|
2000
|
|
|
Urtebete inguru daramate «Arraultza delikatuak» kafe antzerkirako ikuskizuna taularatzen UEMAren barne dauden herrietan. Nahiz eta eredutzat euskara erabili, lanaren mamia hizkuntza gutxitua duen
|
beste
herrialde batera egokitu liteke. Kataluniara, Bretainiara, Korsikara...
|
|
|
Koldo, zuk aipatu duzunez, umeek erdaraz hitz egiten dute idatzizko hizkuntza irakatsi zaielako baina, nik dakidanez, espainolez ere gauza bera erakusten zaie, hizkuntza idatzia; ingelesez ere bai, eta Quebeceko ikastaro trinkoetan ere frantses idatzia erakusten da. Ni ez nago hain seguru hemengo umeek kalean erdaraz egiten dutela, juxtu hizkuntza idatzia erakusten zaielako, ze hori bera gertatzen da
|
beste
herrialde batzuetako hezkuntza sistema guztietan, baina han eurenarekin jarraitzen dute.
|
|
|
Sasaikako langile bezala ezagutzen ditugu. Hauen artean, hala ere, gehienak Espainiako Estatuko
|
beste
herrialdetatik datoz, eta asko buhame arrazakoak dira. Batzuen eta besteen problematika antzekoa da zenbaitzutan, oso bestelakoa bestetan.
|
|
|
Honela, 1990ean, Prudentzio Deunako saria abiarazi zuten. Txapelketan Arabako bertsolariek dezakete, baita Arabako bertso eskoletan aritzen direnak ere, baldin eta urte berorretan
|
beste
herrialdetako txapelketetan ez badute; sariaren helburu nagusietariko bat bertako bertsolari berriei jendaurrean kantatzeko aukera ematea da. Lehenbiziko edizioan Abelek bereganatu zuen txapela, eta geroztik ez da gehiagotan aurkeztu (92an utzi zion plazetan kantatzeari).
|
|
|
Izan ere, Internet ezinbestekoa izango da domotikaren garapenean. Horrela,
|
beste
herrialde batetik gure web orrian sartuta, etxeko lorategia ureztatu ahal izango dugu, edota etxean instalatuta dauden kameren bitartez, gure etxea nola dagoen ikusiko dugu. Edota sendagileak gaixoa etxean dagoela erietxetik zaindu.
|
|
|
LPEEk nazioartean duen garrantzia erabat garbi geratu zen 1973an, erakundeak arabiarren aldeko eta israeldarren aurkako jarrera tinkoa hartu zuenean. Estatu Batuen aurkako blokeoa ezarri zuen eta, gero, Israelen aldeko
|
beste
herrialde batzuengana hedatu zuen blokeoa. Bost hilabete iraun zuen.
|
|
|
Hori pribilegio bat da.
|
Beste
herrialde batean gutaz paso egingo zuten guztiz.
|
|
|
Udazkeneko egun batez, txikitatik edukitako amets bat betetzea erabaki zuten. Horretarako, bizikletak hartu, eta Turkia aldera abiatu ziren, handik India, Txina, Nepal, Irak, Japon eta
|
beste
herrialde asko bisitatzeko asmotan. Zoritxarrez, traste pilo batekin atera ziren etxetik, 50 kilo baino gehiagorekin, eta bizikletek ere, beraiek baino gehiago pisatzen zuten.
|
|
|
Lege honen aurrean, nazioarteko komunitateko hainbat herrialde ados jarri da, eta Helms Burton legeak nazioarteko lurraldetasunari buruzko arauak urratzen dituela adierazi dute, bereziki Europako Batasuneko herrialdeek, Kanadak eta Mexikok. Lege horren arabera, herrialde batean (Estatu Batuetan)
|
beste
herrialde baten aurkako salaketak egin daitezke, hirugarren herrialde batean (Kuban) gertatutako ekintzengatik, eta horrek beste herrialdeen subiranotasunari erasotzen dio.
|
|
|
Lege honen aurrean, nazioarteko komunitateko hainbat herrialde ados jarri da, eta Helms Burton legeak nazioarteko lurraldetasunari buruzko arauak urratzen dituela adierazi dute, bereziki Europako Batasuneko herrialdeek, Kanadak eta Mexikok. Lege horren arabera, herrialde batean (Estatu Batuetan) beste herrialde baten aurkako salaketak egin daitezke, hirugarren herrialde batean (Kuban) gertatutako ekintzengatik, eta horrek
|
beste
herrialdeen subiranotasunari erasotzen dio.
|
|
|
XIX. mendeko ipuin bilketetan, Iparraldean batez ere, ipuin bat agertzen da Drakularen istorioa dena, maitemindu eta posesioaren gorabehera berbera kontatzen duena. Baina hortaz jabetzeko, lehendabizi ikusi behar dugu tradizio europearra ez dela guretzat arrotza, eta jakin behar dugu gure tradizioko gauzak
|
beste
herrialdeetan egiten den bezala irakurtzen. Zoritxarrez gure tradizioa zentzu linguistiko soilean irakurri dugu, edo zentzu etnografikoan, baina ez dugu oraindik ere gure tradizioaren irakurketa literariorik egin.
|
|
|
Laiaren helburu nagusia jartzen zaizkigun oztopo akademikoak alde batetara utzi eta interesgarri zaizkigun gaietan sakontzea izango litzateke, hau da, Euskal Herriari buruzko jakintzetan. Beharrezkoa iruditzen zaigu geroa oraindik eraiki gabe duen herri honetan jendearen jakin nahia asetzea,
|
beste
herrialdeetako ikasgaiekin batera gureak ere baliogarri suerta daitezkeelakoan.
|
|
|
Amaitu da XX. mendeko azken txapelketa, bertsoz gainezka etorriko den 2001 urtearen atarian: Bizkaia ez
|
beste
herrialde guztiek uda aurretik txapelketa jokatu behar dute eta horietatik irtengo dira Euskal Herriko Txapelketa nagusian kantatuko duten bertsolariak. Bizkaitarren artean berriz, etorkizunean erreferente izango da amaitu berri dena.
|
|
|
Gipuzkoa da Madrildik bidalitako telebista seinaleen aurrean erantzun baxuenaerakusten duen herrialdea; hala ere, kopuru hori ez da batere txikia: %63, 5 Gainera,
|
beste
herrialdeekiko berezitasunak markatzen dituen ikus entzulegoak arreta gehiagozsegitzen du ETBlen (%12, 5) eta ETB2ren (%19, 8) eskaintza. Oro har, kanal publikoenaldeko joera du audientzia gipuzkoarrak (%55, 8).
|
|
|
DEIAren salmenta eremua Bizkaira mugatzen da nagusiki, nahiz eta hainbat alesaldu
|
beste
herrialdeetan (lehen aipatu ditugun iturrien arabera, 30.000 ingurura iristenda saldutakoen kopurua).
|
|
|
Egia da, Moyano legean klase zuzendarien formazioari buruzko ardura klase herrikoienari buruzkoa baino indartsuagoa dela antzeman daitekeela aipatutako ikasketen antolaketa hierarkiko horrek nahiko garbi utziko luke hori, baina, oro har, Europako
|
beste
herrialde askotan Estatu Nazioa eraikitze prozesuaren barruan detekta zitekeen eskemari erantzuten ziola esan daiteke. Gizartearen modernotze prozesuaren aurrean zeuden (nahiz erritmoak berdinak ez izan) eta gizarte tradizionalaren kultur heterogeneitatea oztopotzat hartu zen prozesu horretarako, kultur homogeneitatearena baitzen prozesuak ezartzen zuen behar nagusienetariko bat, eta estatu nazioaren markoak eskainiko zuen homogeneizatzerako testuinguru aproposa.
|
|
|
Eta musika lasaiagoa ere hantxe zegoen, biak bakarrik zeudenerako; eta azken denboretan Eiderrek hainbeste gozatu zuen beste musika hura ere, zelta alegia. Eta harekin batera
|
beste
herrialde askotako doinuak. Baina batez ere Irlandakoak, iragan urteko udan pasatutako hilabete inguruak utzi zion zapore onaren fruitu ziren disko eta zintak.
|
|
|
Arabiarrak, Afrika beltzekoak, latinoamerikarrak, alemanak, frantsesak, espainiarrak, euskaldunak... Taiwan eta Asiako
|
beste
herrialderen batzuetakoak ere badaude, eta hauek ere aise bereizten dituzte espainiarrak eta euskaldunak.
|
|
2001
|
|
|
946 Mw ko potentzia instalatua lortuko da, nahiz eta sarera 824 soilik aterako diren, gainerakoa barruko funtzionamendurako delako. Proiektu horretarako diren 161.000 milioiak biltzeko, Europako
|
beste
herrialdeetan lortu izan diren laguntzen moduko laguntza publikoak jasotzeko itxaropena ere badute.
|
|
|
B.S.E. azterketak sistematikoki eginen diren arte, ezin asmatuko dugu zer gerta daitekeen. Hemengo baserriak haundiak ez direnez,
|
beste
herrialde batzuetatik ekarri behar izan ditugu abere aunitz. Zaldare edo pentsu enpresak, ordea, ez dira, Euskal Herrian, Europako beste herrialdeetan dauden bezain haundiak eta, pentsatzekoa da, arrisku nagusitik at gaudela.
|
|
|
Hemengo baserriak haundiak ez direnez, beste herrialde batzuetatik ekarri behar izan ditugu abere aunitz. Zaldare edo pentsu enpresak, ordea, ez dira, Euskal Herrian, Europako
|
beste
herrialdeetan dauden bezain haundiak eta, pentsatzekoa da, arrisku nagusitik at gaudela.
|
|
|
Urtero gertatzen denez, arrantzaleak kezkati ateratzen dira itsasora, bolantak eta sare pelagikoak erabiltzen dituzten
|
beste
herrialde batzuetako arrantzaleekin izan ditzaketen liskarren beldur. Nolanahi ere, azkenaldi honetan hainbat itun egin da beste herrialdeetako itsasontziekin, batez ere Frantziakoekin, eta arrantzaleen arteko hainbat istilu lazgarri eragotzi ahal izan da.
|
|
|
Urtero gertatzen denez, arrantzaleak kezkati ateratzen dira itsasora, bolantak eta sare pelagikoak erabiltzen dituzten beste herrialde batzuetako arrantzaleekin izan ditzaketen liskarren beldur. Nolanahi ere, azkenaldi honetan hainbat itun egin da
|
beste
herrialdeetako itsasontziekin, batez ere Frantziakoekin, eta arrantzaleen arteko hainbat istilu lazgarri eragotzi ahal izan da. Hala gertatu zen, behintzat, joan den urteko arrantzaldian, eta aurtengoak ere horrelako zorigaiztoko berririk ekarriko ez duen itxaropena dago.
|
|
|
Nolanahi ere, azkenaldi honetan,
|
beste
herrialde batzuetan bolanta bidez arrantzatutako hegaluze asko ari da sartzen hemengo merkatuan. Zer dira bolantak edo jito sareak?
|
|
|
Bigarren aldizkariak «Situacion (España)» kritikatu egiten du orain dela gutxi gobernuak, CEOEk eta CCOOek hartutako akordioa, pentsioen erreforma atzeratzen duelako eta pentsio sistema publikoaren bideragarritasunari buruzko zalantzak argitzen ez dituelako, erreforma horien ardura eta kostuak datozen belaunaldien eta oraingo batzuen bizkar utziz. Aldizkariak dioenez, akordio horretako neurririk gehienak adituek gomendatzen dituzten eta Europako
|
beste
herrialde batzuetan hartu dituzten neurrien aurkako bidetik doaz.
|
|
|
Frantziako Estatuan irakasle gisa lanean ari den jatorri magrebiarreko idazlea dugu Tahar Ben Jelloun. Txalaparta argitaletxeak kaleratutako liburu honetan, goseak behartuta, halabeharrez sorlekua utzi eta
|
beste
herrialde aberatsago batzuetara lan bila doazen etorkinek lurralde horietan jasan behar izaten dituzten portaerak eta horiek beraiengan dituzten ondorioak azaltzen ditu, bere hamar urteko alabak egindako galderei erantzunez. Arrazismoaren jokabidea nahikoa hedaturik dagoelako nonahi, hezkuntzaren garrantziaz jabeturik, haurrak eta gurasoak hezi nahian idatzi du Tahar Ben Jellounek kolore guztien eta elkarrenganako errespetuaren aldarri bizia den lan hau.
|
|
|
Argia dantza taldea Hungarian ikusi nuenean, dantzarako grina eta ohitura bizirik zegoela ikusi nuen euren aurpegietan.
|
Beste
herrialde batzuetan koreografia hutsa dela ikusten da, jada barruan ez dagoena eta errekuperatu nahi dena. Bizirik egote hori Hungarian ere gertatzen da.
|
|
|
Goran Bregovic Vatikanorako musika konposatzen ari da," Zazpi bekatu nagusiak" obra, eta bekatu bati ahotsa jar diezaiodan gonbidatu nau.
|
Beste
herrialdeetako abeslariak izango dira halaber
|
|
|
Kike gozoa da, azukretsua, bibotea dantzatzea gustatzen zaion sagarra. Eta Larrañaga berriz, ganbara txokotik mundura ihes egiten duen sagar beltzarana, bizarrean
|
beste
herrialdeetako jaki arrastoekin itzultzen dena beti. Gaur ere «Larra» auzoko larreetan dabil, eta beraz hiru sagarren jarioa edatera gonbidatzen zaituztegu...
|
|
|
Nolanahi ere, Txina OMCn sartzeak
|
beste
herrialdeei kezka sorrarazi die. Une honetan, Japoniakoa bezala, munduko ekonomia nagusiak atzeraldi batean daudenean, barne produktu gordina goraka doa Txinan urtean %7 baino gehiago haziz, eta munduko gainerako herrialdeetan, berriz, aurreikusten den hazkundea %2koa da.
|
|
|
Nire ustez Afganistandik ahalik eta azkarren ateratzen saiatuko dira, Afaganistango gerra multietnikoa izateaz gain, gerra erregionala ere badelako, eta hor Bonneko konferentzian ahalik eta lasterren adostasuna egon dadin saiatuko dira. Beraiek ez daude bakarrik han eta
|
beste
herrialde batzuetan gertatzen denak Iran, Turkia, Saudi Arabia, Palestina eragina izango du. Horrez gain, aurrerantzean Nazio Batuen Erakundeak (NBE) hartu luke garrantzi handiagoa gatazka bideratzeko zereginetan, nahiz eta orain arte EEBBek muzin egin dioten NBEren zeregin horri.
|
|
|
Burgesiaren sistemaren aurka agertzeak agintzen dio Sarrionandiaren poesiari primitibotasunaren alde agertzea. Badira izan ere liburu honetan
|
beste
herrialdeetako poesien aipu garbiak. Haikuak maite ditu Sarrionandiak (GP, 97) Japoniako zen kulturako aztarnak, Afrikako zein Txinako aipuak ez dira falta liburuan.
|
|
|
Utopia
|
beste
herrialdeetan kokatzen du Joseba Sarrionandiak. Utopia norberaren lurretatik urrun aurkitzen da eta, era berean, bestea dena adierazten du.
|
|
|
|
Beste
herrialdeetako hizkuntzen esaldien erabilpena beste lurraldeetan egon denaren ezaugarririk nagusiena dugu, eta kulturalismoaren ezaugarri hau ez da falta Sarrionandiaren liburuan:
|
|
|
Hori dela eta, gero eta erabiltzaile gehiagok egiten du asegurua oporretako joan etorrietarako, Europako
|
beste
herrialdetako bizilagunek oraindik atzean uzten bagaituzte ere: Espainian bidaiarien %10ek baino ez du, zer gerta ere, asegurua egiteko ardura hartzen; Europar Batasuneko beste herrialdeetan erdiak baino gehiagok egiten du.
|
|
|
Hori dela eta, gero eta erabiltzaile gehiagok egiten du asegurua oporretako joan etorrietarako, Europako beste herrialdetako bizilagunek oraindik atzean uzten bagaituzte ere: Espainian bidaiarien %10ek baino ez du, zer gerta ere, asegurua egiteko ardura hartzen; Europar Batasuneko
|
beste
herrialdeetan erdiak baino gehiagok egiten du.
|
|
|
Kazetariak berehala antzematen du garatu gabeko herrialdetarako hurbilketak bizi guztirako markatu duela Mayor Zaragoza eta beti Afrikaren eta bertatik bertara ezagutzen dituen
|
beste
herrialde batzuen alde jartzera eramaten duela horrek.
|
|
|
India, Bangladesh, Mexiko eta
|
beste
herrialde askotan heziketan gehiago inbertitu dutelako gertatu da hori.
|
|
|
Bi eratako ikastetxe pribatu elebidunak daude: estatuko ikasketa plana jarraituz gaztelania beste hizkuntza batekin bateratzen dutenak eta
|
beste
herrialde bateko ikasketa plan ofiziala ematen dutenak.
|
|
|
Alderdi bietan hobera goaz, baina gure ikerlari kopurua inguruko
|
beste
herrialde batzuen aldean oso txikia eta ikerketan inbertitzen den dirua kontuan hartzen badugu (hori ere txikiagoa da), Espainiako komunitate zientifikoak badu meritu bat: oso produktiboa da.
|
|
|
Bestetik, garai hartan epealdi horren gaineko interes nabarmena piztuzen. Gainera, agirietatik atera zitekeen informazioa agortuta zegoela ematen zuen.Ondorioz, Erdi Aroko arkeologiak eskain zitzakeen aukera berrietarako norabideahartuz, Erdi Aroko espainiar arkeologiak aurre egin zion Europako
|
beste
herrialdeekin konparatuz zeraman atzerapenari (Europan jadanik existitzen zelako). Ondorioz, Asociacion de Arqueologia Medieval5 delakoa sortu zen.
|
|
|
herrialde bakoitzari bere diruan ordaintzea ahalbidetzen dio, baita ordaindua izatea ere. Permutazio hori arrazoi bategatik gauzatzen da, alegia, herrialde bakoitzak
|
beste
herrialdetik ondasun erreal ez monetarioen kopuru baliokidea erosten duelako. Orain, kanpo zorraren zerbitzua karakterizatzen duen egoera berrian, Hegoak ez du erosten ezelako ondasun erreal ez monetariorik Iparretik.
|
|
|
Mercurius Politicus Londresko astekariaren 1658ko irailaren 23tik 30era bitartean argitaratutako iragarkiak honela dio: “Txinako edari bikaina, mediku guztiek onartua eta txinatarrek Txina izenekoa, Tay
|
beste
herrialde batzuetatik, edo tea izenez ezagunagoa, Sultaness Headen saltzeko…”. Britainia Handiko tearen patuak norabidea aldatu zuen 1662an, Karlos ii.a erregea Katalina Bragantzako printzesa portugaldarrarekin ezkondu zenean.
|
|
|
Begi hutsez ikusten ez diren arren, beste erabilera askoren artean esnez egindako postreak gatzatzea, izozkiak, fruta zukuak… Algek elikagaiei testura eta itxura atseginagoa ematen diete.
|
Beste
herrialde batzuetan (Japonia, Txile, Islandia, Europako Zentroa, Galesko Hegoaldea…), algak eguneroko elikaduraren osagai dira. Algak erosteak ez du arazo handirik sortzen, ez behintzat produktu lehorrak, gaur egun herbodietetikako eta belar dendetako denda gehienetan saltzen baitira.
|
|
|
120 herrialdek osatzen dute, eta eragin handia izan dezake kabiarraren merkatuan, hodeiengatik prezioa jar baitezake. Iran bezalako
|
beste
herrialde produktore handi batek ez dio eragiten akordio honi, uste baitu baduela behar bezain egoki kudeatzeko sistema. Lau herrialde horiek eta Turkemenistan bosgarrena kabiarraren munduko merkataritzaren %90 osatzen dute.
|
|
|
deshi, tamaina txikikoak eta kolore hori edo beltzekoak, kabul edo kabuli, tamaina ertainetik handi eta kolore argikoak, eta gulabi, tamaina txikikoak, leunak eta kolore argikoak. Gaur egun, mundu osoan, munduko ekoizpenaren %90 Indian eta Pakistanen egiten da, baina garbantzuak ekialdeko
|
beste
herrialde batzuk ere badira, hala nola Libano, Turkia, Siria, Iran, Bangladesh eta Nepal; baita Kolonbian ere, Argentinay Txile. Espainian bost barietate garrantzitsu daude.
|
|
|
Adibidez, mota horretako tumoreen lehen arrazoia tabakoaren kontsumoa dela, Espainian Alemanian baino askoz handiagoa baita. Datu epidemiologikoak Estatu Batuetako
|
beste
herrialde batekin alderatuz gero, non klorazioa biziagoa baita eta kontsumorako ur guztiei aplikatzen baitzaie hipoklorito zaporea izotz kubotxoetan ere nabaria baita, espero izatekoa litzateke 100.000 gizoneko maskuri minbizia Espainiakoa baino askoz handiagoa izatea. Baina tasa 30 kasukoa da, eta ez dago alderik Alemaniako epidemiologiatik datozen datuekin.
|
|
|
“Urtebete barru, emakumeen% 50ek ez du hilekoa”, azaldu du Bartzelonako Dexeus institutuko ginekologoak, esperientzia handia baitu umetoki barneko gailu hori erabiltzen. Duela hilabete batzuk arte Espainian saltzen ez zen arren, ginekologo batzuek
|
beste
herrialde batzuetan erosten zuten, Frantzian esaterako, pazienteei ezartzeko. DIU matrizean dagoen bitartean erregela baliogabetu dezakeen erregulazio efektu hori da, Martinezen aburuz, haren abantaila nagusietako bat.
|
|
|
India, Pakistan eta
|
beste
herrialde batzuetako tarifa handiek oso zaila egiten dute leku horietara esportatzea, Espainiako Ehungintza Arteko Kontseiluko lehendakariaren arabera.
|
|
|
Duela mende bat baino gehiago hasi ziren landatzen Belgikan, Bruselatik gertu, eta horregatik eman zioten izena hiri horri. Gaur egun Herbehereetan, Frantzian, Ingalaterran eta
|
beste
herrialde askotan ere landatzen dira. Aniztasuna eta motak:
|
|
|
Espainiako Bidezko Merkataritza (BM) oraindik Europako
|
beste
herrialde batzuen heldutasunetik urrun dagoen arren, hazkunde motel baina jarraitua izaten hasi da, eta horrek erakusten du aurten salmentak 1.000 milioi pezetatik gorakoak izango direla, 1993an 16 milioi inguru baitziren. Gaur egun, Espainian 31 elkarte daude, 100 profesional, 1.500 boluntario eta 62 saltoki iraunkor (1995ean 3 baino ez ziren), guztiak ere mota horretako merkataritzari eskainiak.
|
|
2002
|
|
|
Ondorioz, Espainiako Estatuan 2.000 bikote inguru bat batean jokoz kanpo geratu dira, kasu batzuetan 3 edo 4 urte tramitetan pasa ondoren. Horietako batzuek berriro hutsetik hasi eta
|
beste
herrialde batera jotzea erabaki dute. Beste batzuek, ordea, nahiago izan dute Errumanian gauzak noiz konponduko zain geratzea.
|
|
|
Bertan 42 joko eta 30 abesti biltzen dira. Mementoz Nafarroan banatuko dira eta
|
beste
herrialdeetan aurrerago ekingo zaio banaketari. Argitalpenen helburua testuinguru erdaldunetako haur euskaldunei hizkera kolokialeko erregistroak eskaintzea da.
|
|
|
Nork esango du horregatik AB ez dela ezkerrekoa? Iparraldean (Europako
|
beste
herrialdeetan bezala) joera hori ez da harrigarria. Euskal Herrian ezker zabala eta anitza dugu ezker abertzalea benetako alternatiba politikoa bihur dadin.
|
|
|
Nafarrok lokartu egin gara;
|
beste
herrialde batzuetan jadanik aurreratu zaizkigu eta Nafarroan autokritika egin dugu horregatik. Hasieratik egon da Bizkaiko jende asko, orain gipuzkoarrak ere harrapatzera datozkigu, eta Araban oraindik mugimendu gutxiago dago.
|
|
|
2.000 milIoiko arma esportazioa. Kontu iluna izan da eta da Espainiako estatuak
|
beste
herrialdeei egindako arma salmenta, hain arrea, non «estatuko sekretua» izan baita duela urte gutxi arte. Nahiz eta oraindik informazio gutxi argitaratu eta zenbaitetan aski nahasia gainera, ezagutzen den pixka erakunde bakezaleei eta gobernuz kanpokoei esker ezagutzen da:
|
|
|
|
Beste
herrialde askotako laborariek bezalaxe, Euskal Herrikoek ere ez dakite geroan zer gertatuko zaien beren nekazaritza ustiapen familiarrei, eta oso kezkati dabiltza. Izan ere, baldin Europako Batzordeak Nekazaritza Politika Bateratuaren erreformaren proposamenean jaso dituen planteamenduak nabarmen aldatzen ez badira, litekeena da, buruhauste horiek direla kausa, egoera larriak eta mobilizazioak ikustea.
|
|
|
Batzuek uste zuten doitze soila izango zela, baina erreforma sakon samarra izango da, antza denez, eta, egia esan, oso koiuntura jakineko proposamena da gainera. Alde batetik,
|
beste
herrialde batzuk ere hasiko dira kide izaten 2004 urtean, eta, ondorioz, gora egingo dute nekazaritzako gastuek. Beste aldetik, Merkataritzako Munduko Erakundearen (MME) eskakizunak daude, zeinek sektore liberatuagoa eta babes gutxiagoko nekazaritza produkzio familiarra nahi baititu, nekazaritzako industria handien mesedetan.
|
|
|
Kortazar, J.: 2000);
|
beste
herrialde batzuetan sendotuta dauden Kritika Sariak gurean ez egotearena, bestetik. 1976tik aurrera estatu espainiarreko hizkuntzetako literaturak ere kontuan hartzen dituzten Sari Nazionalek ez dute gurean kritika sari berezirik eragin.
|
|
|
Ordurako, ipuingintzak, bereziki eleberri gotikoaren arrakastaren eraginez, gai eta kontamolde berrietara errenditutako narrazioak proposatzen zituen. Esparru britainiarretik
|
beste
herrialde batzuetara hedatu zen ipuingintza eta XIX. mendeko maisuekin erdietsi zuen gailurra (ik. Hoffmann, Poe, Pushkin, Txekhov, Maupassant...).
|
|
|
Eleberrigintza laburrari dagokionez, aipagarria da hasieran egile alemaniarrak izan zirela zaleenak baina astiro astiro
|
beste
herrialde batzuetara ere hedatuz joan zela. Oinarrian, luzera zehaztugabeko testu narratiboa dela esango dugu, gertakari, arazo edo egoera zehatz baten inguruan antolatutakoa, suspense edo amaiera harrigarriekin irakurlea asalda lezakeena eta askotan sinboloa motibo gisara erabili ohi duena.
|
|
|
Europako
|
beste
herrialde batzuetako zifrak jakin nahi nituzke datu hori baloratzeko, baina garrantzitsua eta positiboa da; krisiak zalantzan jarri zuen behi haragia eta mesfidantzak haragi mota guztiak harrapatu zituen.
|
|
|
Nazioarteko Boluntario Zerbitzuak koordinatzen ditu Europako Batasuneko, inguruko estatutuetako eta mediterraneoko
|
beste
herrialde batzuetako (Turkia, Marokko, Tunis) proiektuak, eta baita Estatu Batuetako eta Kanadakoak ere.
|
|
|
(Apirileko zenbakian Jose Miguel Lopez musika arloko kazetariari egin genion elkarrizketa; haren hitzetan, musika da
|
beste
herrialde eta kontinente batzuetako bizilagunen edo beste jatorri batekoak izan arren herrikide ditugunen errealitatera hurbiltzeko erarik onenetako bat).
|
|
|
|
Beste
herrialde batera joan behar baduzu, galdetu egiaztagiri berezirik behar duen ala ez.
|
|
|
Eta horrela, amets hark utzi egin zion mundu desberdin bateko proiektu txiki izateari: Indian gaude, sistema partikular batean, eta horrek berezi egiten gaitu beste erakunde batzuek
|
beste
herrialde batzuetan bilatzen dutenarekiko, funtsean guztiok ahalegina berbera izan arren: azken batean, guztiok uste dugu oso gauza gutxirekin zoriontsu egin daitekeela beste pertsona bat.
|
|
|
Haurra hizkuntza bat ikastera
|
beste
herrialde batera bidaltzen baduzu, famili giroan bizi dadin, apunta ezazu arduradunaren telefonoa eta jakin ezazu haurra jasoko duen familiaren ohitura, ordutegi, harreman eta besteren berri.
|
|
|
Hona beste aukera bat, adin batetik aurrera (gaztetxoa autonomo izaki, familiarik gabe astebete baino gehiago jasateko gauza denean), noski: umeak
|
beste
herrialde batera bidaltzea.
|
|
|
Gaztelako salgaiak Europarako nahiz Amerikako kolonietarako ontziratzeazgain, Bilboko Portua izan zen Burgos eta Medinan kontzentraturiko artile gehienakontinenteko
|
beste
herrialde batzuetara eramatea bideratu zuena; eta gauza beragertatu zen Gaztelako irinarekin edo Errioxako ardoarekin, Amerikara bidean maizaskotan Bilbon ontziratu baitziren. Gasteizkoa zen Burgostik Bilbora joateko biderik errazena, eta merkatu gaien trafiko horretaz onura handiak eskuratu zituen Arabako hiriburuak.
|
|
|
Biarritzeko populazioaren hazkunde handia sektorehorren indarraren erakusgarri egokia da. Jada XX. mendean, turismoa kostaldekobeste herri batzuetara hedatu zen, eta Frantziako leku askotako jendea, eta neurritxikiagoan Europako
|
beste
herrialde batzuetako jendea ere, erakarri zuen.
|
|
|
Aurreratu dugunez, jarduera produktibo nagusiengaur egungo banaketa prozesu ekonomiko konplexuen emaitza da. Euskal Herrikosektoreen ibilbidea, ezaugarri bereziak dituen arren, ez da sobera aldentzen inguruneko
|
beste
herrialde industrializatuek erakusten duten dinamikatik. Sektore nagusibakoitzak herrialdeko enpleguan zein produktuan duen ekarpena irizpidetzatharturik, euskal ekonomia mendebaldeko beste eremuekin alderatuz ikus daitekehori.
|
|
|
Egitura sektoriala osatuz, industria sektoreak pisu esanguratsua erakusten du Nafarroan ere, industrializazio garaikidearen dinamikarenondorioz. Hala ere, Hego Euskal Herriko
|
beste
herrialdeekin alderatuz, Nafarroannekazaritza sektorea da bere garrantzia erlatiboagatik gailentzen den jarduera multzoa.
|
|
|
Azken hamabost urteotan izan diren aldaketa deszentralizatzaileek estatu zentralistaren administrazioari zenbait kostu murrizten dizkiote etaordezkatze lokala handitzen dute. Hala ere, Frantzia ez da iristen EBko
|
beste
herrialdeetan garatu den erregionalizaziora, EB beraren presioa jaso arren.
|
|
|
Lanetik kanpo geratzen da, era berean, Ipar Euskal Herriko produkzio bibliografikoa, III. Errepublikaren garaia() Hego Euskal Herriko epe bereko historiarekin parekatzeatentagarria izan arren. Tokiko historia gisa ezagutzen dugun historia ere, gureanalisitik kanpo utzi dugu, gehienetan jorratutako denbora epeak Berrezarkuntzagainditzen duelako, maiz garai honetara heldu ere egiten ez delako, eta, sarritan, gure ildo nagusietako bat. Historia politikoa, baztertzen duelako3 Jakinarengainean gaude, dena den,
|
beste
herrialde batzuetan bezala, hemen argitaratutakolan gehienen esparrua eremu hurbil eta mugatua dela, udalerria gehienetan4.
|
|
|
bere sailaren irudia kontserbadorea zen, Historia Politikoaren nagusitasuna agerikoa baitzen eta gai jakin batzuen inguruko kontzentrazioa begi bistakoa. Gure kasuan, beraz, sentipen bikoitzarekin egiten dugu topo: alde batetik,
|
beste
herrialdeekin konparatuta atzeratuta dagoen historiografia osatudugu; bestetik, ahalegin handia egiten ari gara atzerapen hori gainditzeko. Nabarmena da, adibidez, euskal historiografiaren garapena gizarte historian eta demografia historikoaren arloetan.
|
|
|
Hiritarren segurtasuna eta osotasuna estatu batek bere kabuz soilik bermatu ezin dezakeen auzia izanik,?
|
beste
herrialdearen barne arazoa?,, atzerri politika?, amaitu egiten da (Beck, 1997b: 41).
|
|
|
Gizarteko talde jakin batzuek egoera orotan dute, etsaiarekiko?,, ezezagunarekiko?,, atzerritarrarekiko?,, etorkinarekiko?, jarrera itxi garbi bat. Aldiz,
|
beste
herrialde batzuetan etorkinei ematen zaien tratuarekin hunkituta, edota telebista aurkezleak egindako adierazpenekin eta ikusitako irudiekin ardura erakusten duten pertsonek, etorkina hezur haragizkoa dela ohartzean, alegia, auzora heltzean, zer dela-eta jarrera eta portaera aldaketa ematen den frogatzeak sakonagoko hausnarketak behar ditu. Irakurketa global baten bidez aipatutako bi ideiak osagarriak egingo dituen irakurketa bat beharrezkoa da.
|
|
|
Horri lotuta, Pedro Alvite k adierazi duen moduan, Espainiako kasua adierazgarria da. Europako
|
beste
herrialde batzuetan, zabaltzen hasi zen migrazio fenomenoak 80ko hamarkadan bortizkeria arrazistaren adierazpenak sortu izana aitzakiatzat hartuta, etorkinen inguruko lege zorrotzak hartuko dira. Espainian, ordea, prozesua nolabait alderantzizkoa izango da.
|
|
|
Frantziako eta Alemaniako makina automatikoek ez dute euroguneko
|
beste
herrialde batzuetan egindako eurorik onartzen
|
|
|
Makina Automatikoen Alemaniako Elkarteak (VDAI, alemanezko siglak dira) atzo onartu zuen “eurozona” ez den
|
beste
herrialde batzuetan erabilitako balio bereko euroguneen tamaina desberdintasunek makina saltzaileek onartzea zailtzen dutela. Hala, VDAIko lehendakari Paul Gauselmann en arabera, Bavariako Estatu Alemaneko joko eta edarien makina batzuek arazoak izan dituzte Austrian ekoitzitako euro txanponak onartzeko.
|
|
|
Arrisku geografikoa Bestalde, Zuzendaritza Batzorde Zientifikoak adierazi du herrialde batean “scrapie” (ahuntz eta ardien gaitz eroaren aldaera) edo entzefalopatia espongiforme kutsakorra (EET) egotea ez dela kontuan hartu behar BSE kasuak dituen herrialde baten arrisku geografikoa ebaluatzeko orduan. Hala ere, kontuan hartuko da azienda
|
beste
herrialde batzuetara inportatzean. Azkenik, aipatu behar da zientzialariek III. kategoriako (maila baxua) “behi eroen” kasuak baieztatu dituztela Finlandian, Austrian eta Eslovenian, eta kategoria horretan Grezia eta Japonia sartzeko aukera aztertzen ari direla.
|
|
|
Zenbat pertsona dira erosketen zaleak? “Espainian ez da egin fenomeno horren irismenari buruzko ikerketa epidemiologikorik –azaldu du Oterok–, baina Europako
|
beste
herrialde batzuetan egindako lan batzuen arabera, biztanleriaren %2 eta %8 artean bizi da”. Zehatzagoa da Espainiako Kontsumitzaileen Batasunak (UCE) 2000 urtearen amaieran egindako Europako txostena, non adierazten baita hiru pertsonatik batek onartzen duela behar baino gehiago erosten duela.
|
|
|
Beate Gminder Europako Batzordeko Osasun eta Kontsumo bozeramaileak atzo esan zuenez, produktu hori merkaturatzen jarraitzen den arren, ez da industria indartsua Europan. Era berean, Espainiak,
|
beste
herrialde kide batzuek bezala, aspaldi Konjac borondatez kentzeko eskatu ziola industriari. EBko adituetako batek adierazi zuen Espainian konjac a alerta sarean sartuta zegoela eta produktu hori ez dela Europako inongo herrialdetan egiten, baina presio handia dago Asiako hegoaldetik, merkaturatzea EBra zabaltzeko.
|
|
|
Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundeak (OCU) egindako azterlan baten arabera, espainiarren ia %90ek kafeina kontsumitu ohi du. Azterlan horrek erakusten du Espainian kafe kontsumoa EBko
|
beste
herrialde batzuetan baino txikiagoa dela, eta, aldiz, kola freskagarrien zaleak direla. OCUk, beste kontsumitzaile erakunde batzuekin batera, inkesta bat egin du 15 eta 74 urte bitarteko 5.000 europarren artean (Espainia, Belgika, Frantzia, Italia eta Portugal), kafeina kontsumitzeak dituen ondorioei buruzko ikerketa baten esparruan.
|
|
|
Lan horretan, lehenik, diagnostikoak, tratamenduak, biziraupena, epidemiologia eta joera terapeutikoak aztertuko dira. Haren arduradunek, Bularreko Minbizia Ikertzeko Espainiako Taldeak (GEICAM), esan dute ikerketa horrek gaixotasun horren tratamendua hobetzeko balioko duela, gaur egun ez baitago datu errealik, baizik eta
|
beste
herrialde batzuetan egindako azterketetatik lortutako hurbilketekin lan egiten da. Txostenaren lehen fasea, aldikoa, amaituta dago.
|
|
|
“Aldizkako mamografien bidez, arrisku taldeen jarraipen handiagoari esker, diagnostiko goiztiarra egin ahal izan da, gaixotasunari diziplina medikoetatik heltzen zaio eta, batez ere, informazio gehiago dago”, azaldu du adituak. Emakume talde horren biziraupen tasa, diagnostikoa egin eta hamar urtera, %65ekoa da, Europako
|
beste
herrialde batzuetakoaren antzekoa. Bostetik batek tumore aurreratuak zituen diagnostikoaren unean, eta heren bat 50 urtetik beherakoa zen.
|
|
|
Plan horrek “zorrotz errespetatuko ditu nazioarteko kode etikoak”, eta, beraz, Afrikan egingo diren saiakuntza klinikoak “berme etiko guztiekin egingo dira” esan zuen Trillak. Ildo horretatik,
|
beste
herrialde batzuetan hiesaren aurkako txertoak Afrikarentzat balio ez dezakeela zehaztu zuen. Afrikako parte hartzea Mozambikeko lehen ministroak, Pascual Mucumbik, Afrikako herrialdeen parte hartze aktiboaren alde egin zuen.
|
|
|
Egia da dezelerazio ekonomikoa sektorean islatzen dela, baina egia da, halaber, zifrak 2001eko datuekin alderatzen ari garela, urte errekorra izan baitzen", gehitu zuen. Sektorearen Espainiako egoerari dagokionez, azpimarratu zuen logistika kostuak eta erabaki zentroak
|
beste
herrialde batzuetan egotea direla Espainiako automobil industriaren arazo nagusiak. Oztopo horiei aurre egiteko, malgutasuna handitzearen eta lan kostu lehiakorrak izatearen alde egin zuen.
|
|
|
Transferentziak banku zerbitzuen edozein erabiltzaileren ohiko jardueretako bat dira. Era berean, finantza agintariek era horretako eragiketetan kontsumitzaileen eskubideak babesten dituzte, Europar Batasuneko
|
beste
herrialde batzuetarako transferentzietan komisioak agindu emaileari egotzi ahal izango zaizkiola ezartzen den arte, non eta ez den adierazten onuradunari osorik edo hein batean kargatzen zaizkiola. Horrela, ez zaio inoiz komisiorik kargatuko, berariaz ezarri ez bada.
|
|
|
“Logikoa da ingurumen faktorearen teoria; izan ere, jendea aldatu ez bada, badirudi kanpoko zerbait iritsi behar duela, hala nola dieta, eragin zuzena duen beste gaixotasun bat, eta ez dugu aurkitu… Nolanahi ere, ezagutza analitikoak berrikusi behar ditugu, kausa faktore bat aurkitzen dugun eta horretarako Espainiako hainbat ospitaletan azterlanak egingo diren ikusteko”, erantsi zuen neurologoak. Carlos Hayako adituak, Vélez Málagako kongresuaren izaera bereziaz oharturik, aurreratu zuen, halaber, inkesta bat egingo dutela pazienteen artean, “galdera askori erantzun dietela handitze hori zein kanpo arrazoik justifika dezaketen zehazteko; metodo horrek ez du ezertarako balio izan
|
beste
herrialde batzuetan, baina hemen inoiz ez da egin eta probatu egin da”. Beste kasu batzuetan, neurologoen arabera, ikerketak balioko du medikuek diagnostiko goiztiar baten eraginkortasunari buruz zituzten susmoak berresteko, gaur egun tratamenduan dauden gaixo batzuen bilakaeran oinarrituta.
|
|
|
Ibilgailu bat
|
beste
herrialde bateko partikular bati erosteak administrazio izapide batzuk gehitzen dizkio Trafiko Burutzan
|
|
|
Gobernuak onartu du Espainian 300.000 etorkin inguru daudela arautu gabeko egoeran, baina gobernuz kanpoko erakundeek 400.000 inguru direla kalkulatu dute. Azken urteetan gora egin duen arren, zifrak urrun daude oraindik Europar Batasuneko
|
beste
herrialde batzuetan erregistratutakoetatik. Alemaniak ia zazpi milioi atzerritar hartzen ditu, eta Frantziak lau.
|
|
|
Hala ere, egoera berehala zuzentzea eta zaintza handiagoa eskatzen du, Espainiako fruta ekoizleen interesei kalte egin diezaieketen antzeko gertaerak berriro gerta ez daitezen. Espainiako agintariak mota bereko iruzurrezko jarduketak ikertzen ari dira Europako
|
beste
herrialde batzuetan, non israeldar produktuei boikota agindu baitzaie.
|
|
|
Gaztela eta Leongo Automatizazio, Robotika eta Informazioaren eta Fabrikazioaren Teknologien Zentroko (Cartif) talde batek aztertzen dituen instalazioetan teknologia superkritikoa aplikatzearen adibide bat besterik ez da hau. Teknologia hori Estatu Batuetan erabiltzen da kafea edo tea deskafeinatzeko eta Europar Batasuneko
|
beste
herrialde batzuetan elikagai dietetikoak ekoizteko. Beste batzuetan, olio industrialak birziklatzeko erabiltzen da teknologia hori.
|
|
|
“Epilepsia unitateak dituzten Espainiako oso ospitale gutxi daude arreta integral espezializatua eman dezaketenak, eta horrek gaixotasunaren diagnostiko okerrak eragiten ditu”, dio Llibert Padro Ubedak, SENeko Epilepsien Azterketa Taldeko koordinatzaileak. Gainera, Espainiako ospitaleetan oso neurologo gutxi daude Europako
|
beste
herrialde batzuekin alderatuta, aditu horrek dioenez. Padro Ubedak susmoa du epilepsia pazienteei ematen zaien arreta “ez dela zuzena”, “Administrazioak baliabideak modu desberdinean banatu dituelako, eta horrek asistentziaren kalitatea okerragoa dela”.
|
|
|
Bestalde, Turismoko Kanadako Batzordeko Administrazio Kontseiluko presidenteak, Judd Buchananek, adierazi zuen Quebeceko Goi bilera izan dela inoiz izan den parte hartzerik handiena. Zehazki, 1.100 parte hartzaile izan ziren, «horien artean, hainbat herrialdetako 40 ministro eta turismoa oraindik hazten ari den herrialdeetako gobernu ordezkariak eta
|
beste
herrialde batzuetako ordezkariak», esan zuen Buchananek. Parte hartze handi horrek, Olivier Hiller Nazio Batuen Ingurumen Programako Turismo Programako koordinatzailearen hitzetan, Quebec-eko Adierazpena bere osotasunean betetzeko itxaropen handia sortzen du.
|
|
|
ebaluatutako barnealdeko bainu eremuen% 80 bainurako egokiak izan dira 2001ean (2000n% 79,2), eta% 33,5 kalitate onekoak izan ziren;% 31,2, berriz, urtebete lehenago. Hala ere, txostenak indize hori «oso baxua» kalifikatzen du Ebko
|
beste
herrialde batzuetan erregistratutakoekin alderatuta. Kostaldeko urak Kostaldeko uren kalitateari dagokionez, txostenaren arabera, Espainiako egoera «egonkorra» da; beraz, hondartzen% 98 bainatzeko egokiak dira, eta% 89 kalitate onekoak.
|
|
|
Europarekiko harremanak Bestalde, Espainiako GKEen eta Europako gainerako herrialdeen arteko harremana dago. Alde horretatik, gure herrialdeko erakundeek «Europan gehiago inplikatu behar dute eta Europar Batasuneko
|
beste
herrialde batzuetan egiten den moduan sarean lan egin behar dute», Lan eta Gizarte Gaietarako Ministerioko Gizarte Ekintzako zuzendari nagusiaren arabera, María Teresa Mogín. Gizarte Ekintzako arduradunak Ebren handitzearen garrantzia azpimarratu zuen, «gizarte bazterkeria handiagoa den» herrialdeak barne hartuko baititu.
|
|
|
Beste bi loteak Pasteur Institututik zetozen, eta egun horretan hormonen banaketari eutsi zion izaera hilgarria izan arren. Frantziak 1988 arte ez zuen erabili
|
beste
herrialde batzuek baino hiru urte lehenago hartutako hormona biosintetiko kalterik gabea. Merkataritza eta nazionalismo zientifikoari buruzko gogoetak nagusitu ziren erabakian.
|
|
|
Herbehereetan sortutako MPA hormona debekatua duten txerri aziendaren kutsadura Ebko
|
beste
herrialde batzuetara zabaldu daiteke; izan ere, herrialde horretatik Belgikara eta Alemaniara pentsuak esportatu ziren, Espainian, Italian eta Frantzian, eta, seguruenik, Erresuma Batuan eta Luxenburgon prozesatutako elikagaiak. Herbehereetan, hormona detektatzeak 365 establezimendu blokeatu ditu (300 ustiategi eta 65 pentsu ekoizle), eta Beate Gminder, Osasun eta Kontsumitzailearen Babeseko bozeramailea, ziurtatu du.
|