|
2002
|
|
|
Argi dagoenez, Santamariak aldarrikatutako bidehorretatik abiatu nahi dugu, are indar handiagoz, gainera, euskarak berak bideluzea egin baitu ordutik hona, praktikan eta benetan unibertsitate premietaraegokituz. Hortaz, gaur egun, euskararen gaitasunarena ez da zalantzan jartzen dengaia; eztabaidatzekotan, euskararen erabilera normala
|
beste
hizkuntzen erabilerarekin nola konbina daitekeen zehaztea da eztabaidagai, beti ere pentsatuz egunerokojardunean euskaraz buruturiko ekintzei beste hizkuntzen bidez kanporako proiekzioa nola eman diezaiekegun, edota inguruko unibertsitateetako irakasleekin etaikertzaileekin esperientziak nola truka ditzakegun eta zer nolako harremanak izanditzakegun.
|
|
2004
|
|
|
Espainiarrak Europako ilaran daude
|
beste
hizkuntzen erabilerari dagokionez. Hezkuntza Ministerioaren datuen arabera, ikasturte honetan, ikastetxe, institutu eta unibertsitateetako ia zazpi milioi ikaslek ingelesa ikasten dute, munduko biztanleen heren batek ulertzen duen hizkuntza.
|
|
2007
|
|
|
|
BESTE
HIZKUNTZEN ERABILERA
|
|
2008
|
|
|
Frantziako Estatuak legezko hizkuntza bakarraren derrigortasuna besterik ez du ezartzen txosten berezitu honen arabera. Horrela, ‘Code de la consommation’ delakoak kontsumitzaileen eta erabiltzaileen eskubideak arautzen ditu, eta ohikoa den moduan frantsesa ez
|
beste
hizkuntzaren erabilerarik ez da jasotzen.
|
|
2010
|
|
|
World Status en (2009) arabera, interneten ingelesa da gehien erabiltzen den hizkuntza, eta 2000tik 2009ra %237 igo da ingelesaren erabilera. Hala ere,
|
beste
hizkuntzen erabilera askoz azkarrago igo da urte horietan: txinera %1087, arabiera %1907 eta errusiera %1359 Ondorengo irudian argiago ikus dezakegu ingelesaren erabileraren proportzioa jaitsi egin dela interneten, %51, 3tik %27ra.
|
|
2012
|
|
|
Beste hizkuntzak bezala biltzen diren datu horien azterketa azken bi neurketetan baino ez da egin, eta beraz, ezin esan aurretik zer nolakoa zen hizkuntza horien kaleko erabilera. Ikus dezagun bada 4 irudian, 2006tik 2011ra
|
beste
hizkuntzen erabileraren bilakaera zer nolakoa izan den.
|
|
|
3 Alor sozio-ekonomikoan
|
beste
hizkuntzen erabilera justifika dezakeen arrazoi bakarra egiten den lanbide jardueraren izaera izango da. Inolaz ere ezin onar daiteke berriki etorria den hizkuntzak lurraldeko berezko hizkuntza ezkutatzea edo horren erabilera estaltzea.
|
|
|
Gizaki orok eskubidea du lan jarduerak eta lanbideak lurraldeko berezko hizkuntzan egiteko. Salbuetsi egingo dira lanpostuari dagozkion funtzioek
|
beste
hizkuntzen erabilera eskatzen duten kasuak, esate baterako, hizkuntza irakasleak, itzultzaileak, turismo gidariak.
|
|
2013
|
|
|
Gainera, euskara eta
|
beste
hizkuntzen erabilera eragotzi, eta memorizazio eta zigorrean oinarritutako sistema pedagogikoa ezarri zen, nagusiki Elizaren esku utzi zena. Modu horretan, Estatu nazional eta katoliko berriaren egituraketan ezinbesteko garrantzia zuen Elizak, errepublika garaian galdu zuen nagusitasuna berreskuratu eta txarto ulertutako aberri eta erlijio ideia batek errepublika garaiko sistema laiko eta arrazionalista ordezkatu zuen.
|
|
2014
|
|
|
Problemak ez dira, gainera, erabili beharreko euskara eredura eta
|
beste
hizkuntzen erabilerara mugatuko. Izan ere, taldeko batzuk (Antton Ezeiza buru) eta seriean parte hartu zuten zuzendari gehienak ez ziren euskaldunak.
|
|
2017
|
|
|
1 SARRERA hizkuntza inoiz ez da testuingururik gabe gertatzen eta, hortaz, nekez aztertu daiteke hizkuntza testuingurua kontutan hartu gabe. hizkuntzaren gizarte praktikei begiratzeko beharrezkoa zaigu aldagai sozialak aintzat hartzea: klasea, kategoria sozio-ekonomikoa, adina, arraza, jatorria, generoa... artikulu honetan adina eta, batez ere, genero kategoriak euskal herrian egun ematen diren hizkuntza praktikekin gurutzatuko ditut. nerabeekin egindako ikerketa esploratzaile baten bidez generoak euskara eta
|
beste
hizkuntzen erabileran izan dezaketen garrantziaz mintzatuko naiz. halako azterketa bat nerabezaroan kokatzeak adinari buruz hitz egitea dakar. kultura gehienetan bezala, gurean ere, adina gizarte antolaketaren oinarria da. pertsona bakoitzaren kokapen soziala jaio den unetik pasa den denboraren araberakoa da. Mendebaldeko kulturan biziaroa modu linealean gauzatzen da, heldutasuna bizi helmuga bihurturik. iruditegi sozial horren arabera, heldua da erreferentzia eta eredua; haurrek, nerabeek eta gazteek iritsi (heldu!) behar duten tokia. azken hamarkadetan euskal herrian abiatu den euskararen biziberritze prozesuan adinaren faktoreak garrantzia izan du, indar handia jarri baita eskolaren bidez haur eta gazteak euskalduntzeko ahaleginean. estrategia horren onurak eta gabeziak azalarazten ari dira, eta adinaren ardatzak hainbat gako eman ditzakeela uste dut. bestetik, egungo gizartea generoaren arabera antolatua dago eta, norbanakoen sozializazio prozesuan" bi sexuen" araberako bereizketa egiten indar eta energia handia erabiltzen da. genero aldagaia kontutan hartzea ezinbestekoa da edozein talde edo jarduera soziala ulertu ahal izateko, eta generoa analisi kategoria gisa erabiltzeak, genero harremanak botere harremanak direla ikusarazten ahalbidetzen digu. genero rolen bidez kategorizatzen eta eraikitzen dira subjektuak, eta esperokoa da horrek hizkuntzaren gizarte erabileran ere eragina izango duela. hizkuntza eta bere erabilerak gizartearen isla baitira, eta hizkuntzak ez direlako diskurtso, arau, uste eta praktiketatik aparte dauden egitate autonomoak:
|
|
|
Nerabeekin egindako ikerketa esploratzaile baten bidez generoak euskara eta
|
beste
hizkuntzen erabileran izan dezaketen garrantziaz mintzatuko naiz.
|
|
|
2006an %13, 7koa zen eta 2016an, berriz,% 12,6koa. Azken bost urteetan, gainera, euskara, gaztelania eta frantsesa ez diren
|
beste
hizkuntzen erabilera txikiagoa ere neurtu da: % 3,7tik (2011)% 2,7ra (2016).
|
|
2018
|
|
|
Daturik larrienak euskararen erabilerari dagozkionak izan dira, eta batez ere, alderdi honi begiratu zaio Ekintza Plana garatzean. Asteburutan eta astean zehar euskararen erabilera nahiko pareko dago, gaztelania gailentzen da bietan, eta, kasu batzuetan, euskararen eta
|
beste
hizkuntzen erabilera antzekoa da. Bi kasuetan 2 urte bitartekoak izan dira euskara gehien egin dutenak.
|
|
|
Asteburutan eta astean zehar euskararen erabilera nahiko pareko dago, gaztelania gailentzen da bietan, eta, kasu batzuetan, euskararen eta
|
beste
hizkuntzen erabilera antzekoa da.
|
|
|
Euskararen erabileraren aldetik, datu larrienak bertan jaso dira. Asteburutan eta astean zehar euskararen erabilera nahiko pareko dago, gaztelania gailentzen da bietan, eta, kasu batzuetan, euskararen eta
|
beste
hizkuntzen erabilera antzekoa da. Bi kasuetan 2 urte bitartekoak izan dira euskara gehien egin dutenak.
|
|
|
" Gora ta gora beti, eta gora Lapurdi...".
|
Beste
hizkuntzen erabilera adierazgarria ere sarri topa genezake Arestiren testuetan, bereziki, latin, aleman, ingeles edo frantsesezko epigrafeen bidez iradokiz poemaren egiazko esanahia, eta, beste zenbaitetan, nahitara desbideratua den ildoa iradokiz, zentsoreari nahasmendua sortuz. Arestian aipaturiko metonimia eta metafora surrealistak dira poetaren baliabide emankorrena, hitzek esaten dutenaz bestelako esanahi baterantz jotzen duten tropoak diren neurrian, eta ez dira gutxi baliabide intertestualak:
|
|
2021
|
|
|
1917ko Urriko Iraultzarekin desagertu zen Errusiar Inperioak errusiera zeukan estatuko hizkuntzatzat, alegia, hizkuntza horretan aritzen ziren administrazioan, epaitegietan eta armadan (Alpatov, 2000). Hala ere, aipatu beharra dago autonomia handiagoa zeukaten alderdietan (Polonian, Finlandian, edota gaur egungo herrialde Baltikoen eremuan)
|
beste
hizkuntzen erabilera ere onartzen zela. Finlandian, suediera, eta Baltikoko probintzietan, alemana izan ziren hizkuntza horiek (Belikov eta Krysin, 2001; Comrie, 1981).
|
|
2022
|
|
|
Integraziorako gida, hizkuntzen kudeaketa erakundearen kudeaketa sistema orokorraren barruan integraturik lehiakortasuna handitzeko baliogarria izateko jarraibideak eskainiz. " Euskara eta
|
beste
hizkuntzen erabilera egokiak interes taldeen beharrekin lerrokatuko du erakundea, eta honek zerbitzu hobea eskainiko die bezeroei eta bat egingo du gizarte testuinguruarekin eta administrazio eta legeen eskakizunekin".
|
|
|
Hiriburuetan, altuagoa da
|
beste
hizkuntzen erabilera. Gasteizen eta Bilboren kasuan, euskara, gaztelania edo frantsesa ez diren beste hizkuntzen kaleko erabilera azpimarratu behar da,% 4 baita.
|
|
|
Hiriburuetan nabarmentzen da beste hizkuntzen presentzia. Baionako, Gasteizko eta Bilboko kaleetan euskara, gaztelania eta frantsesa ez diren
|
beste
hizkuntzen erabilera euskararena baino altuagoa da.
|
|
|
Kale erabilerari erreparatuz, beste hizkuntzen hiztunak gutxiengoa dira eta, beraz, beste hizkuntza horietan hitz egiteko aukera mugatua da. Jatorri atzerritarreko biztanleria hazi arren,
|
beste
hizkuntzen erabileraren datua maila berean mantentzen da. Horrek iradokitzen du iritsi berri den populazio horrek tarte labur ertainean lurraldean ohikoenak diren hizkuntzak (gaztelania eta frantsesa, nagusiki) erabiltzen dituela kalean.
|
|
|
Kale neurketan jasotako
|
beste
hizkuntzen erabilera datuak bat datoz, neurri batean, jatorri atzerritarreko biztanleriaren ezaugarri demografikoekin. Arabako kaleetan entzun dira, batez ere, euskara, gaztelania eta frantsesa ez diren beste hizkuntzak eta gizonezko helduen arteko elkarrizketetan nabarmendu da erabilera altuena –heldu gazteetan gehiago heldu nagusietan baino–.
|
|
|
Hiriburuetan nabarmentzen da beste hizkuntzen presentzia. Baionako, Gasteizko eta Bilboko kaleetan euskara, gaztelania eta frantsesa ez diren
|
beste
hizkuntzen erabilera euskararena baino altuagoa da. Iruñean parekoa da beste hizkuntzen eta euskararen erabilera maila.
|
|
|
Gasteizen, 2021eko datuen arabera, jatorri atzerritarreko biztanleria% 14,3 da, eta euskara, gaztelania eta frantsesa ez diren
|
beste
hizkuntzen erabilera% 5,0 izan da (2016ko datua: % 3,7).
|
|
|
Nabarmentzekoa da euskara, gaztelania eta frantsesa ez diren beste hizkuntzen presentzia Euskal Herri osoan baino altuagoa izatea hiriburuetan. Azpimarragarria da, halaber, txostenak dioen moduan," euskara, gaztelania edo frantsesa ez diren
|
beste
hizkuntzen erabilera altuagoa izatea Gasteizko kaleetan euskararena baino". Edonola ere hizkuntza horiek hainbat dira1 eta, guztiak batera hartuta, euskararen erabilera gainditzen badute ere, ez genuke egoera hori mehatxutzat hartu.
|
|
|
Puntu honi dagokionez Martinez de Lunak irakurketa interesgarria egin zuen 2016ko kale neurketaren harian. Haren esanetan, bi arrazoi egon daitezke hiztun kopuru txikiagoa izanik ere,
|
beste
hizkuntzen erabilera horren handia izateko: a) harreman estuak dituzte euren artean (komunitate trinkoak osatzen dituzte) eta b) hobeki moldatzen dira euren hizkuntzan gaztelaniaz edo euskaraz baino (gaitasun erlatiboa, alegia).
|
|
|
Oro har, esango genuke barrutietan ez dagoela korrelazio argirik; ez euskara gaitasunaren eta kale erabileraren artean; ez atzerrian jaiotakoen kopuruaren eta
|
beste
hizkuntzen erabileraren artean ere. Bi arrazoi egon daitezke horren atzean:
|
|
|
Gainerakoak frantsesezko(% 0,1) eta beste hizkuntza batzuetako elkarrizketatan ari ziren(% 5,0). Datu aipagarria da euskara, gaztelania edo frantsesa ez diren
|
beste
hizkuntzen erabilera altuagoa izatea Gasteizko kaleetan euskararena baino.
|
|
|
Euskara, gaztelania edo frantsesa ez diren
|
beste
hizkuntzen erabilera altuagoa da Gasteizko kaleetan euskararena baino.
|
|
|
|
Beste
hizkuntzen erabileran berariazko kasuistika dago eta, hortaz, EKEren joera azaltzeko baliatu ditugun arrazoiek ez dute lekurik hemen. Kontuan izan behar da hiztun mota ezberdinez ari garela.
|
|
|
|
Beste
hizkuntzen erabileran berariazko kasuistika agertzen da. EKEren kasuan, hiztunak nagusiki bertakoak izango dira; aldiz, gaztelania edo frantsesa ez diren beste hizkuntza batzuetako hiztunak atzerritarrak izango dira, batez ere.
|
|
|
Sarritan oker esan aurretik konturatu eta autozuzendu egiten dituzte errakuntzak ikasleek. Horrela garapena eta hobekuntza ikus daiteke ikasturtean zehar edo ikasturte batetik
|
bestera
hizkuntzaren erabileran eta ez direla betiko aipu jakinak esaten jardungo, harago doazela bere iritzietan eta ekarpen aberatsetan.
|
|
2023
|
|
|
Egindako behaketaren arabera, eskola inguruko esparru ez formaletan Zumaiako haurrek egiten duten euskararen erabilera orokorra% 75,4koa da; alegia, behatutako haurren artean% 75,4 euskarazko elkarrizketetan parte hartzen ari ziren eta gaztelaniazkoetan,% 24,6; azpimarratzekoa da ez zela
|
beste
hizkuntzen erabilerarik behatu.
|
|
|
Aipatu ditugun aurrekarien lorpenak ontzat ematen direla eta egungo gizartearen lurzoru finko eta segurutzat hartzen ditugula maiz. Musikan euskara ez
|
beste
hizkuntzen erabileraren bilakaera da, akaso, horren adierazle argiena, baita gurean ohikoa zen konfrontazioaren ordez molde atseginagoak dituzten artisten sona ere; Izaroren arrakasta da horren guztiaren adibide paradigmatikoena.
|