|
2008
|
|
|
Baina gauzak hala izan balira, ez da ulertzen zer gatik dauzkagun ondoko bikote hauek: sehi>/ haur> edo ondoko
|
beste
adibide hauek: nahi, > gehi, > behi, > lohi, > zohi, > ehun, > mihi, > e.a.
|
|
|
51) ere hala dio: ?
|
beste
adibide hauetan, ostera, argiago ikusten da mugatzaileak subjektuari dagokion funtzioa jasotzen duela?.
|
|
|
|
Beste
adibide hauek Luxio Ugarteren La reconstrucción de la identidad cultural vasca. Oteiza/ Chillida liburutik hartuta daude:
|
|
2021
|
|
|
Batetik, goiko adibide guztietan ikusi dugu leku izen propioei eransten zaiela (t) ar leku horretako pertsona adierazteko; pertsonaren jatorria, alegia. Halakoak dira
|
beste
adibide hauek ere: albaniar, alexandriar, amezketar, andaluziar, andoaindar, arabiar, ataundar, azpeitiar, babiloniar, bergarar, donostiar, egiptoar, errenteriar, erromatar, eskoziar, feniziar, gipuzkoar, holandar, indiar, iparramerikar, irlandar, italiar, lekeitiar, madrildar, oñatiar, otxandiar, palestinar, suediar, tolosar, zarauztar, zornotzar, zuberotar...
|
|
|
41.4.2d Etorri da, bai, perpausean etorri gertaeraren baiezkotasuna nabarmentzeko balio du bai adberbioak; adizki jokatuaren ondoren ageri da hor. Baita
|
beste
adibide hauetan ere: Badator, bai; Ondotxo asko dakit, bai; Tratua halaxe egin nuen gurasoekin, bai, baina gero ez zen harritzekoa izango, institutuan hasita nengoenez, han segitzea COU egiten ere (X. Mendiguren Elizegi).
|
|
|
Azken adibide honetako gertatuk ‘gertatzea’ baino ez du adierazten.
|
Beste
adibide hauetan, ostera, ondoriozko aditza da: Batzuetan, jakina, gehiegizko beroa galdu beharrean gertatzen dira klima hotzetako animaliak ere (Aldasoro); Askotan Jainkoak ontzat ematen du gizakia erasotua gerta dadin (J.
|
|
|
|
Beste
adibide hauetakoak ere datibo hunkituak dira: Laster, eguna izanen da eta neke izanen zaigu herri aitzinetik iragan eta beste aldera iristea, nehork ikusi gabe (Touyarou); Zilegi izan bekit zuri gaztigatzea ezen hasiak direla munduan Valmonten ausentziaz ohartzen (Jon Muñoz).
|
|
|
Bost minutu falta dira azokak ateak ixteko; Datorren astean Parisera joateko asmoa du... Hemen sar daitezke
|
beste
adibide hauek ere: Hala, haiek hiltzeko agindua eman zien Davidek bere mutilei (Elizen arteko Biblia); Alde batetik, adoptatuak beste ezezko bat jasotzeko beldurra du (Berria); Ezbeharra gertatu zenean ezkontzeko eskaria egin gogo zion (Touyarou).
|
|
|
|
Beste
adibide hauetan, berriz, egiazko modu adberbio balioa du nolak eta, beraz, zehar galderak dira mendeko perpausak (ez adierazpenezkoak): Ez dut gogoratzen nola zuen izena hirugarrenak (Hernandez Abaitua); Ez dut gogoratzen nola etorri naizen (M. Etxebarria).
|
|
|
|
Beste
adibide hauetan, ostera, subjektutzat hartu genituzke, hurrenez hurren, Jakesen eta kukuen genitiboak: Jakesen berriz etortzeak ditu denak nahasi (Dirassar); Kukuen kantatzean, euri eta eguzki.
|
|
|
Bi adibide hauetako lehenean lana da isilpean utzi den sintagma erlatibatua; bigarrenean, berriz, gizonek (lanak egin). Sintagma ergatibo erlatibatua dute
|
beste
adibide hauek ere: Altzan jaio ta bataiatua, bertan bizitzen naizena, [len ere zenbait olako festa ikusitako] gizona (Txirrita); Gurdian zirala, ordea, amoarrai prexkua ain ederki jandako nagusia babatean sumindu zitzaion Poliri (Anabitarte); Parisen siñismena galdutako gazte bat sartu zan bere ezagun batzuen etxean (Inza).
|
|
|
Beraz, partitiboa bideratzen duten testuinguruetan (ikus § 18.2.4b) partitiboaren atzizkia har dezake perpaus jokatugabeko aditzak, aipatu bi adibideek erakusten duten bezala. Molde horretakoak dira
|
beste
adibide hauek ere: Orregatik ibilli oizan Oñatiko alderdietan,[...], ezertarako ordurik ez zuala, [non lo egiñik] etzeukala (Agirre); Gaiari buruz, ordea, badago [zer esanik] (Mitxelena).
|
|
|
Lau adibideetan zer izenordaina jan, edan eta jantzi aditzen objektu zuzen gisa interpretatua da, hurrenez hurren.
|
Beste
adibide hauetan, ordea, ezezko ingurumenean delarik, zergatik izenordainaren baliokide gisa hartu behar da: Eztuzu beraz [zer erran eskuararen hitzak falta direla] (Etxeberri Sarakoa); Ezta [zer eska gari zuharrari] (Oihenart).
|
|
|
Aitzitik, bigarrena ongi eratua da; mendeko perpausa ez da kontrol egitura batean sartua, eta, beraz, subjektua ager daiteke. Kontraste bera ikus dezakegu
|
beste
adibide hauetan ere (zehar galdera lehena, erlatibo jokatugabea bigarrena): * Badakit [nork eraman]/ Badaukagu [nork eraman].
|
|
|
Piramide hori diseinatu zuenak, faroiaren arkitektoak; Piramide hori diseinatu zuenak, hots, faraoiaren arkitektoak; Hautagai batzuei, azterketa gainditu dutenei; Hautagai batzuei, zehazki azterketa gainditu dutenei. Mota honetakoak dira
|
beste
adibide hauek ere: Barack Obama, AEBko lehen presidente, Hillary Clintonekin lehiatu zen Alderdi demokrataren hautagai izateko; Lotsagarria da nolako ilarak ikusten diren gaur Everestera, munduko mendirik altuenera igotzeko.
|
|
|
Badira oraindik [lurra zapala den ustea] baztertu ez dutenak; [Etsiko dun ustea] badu berak ere (Orixe); [Euskara Afrikatik datorrelako hipotesia] agertu dute batzuek; [Berandu dabiltzalako susmoa] dut.
|
Beste
adibide hauetan, berriz, perpaus osagarri jokatugabea da izenaren mende dagoena: Alabarengana jiratu, eta ukabila jaso zuen aitak, [alaba jotzeko keinua] eginik (Lertxundi); [Euskara ikasteko erabakia] hartu du.
|
|
|
Zehar galderetan ageri da galde hitza
|
beste
adibide hauetan, betiere adizkiaren ezkerreko gunean: Zer ardura dio beste sasikume honi norekin ibiltzen naizen edo norekin ez naizen ibiltzen (Gonzalez); Ederki dakit nor etorri den eta nor ez den etorri (Alonso).
|
|
|
Baina badator esatean, ‘etorri’ ekintza baietz, gertatuko dela nabarmentzen dugu eta, horrenbestez, ez dago lekurik beste osagai bat nabarmentzeko. Ikus
|
beste
adibide hauek ere: Laguna doa, ez aita; Laguna badoa, aita ez.
|