|
2001
|
|
|
|
Beste
animalia batzuk ere aurkitu zituen Ezpeletakoak, zomorro bitxi bat, ibis bat, txoriak, arrabio bat, makako bat, orein antzeko bat, Elaphurus davidianus izena duena. David-en omenez?
|
|
|
Pertsona batek animalia infektatuak ukitzen baditu edo birusa duen haragia edo esnea irensten badu, intoxikazio bat izan lezake, hots, ahoaren inguruan besikula txikiak agertzea, gaixorik dauden animaliei gertatzen zaien bezala. Hala ere, Bruselak azpimarratzen du birusa batez ere animalia bizietan dagoela, eta pertsona bat haiekin kontaktuan egonez gero izaten den arrisku nagusia dela gaixotasuna
|
beste
animalia batzuei kutsa diezaiekeela, eta gaixotasuna kutsatzeko ahalmen handia dela eraso beharreko arriskua. Batzordeak babes neurri bat hartu du, Erresuma Batuko azienda eta esnekiak Hamabostetara esportatzea debekatuz, baina ezin du bermatu bahitura baino lehen esportatzen diren produktu guztiak osasungarriak izango direnik.
|
|
|
“Barazki saldak seguruenak direla” ziurtatu ondoren, esan du animaliaren muskuluak soilik jan behar direla, giharrak, eta erraiak, hesteak eta bizkarrezurra ahaztu behar direla, eta gomendio horiek ardiei eta zerriei ere aplika dakizkiekeela. Zientzialariak prioien egiturari buruzko ikerketak egin ditu, eta azaldu du oraingoz ez dela hauteman entzefalopatia espongiformea duen oilaskorik, baina ez dela ahaztu behar herrialde askotan oilaskoak
|
beste
animalia batzuen hondakin organikoekin egindako pentsuekin elikatu direla. Proteina prionikoek oso zeregin garrantzitsua izan dute entzefalopatia espongiforme kutsakorraren patologian, hala nola Creutzfeld Jacoben gaixotasuna gizakietan edo behi eroen azienda gaixotasunean, eta zientzialariek aztertzen dute entzefalopatia espongiforme kutsakorrak sortu zituen mekanismoa proteinen egitura tridimentsionalaren aldaketa izan ote zen.
|
|
|
Ondorioz, haragia eta erraiak esterilak izanen dira barruan. Gero, animalia hiltegian hiltzen denean, arrisku berezia dute animalien manipulazioek,
|
beste
animalia batzuen, instalazioen edo langileen kutsadura ekar baitezakete. Nahitaez, prozesuak izan behar du, eta horrek lagundu behar du pertsonentzat arriskutsuak diren mikroorganismoak barreiatzen.
|
|
2002
|
|
|
Hala ere, familiaz hitz egitean bada kontuan hartzen ez den datu bat: egun, familia asko pertsonez eta
|
beste
animalia batzuez osatuak daude. Izan ere, askok etxean dituzten zakur, katu eta abarrak familiako kide gisa onartzen ditu eta eurekin duten portaera ere halakoxea da.
|
|
|
Zerriak
|
beste
animalia batzuei txertatzeak emaitza onak ematen ditu
|
|
|
Gizakientzako elikagaiak Hausnarkarietatik, eskortako hegaztietatik, umetarako ehizatik eta zerrietatik ateratako haragia eta haragia Gibela eta produktu eratorriak Arrain haragia, arrantzako produktuak eta produktu eratorriak Esnea eta esnekiak, gurin gantza barne Mota guztietako animalien olio eta koipeak, nahasteak barne Landare olioak Gizakientzako arrain olioak Frutak Barazkiak Zerealak Pentsuak/ Animalien elikadura Animaliak elikatzeko lehengai guztiak, landare jatorrikoak, landare olioak eta azpiproduktuak barne Pentsu aglomeratzaile gisa erabiltzen diren mineralak Animalia gantzak, esnearenak eta arrautzarenak barne Lurreko animalietatik datozen produktuak: esnea, arrautzak, etab. Arrain olioa Arrainak eta itsasoko
|
beste
animalia batzuk, eta haien produktuak eta azpiproduktuak Pentsu konposatuak, larrugintzako animalientzako pentsuak izan ezik Lagun egiteko animalientzako pentsuak eta arrainentzako pentsuak Animalien erreferentziarik gabe Dioxinen, furanoen, dl PCBen eta beste produktu organokloratu toxiko batzuen efektuak aztertzeko beste zailtasun bat ere badago: ezin dira gizakietara estrapolatu animaliei buruzko laborategiko probetan lortutako emaitzak, ez eta ugaztunak ere.
|
|
|
Nola eduki garbi urmaela Urmael bat mantentzeko lanen artean, garbiketak funtsezko zeregina du. Ezinbestekoa da belar txarrak, landare zimelak, arrainak eta hildako
|
beste
animalia batzuk kentzea. Hazi diren landareak ere inausi egin behar dira.
|
|
|
ZAKURRAK ETA
|
BESTE
ANIMALIA BATZUK
|
|
|
Zakurrak eta
|
beste
animalia batzuk
|
|
2003
|
|
|
Txerramentzako janari bermatua: Taldean mantentzen diren zerri eta zerri gazteak sistema baten bidez elikatuko dira, animalia bakoitzak behar bezala jan ahal izan dezan, nahiz eta janariagatik lehiatzen diren
|
beste
animalia batzuk egon. Bazkari berezia:
|
|
|
Sindrome hori duten pazienteengan isolatutako koronabirusaren gordailua oraindik ezezaguna den arren, zenbait animalia basatiren artean dagoela susmatzen da. Rotterdameko Birologia Institutuko eta Hong Kongeko Queen Mary ospitaleko Mikrobiologia Saileko zientzialari taldeak, Albert Osterhaus jaunak koordinatuta, froga zientifikoak aurkitu dituzte agente patogeno horrek etxeko katuak (Felis domesticus) eta hudoak (Mustela furo) kutsatzen dituela, eta horiek, aldi berean,
|
beste
animalia batzuei kutsatzen dietela. Ikertzaileek azpimarratzen dutenez, SRAS birusak erraz kutsatzen dituen bi haragijale mota direnez, agente patogenoa animalia ugaritan egon daiteke ezkutuan.
|
|
2004
|
|
|
Halaber, aurreratu dute aste honetan 450 txahal sakrifikatuko direla Sunnyseten, besteak beste, EEBrekin kutsatutako animaliaren kume bat. DeHavenek azaldu zuen arreta neurri bat dela, hazkuntza ez baitzegoen behar bezala identifikatuta, eta esan zuen abereak hiltegian sakrifikatuko direla, baina ez direla gizakien elikadura katean sartuko eta ez direla
|
beste
animalia batzuk kontsumitzeko erabiliko. Sunnysideko behiak Washington estatuko koarentenan dauden hiru granjetako batekoak dira.
|
|
|
Nahiz eta onartu ingurumena kutsatuta dagoela, izokin haztegietan eta, jakina, itsas ingurune libreetan, biometaketaren fenomenoa ere kontuan hartu behar da. Animalia basatietan, segur aski, haien lehen estadioetako dietak kutsatzaile horien maila handiak pilatu ez dituzten intsektuak eta
|
beste
animalia batzuk hartzen dituelako, ez da handia haien gantz ehunetan konposatu organokloratuak egotea, baldin eta esposizio akuturik ez badago. Maila handienak animalia zaharrenetan baino ez dira agertzen.
|
|
|
“Vietnamgo kasu hilgarrietatik isolatutako birusa 1997an Hong Kong en eragina izan zuen H5N1aren antzekoa bada, lehendik dauden txertoek beste bat eskuragarri izatea erraztuko dute”, azaldu zuen Dietzek. Osasun erakundearen bozeramaileak erantsi zuen laborategiak birusaren maila molekularra aztertzen ari direla, birusaren jatorriari eta orain hegaztiei eta, agian,
|
beste
animalia batzuei eragiten dieten birusekin duen erlazioari buruzko informazioa lortzeko. Bestalde, Hanoiko Pediatria Institutuko zuzendari Nguyen Thanh Liemek adierazi zuen, txerto posible bat garatzeaz gain, hegazti gripeak eragindako hilkortasun indizea murriztu ahal izango dela, gaixoak kontsultetara garaiz etortzen badira.
|
|
|
Zientzialarien iritziz, arkeologoen lana bikaina da hominidoaren tamaina txikiaren azalpenari dagokionez. “Uharteetako bilakaera oso berezia da, espezieek ez baitiete harrapariei aurre egin behar, eta, beraz, hazteko eta
|
beste
animalia batzuetatik ihes egiteko behar den energia bazter dezakete”, alegatu du Bermúdezek. “Harrigarriena txikitasunerako bilakaera hori giza espezie batean gertatu izana da”, dio.
|
|
2005
|
|
|
05 Larrean, tontorren artean,
|
beste
animalia batzuk daude erasorako prest.
|
|
|
Izatez, zenbait animalia zelomatuk ez daukate gonodukturik, eta metanefridioek eurek betetzen dituzte aldi berean funtzio eskretatzailea eta ugaltzailea.
|
Beste
animalia batzuetan, gonoduktuak eta nefridioak duktu bera konpartitzen dute, irekigune bera erabiliz; horrela itxuratutako egiturari nefromixio esaten zaio.
|
|
|
Horrelakoetan ernalketa kanpokoa edo barrukoa izan daiteke.
|
Beste
animalia batzuetan gorputz barruan garatzen dira arrautzak, oro har obiduktuan; enbrioia hazten den bitartean, elikagaiak arrautzaren bitelotik jasotzen ditu. Animalia horiei obobibiparo esaten zaie.
|
|
|
Sakabanatzen diren animaliak beren kabuz mugi daitezke, hau da, aktiboki, edo agente baten bidez, pasiboki. Agente eragileak, haizea, ur korronteak edo
|
beste
animalia batzuk izan daitezke.
|
|
|
Izan ere, animalia talde batzuek badaukate gorputz barrunberen bat zeloma ez dena, hau da, mesodermoz guztiz inguratuta ez dagoena; animalia horiei pseudozelomatu esaten zaie, eta barrunbeari pseudozele edo pseudozeloma.
|
Beste
animalia batzuek (artropodoek, esaterako) nabarmenki eraldatuta daukate zeloma; daukaten barrunbe horri hemozele esaten zaio. Azkenik, zelomarik gabeko animalia triploblastikoei azelomatu esaten zaie (platihelminteak, nemertinoak).
|
|
|
Mutazioa txakurretan aurkitu zuten, baina ez genetikoki hurbileko senideetan, hala nola katuetan, hartzetan edo mapatxeetan. Horregatik, une honetan gizakien eta zakurren kode genetikoa
|
beste
animalia batzuenarekin konparatzen hasi gara, beste gaixotasun batzuen kausa genetikoen berri izateko. Bestalde, Berge Minassian doktoreak azaldu duenez, ikertzaileek era horretako kode genetikoko errepikapenak dituzten gene batzuk ere aurkitu dituzte.
|
|
|
Alde horretatik, arau berriak neurri osagarriak ezartzen ditu hildako ardi eta ahuntz aziendaren jarraipena egiteko, baita giza-kontsumorako izan ez badira ere. Arauak aukera ematen die estatu kideei borondatezko
|
beste
animalia batzuen jarraipena egiteko, bereziki esnekiak ekoizteko erabiltzen direnena, bertako EET kasuak dituzten herrialdeetatik datozenak, kutsatuta egon daitezkeen pentsuak kontsumitu dituztenak edo EET batekin kutsatuta dauden ametatik datozenak, bai eta behi, ardi eta ahuntzetatik kanpoko beste animalia espezie batzuk ere. Sartzen diren neurrien artean, ardi eta ahuntz animaliei probak egin ondoren hartu behar direnak nabarmentzen dira.
|
|
|
nahikoa da bularreko haurrei esnea ematea transmisiorik izan den egiaztatzeko. Haragiaren kasuan,
|
beste
animalia batzuei haragi hori jatean sortzen da arazoa. Baina kasu horretan, ahuntzak ez zuen gaixotu entzefalopatia espongiforme ahuntzagatik («scrapie» deitzen zaio), behien entzefalopatia espongiformeagatik baizik.
|
|
|
Bere lorategiko aleak behin betiko landatu baino lehen urmaela jarri badu eta behin landaredia ondo finkatuta badu, asko hautatu behar ditu inguruan dituen landareak eta zuhaitzak. Oro har, urmaelak zuhaitzetatik urrun jartzea gomendatzen da; izan ere, urmaelera erortzen diren hostoak deskonposatu egiten dira, eta, ondorioz, gas batzuk askatzen dira, neurri handi batean, arrainentzat eta
|
beste
animalia batzuentzat hilgarriak direnak. Gainera, hostoz betetako urmael batek zainketa gutxi duela ematen du, eta, beraz, kendu egin behar dira.
|
|
|
Motibo klasikoak, esaldiak eta bidaiak ateetan Zein dira ateak apaintzeko arrazoi ohikoenak? Litekeena da marrazki sinpleak izatea, hala nola loreak, txoriak edo
|
beste
animalia batzuk, edo atearen atzean zer dagoen adierazten duten testuak, hala nola “sukaldea” edo “gizona” eta “emakumea” sinboloekin jolasten duten marrazkiak, bainugela seinalatzeko. Baina aldaera kopurua izugarria denez, testuak sartu nahi izanez gero, beste aldean dagoen egonaldia apuntatzea baino askoz gehiago joan daiteke.
|
|
|
Europako Batzordeak txakurrek, katuek edo tratu txarrak jasaten dituzten
|
beste
animalia batzuek Europar Batasunera larruak inportatzea debekatzeko aukera aztertuko du. Hala, Markos Kyprianou Kontsumitzaileen Osasun eta Babeserako komisario europarrak adierazi du tratu ankerra jasan duten animaliengandik lortutako larruak EBn komertzializatzea saihesteko zer neurri aplika daitezkeen ebaluatuko duela.
|
|
|
Zerbait lehenago, 1976an, CIATek erantzukizun eta aintzatespen handia lortu zuen, komunikabideei ohartarazi ondoren izurdeak istripuz hiltzearen arazoa, atuna inguraketa sareekin loreontziekin arrantzatzearen ondorioz. Izan ere, 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, izurdeak, dortokak eta uretako
|
beste
animalia batzuk istripuz harrapatzea arazo handia zen Ekialdeko Pazifikoko ekosistema babesteko. 1998ko otsailean onetsi zen Izurdeak Kontserbatzeko Nazioarteko Programari buruzko Akordioa (PICD) nahitaezkoa zen atxikitako estatuentzat, eta haren helburu nagusia zen istripuz inguraketa sareek (0tik hurbileko balioak lortzeko) harrapatutako izurdeen hilkortasuna murriztea, kontuan hartutako eskualdeko atun harrapaketetan eta antzeko baliabideetan eraginik izan gabe.
|
|
|
Japoniako Tsukuba Unibertsitateko ikertzaile talde batek hondartza batean aurkitu du organismo bat, erdi begetala fotosintesia egiten du, landak bezala eta erdi harraparia algak jaten ditu,
|
beste
animalia batzuk bezala. “Hatena” izena jarri diote, eta japonieraz “misterio” esan nahi du.
|
|
|
Horri esker, gaixotasunari aurre egiteko antigorputzak garatu ahal izan ziren. Ikerketa, gero,
|
beste
animalia batzuetara (saguak, zetazeoak, perrosak) eta, azkenik, Alzheimer bidez hildako pertsonen garunetara eraman zen. Hurrengo urratsa gizaki bizidunen saiakuntza izango da, lehenik pertsona osasuntsuen lagin txiki batean “eragin negatiborik ez duela egiaztatzeko”, eta, gero, “gaixotasunaren lehenengo sintomak detektatu diren” Alzheimer gaixoen kasuan.
|
|
|
XI. Gizakiaren berezko sena edo
|
beste
animalia batzuekin erkide dena, ez da beste zuzenbide mota bat
|
|
2006
|
|
|
Kongo eta Gabonen gizakiak kutsatzeko bidea txinpantze eta gorilen haragia jatea izan da. Primate horiek
|
beste
animalia batzuk kutsatu dituzte, hala nola gau-txoriak, eta hauek birusa eraman bai baina gaixotasuna ez dute garatzen.
|
|
|
Molekula horiek
|
beste
animalia batzuk harrapatzeko eginak daudelako: matxinsaltoak, kakarraldoak, baita saguak ere.
|
|
|
Hala ere, ezin izanen da galarazi basa kimuak agertzea. Hori dela eta, animalia basatiak eta baserriko
|
beste
animalia batzuk elkar ukitzeko probabilitatea, txikia bada ere, posible da, eta horrek beste kontrol neurri batzuk hartzea eskatzen du. Neurri osagarri horietako lehena agerraldi batek kaltetutako animaliak isolatzea da.
|
|
|
– Gure tradizioak halaxe ziok; koioteak ekarri zituela gizakiak gure mundura. Agian koiotearekin azken etapa egin zian gizakiak –barre egin zuten biek–, lehenagoko etapetan
|
beste
animalia batzuek egin zitean gidarena.
|
|
2007
|
|
|
Hori gizakietan lortuz gero, ez litzateke errefusa arazorik egongo, eta, beraz, zelula amen bidezko terapiek ez lukete arazo hori izango.
|
Beste
animalia batzuetan arrakastaz egin badute ere, primateetan ez zuten lortzen aurrera egitea. Mitalipovek, ordea, aldaketa batzuk egin ditu zelula helduaren nukleoa obuluan sartzen den pausoan, eta, dirudienez, asmatu egin du.
|
|
|
Oro har, helburua ez da soilik infekziorako erresistentzia handitzea, baizik eta aziendaren barruko transmisioari aurrea hartzea. Eta hori guztia, nahiz eta bakterio horren prebalentzia, zerrietan ez ezik,
|
beste
animalia batzuetan ere, aldatu egiten den estatu kide batetik bestera. Aldakortasun hori dela eta, adostasuna lortu behar da bakterioa elikagaietara iritsi eta gaixotasunak sor ez ditzan ekintza jarraitua egiteko beharraz.
|
|
|
Duela zazpi urte, Andaluziako Juntak Villamanrique de la Condesa eta El Rocío (Huelva) lotzen dituen landa bidea asfaltatu zuen. Erabaki horrek izugarrizko eragina izan du Doñanako Parke Naturaleko katamotz iberiarraren eta
|
beste
animalia batzuen populazioetan, WWF/ Adenak errepide hori eraisteko eskatu baitu. Talde ekologistaren arabera, Europako Batzordeak kasua Europako Justizia Auzitegira bidali du, uste baitu bide horrek, orduko 140 kilometro baino gehiagora autoz ibiltzera iristen denak, EBko habitatei buruzko zuzentaraua urratzen duela.
|
|
|
Hori dela eta, zientzialarien ustez, horren ikerketak berotze globalari lotutako ozeanoetako aldaketak ulertzeko bidea eman dezake. Txirlez gain, bizitza luzeko
|
beste
animalia batzuk itsas dortokak dira espezie batzuk 180 urtera iristen dira eta itsas triku gorria, 150 eta 200 urte bitartean bizi daitekeena.
|
|
|
“Urteko Naturako Argazkilaria” munduko saririk ospetsuenetako bat da, eta Naturako argazkilari batek jaso dezake. Antolatzaileak, BBC Wildlife aldizkaria eta Londresko Historia Naturaleko Museoa, Shell petrolio enpresaren babesarekin, 1964an hasi ziren, 500 hautagaietako onenak saritzen, hiru ataletan (ugaztunak, hegaztiak eta
|
beste
animalia batzuk). 2007ko edizioan, 78 herrialdetako argazkilarien 32.000 irudi baino gehiago aurkeztu dira, eta “Urteko Naturako Argazkilariaren” bi tituluak eskuratu dituzte.
|
|
2008
|
|
|
Hau da, nola liteke espezie guztien artean nagusi izatera ailegatu izana?
|
Beste
animalia batzuekin konparatuta, besteak beste, fisikoki ahulagoa da; zaldia, tigrea, untxia eta beste antzeko animalia batzuk baino polikiago egiten du laster; bakarrik ezin du hegan egin; elefanteak baino indar gutxiago du; igeri egiten, arrainak baino motelagoa da; hainbat animalia baino txikiagoa da, eta abar.
|
|
|
gizaki guztiek jaiotzetik ondo eta gaizki dagoenaren artean bereizteko duten joera edo sena. Ezaugarri hori
|
beste
animalia batzuekin partekatzen dugu. Moraltasun estrintsekoa edo heteronomoa, berriz, kanpotik datorkigun moraltasuna da.
|
|
|
Alderdi sozialak ere oso interesgarriak dira. Izan ere, ia haurtzaro osoa oihanean
|
beste
animalia batzuekin harremanetan eta bere espeziekoekin kontakturik gabe bizi izan den pertsona baten sozializazioak planteatzen dituen erronkak eta zailtasunak (hitz egitea, trebetasun sozialak, alderdi etikoak, eta abar) askotarikoak dira.
|
|
|
dieta orojalea eta jarduera sexual jarraitua. Lehenengoa
|
beste
animalia batzuekin konpartitutako ezaugarria da. Hala ere, gizakion kasuan, bizirautea erraztu du.
|
|
|
Hebert ohartu zen zati genetiko hori ez dela aldatzen espezie beretan, baina espezie batzuetatik besteetara desberdina dela. Ondorio horretara iristeko, tximeleten eta Kanadako bere etxeko lorategiko polilen sekuentzia genetikoekin esperimentatu zuen, baita AEBko Osasun Institutu Nazionalaren (NIH) GenBank datu basean zerrendatutako
|
beste
animalia batzuekin ere. Ondoren, teknika tradizionalen bidez katalogatutako animalia mota guztiekin egindako zenbait ikerketak berretsi egin dute co1 en sekuentziak erabiltzeko baliozkotasuna.
|
|
|
90eko hamarkadan, Bioteknologiaren Flandesko Institutuko (VIB) eta Ghent eko Unibertsitateko (Belgika) ikertzaileek M2e ren immunitate sistema aktibatzeko gaitasuna handitu zuten, eta molekulari zenbait substantzia kimiko gehitu zizkioten, atxikigarritzat jotzen zirenak. Bere txertoak sagu eta laborategiko
|
beste
animalia batzuekin funtzionatu zuen, eta patentea Acamoni eman zioten. Txerto berria aldez aurretik gorde daiteke, pandemia saihesteko edo herritarrei modu prebentiboan emateko.
|
|
|
Proteina iturria Krill izenarekin ezagutzen dira Australiako uretan oso ugaria den ganba baten antzeko krustazeo txiki baten bankuak. Norvegiako hitz bat da, eta baleen janaria izendatzeko erabiltzen da, haien oinarrizko elikagaia baita, baina
|
beste
animalia batzuena ere bada, hala nola fokena, pinguinoena edo itsas hegaztiena. Elikagai iturri oso altua da proteinetan, eta koipe gutxi du; horietatik, omega gantz azidoak nabarmentzen dira.
|
|
|
Ikerketa berria Shiga toxinatik abiatzen da. E.coli ren anduietako bat da, behi osasuntsuen eta baserriko
|
beste
animalia batzuen hesteetan maiz aurkitzen dena eta noizbehinka beherako edo kolitis hemorragikoa izaten duten kasuekin lotzen dena. Baldintza normaletan, bakterio hori haragira iristen da, manipulazio prozesuan materia fekala kutsatzen delako, eta, ondorioz, haragi xehatua arrisku handienetarikoa da, prozesatze berezitasunengatik.
|
|
|
Esango balute bezala: " denok gara animaliak; animalia askok
|
beste
animalia batzuk jaten dituzte, baina guk ez; gu gorago gaude, kontzientzia daukagu, hobeak gara, eta hargatik ukatzen diogu geure buruari beste animalia horiek beren buruei opa dietena". Horra begetarianismoa espeziearen patriotismo gisa ikusirik.
|
|
|
Izan ere, gure genomaren gene dentsitatea
|
beste
animalia batzuena baino askoz ere txikiagoa da. Konpara ditzagun gizakiaren, euliaren eta bakterioaren genomak.
|
|
2009
|
|
|
Goitik begiratuta, bere orban belzdun oskol gorriak teilatuaren itxura dauka. Eta Mari, euskal mitologiako izaki nagusiaren ohiko transformazioa ei da,
|
beste
animalia batzuekin batera.
|
|
|
Klinika barruan egin behar korrika! Ezin izan du gainerako altzeekin egon, baina bai klinikako
|
beste
animalia batzuekin.
|
|
|
25 altze aske daude parkean
|
beste
animalia batzuekin batera. Euretako batzuk harrapariak.
|
|
|
Zentroko animalia denak euren artean komunikatzen direla esango nuke. Badakite
|
beste
animalia batzuk daudena inguruan, nahiz eta elkarrekin egon ez.
|
|
|
Gaixotasun horien artean dago behien entzefalopatia espongiformea (EEB). EFSAk bere txostenean adierazi zuenez, scrapie edo dardaradun artaldeetatik eratorritako esnea edo elikagaiak erabiltzeak (ardiei eta ahuntzei eragiten dien entzefalopatia) arriskuan jar dezake EETa, bai gizakientzat, bai
|
beste
animalia batzuentzat. Bere irizpenean, EFSAk, zuhurtziaz bada ere, EET hausnarkari txikien esnearen bidez, hau da, ardi eta ahuntzen bidez transmititzeko aukerei buruzko iritziak eguneratzen ditu.
|
|
|
Amebek eragindako infekzioa amebek kutsatutako ura eta elikagaiak irenstean sortzen da. Horiek ez dira ez bakterioak ez birusak, baizik eta protozoo izeneko beste organismo mikroskopiko batzuk, uretan edo lurrean aske bizi daitezkeenak, edo pertsonen eta
|
beste
animalia batzuen parasitoak. Infekzio mota hori ohiko arazoa da garapen bidean dauden herrialdeetan, non higiene baldintzak eskasak diren edo ez.
|
|
|
Gure etxeko edo inguruko zein animaliak eragin dezake alergiarik? txakurra, katua, hamsterra, untxia, zaldia, labezomorroa eta laborategiko
|
beste
animalia batzuk, horien artean, akuriak, arratoiak eta saguak. Horrek esan nahi du, beren etxeetan bizi diren pertsonek ez ezik, alergiak ere izan ditzaketela, beren lanbidearen ondorioz (albaitariak, biologoak edo ikertzaileak) izaki horiekin harremana dutenek ere.
|
|
|
Animalien proteina alergenikoek altzarietan eta arropetan itsasteko ahalmen handia dutelako gertatzen da hori. Etxean zorrozki bizi ez diren
|
beste
animalia batzuen kasuan, zaldia esaterako, alergikoari ere oso zaila gerta dakioke bere konpainia kentzea. Pazienteak onartzen badu, irtenbide bat da senide batek edo zaldiaz arduratzen den beste pertsona batek egitea.
|
|
|
Bestalde, ekorketa sareek hondoko habitata kaltetzen dute. “Sare itogarri bat abandonatzen edo galtzen bada, arrantzan jarrai dezake bakarrik hilez hilabete –eta batzuetan urte–, arrainak eta
|
beste
animalia batzuk hiltzen bereizketarik egin gabe”, eutsi egiten dio txostenari. Tranpak ere “arrantza mamuaren” erantzule garrantzitsuak dira.
|
|
|
Zientzialariek CO2 berotegi efektua eragiten duten gasetako bat finkatzeko gaitasuna aurkitu dute.
|
Beste
animalia batzuek bezala, salpak fitoplanktonez elikatzen dira. Itsas alga txiki horiek, aldi berean, co2 a erabiltzen dute hazteko.
|
|
|
Horrek beste arazo batzuk sortzen ditu, eta ez du laguntzen klima aldaketa murrizten. Zientzialariek jakin dute Antartikako ozeanoan salpa gehiago egoteak zerikusia duela krillaren jaitsierarekin; krustazeo txiki hori oinarrizkoa da baleen dietan, baita
|
beste
animalia batzuena ere, hala nola itsas txakurrak, pinguinoak edo itsas hegaztiak. Bestalde, CSIRO ikerketa erakundeko eta Australiako Hegoaldeko Gales Berriko Unibertsitateko zientzialari australiarrek espedizio bati ekin zioten iaz izaki horiek Australiako ekialdeko kostaldean aztertzeko.
|
|
|
Amerikako Dietetika Elkarteak onartzen du, ondo planteatuta, ez dakartela inolako arriskurik hurrengo pertsonen osasunerako. Hala ere, batzuetan, dietatik kanpo uzten dira oinarrizko elikagaiak ematen dituzten elikagai multzoak, hala nola behitik edo
|
beste
animalia batzuetatik datozen esnekiak (esnea, jogurta, mamia edo gazta), dieta generiko batean kaltzio iturri nagusia. Esnekiak baztertuz gero, kaltzio kantitate handia duten eta eguneroko beharrak bete ditzaketen landare elikagai ugari dago.
|
|
|
MANIPULATZEKO ETA KOZINATZEKO EREMUA Gaina Sukaldearen zati hori, elikagaiak manipulatzeko erabiltzen diren tresnekin batera, janari hondarren, zikinkeriaren eta hezetasunaren iturri garrantzitsua da. Bertan agertzen diren tenperatura altuekin, oso leku erakargarria da intsektuentzat eta izurriteak sortzen dituzten
|
beste
animalia batzuentzat. Horregatik, oso ondo garbitu eta desinfektatu behar da, batez ere iristeko zailak diren izkinak.
|
|
|
Jatorri frantseseko prestakuntza hau ehiza xeheko animaliekin edo zapore biziko
|
beste
animalia batzuekin prestatzen da, beren zukuekin gisatuta.
|
|
|
Oinarrizko karbohidrato horretatik abiatuta, karbohidrato konplexuagoak (almidoiak, zuntzak), proteinak eta koipeak sintetizatzen dira. Horiek guztiak izaki bizidunengana iristen dira landareak eta
|
beste
animalia batzuen haragia jatetik. Elikagai energetikoak Energia askatzen da elikagaien metabolismoan.
|
|
2010
|
|
|
Krustazeo hauek Britainia Handiko laku eta ibaietako intsektuak arriskuan jartzen dituzte, sorgin orratzak (zigopteroak) eta urakarrak (notonektidoak) esaterako, eta horiek desagertzeak, bertako
|
beste
animalia batzuei eragingo lieke, horiek jaten baitituzte.
|
|
|
Pertsona gainerako espezieetatik bereizten duten beste ezaugarri batzuk ere ez zaizkio inondik inora erabakigarriak iruditzen Mosteríni. Esaterako, beste filosofo batzuek esan dutenaren aurka, Mosterínentzat ez da egia niaren kontzientzia berariazkoa dugunik, frogatuta baitago
|
beste
animalia batzuek ere badutela beren buruaren kontzientzia. Hori ispiluaren esperimentuarekin baieztatzen da.
|
|
|
Hauen artean entzima naturalak, mikroorganismoak, parasitoak eta
|
beste
animalia batzuk aipa daitezke:
|
|
|
|
Beste
animalia batzuk: intsektuen, hegaztien eta marraskarien eraginez, ekoizleek diru galerak edukitzeaz gain, elikagaietan mikroorganismoen hazkundeari mesede egiten zaio.
|
|
|
Kataluniako Elikagaien Segurtasunerako Agentziaren (ACSA) datuen arabera, hau da heldu batek hartzen duen artsenikoa: / imgs/ 2010/ 05/ tabla arsenico.jpg Arrainek, krustazeoek, moluskuek eta uretako
|
beste
animalia batzuek gai dira artsenikoa metabolizatzeko eta barruan dimetilarseniko gisa metatzeko, inorganikoak baino toxikotasun txikiagoa duen forma organikoa baita. Artseniko ez organikoaren gutxi gorabeherako irenstea 15 µg/ kg/ aste ingurukoa da, Munduko Osasun Erakundearen Batzordeak (OME) ezarritako balioa baino askoz txikiagoa.
|
|
|
Erraz aurkitzen diren lekuetara joaten diren pertsona guztiek jantzi egokiak eraman lituzkete (kanabera handiko botak, galtzerdi lodiak eta oihal lodiko galtza luzeak) eta botikina, behar den materialarekin. Toxikologiako eta Auzitegi Zientzietako Institutu Nazionalaren telefonoa ere eskura izatea komeni da – – Larrialdi toxikologikoetarako 24 orduetan dago eskuragarri,
|
beste
animalia batzuen hozkada edo ziztadei buruzko informazioa eskatzeko. Ikuspen gutxiko eremu batean, ez da komeni ibilbidea bastoi batekin ikustea.
|
|
2011
|
|
|
Haien lanaren emaitzak benetako saguzarraren ezaugarriekin alderatu behar dituzte. Hori da saguzarrak eta
|
beste
animalia batzuk babesteko beste arrazoi bat. Haiek dira naturaren soluzio teknologikoen erakusle.
|
|
|
iragazita: krustazeko txikiak eta
|
beste
animalia batzuk jaten ditu...
|
|
|
(04:05) Gainera,
|
beste
animalia batzuk heltzen ez diren tokietan
|
|
|
Aldiz, glutatioia organismo bizidun guztietan dagoen eta zelularen oxidazioaren oreka erregulatzen duen molekula bat aplikatzeak lagundu egiten du muda sortzen eta hurrengo larba estadiora igarotzen, harrak kutikula zaharra degradatzen eta handik bereizten laguntzen baitu. Oraingoz emaitzak C. elegans zizarean bakarrik frogatu diren arren, azterketa honetako aurkikuntzak giza azala eta
|
beste
animalia batzuk berritzeko, larruazaleko minbiziak tratatzeko eta larruazaleko beste gaitz batzuk ikertzeko oinarri izan daitezke.
|
|
|
Animalia horiek agente patogenoen eramaileak izan daitezke, etxeko
|
beste
animalia batzuei edo pertsonei transmititzen dietenak.
|
|
|
holacomovai Azken urteotan, basurdeen “inbasioa” izan da Bartzelona edo Madril bezalako hirietako hiriguneetan. Horrek egoera berrietara garamatza, ez bakarrik ondasun publiko eta pribatuei eragiten dizkieten kalteengatik eta istripu arriskuengatik, baizik eta etxeko
|
beste
animalia batzuei eta are pertsonei eritasunak transmititzeko arriskua areagotzen duelako. Hiri inguruetan, basurdeek bi abantaila dituzte.
|
|
|
Poloetako patogeno nagusiak Salmonella enteritidis. Aziendaren, eskortako hegaztien eta ur beroko
|
beste
animalia batzuen heste traktuan aurki daiteke. Aldaera hori bakterioaren ia 2.000 espezieetako bat besterik ez da, eta, askotan, hegaztiekin eta arrautzekin lotzen da.
|
|
|
Hezkuntza eta prebentzioa Baina gurasoen zalantza nagusia animaliak haurrari eraso egiteko arriskua da. Maskota
|
beste
animalia batzuei erraz erasotzen dien txakur oldarkorregia denean, albaitariarekin edo entrenatzaile aditu batekin kontsulta daiteke, baina sendabiderik jartzen ez badu, ez du etxean geratu behar. Zalantzarik gabe, funtsezkoa da ordenarik oinarrizkoena onartzen jakitea, eta, eskatzen zaionean, geldi geratzea.
|
|
|
Irudi «bakar eta errepikaezinak» bilatzen dituen saria Irudia: Hui Yu Kim Veolia Environnement Wildlife Photographer of the Year 1964an hasi zen, 500 hautagairik onenak saritzeko hiru ataletan (ugaztunak, hegaztiak eta
|
beste
animalia batzuk). 47 edizio honetan, 40.000 lan inguru aurkeztu dira 17 kategoriatarako.
|
|
|
Pertsona entrenatu batek kontrolatu ahal du tigrearen sen hori, baina etengabe adi egon litzateke, inoiz ere arreta galdu gabe; eta inor ez da gai horrela bizitzeko, edo inork ez du horrela bizi nahi, ezta?
|
Beste
animalia batzuk otzantzea interesgarria izan daiteke, baina tigrea. Ez du merezi, gure eta bere muga naturalak kontuan hartzen baldin baditugu.
|
|
2012
|
|
|
Ni sartu eta berehala, behorra altxatu egin zen bere zerriatik, eta hurbilduz, eskuak eta aurpegia arretaz aztertu ondoren, mespretxu handiko begiratua egin zidan; gero, zaldiarengana jiratuz, yahoo hitza entzun nien beren artean sarri errepikatzen; hitz haren esanahia ezin nuen orduan ulertu, nahiz eta ahoskatzen ikasi nuen lehenengoa izan; baina laster informatu ninduten hobeto, nire amaigabeko atsekaberako; zeren eta zaldiak, bere buruaz keinu eginez eta bidean egin zuen bezalaxe hhuun, hhuun hitza errepikatuz, ni bere ondora joatea nahi zuela ulertzen nuena?, patio antzeko leku batera eraman baininduen, non beste eraikin bat baitzegoen, etxetik halako tarte batera. Hara sartu ginen, eta lehorreratu ondoren lehenengo aurkitu nituen izaki higuingarri haietako hiru ikusi nituen; sustraiak jaten ari ziren, eta
|
beste
animalia batzuen haragia, asto eta txakurrena zela ohartu nintzena gero, baita noizean behin istripuz edo gaitzez akabatutako behiren batena ere. Guztiak lepotik lotuta zeuden zume sendoz habe bati; aurreko atzaparren artean eusten zioten janariari, eta haginez zatikatzen.
|
|
|
Ordura arte isilean gordea nuen jantziarena, neure burua ahal zen guztia bereizteko yahooen enda madarikatu hartatik; baina orduan konturatu nintzen alferrikakoa zela hala jarraitzea. Gainera, jantziak eta oinetakoak laster izango nituela higatuta pentsatzen nuen, menstuta baitzeuden jadanik, eta yahooen edo
|
beste
animaliaren batzuen larruz egindako asmakizunen batez ordezkatu nituela; orduan, jakin egingo zen nire sekretu osoa; beraz, esan nion ugazabari nire sorterrian nire espeziekoek beti estaltzen zituztela gorputzak trebetasunez landutako zenbait animaliaren larruz, bai lotsaz bai eguraldiaren gorabeheretatik, hotz nahiz berotik, babesteko; eta neuri zegokidanez, horren froga berehala emango niola, h... Nik esandako guztia oso arraroa zela aitortu zidan, azken zatia batez ere; ezin baitzuen ulertu zergatik erakutsi behar zigun Naturak berak emandakoa ezkutatzen; ez bera ezta etxekoak ere ez zirela gorputzeko ezein parteren lotsa, baina, edonola ere, nik nahi nuena egin nezakeela.
|
|
|
Egun batean ausartu nintzaion esatera Europa eta munduaren gainerakoarekiko agertzen zuen mespretxuak ez zuela ematen bat haren aparteko adimen kualitateekin, berauetan maisu baitzen; zentzua ez dela gorputzaren tamainarekin hazten: alderantziz, gure herrian ohartzen ginenez, gehienetan pertsonarik garaienak zirela gutxien zutenak;
|
beste
animalia batzuen artean ere, erleek eta inurriek espezie handiago asko baino langileago, iaioago eta zoliagoak direlako ospea dutela; eta nik neuk ere, berak hain gutxitzat hartzen ninduen arren, Maiestateari zerbitzu aipagarriren bat egiteko beste bizitzea espero nuela. Arretaz entzun zidan Erregeak, eta ordura artean inoiz izan zuena baino iritzi hobea izaten hasi zen nitaz.
|
|
|
Baieztapen horren arrazoia berak orduan zeukan yahoo miragarri batengan omen zetzan (nitaz ari zen), gehienentzat entzunez ezaguna, eta askok ikusia ere bai. Lehenengo aldiz nola ikusi ninduen kontatu zien orduan,
|
beste
animalia batzuen larru eta ilezko osakin artifizialez guztiz estalia nuelarik gorputza; neure hizkuntza berezian mintzatzen nintzela eta oso ongi ikasi nuela beraiena; hara eraman ninduten gorabeherak azaldu nizkiola; estalkirik gabe ikusi ninduenean, yahoo hutsa nintzela oso osorik, kolore zuriagoa, ile gutxiago eta azazkal motzagoak baldin banituen ere. Gaineratu zuen nola konbentzitu nahi izan nuen, neure sorterrian eta beste batzuetan yahooak zirela animalia arrazional eta nagusiak, eta houyhnhnmak zerbitzariak; niregan yahooen tasun guztiak nabaritzen zituela, adimen izpiren batez pixka bat zibilizatuagoa izan arren, baina halere houyhnhnm arrazakoen azpitik nengoela honetan, beren herriko yahooak nire azpitik zeuden bezalaxe; beste gauza batzuen artean, houyhnhnmak, gazteak ziren bitartean, irentzeko genuen ohitura aipatu nuela, otzanago bihurtzeko egiten omen zena; ebaketa erraza eta arriskugabea zela; ez dela lotsagarria animaliengandik jakinduria ikastea, lan zaletasuna inurriak irakasten baitu eta eraikuntza enarak (horrela itzultzen dut lyhannh hitza, nahiz eta askoz hegazti handiagoa izan).
|
|
|
Kasu ospetsuena Creutzfeldt Jakob-en gaixotasunaren bariante berria da (behi eroen gaixotasuna). Jatorria
|
beste
animalia batzuen gorpuzkiak zituzten pentsuekin elikatutako behiak omen dira. Horrela, nahiz eta prioiak espresuki gehituak ez izan, behien elikaduran osagai horiek sartuta gizon emakumeenganako kutsadura bideratuko litzateke.
|
|
|
etorri, eseri edo geldi egon. Sozializazio egokia oso garrantzitsua da txakurra pertsonekin eta
|
beste
animalia batzuekin harremanak izaten eta espazioa partekatzen jakin dezan. Eta hala bada ere, haurraren eta txakurraren arteko harremana beti heldu batek gainbegiratu behar du.
|
|
|
Gogoan izan behar da txakurra animalia soziala dela, eta ez bakarrik bizi den familiarekin, baita inguruan dituen txakurrekin ere. Zakurraren gorputzak jariatzen dituen partikula usaintsu txiki txikiak, usaina deritzenak,
|
beste
animalia batzuekin komunikatzeko erabiltzen ditu txakurrak, eta, aldi berean, txakurraren presentziaren berri ematen dute. Konposatu kimiko lurrunkor horiek bakarrak dira animalia bakoitzean:
|
|
|
Arkakuso ziztadak azkura duten animaliei eragiten die, batez ere ziztadari alergia dioten animaliei, eta txakurrak arkakuso kopuru handia badu, anemia sor daiteke. Infektatutako animalia batek tratamendurik jasotzen ez badu, kutsadura iturri bihurtzen da
|
beste
animalia batzuentzat eta hurbileko pertsonentzat. Dermatitisa Arkakuso ziztaden ondorioetako bat DAPP da:
|
|
|
Txakurra txakurkume bat denean hasten da sozializazio prozesu egokia. Lau aste bete arte amarekin eta anai arrebekin harremanak izatea funtsezkoa da bere kideekin harremanak izaten eta
|
beste
animalia batzuekin tolerantea izaten ikasteko. Txakurra gizarteratzearen garrantzia Txakurra etxean dagoenean, sozializazio prozesuak aurrera jarraitu behar du.
|
|
|
Animalia bat iristen bada etxera, txakurra ondo sozializatuta badago, beste batek baino hobeto bereganatuko du protagonismoa. Sozializazio egokia oso garrantzitsua da txakurra pertsonekin eta
|
beste
animalia batzuekin harremanak izaten eta espazioa partekatzen jakin dezan. Hala ere, haurraren eta txakurraren arteko harremana beti heldu batek gainbegiratuko du.
|
|
|
funtsezkoa harrak saihesteko Apopilo, zizare eta kementsu horiek gure maskotaren hestea baimenik gabe okupatzeko hainbat bide ezagutzen dituzte. Hesteetako parasitoek txakurra infektatzen dute, aurrez kutsatutako
|
beste
animalia batzuen gorotzekin kontaktuan jartzen denean. Zaindu behar da txakurra ez dadila hurbildu edo beste batzuen gorotzak irentsi aire zabaleko ibilaldietan.
|
|
|
Txakurkumearen sozializazio aldia (3 eta 12 aste bitartean) funtsezkoa da txakurra orekatua izan dadin. Manuel Lázaro albaitariaren arabera, “txakurkumeak gauza gehiago ikasi eta egoera berrietara ohitu behar duen unea da, hala nola, hiltzen denean agresibitatea kontrolatzea,
|
beste
animalia batzuekin bizitzea edo zaratei beldurrik ez izatea”. Txakurraren portaera arazoak atzeman ondoren, kasuen %80an oinarrizko lau terapiaren bidez konpontzen dira:
|
|
|
muskulatura gogorra, alderdi ahaltsu eta sendoa, atletismoko egitura, bizkortasuna, indarra eta erresistentzia, eta izaera eta balio handia. Zakurrak oldarkorrak badira edo pertsonei edo
|
beste
animalia batzuei eraso egin badiete, “arriskutsuak izan daitezke”. Zein baldintza ezartzen ditu legeak arriskutsua izan daitekeen txakur baten jabe izateko?
|
|
|
Gaur egun, munduko oilasko erraiak urtean bi milioi tona inguru ekoizten ditu, azken hamar urteetan %77 gehiago. Oilaskoak, lehen pikorrez elikatzen ziren eta baserrietan hazten ziren
|
beste
animalia batzuekin batera; orain, berriz, intentsiboki hazi dira, errendimendu handiagoa lortzeko eta eskaria modu onean asetzeko. Ekoizpen mota horri abeltzaintza intentsibo industrializatua deitzen zaio, eta azkar hazteko eta hainbat eremu geografikotan erraz ezartzeko modua da.
|
|
|
Animaliak garraiatzen dituzten bidaiariek hartu dute haien ardura, eta edozein gorabeheraren erantzukizuna hartu dute. Kaxa bakoitzean animalia bakarra eraman daiteke, hegaztien edo tamaina txikiko
|
beste
animalia batzuen kasuan izan ezik. Bi animalia bakarrik onartuko dira hegazkinaren kabinan, hegaldi berean.
|
|
|
Zakurra hezten den tokian estimuluak ahalik eta gehien murrizten saiatu behar dugu, erraz entretenituko baita. Oso zakur erreaktiboak dira, eta, zarata baten aurrean,
|
beste
animalia batzuk edo pertsona ezezagunak egotea, deskontzentratu eta urduri jartzen dira. Hiperaktibitatea zigortu ordez, haren portaera lasaia saritu behar da.
|
|
|
Osasun mental orekatua duen txakur batek ez du portaera arazorik, familiarekin eta
|
beste
animalia batzuekin bizikidetza normala eragozten duenik.
|
|
|
Ondo sozializatutako txakur bat zoriontsua da eta erabat egokituta dago bere ingurunera Bestalde, txakurrak familia jakin batekin bizitzen ikasi behar du. Familia hori haurrek, adinekoek eta
|
beste
animalia batzuek osatzen dute. Azken batean, bizi behar duen giza ingurunera egokitzeko ahalegin handia egin behar du txakurrak.
|
|
|
Miguel Ibáñezek, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Albaitaritza Fakultateko irakasleak eta animalien portaeran adituak, azaldu du txakur bat erabat egon dadin sozializazioa, “ondo hezita egon behar du, ongizate fisiko zein mentalaz gozatu, eta oinarrizko portaera arau batzuk betetzeko gai izan behar du, jabeek kontrola dezaten”. 4 Txakurra
|
beste
animalia batzuekin modu egokian erlazionatzen da Txakurra tentsiorik gabe eta beste animalia batzuekin, dela espezie berekoak, dela bestekoak, harremanak izateak adierazten du ondo sozializatutako animalia dela. Txakur bat beste txakur batekin edo katu batekin bizi bada, bizikidetzak ez du zertan desegokia izan.
|