuetatik zabaldu dan kalabazeak badaukala sustrairik geure ohituretan bere. Barriemoile batzuk dinoenez, euren denporan bere, gazteek kalabazea hutsitu, begietarako eta ahorako zuloak egin eta kandelea sartzen eutsen barruan, biztuta.
|
|
|
Gaur egungo turistak leku berriak ezagutzeko irrikan daude;
|
beste
kultura batzuk ezagutu nahi dituzte, eta doazen lekuekiko harremanak estutzen saiatzen dira: hango egunerokotasuna, historia, ekonomiaren egoera, zientzia, natura, arte adierazpideak?
|
|
|
Elkartruke hori, gainera, ez da bi edohiru kulturaren arteko harremanetara mugatzen, kultura ugariren artean gertatzen daaldi berean. Horrela, kultur sistemen baitan betidanik egon diren joera zentrifugoen (hots, osagaiak sakabanatu eta
|
beste
kultura batzuen osagaiak barneratu) eta joerazentripetoen (osagaiak kohesionatu eta ardatz edo gune nagusi baten inguruanbildu) arteko oreka lehenengoen alde ebazten ari da. Ondorioz, gero eta zailagoada kulturak sistema itxi eta zedarritu bezala ulertzea.
|
|
|
|
Beste
kultura batzuk ezagutzea, hizkuntza bat ikastea edo atzerriko herrialde batean praktikak egitea. Hauek dira ikasleen trukearen helburuak:
|
|
|
Denbora horretan, ikasleak beren adineko beste ikasle batzuekin harremanetan jartzen dira, atzerriko ikastetxe batera joaten dira eta helburuko tokiko kultura ezagutzen dute, eta ohitura horiekin ohitzen dira. Era berean,
|
beste
kultura batzuk ezagutu daitezke herritik mugitu gabe, trukeak Espainiako ikasle atzerritarren harrera ere jasotzen baitu. Harrera araubideko ikasleak Ikasleak atzerriko kultura batean murgiltzea da helburua AFSren kulturarteko programek ikasleen trukea kudeatzen dute 50 herrialdetan.
|
|
|
Jatorrizko ogitartekoak:
|
beste
kultura batzuetako aberastasun gastronomikoa aprobetxatzea Ogi mota asko daude, bai formari dagokionez, bai egiteko osagaiei dagokienez. Kultura arabiarrean, aperitibo gisa, hummusarekin igurtzitako pita ogia, garbantzu pate gozoa, umeentzako mokadu gisa erabil daitekeena.
|
|
|
puntual izateak eta konpromisoak duten balioa, gizonezkoenganako eta emakumezkoenganako tratua… Kultura aldetik desberdinak garela konturatu ginen: hemen puntuala izatea funtsezkoa den bezala,
|
beste
kultura batzuetan ez; edo egia esatea munduko leku guztietan ez da gauza bera; edo bai edo ez esatea, hori ere aldatu egiten da kulturaren arabera".
|
|
2013
|
|
|
Goizean goiz abiatzen ginen, gelditu behar genuenean geldituz, eta jateko nahiz argazkiak ateratzeko gure denbora hartuz. Azken finean, gure asmoa inguruaz gozatzea zen; hau da,
|
beste
kultura batzuekin erlazionatzea. Alde horretatik, esperientzia ezin hobea izan zen, erabat aberasgarria eta gomendagarria".
|
|
|
Enpresan atzerriko langileak integratzeaGarrantzi handiko aurrerapen soziala izan daiteke,
|
beste
kultura batzuetako herritarrek nagusiki horren, eta hezkuntzaren, bidez hartzen baitituzte hartu dituen gizartearen balioak eta ohiturak.
|
|
|
Bestalde, turismoari esker
|
beste
kultura batzuk ezagutzen dira, eta oso
|
|
|
Hauek dira abantailetako batzuk: lanpostuak eta diru sarrera berriak sortzea, azpiegiturak egitea, gobernuek zergak jasotzea,
|
beste
kultura batzuk errespetatu eta baloratzea, eta abar. Unitate honetan aztertuko ditugu turismo kontzeptua eta harekin erlazionatutako beste batzuk, turismoaren fenomenoaren historia, haren efektu positibo eta negatiboak, turismo sektorearen egitura, joerak, turistei zerbitzua ematen dieten profesionalak, teknologia berriek sektorean duten eragina eta, azkenik, turismoarekin erlazionatutako Espainiako eta nazioarteko zenbait ekitaldi.
|
|
|
Oporrak ohiko estiloan antolatzeko edo beste proposamen batzuk egiteko erabil daitezke, nazioarteko auzolandegiak adibidez. Boluntarioek
|
beste
kultura batzuk ezagutzearekin, mundu osoko pertsonekin duten harremanarekin eta lan altruista bat egiteko gogoarekin konbinatzen dituzte boluntarioek. Hona hemen hainbat proposamen, Gazteriaren Institutuak antolatuta:
|
|
|
Edo… Izan ere, sare sozialetan aplikatutako joera berriek aukera ematen dute milaka tokitan ostatua doan izateko. Artikulu honetan azaltzen den bezala, ideiak trukatzea eta abegi egitea da asmoa, hiri bat bisitatzea erabakitzen duten
|
beste
kultura batzuetako jendearekin, eta web gune batzuk gazteenei zuzenduta daude.
|
|
|
Batzuetan erantzuna «ez» bada ere, kontrakoa adierazten badu, doako ostatua izango da oporrak pasatzeko. Bilaketa metodo berri honekin, doako ohea ez ezik,
|
beste
kultura batzuetako jendearekin eta jendearekin harremanak izatea ere lortu nahi dugu Bilaketa metodo berri horrekin, doako ohe bat ez ezik beste modu bat ere lortzen da, beste kultura batzuetako jendearekin eta beste kultura batzuetako jendearekin harremanetan jartzeko; izan ere, bidaiatzeko modu horrek aukera ematen du hautatutako destinoaren tokiko ingurunean sartzeko, salbuespen «cicerone» b... Beste web batzuek antzeko prestazioak sortzen dituzte zerbitzu horietara jo ahal izateko, eta beren nortasun ezaugarriei eusten diete.
|
|
|
Batzuetan erantzuna «ez» bada ere, kontrakoa adierazten badu, doako ostatua izango da oporrak pasatzeko. Bilaketa metodo berri honekin, doako ohea ez ezik, beste kultura batzuetako jendearekin eta jendearekin harremanak izatea ere lortu nahi dugu Bilaketa metodo berri horrekin, doako ohe bat ez ezik beste modu bat ere lortzen da, beste kultura batzuetako jendearekin eta
|
beste
kultura batzuetako jendearekin harremanetan jartzeko; izan ere, bidaiatzeko modu horrek aukera ematen du hautatutako destinoaren tokiko ingurunean sartzeko, salbuespen «cicerone» baten bidez. Baina ez da gazteenek estatuko edo nazioarteko helmugetan dohainik ostatu hartzeko duten aukera bakarra. Beste web batzuek antzeko prestazioak sortzen dituzte zerbitzu horietara jo ahal izateko, eta beren nortasun ezaugarriei eusten diete.
|
|
|
Euro bakar bat ordaindu gabe ostatu hartzea sare sozialetan aplikatutako joera berriei esker lor daiteke. Trukea, abegitasuna eta elkartasuna oinarri hartuta, kontinente guztietako pertsonek sare sozialetan parte hartzen dute, bidaiariei laguntza emateko, baliabideak partekatu eta
|
beste
kultura batzuk ezagut ditzaten. Hala ere, munduan bidaiatzeko aukera horiek gaituta daude, beren ezaugarri bereziak direla-eta, batez ere gazteentzat (edo espiritu irekia duten pertsonentzat) oporrak beste kultura eta herrialde batzuetako jendearekin partekatzeko esperientzian oinarrituta.
|
|
|
Batzuetan erantzuna «ez» bada ere, kontrakoa adierazten badu, doako ostatua izango da oporrak pasatzeko. Bilaketa metodo berri honekin, doako ohea ez ezik, beste kultura batzuetako jendearekin eta jendearekin harremanak izatea ere lortu nahi dugu Bilaketa metodo berri horrekin, doako ohe bat ez ezik beste modu bat ere lortzen da,
|
beste
kultura batzuetako jendearekin eta beste kultura batzuetako jendearekin harremanetan jartzeko; izan ere, bidaiatzeko modu horrek aukera ematen du hautatutako destinoaren tokiko ingurunean sartzeko, salbuespen «cicerone» baten bidez. Baina ez da gazteenek estatuko edo nazioarteko helmugetan dohainik ostatu hartzeko duten aukera bakarra. Beste web batzuek antzeko prestazioak sortzen dituzte zerbitzu horietara jo ahal izateko, eta beren nortasun ezaugarriei eusten diete.
|
|
|
Nazioarteko boluntariotzak bidaiatzeko,
|
beste
kultura batzuk ezagutzeko, beste bizimodu batean integratzeko eta, batez ere, errealitatearen beste ikuspegi bat ematen duen esperientziaren parte izateko aukera ematen du. Programa horietan parte hartzen dutenek hazkunde pertsonala eta sentitzen duten errealizazioa nabarmentzen dituzte.
|
|
|
Hori ona da. Kultura guztiak aberasten dira
|
beste
kultura batzuekin nahastuz, baina bakoitzaren nortasuna galdu gabe. Bagoaz.
|
|
2014
|
|
|
Eta
|
beste
kultura batzuetan ere diruaren baliokidea izan da gatza, ez soilik Erromatarren artean.
|
|
|
gure gizartean, pubertaroarekin hasi eta heldutasunaren ezaugarri diren betebeharrak eskuratzen diren arte irauten du.
|
Beste
kultura batzuetan (AEBko Apatxeen edo Australiako aborigenen kasuan), berriz, zenbait zeremoniak markatzen dute haurtzarotik helduarorako urratsa.
|
|
|
Gizarte batzuetan, norbaitek zerbait baliozkoa galtzen duenean, gizarteak galera horrengatik nolabaiteko saria ematen dio, eta pertsona kaltetua ez da babesgabetasunean edo etsipenean erortzen. Aldiz,
|
beste
kultura batzuetan zerbait baliozkoaren galera etsipen eta babesgabetasun bihurtzen da, eta horrek depresiora darama pertsona. Mendebaldekoak ez diren kulturetan indartsuagoak dira familia lotura eta sostenguak:
|
|
|
Oro har, lurralde katoliko eta islamikoetan suizidio maila txikia dago, suizidioa oso gaitzetsia dagoelako.
|
Beste
kultura batzuetan suizidioa onartua dago, batez ere helburu politiko batez egiten denean: kamikaze japoniarrak, suizida musulmanak.
|
|
|
Gure kulturan duen maiztasunari dagokionez, alde handirik ez dago sexuen artean, baina neskek gehiagotan agertzen dute.
|
Beste
kultura batzuetan, hala nola Japonian, mutilek sarriagotan. Nerabezaro hasieran agertzen da eskuarki, pertsona bere itxuraz kezkatzen hasten denean.
|
|
|
Alde horretatik, gizarte batean normaltzat hartzen dena anormala gerta daiteke beste batzuetan. Adibidez, gure kulturan anormaltzat har daiteke trantzean egotea, baina
|
beste
kultura batzuetan normaltzat hartzen da.
|
|
|
Haurraren igurikapenak lo hartzearekin edo ez hartzearekin loturik agertzen dira. Kultura batzuetan, hala nola Estatu Batuetan, haurrak bakarrik egiten du lo, ez baitauka gurasoaren presentziari buruzko igurikapenik lo hartzeko;
|
beste
kultura batzuetan, hala nola Korean edo Japonian, gurasoen gelan edo ohean egiten dute lo haurrek.
|