|
2009
|
|
|
Cabrek ez du uste katalanez idazten duelako bere egoera munduko gainerako idazleen egoera baino okerragoa denik:
|
Beste
hizkuntza minorizatuetako idazleak antzeko egoeran bizi direla pentsatzen dut, eta nahi duzuna egiten ari zarenez, ez zara kexatzen. Eta nire kasuan gutxiago, asko itzultzen baitizkidate lanak, eta idaztetik bizi bainaiz.
|
|
2012
|
|
|
euskal literaturaren historian itzulpenek pisu handia izan dutenez eta literatura polisistemaren erdigunetik nahiko gertu egon direnez, itzultzaileek metodo atzerriratzailea erabili izan dute, eta itzulpenek, beraz, nahiko gertutik jarraitu izan dituzte jatorrizkoaren eredu linguistiko eta literarioak. Euskal itzulpenak aztertzean ikusiko dugunez, ordea, hipotesi hori ez da beti betetzen euskal itzulpenen historian, ezta gure inguruko
|
beste
hizkuntza minorizatuetako itzulpenen historietan ere (katalanean eta galiziarrean, esate baterako). 28 Egia da itzulpenaren bidez euskarara forma eta eredu berriak ekarri nahi izan dituztela itzultzaile askok (Axular itzulpenaz baliatu zen euskararen alderdi estilistikoa lantzeko; Orixek, Lizardik eta Ibinagabeitiak behin eta berriro azpimarratu izan dute itzulpenaren beharra euskara aberasteko b... erabili dutenik, ezta Touryren, egokitasunera?
|
|
|
Atal horretan, lehenik eta behin, literatura txikien inguruko gogoeta egiten du. Alemana bezalako hizkuntza handi batean idatzi arren literatura txikia egin zuen Franz Kafkaren aipu batzuk tartekatuz, eta euskaraz, gaelikoz nahiz
|
beste
hizkuntza minorizatu batzuetan idatzi duten idazleak aipatuz, Sarrionandiak gogorarazten du? [i] dazleak literatura txikian idazten eta egiten duena politikoa, dela berez, eta herri osoari dagokiola (Sarrionandia 2010b:
|
|
2016
|
|
|
Komeni da kopuru horiek testuinguruan jartzea. Alegia,
|
beste
hizkuntza minorizatu batzuen aldean zein den egoera. Heka ikerketa taldeak berak aztergai ditu Europako beste hizkuntza gutxitu batzuk ere, eta, hiztun bakoitzeko dauden komunikabideen kopuruari erreparatuta, euskara egoera onean ageri da. European minority language media and journalism:
|
|
|
Euskarazko hedabide bat dago 8.900 hiztuneko; katalanek, adibidez, 9.500 hiztuneko dute hedabide bat. Hortik gora daude
|
beste
hizkuntza minorizatu gehienak: bretoieraz 31.100 hiztun dira hedabideko, irlanderaz 46.200, galegoz 48.900..
|
|
2017
|
|
|
Nik uste, gaur egungo kultur inperioen eta mundu globalizatuaren egoera honetan euskara nekez txertatzen dela. Eta euskararen desafioa dela
|
beste
hizkuntza minorizatu askoren desafioa, herri indigenen desafioa eta beste paradigma ekologikoago baten desafioa. Hor dago.
|
|
|
Jabetzari dagokionez, Europako
|
beste
hizkuntza minorizatuetan ez bezala, euskarazko hedabideen sisteman kultur edo herri elkarteek (herri mugimenduek) bultzatu eta sostengatzen dituzten tokiko hedabideen indarra aipagarria da. Indar hori ez da ikusten komunitate katalanean adibidez, non hedabide publikoek(% 39,5) eta pribatuek(% 40,7) garrantzi handiagoa daukaten sozialen gainetik(% 19,9) 14 Gaur egun transformazio eta profesionalizazio prozesu batean sartu dira eta onura ekonomikorik gabeko elkartearen eredu militantea utzi eta SM edo kooperatiba ereduko enpresa bihurtzen ari dira.
|
|
|
Prentsa nagusi da gure sisteman, hedabideen erdia baino gehiago, Europako
|
beste
hizkuntza minorizatuetan ohikoa den antzeko proportzioan. Ziberhedabideak indartsu sartu dira 2000 urtetik aurrera eta gaur egun telebistak baino presentzia handiagoa daukate.
|
|
2023
|
|
|
Martinez de Lunak zehaztu du Jon Sarasua dela elkarteak sorreratik izan duen ardatz nagusia: “Irakasle, bertsolari eta idazlea izateaz gain, lan handia egin du euskararen alde, eta baita
|
beste
hizkuntza minorizatuen alde ere. Garabideren sorreran garrantzi handia izan zuen Jonek”.
|
|
|
Hori horrela izanik, ezinbestekoa da gure giroa aztertzea gure hizkuntzaren etorkizuna iragartzeko eta planifikatzeko. Euskara hizkuntza minorizatua da, beraz,
|
beste
hizkuntza minorizatuen bilakaera baliagarria zaigu euskararen etorkizuna iragartzeko, baina hizkuntza minorizatu bakoitzaren ingurugiroak estrategia berezia behar du bizirauteko. Oso ingurugiro desberdinak dituzte hizkuntza minorizatuek, gehienak industria aurreko ingurugiroan daude, eta ezin dira gurearekin parekatu.
|