|
2005
|
|
|
Eta apezak desagertu arau? Aspaldi ohartuak gara nonbait meza bat kentzen delarik giristino batzu auzo herrira joaten badira ere,
|
beste
batzu etxean gelditzen direla. Erdiak etxean gelditzen dira, ez bada gehiago.
|
|
2007
|
|
|
Batzuk biharamunean botatzen zituen kalera, trapu zaharrak balira bezala.
|
Beste
batzuk etxe hartan sakabanatuta zeuden logeletan sartzen zituen; eta kuttunenak berarekin gordetzen. Horrela, bada, jende asko ezagutzeko parada izan nuen.
|
|
|
Mauserren begirada pean eduki zituzten txoko hartan,
|
beste
batzuek etxea arakatzen zuten bitartean. Haien pauso hotsak entzuten zituzten, gorabehera aztoratuan, estropezuka.
|
|
2008
|
|
|
zegoen bertan bilduta: neska mutilak aurrean, lurrean eserita, eta adinekoak atzean, batzuk zutik eta
|
beste
batzuk etxetik ekarritako aulkietan jarrita. Tartean, orbetarrenetik etorritako lau anaiak zeuden, aita eta osaba izebak animatu nahi izan zituztenean beraiekin joan zitezen, izeba Ursulak erantzun zien:
|
|
|
Emanaldia herriko plazan zen, eta herritar ugari –haurrak eta ez hain haurrak, zahar, heldu eta gazte– zegoen bertan bilduta: neska mutilak aurrean, lurrean eserita, eta adinekoak atzean, batzuk zutik eta
|
beste
batzuk etxetik ekarritako aulkietan jarrita. Tartean, orbetarrenetik etorritako lau anaiak zeuden –aita eta osaba izebak animatu nahi izan zituztenean beraiekin joan zitezen, izeba Ursulak erantzun zien:
|
|
2010
|
|
|
Hondakinen artean bizirik jarraitzen dutenen oihuak entzuten dira, baina gainerakoek ezin erreskatatu.
|
Beste
batzuk etxe birrindutik irteten saiatzen. Beste asko gurpilekin sutzarrak pizten, hotzari aurre egiteko.
|
|
2011
|
|
|
Ohitura berbera egoten zan domeketan eleizatik urtenda ostean: batzuek tabernan eta
|
beste
batzuek etxera bueltauta, kopatxua hartzen eben. Armozutako jateko garrantzitsuenak, barriz, esnea eta artourunagaz eginiko taloa izaten ziran:
|
|
2012
|
|
|
Tropa faxistak Bakion sartu ziranean, herria hutsik egoan, askok ines eginda eta
|
beste
batzuk etxeetan sartuta, bildurrez, seguru antzean. Ume gitxi batzuk baino ez ei ebezan kalean ikusi eta hortik gora, hiru gizon besterik ez jakezan parajetu ondo etorria egiteko, bi herrikoak, bestea kanpotarra, falangistea hau eta karlistak hareek biak, hirurak eurenetan sutsuak.
|
|
2013
|
|
|
Interneten dagoen webgune batean izena eman eta gure etxea oporrak bertan igaro nahi dituzten bidaiarien zerbitzura jartzen dugu. Trukean, webgunean topatzen ditugun lekuetara joan gaitezke, ezer ordaintzeke; beraz, oporraldia
|
beste
batzuen etxean igarotzen dugu, haiek gurean igarotzen duten bitartean. Aukera merkea da eta probatu dutenek aukera paregabea dela esaten dute.
|
|
|
Zer janari eraman behar da hondartzara? Elikagaien segurtasuna da elikagai batzuk hautatzeko arrazoi nagusietako bat, eta ez
|
beste
batzuk etxean prestatu dugun zerbait jatera goazen garaian. Ez da balakia; izan ere, udako tenperatura altuak arrisku faktore bat dira, eta kontrolatu egin behar da, salmonelosia edo beste elikadura toxiinfekzio batzuk prebenitzeko.
|
|
|
Etxera, nekatuta, bueltatzen zirenean haurrei euren egitekoak betetzen lagundu eta luxurik gabeko bazkari afariak egiten zituzten horiek. Askotan, emakumezkoen kasuan, gauza horien guztien ondoren
|
beste
batzuen etxera joan eta garbiketa lanak egiten zituzten, belauniko gehienetan. Horiek dira nire heroiak.
|
|
|
|
Beste
batzuen etxeko gonak.
|
|
2014
|
|
|
Batzuk saldu eta
|
beste
batzuk etxera eramaten ditu maketagileak. Goleta bat dauka etxeko sarreran, beirazko kutxa batean sartuta.
|
|
|
Orduan utzi zuten Argelèseko errefuxiatuek kanpamentu hura.Batzuk inguru hartan geratu ziren bizitzen. Beste batzuk nazien kontraborrokatzera abiatu ziren; haietako asko atxilotu eta berriro erekontzentrazio eremuetara eraman zituzten –Mauthausen era 7.500 eramanzituzten– Eta
|
beste
batzuk etxera itzultzea erabaki zuten, Francok ordurakoagindua zuen odol deliturik ez zutenei barkatu egingo ziela bizia.Luis Trekuk etxeratzea erabaki zuen. Oriora itzuli zen, 1940ko bukaeraaldean.
|
|
|
zituzten– Eta
|
beste
batzuk etxera itzultzea erabaki zuten, Francok ordurako
|
|
|
Beste zerbitzu batzuk accomodation sharing motakoak dira. Haietan, gure etxean ostatu ematen diogu jendeari, gu
|
beste
batzuen etxeetara joateko aukeraren truke. Mota horretakoak dira BeWelcome eta CouchSurfing.
|
|
|
Lehen egun hartan denak zebiltzan herabe, nor bere tokiaren bila. Batzuk zuhaiztian jarri ziren, gerizpean, eta ikasturte amaiera arte hantxe iraungo zuten, tokia bereganatuta;
|
beste
batzuek etxearen atzealdean hartuko zuten ostatu, eskailera batzuetan edo, auskalo, toki diskretuagoren batean, eta haiek ere ez zuten inoiz ere bereganatutako espazioa abandonatuko. Mutiletako asko zelaira joan ziren, baloia nork ekarriko, zein taldetan eta noren aurka ariko ziren jakin aurretik buruan ziurtasun bakarra zeukatela:
|
|
|
ordu erdiko atsedenaldia futbolean aritzea, euri nahiz elur, txingor nahiz izotz.
|
Beste
batzuek etxean lapurtutako zigarretak trukatuko zituzten lagunekin, eta beste puntako sasi aldera joango ziren erretzera, etxeko gaiztoen zeremonian parte hartzera.
|
|
2015
|
|
|
Amerikako Estatu Batuetara ere heldu ziren Sezesio gerra garaian. Batzuk egoera hartan eroso bizi ziren, baina
|
beste
batzuk etxera itzultzeko gogoa zuten Bigarren Gerra Karlista hastekoa zelako. Abentura batean ia ohartu gabe murgiltzen den talde baten istorioa kontatzen dut.
|
|
|
Pertsona askok parte hartu zuen: batzuek dirua eman zuten gastuak ordaintzeko,
|
beste
batzuek etxeetako eta elizetako ateak ireki zituzten multikopistak kokatzeko, eta banaketa egiteko kotxea utzi zutenak ere ez ziren gutxi izan.
|
|
|
bitartean
|
beste
batzuekin etxera sartzea.
|
|
2017
|
|
|
Herriko karlista nabarmen batzuen salakeriari eskerrak, ezkertiar eta abertzale ezagunen bila jo zuten nafarrek. Haietako zenbait ziren ordurako, baina
|
beste
batzuk etxean harrapatu zituzten, zer gerta zekiekeen sumatu ere gabe.
|
|
2019
|
|
|
Ordura arte gizonen joko zelai berean daudela sentitzen dute, baina bat batean, dena ameskeria zela egiaztatzen dute. Batzuk ez dira ohartzen lanean hasten diren arte; beste batzuek zaplaztekoa ama direnean jasotzen dute;
|
beste
batzuek etxera autoan lagundu dien mutil bati muxu eman ondoren, hura bortizki eskua praken azpitik sartzen hasten zaienean, eta beraiek nahikoa dela esan arren mutilak gelditzeko asmorik ez duela ikusten dutenean eta, umiliatuta, egiten uzten diotenean. Beren buruei ere aitortu gabe bortxaz tratatuak izaten ari direla.
|
|
2020
|
|
|
Hezkuntza ez da transmisioan eragile bakarra. Badira
|
beste
batzuk etxea, komunikabideak... , baina beti aipatzen da haien arteko atomizazioa eta kohesio falta.
|
|
|
Munduaren kontra bakarrik eta isolaturik geundeke (Estatuak, militarrek eta instituzioek soilik salba gintzakete gerra honetan); etsaia, sistema kapitalista, burgesia edota miseriara kondenatzen gaituzten politikariak izatetik urrun, edonon egon litekeelarik: zakarra botatzera sarriegi irteten den auzokidearengan, biziraun ahal izateko ordu bitxietan kalean dabilen gaztearengan edota
|
beste
batzuen etxeak garbitzera joateko goizetan seme alabak bakarrik uzten dituen emakumearengan.
|
|
2021
|
|
|
«Behar duen oro laguntzeko gaude hemen. Etxebizitza galdu duen jendea dago,
|
beste
batzuk etxetik atera behar izan dituzte, etxea bi laba ibaien artean geratu zaien pertsonak daude», zioen goibel. Han janaria eta elikagaiak zituztela eta kaltetuek eskaturikoa banatzen zutela esan zuen ondoren.
|
|
|
Pertsona askok parte hartu zuen: batzuek dirua eman zuten gastuak ordaintzeko,
|
beste
batzuek etxeetako eta elizetako ateak ireki zituzten multikopistak kokatzeko, eta banaketa egiteko kotxea utzi zutenak ere ez ziren gutxi izan.
|
|
2022
|
|
|
Bien bitartean, berdin da Nafarroa urtez urte kiskaltzen bada. Basoetako suteek
|
beste
batzuen etxea, ogibidea, ingurunea… jotzen dituzte eta.
|
|
|
Biharamunean, elizan, meza nagusiaren ondoren ezkonduko gara. Horregatik joan behar dugu
|
beste
batzuen etxeetatik zuk zure lagunekin eta nik nire dontzeilekin. Ezkontza, eguerdian izango da eta gure soineko eta traje berriak eramango ditugu.
|
|
|
Nork bere neurrira egokitzen du arnasaldia: batzuek topagune politiko festiboetan lagun zaharrekin elkartuta,
|
beste
batzuek etxekoekin lasai egoteko tartea eginda, eta zenbaitek furgoneta, hegazkina edo dena delakoa hartu eta oporraldia antolatuta. Nik azkenerako, ez bat ez beste:
|
|
|
Ez ziren ausartzen lurrean etzaten, ziztu bizian zihoazen kamioi alemanak gainetik pasatuko zitzaizkielakoan. Batzuk biraka zebiltzan, zeuden lekutik mugitu gabe, eromenak hartuta bezala;
|
beste
batzuk etxeetan ezkutatzen ziren. Emakume batek petrila gainditu eta ibaira salto egin zuen.
|
|
2023
|
|
|
Lagunekin etxe batera joan gara, eta larunbatean mahai joko askotara jokatu genuen. Mahai joko batzuk guk eraman genituen, baina
|
beste
batzuk etxean bertan zeuden. Besteak beste Trivial jokoa aurkitu genuen.
|
|
|
Batzuek Juliori eta Mertxeri bota zieten errua hasieran, denek ikusi baitzuten haien etxe atarian hasi zirela azaltzen katuak eta handik joan zirela zabaltzen pixkanaka herri guztira, ilaran hasieran, inongo ordenarik gabe gero.
|
Beste
batzuek etxean katuak zituzten herritarrengan utzi nahi izan zuten erantzukizun guztia, beraienak ziren eta hor konpon zitezela. Baina katuen jabeek protesta egin zuten:
|