|
2000
|
|
|
Eguneratze jarduera hau, noski, errazagoa izan da hizkuntz familia ezagunetako mintzairen kasuan, antzeko
|
beste
hizkuntza batzuekin kidetasun argiak zituztelako —adibidez, katalanak aldamenean latina, gaztelania, frantsesa eta italiera izan ditu; txekierak ondoan poloniera eta gainerako hizkuntza eslaviarrak; hebreerak arabiera izan du auzoan—, baina egokitzapena nekezagoa gertatu zaie ahaidetasun hurbilik gabeko hizkuntzei, esaterako, finlandierari, turkierari edo euskarari....
|
|
|
Ildo horretan, saritutako lanak kanpoan zabaltzeko gainsariak sortu dira. Horrela, euskarazko literatur sariaren irabazle eta akzesit saridunek, beren lanak nazioarteko zabalkunderako hizkuntza batera itzultzeko eta euskara ez den
|
beste
hizkuntza batzuetan aurkez daitezen katalogoa egiteko dirulaguntzak jasoko dituzte.
|
|
2001
|
|
|
Bariantzaren %15.5a azaltzen duen 2 FAKTOREAn orientazio instrumentaledo pragmatikoari dagozkion itemak sailkatzen dira (p= 0.79): euskara lanpostuhobea edo lanpostu bat lortzeko ikasten du subjektuak, eta, horrekin batera, euskaraetorkizuneko ikasketetan lagunduko dion zerbait bezala eta geroago
|
beste
hizkuntza batzuk ikasten lagunduko dion zerbait bezala ikusten dute.
|
|
|
Unescon uste dugu iritsi dela hizkuntz erkidegoen arteko harreman gatazkatsuak gainditzeko ordua. Kultur giro berezia sortu behar dugu(...) Hizkuntz erkidego guztietako kideek aurki dezatela
|
beste
hizkuntza batzuk jakiteak dakarren plazera.
|
|
|
Bestetik, norbanakoari hizkuntza bat jakiteak berari buruzko irudi positiboagoa eman diezaioke. Gainera, frogatua dagoela ematen du hizkuntza baten ezagupenak
|
beste
hizkuntza batzuenak ere erraztu egiten dituela. Nire esperientziak hala esaten dit.
|
|
2002
|
|
|
Datozen hamar urteotan Europan, hizkuntzen, hiztun talde nola baita gizarteetan aldaketa esanguratsuak gertatuko dira, testuinguru horretan euskarak ez dauka bere biziraupena ziurtaturik, beraz, arian arian ari gara haren etorkizuna jokatzen eta eraikitzen. Egun euskalduntzen ari diren zein jada euskaldundu diren belaunaldien hizkuntza jokabideak (familian, lagun artean, lan munduan, e.a) etorkizun hurbilean euskararen bilakaeraren nondik norakoak utziko dizkigute agerian, hots, euskarak etorkizunik izango ote duen edo euskarak
|
beste
hizkuntza batzuen antzera museoko pitxi eder izatera iristeko bidea hartuko ote duen.
|
|
|
Irakaskuntza unibertsitarioak ezinbestekoak ditu testuliburuak, liburu osagarriak, artikuluak, eta abar. Horietako asko irakasteko erabiltzen ez den hizkuntzanegon daitezke, gehienetan ingelesez?, ikasleak
|
beste
hizkuntza batzuk ulertzekogai izan behar baitute. Hala ere, funtsezkoa da oinarrizko testuliburuak bedereneuskaraz edukitzea, hori baita terminologia finkatzeko modu ia bakarra.
|
|
|
a) Batetik, hizkuntzen ezagutza eta ikaskuntzari buruzko galderak biltzen dituena. Ikasleak
|
beste
hizkuntza batzuekin izandako esperientzia linguistikoak ebaluatu nahi dira, gainetik baino ez bada ere.
|
|
|
Belgika, Luxenburgo eta Suitza. Beste kontu bat da Estatu batzuetan
|
beste
hizkuntza batzuk toleratuak izatea ala ez administrazio partikularizatuetan. Espainian, esate baterako, gaztelania da hizkuntza ofizial bakarra; beste kontu bat da, adibidez, katalaniera koofiziala izatea Katalunian edo euskara berezko hizkuntza izatea Euskal Autonomia Erkidegoan; baina Espainia, estatu moduan, elebakarra da:
|
|
|
bizitzari buruzko zertzeladak, idazlanen zerrenda, lan garrantzitsuenen inguruko iruzkina, eta idaztankerari buruzko zerbait. Gainera datu horiek ez dira inoiz ikerketa sakon eta luzearen ondorio;
|
beste
hizkuntza batzuetan argitara emandako eskuliburuetatik eta idazleen inguruko monografietatik hartuak dira beti, gure aldetik sintesi ahalegina jarrita.
|
|
|
gramatikak, lan teknikoak, txosten modukoak... Kontuan izan antzera gertatzen dela euskal literaturan ere, doktrinak eta,
|
beste
hizkuntza batzuetako literatura historietan ez bezala, gure literaturako eskuliburu erabilienetan sartzen baitira.
|
|
|
Gai juridiko bat baino zerbait gehiago, planteatutako gaia gai juridiko zorrotz bat baino gehiago da, beste batzuk nahasten baitira, hizkuntza, ekonomia eta kontsumitzailearen osasuna babestekoak. Izan ere, Estatuak “bestelako zehaztapenen” oinarrizkotzat hartzen ez dituenez, autonomia erkidegoek arauak eman ditzakete gai horri buruz, eta
|
beste
hizkuntza batzuk erabiltzeko baimena eman dezakete, gaztelaniaz ez direnak, elikagaiak etiketatzeari eta ontziratzeari dagokienez, “kontsumitzailearen desinformazioarekin eta osasunerako arriskuarekin”, FEIABek zioenez. Alde horretatik, errekurtso egileek uste dute Europar Batasuneko arauak ezarritako zehaztapen guztiak kontsumitzailearentzat erraz ulertzeko moduko hizkuntza batean adierazi liratekeela, eta ez soilik oinarrizkotzat jo diren hizkuntzetan, kasu honetan “norberaren hizkuntza duten autonomia erkidegoek beren hizkuntza produktuen etiketetan ezartzeko aukera ematen baitu”.
|
|
|
Nola antolatu mintegiak? Edo elebakarrekoa dela esanik,
|
beste
hizkuntza batzuk ere onartuko genituzke eguneroko praktikan?
|
|
|
Nik uste dut egokiena izango litzatekeela ikasgaiak aukeran ematea, euskaraz edo gaztelaniaz, ez denak euskaraz eta ez denak gaztelaniaz, ikasleek berek egin dezaten, egin dezazuen, aukera. Eta beste gai asko ingelesez orain" ingelera" jarri da modan, zergatik dute arrunkeriarik arruntenek holako arrakasta irakasleen artean?, jakina, eta
|
beste
hizkuntza batzuetan ere. Badakit nik eredu honen bideragarritasuna eskasa dela, gaur egungo irakasle gehienak gaztelaniaz bakarrik moldatzen direlako, baina uste dut, hala ere, hori litzatekeela eredurik egokiena etorkizunean.
|
|
|
• Iraultza teknologikoaren aurrean
|
beste
hizkuntza batzuek baino zailtasun gehiago ditu euskarak: baliabide eskasia, masa kritiko txikia...
|
|
|
Gero eta gazte gehiagok euskara ikasten duelarik, erabat zentzugabea litzateke ikaste prozesuaren gailurtzea den Unibertsitatean ikasketak eten eta beste hizkuntza batera pasatzea. Hala ere, horrek ez du esan nahi ingelesa edo
|
beste
hizkuntzaren batzuk erabili behar ez direnik.
|
|
|
XX. mendeko une batzuetan hizkuntza hori partekatzen duten herrialdeek arabiar nazioaren baitako izatearen sentimendua garatu dute, baita prozesu integratzaile iragankorren bat ere. Dena dela, arabiarrak berezko kultura baten jabe izateaz kontziente dira, eta ez dira gehiegi identifikatzen
|
beste
hizkuntza batzuk erabiltzen dituzten beste herrialde musulman batzuekin —turkiarrak, irandarrak, kurduak, berbereak—.
|
|
2003
|
|
|
«Oteizaren obra bere ariman integratzeko desioa da» dio Urbeltzek, «baina bere hizkuntza ukatzen zitzaiolako, eten handi bat zuen hor Jorgek. Horregatik bilatu zituen
|
beste
hizkuntza batzuk; burdinaren, harriaren bidez, euskaraz hitz egin nahi zuen». Oteizarentzat euskara hizkuntza osoa zen, eta horrela, oso osorik, jaio zela zioen.
|
|
|
Oteizarentzat euskara hizkuntza osoa zen, eta horrela, oso osorik, jaio zela zioen.
|
Beste
hizkuntza batzuk garatuz joan diren bezala, Historiaurretik osorik iritsi zaigun hizkuntza omen da euskara.
|
|
|
Hamaikatxu zati eder buruz ikasten be ahalegindu gintzazan(" Pensum" esaten geuntsan horri). Eskola orduetatik kanpora, gaur eguneko
|
beste
hizkuntza batzuk ikasteko zaletasuna be erein euskuen gogo bihotzetan: ni, behintzat, orduantxe hasi nintzan italiano eta ingles apur bat ikasten, Gabonetako eta udako oporraldietan, batez be.
|
|
|
Eta p letran painel hitza aurkitu zuen. Eta portugesezko painel hitza ‘koadro’ da
|
beste
hizkuntza batzuetan eta ‘picture’ beste batzuetan eta ‘tabula, tabulae’ beste batzuetan. Ilusioa egin zion Matiasi lanbidea aldatzeak, hau da," Trenak diseinatzeari utzi eta pintatzen hasi nintzen.
|
|
|
Ez noski" la langue de France" —hori argi asko esaten du Konstituzioak frantsesa dela— baina bai" une langue de France". Eta Frantziako errepublikaren lurraldeetan mintzatzen diren
|
beste
hizkuntza batzuekin batera jarri dute, Frantziako Gobernua ren eskutik, nolabaiteko exotismoa eta folklorea lotuz, Europa eta Ameriketako uharte konkistatuetako hizkuntzak nahastuz... Bost axola!
|
|
2004
|
|
|
Euskararen ofizialtasun ezak gure hizkuntza eskubideak zazpi lurraldeetan zapalduak izatea dakar," berdintasun" mingotsez. Funtzionarioek derrigor gureak ez diren hizkuntzak soilik jakin beharra, eskolak berea eskubidez dena Euskal Herriko ume gazteen erdiari ukatzea
|
beste
hizkuntza batzuk derrigor ematen dien bitartean, berdin berdin, zanpa zanpa. Eta honela jendarteko funtzio nagusietan.
|
|
|
" Diru paperetan eta txanponetan estatuaren izena hizkuntza ofizial guztietan ager dadila eskatu genuen. Ez dakigu zergatik baina España izena
|
beste
hizkuntza batzuetara eramateaz ez dute ezer ere entzun nahi Madrilen". Orain kanpaina geldirik dago," halabeharrez", baina 2008an berriz heltzeko asmoa du OMk," orduantxe emango baitiete baimena estatu guztiei beren txanponak aldatzeko".
|
|
|
1978 urtean Espainiako Konstituzioa argitaratzean, aitortu egin zen, gaztelaniaz aparte,
|
beste
hizkuntza batzuk ere ofizialak direla euren autonomia erkidegoetan. Bistan denez, jokatzeko eremu berria eragin du horrek hainbat arlotan, eta, horien artean, prozesu zibilaren esparruan.
|
|
|
Euskal Herriaren hitza euskarak jaso du mendez mendeko bere bilakaera malkartsuan. Euskal hitz hori batez ere herriaren hitza izan da, agintarien hitzak
|
beste
hizkuntza batzuk ere izan dituelako adierazpide. Hitza eta hizkuntza, elkarren arteko hartu eman adiskidetsuan; horra hor gure historia hurbilean antzeman dezakegun haustura lazgarria.
|
|
|
–Gureak ditugu euskaldunok. Jean Haritxelhar eta Miren Azkarate, hurrenez hurren? euskara, gaztelania eta frantsesa; eta egunetik egunera geureago ingelesa eta
|
beste
hizkuntza batzuk ere?. 116
|
|
|
Hizkuntza nagusien errepiderik sekula ezagutu ez duen herri mintzaira. Nolanahi ere, noiztik dabil euskara eta euskaldungoa bide bazterretan zokoratua,
|
beste
hizkuntza batzuek jauregi erreinuetan ostatu zuten bitartean. Inondik ere, txit aspaldiko kontuak dira bazterkeria honen hastapenak.
|
|
|
Programa nazioartean jarri da abian (Japonian 2000 urtetik dabil). Hala ere, oraingoz ingelesez bakarrik dago eskuragarri, baina
|
beste
hizkuntza batzuetara itzultzea espero da.
|
|
|
Intermon Oxfameko komunikazio zerbitzuek CONSUMER eroski ri jakinarazi ziotenez, Espainian ez dago aurreikusita antzeko ekimenik egitea, oraingoz behintzat. Katie Kabotts Oxfamen ordezkariak esan dio CONSUMER eroski ri ez dagoela aurreikusita webgunea
|
beste
hizkuntza batzuetara itzultzea, baina azaldu du musika deskargatzeko lizentzia Espainiatik lor daitekeela. Halaber, baieztatu du Oxfamen ideia originala dela, eta deskarga daitezkeen abestien zerrendan musika joera guztiak daudela.
|
|
2005
|
|
|
Dirudienez, eta
|
beste
hizkuntza batzuetan ere gertatu izan da, bigarren hizkuntza hartzen da (kasu honetan frantsesa) eta lehenengo hizkuntza (katalana) mota horretako erabilerarako geratzen da, iraintzeko adibidez.
|
|
|
Euskararen hiztun komunitatea txikia da... baina jo dezagun atomo bat edo hazia bezain txikia ere badela. Ez da
|
beste
hizkuntza batzuk baino gehiago gizarte esparru batzuetan, baina aski da euskal sortzailearentzat. Euskal sortzaileak bere hizkuntza hautatu egin du, gure inguruko erdal sortzaile gehienek ez bezala.... eta hautaketa horretan, azpimarratu nahi nuke, ez direla arrazoi nazionalak eta abertzaleak bakarrik izan pisua dutenak.
|
|
|
Nola ikusten dituzu zeure poemak,
|
beste
hizkuntza batzuetara itzulita?
|
|
|
Hirugarrenean, zuzenean itzuli behar dira bi testu, oposiziogileak aukeratutako atzerriko bi hizkuntzatan. Eskaera orrian hala eskatuz gero, oposiziogileak modu berean egiazta dezake
|
beste
hizkuntza batzuk ere badakizkiela.
|
|
|
Guk ere oinarrizko ideia batzuk ekarri nahi ditugu horren heldugabe dagoen Euskal Soziolinguistikaren eremura, Antiguako hizkuntzalari donostiarrak esanen lukeenez, euskararen endoglosiaren alorrera. Han hemenka bildu ditugun ezpalak dira,
|
beste
hizkuntza batzuetan gauzak egun zer nola gertatzen diren erakusten digutenak; nola edo hala, euskararen baitan gertatuko diratekeen aldaketa eta berrikuntzek ez lukete aurkeztuko ditugunetarik guztiz urrun ibili; gune arras euskaldun batzuetako salbuespenak salbuespen direla eta egun nagusi dabilen eredutik guztiz urrun gelditu diren hizkeren errealitatetik landa, hori da euskara berriari buruz d...
|
|
|
Hala ere euskararekin ezin du dena argitu eta askotan
|
beste
hizkuntza batzuk ere erabili behar ditu: gaztelania, hizkuntza erromantzeak (portugesa, aragoiera, katalana) eta hizkuntza klasikoak.
|
|
|
279). Iberieraren prestigio honek garai berean existitu ziren
|
beste
hizkuntza batzuk mutu utzi ditu (maila idatzian) eta aldi berean gu gortu gaitu.
|
|
|
Txosten horrek erakusten duenez, gaztelaniaren eskaera guztizkoaren %5, 95 da gaur egun. Atzetik datoz alemana(% 4,9), italiera(% 1,6) eta txinera(% 1,75). Gainerako% 9,46
|
beste
hizkuntza batzuei dagokie. Gaztelania irakasteko eskaera handiena duten hamar herrialdeak, ordena horretan, AEB dira.
|
|
|
Bilaketak hobetzeko trikimailu asko daude, eta batzuek Googlek kalkulu matematiko konplexuak egitea edo
|
beste
hizkuntza batzuetako testuak eta hitzak itzultzea bezalako alderdi erabilgarriak dituzte. Gainera, bilaketa aurreratuen atala nabarmentzen da, baina artikulu honetan sei modu bitxi eta ez oso ohikoak erakutsi nahi ditugu zerbitzu horien erabilgarritasuna aurkitzeko.
|
|
|
Beste datu kezkagarri bat: Ministroen Kontseiluak egindako sei gomendioetatik hiru zuzenean euskarari lotzen zaizkio eta beste bi
|
beste
hizkuntza batzuekin batera.
|
|
|
Nola ikusten duzu gure literatura,
|
beste
hizkuntza batzuetakoekin alderaturik?
|
|
2007
|
|
|
Beti alderatzen dut hizkuntzekin. Ahoz aho asko zabal daiteke hizkuntza bat, baina irakurtzen ez badakizu,
|
beste
hizkuntza batzuk ikastea zailagoa egingo zaizu. Musika ikasketak ez dira oso kontuan hartzen.
|
|
|
2003az geroztik, helduen alfabetatze eta euskalduntzerako ikastetxeez ari garelarik, euskaltegiak ez ezik, euskaltegiak eta autoikaskuntzarako zentroak aipatu behar dira. Azken hauek, euskaltegi izan gabe,
|
beste
hizkuntza batzuk irakasteaz gain, autoikaskuntzarako sistema bitartez euskara ere irakasten duten zentroak dira.
|
|
|
Izan ere, eskura ditugun datuek errealitate berri eta konplexuago bat erakusten digute. Gurean, jaramon gutxi egin ohi bazaie ere, egon badaude euskara eta gaztelania ez diren
|
beste
hizkuntza batzuk ere. Hori horrela dela frogatu digute, argi eta garbi, 2006ko hizkuntza erabilerako datuek.
|
|
|
Bestalde, elebakartasuna iraganean ahaztuta, euskararen berreskurapenarekin batera kanpoko
|
beste
hizkuntza batzuk ere gero eta entzunagoak dira gure bazterretan; etorkizuna eleaniztasunaren eta kultur aniztasunarenmoldez idatziko omen da, egungo egoera bi aro horien arteko igarobidea delarik.
|
|
|
Pedro de Medina sevillarra, Marineo Sículo italiarra, Juan de Valdés, Alonso Venero edo Martín de Viciana, kanpokoen artean. Baina horien aurrez aurre izan ziren beste batzuk bat ez zetozenak; hau da, erromatarrak etorri aurretik Hispanian
|
beste
hizkuntza batzuk ere egiten zirela baiesten zutenak: Ambrosio de Morales, Juan de Mariana edo Bernardo de Aldrete, esaterako.
|
|
|
6.3 Euskara eta
|
beste
hizkuntza batzuk
|
|
|
Arrakasta gutxiago izan dute, euskara
|
beste
hizkuntza batzuekin lotu duten hipotesiek. Izan dira hizkuntzalariak, Mediterraneo inguruko lurralde osoak hizkuntza estrato bera zuela uste izan dutenak.
|
|
|
" Euskeriari eztakijo iñok arrezkero etorrerarik". Baditu, izan,
|
beste
hizkuntza batzuekin antz batzuk, baina jatorriarekin zerikusirik ez dutenak.
|
|
|
Arestian aipatu dugun bezala, ez dago euskarazko emaitzak soilik agertzen dituen bilatzailerik. Hori arazo bat da aurkitu nahi dugun hitza berdin esaten bada
|
beste
hizkuntza batzuetan. Horixe gertatzen da, hain justu, zenbait hitz teknikorekin adibidez, anorexia, sulfuroso eta byte, hitz labur batzuekin katu eta esne, esate baterako eta izen bereziekin Fiji eta Newton, besteak beste.
|
|
|
Zoritxarrez, euskaraz gehien erabiltzen diren hitzak (eta, da, ez, ere) motzak dira,
|
beste
hizkuntza batzuetan maiz erabiltzen dira, eta, zenbaitetan, laburdura eta akronimoak izan daitezke. Beraz, ez dago hitz magikorik, alegia, euskarazko testuetan soilik agertuko den eta iragazki gisa erabil daitekeen hitzik.
|
|
|
Gainera, auzi hau hurragotik aztertu eta hizkuntza ezberdinak zehatzago alderatzen baditugu, ohartu ahal izanen gara ezen, hizkuntzek itzulpenetan eta hiztegietan elkarren ordaintzat jotzen diren hitzak dituzten arren, ideia konplexuen eta bereziki modu mistoen izenen artean gutxik, hamarretik batek ere ozta ozta, adierazten dutela bete betean hiztegian ordaintzat daukan hitzaren esanahia(?). Ideia moralen izenak
|
beste
hizkuntza batzuetara itzultzeko direnekin ikusminez alderatzen ditugunean, ikusten dugu haietako oso gutxik erantzuten diela elkarri bete betean euren esanahiaren hedadura guztian90.
|
|
|
Hizkuntzak hizkuntzalaritzan bakarrik daude isolatuta. Bizitza errealean hizkuntzak, gizarteak, historiak bat egiten dute, eta gehienetan edozein hizkuntza beti
|
beste
hizkuntza batzuekin ere harremanetan bizi da; hizkuntza eta pentsamendua ere ez da, eman, isolatuki ematen den gaia. Hizkuntzaren izaera historiko sozial hori Ereñok gehiago eta hobeto baliatzen du, zalantza gabe, baina ez da Txillardegirengan ere oso presente ez dagoen zerbait (hizkuntza eta zirkunstantzia politikoak, esaterako) 1200 Bientzat hizkuntzak mundua bere erara ebakitzen eta antolatzen du, hizkuntza eta pentsamendua bat datoz, etab. Diferentzia erabakigarria bien artean doktrina linguistikoei ematen zaien edo ez zaien balio politikoan bilatu behar da apika.
|
|
|
|
Beste
hizkuntza batzuetan ezinezko, edo gutxienez oso oso inprobable izango zen bilakabidea, grekoz natural naturala gertatu zen: «la structure linguistique du grec prédisposait la notion d? «être» à une vocation philosophique»592 Gizakiaren
|
|
|
Edozein hizkuntza da, izpirituaren gainean duen bere eragipen boteretsu eta biziaren arren, haatik tresna hil eta pasibo bat aldi berean, eta euren baitan guztiek daukate disposizio bat, baliamendu zuzenerako bakarrik ez, baino beteginenerako ere. Bere formazioa
|
beste
hizkuntza batzuetan erdietsi duen batek, ikasten badu hizkuntzaren bat gutxiago betegina, eta maisutzen bada hartan, beronen bitartez ahal izango du halatan produzitu emaitza bat, berez hari arrotza zaiona, eta zeharraldatuko du horrela haren baitara ikuskera bat, [hizkuntza] haren eraginpean soil bizi den nazioak duena baino. Alde batetik, hizkuntza pittin bat bere zirkulutik atera edo egiten da; bestetik, ulertze oro objektibo eta subjektiboaz osaturikoa baita, haren baitan zerbait berri ipini da; eta hala, ozta esan ahal daiteke, zer ezin den sortua izan hartan eta haren bitartez.
|
|
|
Nork: momentua albisteak ingelesez bakarrik agertzen dira, baina laster
|
beste
hizkuntza batzuk sartuko dituzte. Bai agerpenen mokoa dago, sistemak etiketa bat jartzen dio eta eskuineko aldean erakusten du zer albisterekin duen harremana.
|
|
|
Asko daude hizkuntza ikastaroen podcast ak, hiztunentzat pentsatuak baina baita ere gaztelania ama hizkuntza gisa dutenentzat edo ikasi nahi dute. Azkenik, hizkuntza ikastaroen osagarri on bat aurki daiteke Wikipediaren satelite proiektua Wikibook ak. Hizkuntza asko daude ikasteko jatorria gaztelania, ingelesa edo
|
beste
hizkuntza batzuetatik.
|
|
|
Seguru nago, gure etxeetan bezalaxe, gabon jaiak desberdinak izango direla batzuetan eta besteetan. Beheko solairuan, kale parean daudenetan, gazi gozoak, apur bat mingotsak, kaletik bertatik etorriko zaien durunda
|
beste
hizkuntza batzuetan adituko dutelako. Lehen pisuan, beharbada, kementsuago, ikastolara doazen haurrek alaituko dutelako euskararen kantuekin Eguberri ingurua.
|
|
2008
|
|
|
Horren arabera euskaldunok oso saiatuak izango ginateke. Hori ez dakit erabat poztekoa den, zeren eta oso saiatuak izanik ere, euskarazko Wikipediak duen edukia,
|
beste
hizkuntza batzuetakoarekin konparatzeko, hutsaren hurrengoa baita.
|
|
|
Bangor Unibertsitateko ikertzaile talde bat galeserarako zuzentzaile ortografikoak, ahotsaren sintesirako softwarea eta beste tresna batzuk garatzen ibili da. Ez da, ordea, galeserarako soilik ibili lanean,
|
beste
hizkuntza batzuetarako ere baliagarriak izan daitezkeen tresna generikoak ere garatu ditu.
|
|
|
Nazioartekoan puntako mailan mugituko den industria sendoa sortu dezakegu. Gure eskarmentua, eta tresnak
|
beste
hizkuntza batzuen prozesamenduan lagungarria izan daiteke. Ikerketa taldeek, industriak eta erakunde ofizialek koordinatu egin behar dira helburu hori lortzeko.
|
|
|
Gu ez gara soziolinguistak, eta nekez egin genezake ekarpenik hain espezializatua den ikertze arlo horretan. Artikulu honetan, gure asmo bakarra da euskarazko eta
|
beste
hizkuntza batzuetako corpus baliabideetan eta corpusgintzan egin dugun datu bilketa aurkeztea, eta datu horien azterketan oinarrituta gogoeta xume bat egitea, non gauden eta norantz jo behar genukeen hausnartzeko.
|
|
|
4.2.2
|
Beste
hizkuntza batzuen egoera
|
|
|
katalanez (bertan Valentziako barietatea sartzen dugu, izen ofizial ezberdina badu ere), gailegoz eta euskaraz idatzitakoak, alegia. Gainontzekoak
|
beste
hizkuntza batzuetan agertzen ziren, Penintsulakoak (asturieraz, araneraz, aragoieraz) eta kanpokoak (batik bat, etorkinentzat zuzenduriko komunikabideak). Orduan ikertutako urteetan() 116 ziberkomunikabide aurkitu eta katalogatu genituen Euskal Herriko Autonomi Erkidegoan.
|
|
|
Xedapenok, egia esan, penintsulako
|
beste
hizkuntza batzuk ukitu zituzten euskara baino gehiago (katalana, adibidez); hala ere, Jose Paulo Ulibarri Galindezek() eta bere Gutun liburua bezalako esperientziek erakutsi digute merkataritzako idatzohar eta kontratuak euskaraz ere egiten zirela.
|
|
|
Erantzuna galdera bezain erraza da: horrelako hiztegirik ez delako eta
|
beste
hizkuntza batzuetan nekez aurki genitzakeelako. Beste kontu bat da zerk bultzatu gaituen gai horren inguruko hiztegia egiten saiatzera.
|
|
|
Orain arte, gaztelania euskarazko, frantses euskarazko edo ingeles euskarazko hiztegi elebidunak erabili ditugu bakarrik ahotan. Agertu dira, bai, beste hiztegi txiki batzuk ere, non
|
beste
hizkuntza batzuekin loturik agertzen baita euskara: nederlande ra euskara, errusiera euskara, japoniera euskara, eta, gezurra badirudi ere, Fang eus kara!
|
|
|
jokatzen dutela, baizik egiazki sintagmak direla, neurri sin tagmak.
|
Beste
hizkuntza batzuetan ere, gaztelaniaz esaterako, zenbaki altuak agertzen diren egiturek(, tres millones?, esaterako) neurri sintagmak dira: tres> > de> estudiantes> (cf. tres> > de> estudiantes).
|
|
|
|
Beste
hizkuntza batzuetan, inglesez, esaterako, neurria onartzen duten adjektiboak ugariago dira, jakina denez. Horietako bat, tipikoa, old> adjektiboa da, ez young.
|
|
|
|
Beste
hizkuntza batzuei gagozkiela proposamen desberdinak egin izan dira sintagma hauen taxuaz (Abney (1987), Larson (1991), Brucart (2003)?, adibidez). Sakonean egitura abstraktu samarra ere izan daiteke.
|
|
|
– ezin dira salbuespen marginaltzat hartu aditz ez akusatiboaren gainean eraikitako elkartuak (idazle ugaltze, argi haste, elur jauste, lur ikaratze; sor >, mende hasiera, urte amaiera; osto loraketa; diru ugalpen, etab.13 Euskarazko datuak bat datoz
|
beste
hizkuntza batzuetan gertatzen denarekin (Kiefer 1992). Honek eraman gaitu Selkirk en eta Grimshaw en baieztapenak bildurik, hitz elkartu sintetikoen ezaugarriak modu honetan birformulatzea egokiago litzatekeela proposatzera:
|
|
|
Europako
|
beste
hizkuntza batzuetan, ordea, bi biek izen generiko berbera daukate eta adjektibo edo, berde, esmeralda, edo, hormetakoa?
|
|
|
Schuchardti orientazio eske idatzitako gutunean hizkuntzalaritza obra on batzuen erreferentziak nahi zituen, egunean jartzeko. Euskara
|
beste
hizkuntza batzuekin erlazionatzen zuten zenbait teorien inguruko iritzia ere eskatzen zion Schuchardti. Halaber eskuartean zituen proiektuen berri ematen zion:
|
|
|
Frantsesa ongi menderatzen saiatzeaz gain, gramatikalki bederen,
|
beste
hizkuntza batzuk ere ikasten aritu zen, euskararekin harremanik ote zuten ikusteko. Hola, Tours-en, «estoy estudiando el chino, un poco por el forro, con un chino de verdad, hijo de mandarín.
|
|
|
2
|
Beste
hizkuntza batzuetatik mailegaturiko edo hartutako hitzen zerrenda osatzea da lexikoa lantzeko beste baliabide bat:
|
|
|
– Aurkitu
|
beste
hizkuntza batzuetako sustraiak edo elementuak dituzten hitzak:
|
|
|
Internetek komunikazio dimentsio ezberdinen bateratzea dakarrenez, irratia monomediatik multimedia izatera igaro da. Horrela, irratiak soilik soinua izateari uzten dio eta
|
beste
hizkuntza batzuekin osatzen den hedabide bihurtzen da. Metamorfosi horrek zuzenean eragiten du irrati kate bakoitzaren proposamenean, hortaz, estrategia bikoitz baina erlazionatu bat garatzea eskatzen du:
|
|
|
Hala ere, Noah, bost eta erdikoa, gai da hiru hizkuntzetan nork bere kasa moldatzeko, hizkuntza bakoitza noiz eta norekin erabili behar duen argi eta garbi identifikatuz”. Bi hizkuntza aldi berean ikasteak
|
beste
hizkuntza batzuk ikasteko erraztasun handiagoa ematen dio haurrari Bestalde, hizkuntza batean baino gehiagotan komunikatzeko gai izateak dakarren abantaila nabariaz gain, guraso bat bere semeari ama hizkuntzan hitz egiten diotenak harreman hurbilagoa sortzen du haien artean, eta komunikazioa errazten du hizkuntza hori hitz egiten duten senideekin, Colin Baker ek dioen bezala, zeina “Haur ele... Era berean, “bi hizkuntza aldi berean ikasteak beste hizkuntza batzuk ikasteko erraztasun handiagoa ematen dio haurrari”, dio Baker ek bere Gidan, funtzio hori kontrolatzen duen garunaren zatia garatuago baitago hizkuntza bakar batean hitz egiten duten beste haurrekin alderatuta”.
|
|
|
Bi hizkuntza aldi berean ikasteak beste hizkuntza batzuk ikasteko erraztasun handiagoa ematen dio haurrari Bestalde, hizkuntza batean baino gehiagotan komunikatzeko gai izateak dakarren abantaila nabariaz gain, guraso bat bere semeari ama hizkuntzan hitz egiten diotenak harreman hurbilagoa sortzen du haien artean, eta komunikazioa errazten du hizkuntza hori hitz egiten duten senideekin, Colin Baker ek dioen bezala, zeina “Haur elebidunen guraso eta irakasleentzako gidan” elebitasunean aditu entzutetsuenetako bat baita. Era berean, “bi hizkuntza aldi berean ikasteak
|
beste
hizkuntza batzuk ikasteko erraztasun handiagoa ematen dio haurrari”, dio Baker ek bere Gidan, funtzio hori kontrolatzen duen garunaren zatia garatuago baitago hizkuntza bakar batean hitz egiten duten beste haurrekin alderatuta”. Halaxe berresten du Gloria Ruizek, familia giro elebidunean (gaztelania ingelesa) hazitako hiru seme alabaren amak, ikastetxe elebidun gaztelania frantsesa batera joan baitira:
|
|
|
Hala ere, edozein internautak bidal ditzake adituek aztertuko duten argazkiak edo informazioa. Oraingoz, EOL ingelesez eta frantsesez bakarrik dago eskuragarri, baina Edwards-ek dio etorkizunean artikuluak
|
beste
hizkuntza batzuetan argitaratuko direla, hala nola gaztelaniaz. Horretarako, Costa Ricako Biodibertsitate Institutuarekin eta Kolonbiako Humbold Institutuarekin lankidetzan dihardu.
|
|
|
Oraindik ez da argitaratu Googlek kobratuko dituen prezioen eta baliabideen taula. Zerbitzu honen programazio lengoaia Python da, nahiz eta proba fase hau bukatutakoan sistemak
|
beste
hizkuntza batzuk erabiltzea espero den, erabilera neutralagoa izan dadin. Google App Engine ren zerbitzuak erabiltzeko, garatzaileek SDK garapen aplikazio bat deskargatu behar dute Linux, Mac OS X eta Windows entzat erabilgarri dagoena, programazio kodea kudeatzeaz eta Googleren zerbitzariekin sinkronizatzeaz arduratzen dena.
|
|
|
Gaur egun, Internet World Stats erakundeak bildutako datuen arabera, munduan Internet erabiltzen duten 100 erabiltzailetik bederatzik bakarrik hitz egiten dute gaztelaniaz. Horrek esan nahi du praktikan milioika web orri eta eduki
|
beste
hizkuntza batzuetan islatzen direla. Horregatik," online" itzultzaileak oso erabilgarriak dira.
|
|
|
Kontuan hartu behar da batez besteko nota kalkulatzean irizpide desberdinak aplikatzen direla, irakasleak ikasi duen espezialitatearen arabera: Atzerriko Hizkuntza Ingelesa espezialitateko ikasleek 2 puntu lortzen dituzte notari; Haur eta Lehen Hezkuntzakoek 1,25 puntu; Musika Hezkuntzak, Fisikak edo atzerriko
|
beste
hizkuntza batzuek 0,50 puntu; eta gainerako espezialitatekoek 0,25 puntu. Lehentasuna dute aurreko deialdian laguntza jaso duten eskatzaileek.
|
|
|
Zein dira php ren indarguneak beste programazio lengoaia batzuen aldean? PHP programazio lengoaia ez da hobea, seguruenik
|
beste
hizkuntza batzuk baino okerragoa da, baina PHP programak helburu bat du: Interneteko web programazioa.
|
|
|
Saiatu nahi duen pertsonak bi aukera ditu: horietako bat adituen esku jartzea da; enpresa espezializatu batek 40 eta 90 euro artean kobra ditzake zerbitzu horrengatik, hautagaia enpresaren instalazioetara joaten den ala ez, bere bideoa material gehigarriarekin editatzea nahi duen, bere profila aberasteko (adibidez, diseinatzaile gisa lan batzuk egiten baditu),
|
beste
hizkuntza batzuetan egin nahi duen, etab. Bigarren aukera hautagaiak berak grabatzea da. Bi kasuetan, grabazioa egiten den tokiak argi ona eta intsonorizazio egokia izatea gomendatzen da.
|
|
|
Arrazoia: euskaraz, eta
|
beste
hizkuntza batzuetan, aitita amamak (edo aita ama pontekoak) bakarrik dira ait/ amON, aita/ ama (BI) TXI eta aita/ ama (E) DER. Pentsatzen ari naiz nolaz ondu eta aitondu, aita izan gabe.
|
|
|
(Eta gainera, eta azpitik, euskarazko, eta
|
beste
hizkuntza batzuetako, izatea biak dira:
|
|
|
Beste batzuen artean, horrelako adierazpenak etengabe egiten dira, euskal gizarteak badakielako eta eguneroko bizikidetzan ikusten duelako, ez duela zertan bateraezina izan euskal hiritartasun eta identitate komuna izatea eta beste identitate eta nazionalitate batzuei eustea: espainiarra, frantziarra edo europarra; eta, halaber, ez duela zertan bateraezina izan euskara hizkuntza bateratua izatea eta
|
beste
hizkuntza batzuk izatea: gaztelania, frantsesa, galiziera edo ingelesa.
|
|
|
Leku egokian jaio ez dena ez da sekula ingelesa izango, ingelesez primeran hitz egin arren, nortasunik ematen ez duen hizkuntza delako.
|
Beste
hizkuntza batzuek, aldiz, lortzen dute hori. Kasu horietan, bertoko hizkuntza bereganatzen dutenek naziotasuna eskuratzen dute paperik ez eduki arren.
|
|
|
Eta Isaias Carrasco hil zutenean, baten batek sortu zuen Do not save me, blog bat hiru hizkuntzatan —euskaraz, gaztelaniaz eta frantsesez—, salatzeko hilketa. Di da batean, mezua
|
beste
hizkuntza batzuetan agertu zen —katalanez, galegoz eta ingelesez—, eta erantzun mordoa jaso, 80, atxikimenduzkoak.
|
|
2009
|
|
|
Plan Gidariak esaten duena da, etorkizunari begira, graduak euskaraz eta espainolez eman direla, eta graduondoko edo masterretan espainolaren eta euskararen presentzia parekidea izan dela. Horrekin lotuta,
|
beste
hizkuntza batzuk ere sartu behar dira. Gu hasi gara dagoeneko ingelesa sartzen, eta ingelesak ere presentzia izan behar du graduetan eta, batez ere, masterretan.
|
|
|
Berrikiago, baina, frantsesa eta ingelesa hartu ziren hizkuntza globaltzat bereziki, eta elkarren lehian jardun zuten globaltasunaren hizkuntza izateko.
|
Beste
hizkuntza batzuek mailaz igo nahi izan zuten, batzuetan oso argiak ez ziren metodoak erabiliz. Errusierak, adibidez, hizkuntza globala izan nahi zuen, baina ez zen batere globala, aginduz ezarritakoa baizik.
|
|
|
Euskal Hezkuntza Sistemaren helburu nagusia, hizkuntza eremuan, komunikazio gaitasun ona lortzea da euskaraz nahiz gaztelaniaz. Horrekin batera, beste helburua ikasleak gutxienez atzerriko beste hizkuntza batean trebatzea da, betiere lehenbiziko hizkuntza errespetatuz, jatorrizko
|
beste
hizkuntza batzuk dituzten ikasleen kasuan. Konplexua da benetan gai horri eskola ikuspuntutik heltzea, eskolaren xedeak ez baitu izan behar euskararen eta gaztelaniaren artean dagoen desoreka parekatzea.
|
|
|
Oinarrizko maiztasuna faktore garrantzitsua izan daitekeen arren, adinaren kasuan, generoan ez bezala, faktore sozialak ere eragiten diotela pentsa daiteke.
|
Beste
hizkuntza batzuetarako adierazi izan den moduan (Biemans 2000):
|
|
|
Ingelesezko literatura sarean eta doan jartzeko proiektua
|
beste
hizkuntza batzuetan baino aurreratuago dago.
|
|
|
Gizarte sare berezia da, eta kideek hainbat hitz ahoskatzen dituzte, ingelesez eta
|
beste
hizkuntza batzuetan, jendeak jakin dezan nola ahoskatzen diren egoki.
|
|
|
Horretarako, dagoeneko Getxoko eta beste hainbat herrialdetako pertsonek izena eman dute, taldeak elkarrekin osatu dituzte eta abestiak entseatzen ibili dira azken asteotan, euskaraz eta
|
beste
hizkuntza batzuetan. Ekimenak beste kultura desberdinetako pertsonak ezagutzeko aukera eskaini nahi du.
|
|
|
Durangoko Azokan euskaraz idatzitako liburuak eta euskal gaien inguruan
|
beste
hizkuntza batzuetan idatzitakoak aurki daitezke. Diskoek euskaraz abestuta izan behar dute edo, musika hutsez badira, euskal musikarien lanak bildu.
|
|
|
Kantondarrek, esate baterako, beste hizkuntza bat dute, baina eskolan Pekineko mandarina ikasten dute. Euskadin bizi diren txinatar gehienak Txinako hego ekialdetik datoz eta mandarina ez diren
|
beste
hizkuntza batzuk dituzte, baina askok hizkuntza ofiziala menperatzen dute, komunikaziorako oinarrizkoa baita.
|
|
|
Gero karaktereen desabantaila dago, egunkari bat irakurri ahal izateko 3.000 ezagutu behar dituzula. Baina ez da
|
beste
hizkuntza batzuk baino askoz zailagoa, izan ere, beste alde batetik, ez dauka morfologian inolako zailtasunik, aditzek forma bakarra baino ez dute, ez dago artikulurik...
|