|
2000
|
|
|
Jatorri anitzetako hamaika produktu dago Euskal Herriko saltokietan. Hemen egon arren, nahiago izaten dute
|
beste
edozein hizkuntza erabili, osagaiak eta argibideak euskaraz adieraztea baino. Produktuen salmenta mugatzen omen du euskarak sarritan.
|
|
|
Euskara
|
beste
edozein hizkuntzaren antzera teknologiatik hurbil egon daiteke, etateknologia euskaraz ere helduko zaie euskal hiztunei. Ahoskerari buruzko gomendioargien multzo batek aparatu teknologikoen hizkuntza kalitatearen hobekuntza baino ezdu ekarriko.
|
|
|
Beraz, ez da hain harrigarria gure artean luzaro, bai teorian eta bai praktikan ere, gizarteari behin eta berriro azaldu beharra euskara,
|
beste
edozein hizkuntza bezala, kulturaren adierazpide egokia izan zitekeela, hau Estatuaren goiko mailetan, bai eta unibertsitateko irakasleen artean ere oso eztabaidagarria izaten baitzen, haren aurkako zapalkuntza justifikatu eta harekin aurrera segitzeko aitzakiatzat.
|
|
2001
|
|
|
Mirestekoa litzateke, beraz, egokiagoa eta aberatsagoa izatea euskal hiztegia filosofia eta jakintza-gaiak adierazteko, entzun ohi dugun legez, inguruko erdara harroena baino. Berez gai denik euskara horretarako eta gehiagotarako,
|
beste
edozein hizkuntza den bezalaxe, ezin uka, baina egungo egunean landugabea luzaro landuak baino gaiago eta zehatzago izan. Gaitz dirudi.
|
|
|
Euskara ez da (ba ote dago esan beharrik?)
|
beste
edozein hizkuntza baino zailago nahiz errazago. Zailago da, ordea, inguruko erdaldunentzat beste edozein inguruko erdara baino.
|
|
|
Halaz guztiz, beharrezko du jakintza ere, eta jakintza ezin daiteke bestetan bihurtu, jakintza izango baldin bada. Jakintzarentzat, esate baterako, hizkuntza bat besterik ez da euskara, bere nortasun eta historia bereziaren jabea, noski, baina
|
beste
edozein hizkuntzaren kidea, halaz ere, funtsez eta muinez.
|
|
|
Hortik darion ondorioa hauxe litzateke, dirudienez: ez dela hizkun  tzarik berez eta izatez
|
beste
edozein hizkuntza baino hobe eta egokiago denik. Landuagorik, bai, jakina, zenbait momentutan honelako edo halako premiatarako trebeagorik.
|
|
2002
|
|
|
Bistan da horren arrazoia zein den: ingelesez irakur dezaketen ikertzaileen kopurua handiagoa da
|
beste
edozein hizkuntzaz egiten dakitenena baino. Salbuespenak egon daitezke, baina hori, lehen esan bezala, idazlearen kontua da.
|
|
|
Mitxelena jaunak ez zigun esan, ordea, ghettoaren infernuho rretan zer gerta zitekeen, nahiago zuen, begien bistakoa da, euskara gaztelania eta frantsesaren ghettoetan —handiagoak, baina ghettoak azken buru—, euskara txertatzea. Karlos Santamariaren ikuspegia, berriz, unibertsalagoa zen euskara
|
beste
edozein hizkuntzaren pare jartzen baitzuen. Historiak bakoitzari dagokion lekua damaio.
|
|
2003
|
|
|
dana dala, ezin ukatu euskereak badituala gaur hortik eta hemendik bereganatutako berba asko (batez be, latinetik, zuzen zuzenean, edo inguruko erromantze hizkuntzen bidez), ta baita gramatika arau edo lege batzuk be.
|
Beste
edozein hizkuntzak lez, euskereak be lapurretan eginaz gorde dau bere bizia, eta izan dau bere aldatzea edo eboluzinoa (agiri danez, euskerearen aldaketa honeek beste hizkuntza askotan baino astiroago egin dira; baina, bizirik dagoana, aldatuz doa, ta euskerea be bai!)
|
|
|
Frantsesaz
|
beste
edozein hizkuntzatara itzulpenik ez egitea.
|
|
|
" Baña nik, izkuntza larrekoa,/ nai aunat ere noranaikoa/ yakite egoek igoa". Bizitza modernorako baliagarri den hizkuntza, baserri munduarekin eta fede tradizionalarekin inolako zerikusirik ez duten ideiak ere,
|
beste
edozein hizkuntza bezala, adierazteko gai dena: ideia sakrilegoak, ateoak, ez abertzaleak, iraultzaileak, ezin lizunagoak... ere bai.
|
|
|
Horretarako, euskararen berreskurapen erako hizkuntza politikak osotasun eta jarraikortasunarenprintzipioei kasu gehiago egin lieke. Euskara edo
|
beste
edozein hizkuntza ikastea norbanakoaren ikuspegitik antzerako izan badaiteke ere, sozialki arras desberd inak dira. Alderdi sozial horrek bereizi behar ditu euskararen eta beste edozein hizkuntzaren ikaskuntza prozesuak.
|
|
|
Euskara edo beste edozein hizkuntza ikastea norbanakoaren ikuspegitik antzerako izan badaiteke ere, sozialki arras desberd inak dira. Alderdi sozial horrek bereizi behar ditu euskararen eta
|
beste
edozein hizkuntzaren ikaskuntza prozesuak. Kalitatearen garaiotan esango genuke euskararen abantaila diferentziala hori dela.
|
|
|
Beraz, usuegi erraten eta aldarrikatzen denaren aitzi, are euskaldungoan, euskarak Nafarroa Garaian, eta gainerakoan, behar duena,
|
beste
edozein hizkuntzak bezala, ez da politika gutxiago, politika txar eta eskas gutxiago eta politika on gehiago baizik. Hain zuzen, indarrean direnjarduerak gaindituko lituzkeen bizi estrategia mailako politika:
|
|
2004
|
|
|
Burugabekeria. Zernahi delarik ere, euskararen patua,
|
beste
edozein hizkuntzarena bezalaxe, interes eta jokamolde politiko jakinen arabera moldatzen denez, aho batez onartuko dugu euskaltzale guztiok politikagintzaren eta euskalgintzaren arteko loturaren beharra. Baina, atal honen hastapenetan iradoki dugun moduan, politikaren berezko tasun onuragarriak eta politizazioaren keria makurrak zehatz mehatz bereizi ondoren abiatu behar genuke bide honetan barrena.
|
|
|
Markinako bizkaiera eta Orozkokoa, esate baterako, ez dira oso bera eta bakarra. Egia esan, euskara(
|
beste
edozein hizkuntza bezala) aldatu egiten da herri batetik bestera, eta euskalkien eta azpieuskalkien arteko mugak non jar ez dakigu.
|
|
2005
|
|
|
Nik pertsonalki uste dut hizkuntza bakoitzak badituela bere zailtasunak, eta ez nuke esango euskara ikastea gaur Euskal Herriak daukan egoera soziolinguistikoan erraza denik. Baina ez nuke esango
|
beste
edozein hizkuntza ikastea baino zailagoa denik.
|
|
|
Izan ere, akitanierak iberierazko elementuak edukitzea logikoa litzateke (eta alderantziz ere), hizkuntza biziak izan zirelako. Egungo euskara ere (edo
|
beste
edozein hizkuntza bizi), ez da garbia, aitzitik berezkoak ez dituen elementu kanpotarrak barneratu ditu. Euskarak latinetik eta erromantzetik hainbat mailegu hartu zituen familia bereko hizkuntzak izan ez arren, eta ingelesak frantses hitz asko, eta akitanierak izen hibridoak ditu, ez bakarrik iberieraren eraginez adib.
|
|
|
A. Tovar-ek eta M. T. Echenique k (1987) euskara eta
|
beste
edozein hizkuntzaren harremana matematikaren bitartez aztertu zuten. Ohiko linguistika historiko konparatua erabili beharrean, Swadesh ek 50ko hamarkadan proposatutako metodo lexiko estatistikoa erabili zuten, glotokronologia11 izena ere baduena.
|
|
|
Bukatzeko, euskarak ez du zertan iberierarekin ahaidetasunik eduki behar, erromatarrak heldu aurretik hitz egiten zela frogatzeko. Euskarak berak berezko balioa du,
|
beste
edozein hizkuntzak beste, eta berezkoa duen komunitatea, historia eta kultura ere, ahaidetasunarekin edo ahaidetasun ezagunik gabe. Beraz, euskal komunitatearentzat zein besteentzat ere, euskara ahaidetzeak (inoiz lortzen bada) ez luke zertan aldaketarik ekarri behar ez kulturalki, ez sozialki ezta politikoki ere.
|
|
|
Honi buruzko atariko lanak, bestela, aldi berean dira nahiko eta gutxiegi, hain zuzen, lan horien berregitearen posibilitatea eta beharra aldarrikatzeko. Euskal hizkuntzak, beti ere, hain harrigarrizko eta berezko egitura bat du, orain arteko bere ikertzaile gehienek, honengatik, beronen
|
beste
edozein hizkuntzekiko antzekotasun oro ukatzen dutela. Hark argi eta garbi dakar arrasto jakin bat:
|
|
2006
|
|
|
Eta hasierako" a, a, a" hori, behaztxoaz laguntzen duten hori, motz gelditzen zaie berehala. Aski azkar ikasten dute hitz egiten, helduaroan
|
beste
edozein hizkuntza ikasten saiatzen garen heldu oro lotsagarri utzita. Batetik motibazio ikaragarria dutelako, eta bestetik gurasoen opari genetikoa ere badutelako, eta egun osoan beste zereginik ez dutelako, bidenabar esanda.
|
|
2007
|
|
|
Gramatika egitura mailan konparatzen bada euskara
|
beste
edozein hizkuntzarekin, ez da bat bera ere aurkitu senidetasuna frogatzen duen berdintasunik. Lexiko arlotik joz gero, hitz edo erro jakin batzuetan iberierarekin bilatu zaizkio antzekotasunak izan ere hainbat ikerketa egin dira aspaldion hizkuntza biok konparatu nahian.
|
|
|
Euskara,
|
beste
edozein hizkuntzaren modura, erabiltzen den neurrian bakarrikikasten eta garatzen da. Beraz, hor prozesu bakarra dago, eta ez bi.
|
|
|
Jainkoen ikusmolde bat, gizakiaren kontzeptu bat, ederraren sentiera eta bizitzaren gozaera bat, labur, gizarte grekoaren mundu ikuskera, polisaren aiurria, materialki begien bistaratzen duen eran, horixe den dena islatzen du, eta are bikainago, hizkuntza eta literatura grekoak. Eta berdin
|
beste
edozein hizkuntzak. Hizkuntza arte-lan bat da, komunitate baten kreazio antropologiko, estetiko behinena.
|
|
|
Ez. Hori ez da nahitaez negatiboa, diferentea baizik, eta bera ere gizadiaren izpirituaren manifestazio bat,
|
beste
edozein hizkuntza bezala eta adina603 Hizkuntza bakoitzean gizon emakumea, eta gizadia, bere oso osoan dago604 Eta Humboldt-entzat hizkuntzen estudioaren azken zertarakoa ez da gizadiaren izpirituaren ezagutza baino, bere noiz eta nonahi agertzeko era guztietan605.
|
|
|
landugabeenak: ...an aurkituko dira diferentziak hizkuntzen artean»594; eta 2) edozer gauzaren edozein hizkuntzetara itzultzeko posibilitatea, eta printzipioz edozer eta dena espresatzeko hizkuntza guztien gaitasuna, herririk landugabeenen mintzairetan ere erlijio errebelatu baten irakaspen misteriozkoenak adierazi ahal direlakoan, ikusten denez595 Ezein hizkuntzak ez du ezintasunik, baldintzak emanez gero, gauzak
|
beste
edozein hizkuntzaren tamainan adierazteko.
|
|
|
Erlieba dezagun hizkuntza guztien batasunaren ideia humboldtar hori (hizkuntza guztien funtsezko berdintasunarena, diferentzia ukatzen ez duen berdintasunarena, alegia!), aurre egiteko oraintxetik gaizki ulertze edo faltsifikazio interesaturen batzuei, gure artean frankotxo barreiatu baitira urteotan. Gizadia edonon bat den bezala, bat da giza hizkuntza nonahi, hots, hizkuntza guztiak bat dira, gizaki guztiengan beti bat eta bera delako hizkuntza eta pentsamendua exijitu duen premia, eta bat eta bera hizkuntza sortu duen ahalmena465 Bat da hizkuntza guztien gramatika edo forma466, eta hizkuntza bakoitza giltza bat da
|
beste
edozein hizkuntza ulertzeko467.
|
|
2008
|
|
|
Hortik kanpo etorri direnak euskara elkarteak ekarri ditu, eta ez da Udalean proposamenik egin ez dugulako. Azkoitian bada kultur programaziorik egiten duen talderik, baina hamarretik sei da gaztelaniaz, hiru ingelesez eta bestea izan daiteke
|
beste
edozein hizkuntza, euskara tartean behin. Euskararen ikuspegia eta zentraltasuna oraindik orain herrietan euskara elkarteek eta euskalgintzako taldeek dute, Udalek eta kultur taldeek... nik zalantza asko ditut.
|
|
|
Batetik, erabileraren ikuspegitik egin dute beti lan elkarteek eta esango nuke erabileraren erreferente ere badirela. Bestetik, euskararen eskubideen eta konpromisoen ikuspegitik harago, elkarteen jarduna euskarak egunerokoan
|
beste
edozein hizkuntzak bezala betetzen dituen funtzioetan oinarritzen da.
|
|
|
Hortaz, bistan dago, hizkuntza batuarekin inolako harremanik izan nahi gabe eta azken hogei urteotan eredu batuak hezkuntzan, hedabide eta administrazioan egin duen bide luzea ahazturik, euskalkiak estuki arautu, beren behialako forma idatzian mantendu eta bultzatu nahi izateko saio batzuk alfer lanak direla, eta ez luketela kri tika berezirik ere, ahalegin horietan euskaldunok geure indar urriak saka banatzen eta hondatzen ari ez bagina, inguruko erdara ongi finkatuen mesedetan. Aldamenean eredu batua duen
|
beste
edozein hizkuntza ofizialek bezala, gurean ere euskalkiek, berez, komunikabideen, irakaskuntzaren eta administrazioaren eraginez, etengabeko erosio prozesua jasaten dute, pausoz pauso hargana hurbilduz. Eta behin prozesu hori hasiz gero, dialektoen isolamendua behin betiko hausten da, egoera era bat aldakorra dute, atergabeko hurreratze eta asimilazio bidean abiatua.
|
|
|
Ikusten denez Azkuek euskara
|
beste
edozein hizkuntza bezala ikas zitekeela defendatzen zuen, eta horretan saiatu zen bere katedratik. Nolanahi ere Azkuek berak baino arrakasta handiagoa izan zuen Bustintzak euskara irakasten.
|
|
|
Horregatik, hizketa egokia hizketa malgua da: ahoskerari dagokionez oso garrantzitsua da (eta erabat beharrezko EBAZak euskara aberastuko badu) ongi ulertzea euskaraz ere,
|
beste
edozein hizkuntza osotan bezala, ez dela berdin ahoskatu behar testu akademiko baten jendaurreko irakurketan eta adiskide edo senideekiko elkarrizketan, berrien mikrofono aurreko aurkezpenean eta ama eta haurraren arteko elkarrizketan. EBAZen lekua lehenengo erabilera horietan dago ez bigarrenetan.
|
|
|
Elebila berrituak euskarazko irudi bilatzailea eta sinonimia bidezko bilaketak egiteko aukera ematen du. Irudi bilatzailearen bitartez, erabiltzaileak aukera izango du euskaraz, zein
|
beste
edozein hizkuntzatan idatzitako testuei dagokien irudiak bilatzeko. Bestalde, Elebilak sinonimia bidezko bilaketak egiteko aukera ere eskaintzen du.
|
|
|
Zientziak ezin ikus dezake bere burua den bezala; hots:
|
beste
edozein hizkuntza bezalakoxe izendamakina partikular moduan. Ezin horrexek eusten dio dezakeenaren arrazoiari.
|
|
2009
|
|
|
izan ere, ingelesa zen ene haurrekin komunikatzeko nuen giltza.
|
Beste
edozein hizkuntza bezala, ingelesa mundu oso bat da, unibertso bat, eta nik hori erakutsi nahi nien alabei, noski.
|
|
|
Ezinbestekoa da. Euskarak,
|
beste
edozein hizkuntzak bezala, munduko eta bihotzeko bazter guztietara heltzeko ahala du. Baina gutxi gara idazleak.
|
|
|
Hortaz, Euskadiko gurasoek neurri batean badute, bai, irakas hizkuntza aukeratzeko eskubidea, baina ez edozein preziotan, ez baitute eskubiderik erabakitzeko euren seme alabek euskararen ordez txinera, alemana edo
|
beste
edozein hizkuntza ikas dezaten. Legeriarekin ez dator bat, beraz," euskara eta euskaraz ikastea eskubide hutsa da, ez da betebeharra, norberaren esku dago, ez ikastea erabaki daiteke", zenbaitek, oker, hala badio ere.
|
|
2010
|
|
|
' lanean ari ziren gizonak"=' les hommes travaillaient/ the men were working';' lanean ari ziren gizonak'=' les hommes qui travaillaient/ the men that were working'. Menpeko esaldietako laguntzailea zenbait kasutan tildez markatuz egiten duguna da
|
beste
edozein hizkuntzak bere hiztunei irakurketa errazteko egiten duen gauza berbera (pentsa bakarrik nolako jokoa ematen duen tildearen erabilera inteligenteak gaztelaniazko hitz segida honetan: ' esta/ esta/ esta'.
|
|
|
Jardunaldi horien bidez, euskaraz bizi nahiaren kontzientzia agertu eta ikuspegi berri bat ireki nahi izan zuten tolosarren artean. horretarako, tolosako bizitza sozialaren gizarte sektoreekin harremanetan jarri ginen, sektore bakoitzeko pertsonarik erreferenteenak parte hartu zuten eta ateak ireki zizkioten euskararen erabilerari: irakaskuntzan, administrazioan, gizarte zerbitzuetan eta lan munduko enpresa komiteetan. liburu batean jaso ziren egun haietan esandakoak honela zioen euskara batzordeak" Euskara,
|
beste
edozein hizkuntza bezala, identitate nazionalaren ezaugarri izateaz gain, gaur egun euskaldun eta erdaldunen artean eztabaida handiak eta askotan aurkako jarrerak sortarazten dituen gaia da"..." Jardunaldi hauen helburua zera da... partaidetzarik handieneko eztabaida eragitea... euskararen normalkuntzarako norabide oinarrizkoak ezartzeko... gure hizkuntza komunitateak bizirik irauteko e... " Hizkuntza bat ez da hiltzen ez bizitzen, erabili edo ez erabili egiten da.
|
|
|
Premiosliterarios.com da horietako bat. Gaztelaniaz edo Espainiako
|
beste
edozein hizkuntzatan ematen diren sari guztiak biltzen ditu. 3.500 sari, lehiaketa eta literatura lehiaketa baino gehiago ditu oinarri, eta bilatzaile batek antolatzen ditu.
|
|
|
Beste aukera askoren artean, 2009ko azarotik zerbitzua gaztelaniaz dago eta hizkuntza hau aukeratzea gomendatzen du, izango delako menuaren atalak eta aukerak errazago ulertzea, baina baita zerbitzu honek kontuan hartzen ditu gaztelaniaz hitz egiten duten erabiltzaileak. Ingelesa edo
|
beste
edozein hizkuntza aukeratu duenari, aukeratutako hizkuntzan hitz egiteko gaiak gomendatuko zaizkio. mezuak bidaltzen dituzten erabiltzaileak (“twits”) horretan, eta “anglosferan” (ingelesa aukeratzen badu), “germanosfera” (alemana aukeratzen badu) edo beste bat, “hispanosfera” horren aurrean.
|
|
|
Martin Walls “Badakit ingelesa, baina lotsa ematen dit hitz egiteak”. Esaldi hori frantsesari, alemanari edo
|
beste
edozein hizkuntzari aplika dakioke, eta ohikoa da atzerriko hizkuntza bateko ikasleen artean. “Zuri geratzeko” edo adierazpen zuzena ez aurkitzeko beldurrak eraginda, gramatika eta hiztegi oinarri ona izan arren, ez dira gai solaskide batekin hitz egiteko.
|
|
|
" Ikasleei dotrina kristaua edo beste edozein gai gazteleraz aparteko
|
beste
edozein hizkuntza edo dialektotan erakusten dioten Maisu edo Maistrak zigortuak izango dira.". 330
|
|
|
Amazigeraz idazteko ohiturarik ez da sekula izan. Idatzi behar izan denean, arabieraz idatzi dute edo
|
beste
edozein hizkuntzatan. Idaztea, amazigentzat, epifenomenoa da.
|
|
|
" —Don Pedro, zergatik ez duzu erdaraz sekula egiten?, —Kontribuzioen erreziboak ez direlako gure hizkuntzan etortzen". tzaileek euskara ikasiko balute, utzi genuke euskara, gramatika eta hiztegia ondo gorde ondoren, eta, haien menpean gauden artean, errusieraz, noruegieraz edo haiek ezagutzen ez duten
|
beste
edozein hizkuntza erabili genuke". 901
|
|
2011
|
|
|
Euskaraz zein gaztelaniaz eginiko lanak onartuko dira, baita,
|
beste
edozein hizkuntzan eginda badago ere, azpidatziak bi hizkuntza horietako batean dituztenak ere.
|
|
|
Euskaraz gain, albaniera, grekera, turkiera eta gaelikoa ikasteko aplikazioak sortu ditugu, adierazi du Yiannis Laourisek, Zipreko Neurozientzia eta Teknologia Institutuko zuzendariak (proiektuaren burua), baina
|
beste
edozein hizkuntzatara egokitu daiteke dio. Euskarazko aplikazioaren ardura Elhuyar Fundazioarena izan da.
|
|
|
Esaterako, joan den astean, euskaraz egindako tesi baten epaimahaian izan nintzen. Epaimahaikide guztiak euskaldunak ziren eta tesiaren prozedura oso osoa euskaraz egin genuen eta inongo arazorik gabe,
|
beste
edozein hizkuntzatan bezala.
|
|
|
Lehenbizi gaztelaniaz eta gero ingelesez, frantsesez, alemanez edo
|
beste
edozein hizkuntzatan. Seme alabak elebitasunean hezi nahi dituzten gurasoek gero eta baliabide eta material elebidun gehiago dituzte, txikienei hizkuntza bi edo gehiago erakusteko testuinguru eta egoera desberdinetan.
|
|
2012
|
|
|
5). Horrekin batera, nabaria da euskara
|
beste
edozein hizkuntzaren pare jartzeko desioa ere, Erromi ta Yuletxuren sarreran honako hau aitortzen baitigu:
|
|
|
euskaraz irakurtzeko aukera eskaintzea, alegia. Era berean, euskara
|
beste
edozein hizkuntza bezain gai dela erakutsi nahi da literatura lan, handiak, itzultzeko.
|
|
|
Areago,
|
beste
edozein hizkuntza baino egokiagoa da euskara, Jakakortexarenaren ustez, poema horiek itzultzeko:
|
|
|
Helburu apologetikoa: Euskara
|
beste
edozein hizkuntzaren maila berean jartzeko ere erabili da itzulpena. Kasurik gardenena, beharbada, Juan Antonio Mogelen izenburu adierazgarriko Versiones Bascongadas...
|
|
|
Azkueren hitzek ederki asko laburbiltzen dizkigute XIX. mendeko euskal itzultzaileen asmoak: batetik, itzulpenaren bidez euskara
|
beste
edozein hizkuntzaren maila berean zegoela frogatu nahi zuten, eta bestetik, hautatutako testuaren gaiaren bidez, euskaldunei nolabaiteko heziketa ematen edo euskararen eta Euskal Herriaren aldeko sentimendua pizten ahalegintzen ziren.
|
|
|
Hortik abiatuta, beste pauso bat eman nahi genuen, askoz material osatuago eta erakargarriagoarekin. Euskara ikasten ari denari gaur egun
|
beste
edozein hizkuntzatan eskaintzen den materialaren antzekoa eskaintzeko, hain zuzen ere.
|
|
|
2 Eskubide horrek ez du alde batera uzten beste hizkuntza komunitateekin komunikatzeko tresnatzat erabil daitekeen
|
beste
edozein hizkuntzaren ahozko zein idatzizko ezagutza ikasteko eskubidea.
|
|
|
3 Pertsonen segurtasunari dagozkion argibide publiko guztiak hizkuntza komunitatearen hizkuntzan, gutxienez, adieraziko dira, inoiz ere ez
|
beste
edozein hizkuntzatan idatzitakoak baino maila kaskarragoan.
|
|
|
i) herri hizkuntza eta haurrak erabil ditzakeen
|
beste
edozein hizkuntza;
|
|
2013
|
|
|
Jakina, guk beti defenditu izan dugu hori. Beti pentsatu izan dugu popa katalanez edo
|
beste
edozein hizkuntzatan egin litekeela. Jendea ez da leloa, eta badaki esfortzu txiki bat egin duela ulertzen ez dituen hitz batzuk ulertu nahi baditu.
|
|
|
Alegia, behar dela motibazioa eta erabilgarritasuna. Behar dela euskara nahiago izatea
|
beste
edozein hizkuntza baino. " Hiztunen hautua funtsezkoa da", nabarmendu du ikertzaileak," eta anitz lor daiteke horrekin.
|
|
2014
|
|
|
Hiru urtean, haurren jarraipena egin nuen, tzotzila beren baitan nola sortzen den jaso nuen. Ondorioetan esan nuenez, tzotzil haurrek
|
beste
edozein hizkuntza eta kulturatako haurrek bezala, modu berean garatzen dute hizkuntza. Zerutik jakina zen hori, baina, beste gauza bat ez hain jakina, haur horiek ama hizkuntzak zehazten dizkien ildoak ere garatzen dituztela.
|
|
|
Bengoetxeak ez du uste" pelikula batek egon behar duenik Sail Ofizialean euskaraz delako, egon behar du ona delako, eta Loreak filmak merezi du egotea eta ziur naiz asko gustatu zaiela jaialdiko programatzaileei". Euskararen normalizaziorako pozgarria da, Muñozen arabera, erakusten duelako euskara
|
beste
edozein hizkuntza bezain aproposa dela istorioak kontatzeko.
|
|
|
Berak nahi zuena besterik zen: Euskaltzaindiak, munduko
|
beste
edozein hizkuntza akademiak bezala, behingoz euskal ortogra fian erregela sendoak eman zitzala, bikoiztasunik eta zalantzarik gabeak. Horren ondorioz, euskara idazteko ez baitzegoen arau finkorik, tokian tokiko aldakiak baizik, hirugarren munduko berbe ta dialektaletan bezala.
|
|
|
Adibide honetan ingelesera itzultzea erabaki dugu baina
|
beste
edozein hizkuntza izan zitekeenaukeratutakoa.
|
|
2015
|
|
|
" Eskoletan urteak egin ditugu aditz taulak ikasten, berridazketak egiten eta euskarazko idazlanak borobil gorriz beteta jasotzen. Nire ustez euskara,
|
beste
edozein hizkuntza bezala, komunikazioarekin lotu genuke orokorrean: erregistro formal zein informalekin, zientziarekin zein umorearekin…".
|
|
|
Haurrak euskaraz edozein erregistro eta testu generotan aritzen trebatu behar direla eta idatzizkoari adina garrantzi edo gehiago eman behar zaiola ahozkoari. " Lehendabizi konturatu behar dira euskara
|
beste
edozein hizkuntza bezain erabilgarria dela eta etortzekotan, ondoren etorriko da kontzientziazioa; baina ez euskaraz egiten ez badute altxor bat galduko dutela esanez, baizik eta euskaraz eginda zenbat irabaziko duten sentiarazita. Beti positiboan".
|
|
|
beti izango dute itzultzaile edo idazle bat ondoan, eta horri esker sare oso interesgarri bat sortuko da, eta jatorrizko testua behar bezala lantzeko erreferentziazko pertsona bat izango dute. Gainera, itzultzaile bakartiaren mitoa hautsi behar da, eta ahalegin garbi bat egin nahi izan dugu erakusteko euskara ikastea
|
beste
edozein hizkuntza ikastea bezain zaila edo erraza izan daitekeela".
|
|
|
–...esatari guztiei ez zaie beti hizkuntz kontrol onik egiten. Horregatik mikrofono aurrean mintzatu behar duten pertsona askok
|
beste
edozein hizkuntzetan onartuko ez liratekeen arduragabekeriak, ebakera txarra, era dialektalak eta erdarakadak aireratzen dizkigute? (1992, 41).
|
|
|
Euskarak ere corpusen beharra du,
|
beste
edozein hizkuntzak bezala, eta ziurrenik bestehizkuntza handiago batzuek baino gehiago, hainbat arrazoi dela medio: estandarizazioa duelaurte gutxi hasi izana eta oraindik ere martxan egotea, irakaskuntzako eremu askotan oso berrikiarte sartu ez izana, arlo askotako hiztegi terminologikoen falta, hizkuntza teknologiak beharbezainbeste garatuak ez egotea...
|
|
|
Erlijioak esfera pribatuetan geratu behar diren bezala, hizkuntzak ere berdin: espazio pribatuetan, hitz egin daiteke katalanez, euskaraz edo
|
beste
edozein hizkuntzatan, baina ez espazio ofizial edo publikoetan. Baina laizismo linguistikoa paradoxikoa da, derrigorrez.
|
|
2016
|
|
|
Bere mamiarentzat da jujatua, mintzairarentzat baino gehiago... seinale ona da hori... Gure eskuara,
|
beste
edozoin hizkuntzen parean emana delako seinale... Gero eta maizago, gure antzerkilariek jokatzen dituzte beste mintzairetatik eskuaratu antzerkiak...
|
|
|
Ezagutza: Hiztunak hizkuntza hori erabiltzeko
|
beste
edozein hizkuntza erabiltzeko baino erraztasun handiagoa izatea. Hizkuntza horretan pentsatzea.
|
|
2017
|
|
|
227. Ikasle batzuek
|
beste
edozein hizkuntza balitz moduan ikasi dute euskara, euskarari ia baliorik erantsi gabe?. Ane Ortega, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri, Jacqueline Urla, Euskal hiztun berriak:
|
|
|
Oro har, euskarazko aldizkarien arazo eta ekarpenek
|
beste
edozein hizkuntzatako aldizkarien antzekoak izan lukete. Baina ez da horrela.
|
|
|
Aldi berean, inoiz ez bezalako kalitatea duten artikulu zientifikoak egiten dira euskaraz, eta baieztatu daiteke ingelesaren gain hartzeak ez duela zergatik euskara eta
|
beste
edozein hizkuntza hankapean hartuko, bakoitzak bere oin zorua baduelako. Are gehiago, euskarak ez du arerio menderatzaile bezala ikusi behar inongo erdararik, baina horretarako ongi funtsatu ditu bere lurralde eta erantzukizunak.
|
|
|
(Zeinen ederra eta grafikoa, puput hori, euskaran eta
|
beste
edozein hizkuntza arkaikotan onomatopeiak hitzen sorreran izan duen inportantziaz jabetzeko. Ikus bide batez onomatopeia hitzaren etimologia.
|
|
2018
|
|
|
Gaztenentzat eskola eta eskolako lagunartea izan daiteke aukera bakarrenetakoa. Eta horrek zuzenean eragiten du euskara erabiltzeko erraztasunean,
|
beste
edozein hizkuntzarekin gertatzen den bezala.
|
|
|
UNESCOk ez du alferrik iragarri munduan hitz egiten diren 6.000 hizkuntzetatik asko desagertzen ari direla. Ez du alferrik esaten euskara hizkuntza zaurgarria dela.1 Euskararen, edo, hobeto esanda, euskararen hiztun elkartearen ajeak eta arazoak munduko
|
beste
edozein hizkuntza gutxituaren antzekoak dira, gutxienik, handiagoak ez badira. UNESCOren esanak ez dira alferrikakoak:
|
|
|
Hein batean bai. Hein batean bai, ze emantzat jotzen da guk bestelako prozesu bat izan behar dugula, hizkuntzarekiko lotura gatazkatsuagoa izan behar dugula agian, ez hain naturala, ez dakit, nahiko arrarotzat jotzen da euskara ama hizkuntza ez izanik, adin batera iritsita euskaraz hobeki moldatzea
|
beste
edozein hizkuntzatan baino... gehienbat ikuspegi horretatik. (Aitor) r
|
|
|
1 Ezagutza: Hiztunak hizkuntza hori erabiltzeko
|
beste
edozein hizkuntza erabiltzeko baino erraztasun handiagoa izatea. Hizkuntza horretan pentsatzea.
|
|
|
Euskararen erabilerak ez du jarraitzen ezagutzari, geroz eta gutxiago gainera dirudienez; eskola barruan eta irakasleekin gehien erabiltzen da, beti ere ez ordea, eta bestelako gune edo eremutan ia ezer ez. Lan munduaren eremua da gehien aipatzen dena artikuluan, eta ondo aipatua gainera, Euskarak ez duela ia inongo balio praktikorik, askotan
|
beste
edozein hizkuntza baino (ingelesa, alemana, frantsesa, txinoa,...) gutxiago oraindik. Baina antzean gertatzen da bestelako eremuetan ere.
|
|
|
Beraz, euskararen etorkizuna berezko hiztunekin trinkotutako euskarazko harreman sareak etxez etxe, herriz herri eta hiriz hiri hedatzean datza. Euskaraz
|
beste
edozein hizkuntzatan baino gaitasun eta erraztasun handiagoa duten euskaldunak dira euskararen berezko hiztunak; euskara dutenak beren kolkorako, beren kautarako, barne mintzo eta gogoetarako tresna. Azken batean, berezko mintzoa euskara dutenak, ardatz hizkuntza euskara dutenak, euskaratik eta euskaraz bizi direnak.
|
|
|
Cinco vocales para conquistar el mundo" liburuak dioenez, ez dira gutxi gaztelaniaren erraztasunaren aldarria egin duten hizkuntzalariak, Ramon Menendez Pidal hizkuntzalari ospetsuak, besteak beste. Inongo oinarri zientifikorik gabe, Menendez Pidalek zioen gaztelania
|
beste
edozein hizkuntza baino errazago ikastea dagoela, ahoskatzeko oso errazak diren bost bokal dituelako. Hain zuzen, euskarak ere bost bokaleko sistema fonologikoa du.
|
|
|
Horretarako, argi eta garbi ezarri lirateke euskara sustatu eta erabiltzeko baliabideak, euskara jakin eta erabiltzeko neurriak eta, aldi berean, erabat saihestu, hizkuntza dela-eta izan daitezkeen bazterketak. Euskararen ikaskuntza eta erabilera bermatu behar dira, herritar bakoitzak hautatzeko duen eskubidea errespetatuz.
|
Beste
edozein hizkuntza bizi bezalaxe, euskara ere hizkuntza dinamikoa da eta, beraz, bizitzarako komunikazio tresna behar du izan, hala kultura nola gizarte komunikazioan. Foru Komunitatean gaur den egunean indarrean dagoen eremukako zatiketa linguistikoa alde batera uztea, horietarako guztietarako oztopo eta eragozpen besterik ez baita. Argi uztea euskara, hizkuntza ofiziala izateaz gainera, Nafarroa... Hartara, esparru horien artean daude administrazio publikoa, justizia administrazioa, dokumentu publikoak, erregistro publikoak, kontsumitzaile eta erabiltzaileei emandako informazioa eta publizitatea eta, orobat, euskararen erabilera esparru sozioekonomikoan ere sustatzea. Euskara erabiltzeko printzipioa, kalitatezko euskaran oinarritua eta komunikazio testuinguru bakoitzari egokitua, betiere Euskaltzaindiaren irizpideei jarraikiz, Euskaltzaindia arlo honetan kontsultarako erakunde ofiziala baita eta, aldi berean, berretsiz Akademiak hizkuntza arloan duen aginpidea.
|
|
2019
|
|
|
Sortzaile batek iskin egin dezake arazo bat ikusten duen tokian, baina itzultzaile batek ezin du halakorik egin. Arazo eta gorabehera askorengatik itzulpengintzak zailtasun gehiago izan ditu historian zehar, ez euskaraz bakarrik,
|
beste
edozein hizkuntzetan ere bai, baina pixkanaka, bere normaltasuna hartzen doa. Euskaraz itzulpen zoragarriak egin dira, lan inportanteen itzulpen oso onak, baina ez daukagu ohiturarik, arrazoi askorengatik:
|
|
|
Lehenik, beharrezkotzat dut gaitasun digitala, hizkuntza gutxitu bat internetera iristeko, bere hizlariak hura online erabiltzeko gai izan behar direlako. Gero, azpimarragarria ere bada borondatea, haren bidez beste zenbait hutsunetan eragin daitekeelako eta gogorik gabe ezin delako euskara zein
|
beste
edozein hizkuntza gutxitu digitalizatu, eta, azkenik, gobernu ahaidetasuna nabarmendu dut horren bidez ere beste hutsuneak bete daitezkeelako (finantziazio faltarena, esate baterako) nahiz hizkuntza gutxituek, zenbaitetan, haien garapen digitala baldintza dezakeen testuinguru politiko berezia dutelako.
|
|
|
Ezagutza: Hizkuntza hori erabiltzeko
|
beste
edozein hizkuntza erabiltzeko baino erraztasun handiagoa izatea. Hizkuntza horretan pentsatzea.
|
|
|
Espainiera jartzen duen lekuan euskara jarriz gero, paragrafoak zentzu betea izaten jarraitzen du. Baita munduko
|
beste
edozein hizkuntzaren izena jarrita ere. Egile berak honako hau idatzi zuen La punta de la lengua liburuan (Grijelmo 2004: 19):
|
|
|
20): Euskal kontzentrazio demografiko handia du arnasguneak: euskaraz dakite bertako herritar guztiek edo gehienek eta eguneroko jardunean euskaraz mintzo dira. Arnasgune barnean berbetan ari direnean, euskara da nagusi,
|
beste
edozein hizkuntza tartean nabarmen sartu gabe. Euskaraz berba egitea arau inplizitua da. Euskararen transmisioa bermatuta dago belaunaldiz belaunaldi.
|
|
2020
|
|
|
Joan institutura lanen bat egiten ari ginela eta," itxaron pixka bat, katalaneko irakaslea eskolak ematen ari da momentu honetan". Hizkuntza aniztasunaz katalanekoak bezala,
|
beste
edozein hizkuntzatako irakaslek kezkatu luke.
|
|
|
Hizkuntza da, eta ez hizkera bat. Bere egitura dauka, bere gramatika propioa,
|
beste
edozein hizkuntzak bezala. Maiz pentsatzen da ahozko hizkuntzetatik eratorritakoa dela, edo ahozko hizkuntza ordezkatzeko edo osatzeko hizkuntza, baina ez, sistema beregaina da.
|
|
|
Komunikazioa eremu digitalean euskarazkoa izan dadin nahi badugu eremu digitalean biziko den euskarazko edukia sortu behar dugu. Eduki horren sorreran lagungarri dira aurrerapen teknologikoak, besteak beste,
|
beste
edozein hizkuntzatik euskarara eta aldrebes testuak ekarri ahal dituen itzultzaile automatikoak, edota transkripzioak egiteko baliagarriak diren tresnak ere.
|
|
|
Lehiatik kanpo, telebistaren platoan egiten den debate edo hausnarketa eta iritzi trukean zer esanik ez! Jakin dezakezu euskara eta frantsesa, edota euskara eta ingelesa edota
|
beste
edozein hizkuntza; gaztelaniaz ez badakizu, jai duzu, eta gaztelaniarekin aski.
|
|
2021
|
|
|
Horrez gain, eskolaz kanpoko eta aisialdiko jarduerak ere bertan behera geratu ziren eta, oraindik, ez dira erabat berreskuratu. Euskararen edo
|
beste
edozein hizkuntzaren kasuan, etxean hitz egiteko aukerarik ez badago, eskola ezinbestekoa da umeek hizkuntza erabil dezaten.
|
|
|
Ikasleen literaturarekiko harremanari eskainitako azpiatalean LIR1 ek argudiatzen zuenaren arabera, euskal literatura irakasteak hizkuntza gutxitu eta zapaldu baten literatura irakastea ekartzen du, baita inguruko sistemekin lehian dagoen literatur sistema batekoa ere. Eta, euskara
|
beste
edozein hizkuntza irakasten den ikuspegi beretik irakatsi ezin daitekeen legez, euskal literaturaren didaktikak ere beste kontzientziazio eta konpromiso maila bat eskatzen du (LIR1).
|
|
|
Duela 50 urte, euskara zientziaz aritzeko eta zientzia egiteko
|
beste
edozein hizkuntza bezain egokia zela frogatu nahi izan zuen gazte talde batek. Eta Elhuyar sortu zuten.
|
|
|
Ez dut euskara erromantizatu nahi. Euskarari eman diezaiokegu guk nahi dugun balioa; eta
|
beste
edozein hizkuntzari ematen diodana emango nioke. Eta balio hori ematea da dena euskaraz egin ahal izatea, zientzia barne.
|
|
|
Esan dezagun" hemen ezin da erre" edo aprobetxatu dezagun bene benetako euskararen indar kontzentratua eta esan dezagun" ez erre". Konbikzioz hitz egin dezagun,
|
beste
edozein hizkuntzatatik askatuta. Beste edozein hizkuntzatan bezala, euskararen botereak amaiezinak dira eta bere botere amaiezinaren sustraietara jo behar dugu52.
|