|
2000
|
|
|
Bestetik, amaren pertsonaiaren bidez antzerki poetiko batean murgilduko gara, non sinbolo eta ikus jokoek izugarrizko garrantzia hartuko duten; hala nola, argazkiek, diapositibek, dantzak, abestiek...
|
Euskararen
historiaren alde tragikoa azaleratu arren, ez diote umoreari muzin egiten. Umore tonua txertatzeko, estatubatuar bikotea dago.
|
|
|
|
Euskararen
legean aipatzen da euskalkiaren garrantzia beti ere euskara batuaren kaltetan ez doanean, euskara batua delako Euskal Autonomi Erkidegoko hizkuntz ofizial amankomuna, eta hitz egiten den lekuetan zaindu egin behar direla. Lege batek hori baino askoz gehiago ezin du eman seguruenik, baina bidea ematen du legeak, adibidez mahai honetan aipatu ditugun guztiak aurrera eramateko eta gehiago ere bai.
|
|
|
|
Euskararen
normalizazioan garrantzi handia ematen zaio euskalkiari. Orain arte egindako plangintza, lege, egitasmo eta abarretan legean, Euskara Biziberritzeko Planean, Kontseiluaren Plan Estrategikoan, hezkuntza legeak... eman al zaio euskalkiaren gaiari behar duen garrantzia?
|
|
|
|
Euskararen
legea 82koa da, Euskaltzaindiak Arantzazuko kongresua 68an egin zuen. 68tik 79rako tarte horretan borroka nagusi izan zen eta 1978an Bergaran egindako kongresuan, ortografia, deklinabidea, aditz laguntzaileaz emandako arauak, testuetan betetzen ziren aztertzea zen gai nagusia.
|
|
|
|
Euskararen
arazoarengatik ederto larrutu naute beti. Nik ez dut hitz egiten, baina euskara ulertzen dut; euskaraz ez didate ziririk sartuko.
|
|
|
Sorrera honetan Juan San Martin, Bittor Kapanaga, Jabier Zubiaurre, Jose Luis Ugarteburu, Jose Antonio Eizagirre eta beste askorekin batera Imanol ere protagonistetariko bat izan zen.
|
Euskararen
eta euskal kulturgintzan lan egiteak arrisku bat baino gehiago esan nahi zuen garai hartan, euskararekin eta euskal herriarekin zerikusia zuen guztia ezkutuan egin beharra zegoen; horren erakusgarri, esate baterako, Yon Etxaidek 1955ean euskal literaturaz emandako hitzaldia Egotxiagako pagadian izatea.
|
|
|
Eskolarteko lehiaketa Donostiako
|
Euskararen
Udal Patronatuak sortu zuen, Xabier Arregiren garaian. Lehenengo deialdia 1990ean egin zitzaien Donostiako eskola guztiei, komikia, olerkia, ipuina eta bertso sariak martxan jarriz.
|
|
|
Ikasle Abertzaleak taldeak Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) errektorearen dimisioa eskatu du, besteak beste, orain arte euskararen inguruan erakutsitako jarrerarengatik. Errektorearen azken erabakia urtero ikasleek antolatzen duten
|
Euskararen
Eguna debekatzea izan da, hainbeste jaik unibertsitateari" itxura txarra" ematen diotela argudiatuz. Nolanahi ere, Euskararen Eguna ospatu zen pasa den ostiralean, eta sinadura bilketa egin zen" benetako hizkuntza plangintzaren alde".
|
|
|
Errektorearen azken erabakia urtero ikasleek antolatzen duten Euskararen Eguna debekatzea izan da, hainbeste jaik unibertsitateari" itxura txarra" ematen diotela argudiatuz. Nolanahi ere,
|
Euskararen
Eguna ospatu zen pasa den ostiralean, eta sinadura bilketa egin zen" benetako hizkuntza plangintzaren alde".
|
|
|
Ikastaroei dagokionez, guztira 12 izango dira: Vigotskiren konstruktibismoa, Informatika Haur eta Lehen Hezkuntzan, Internet, Afektibitatea eta Sexu Hezkuntza, Plastika, Musika, Hezkuntza Berezia,
|
Euskararen
sustapena Bigarren Hezkuntzan, Ingelesa, Lanbide Heziketa, Atxikimendua eta Jolasak. Arratsaldeetan, aldiz, hainbat gairen inguruko hitzaldiak, aurkezpenak eta eztabaida saioak izango dira aukeran.
|
|
|
|
Euskararen
ofizialtasunaren aldeko martxak arazoak izan zituen Nafarroa igarotzerakoan. Espainiako Gobernuak Nafarroan duen ordezkariak, Francisco Javier Ansuategik, Lesaka eta Bera arteko etapa debekatu zuen, legez kanpokoa zela argudiatuz.
|
|
|
Bere bizitza erdia AEKri eskaini dio, 17 urterekin hasi zen AEKn eta bertan jarraitzen du gaur egun, 19 urte geroago. Eusko Autonomia Erkidegoko
|
Euskararen
Aholku Batzordeko kide da; batzorde honetan, euskararen geroratzearen ataleko batzordeburu ere bada. UEUko kide eta Barakaldoko Sasiburu euskara taldeko kide.
|
|
|
UEUn ere aritu izan da irakasle gisa. Euskal Autonomi Erkidegoko
|
Euskararen
Aholku Batzordeko kide ere bada gaur egun. 1986tik aurrera, Eusko Jaurlaritzako Herri Administrazioetako hizkuntz plangintzan aritu zen lanean eta 1996ko urtarriletik aurrera Helduen Alfabetatze eta Berreuskalduntzeko Erakundearen zuzendari zereginean ari da.
|
|
|
Guk mementuan ez dugu eskakizun hori egiten.
|
Euskararen
alorrean bai, ordea.
|
|
|
|
Euskararen
erabilera bultzatzearren egin beharreko jauzia duela bi urte egin zuten, euskara hutsean emititzea erabaki zutenean, lekeitiarrez batez ere. 8.000 inguru biztanle dituen Lekeition gutxi dira euskaraz ez dakitenak.
|
|
|
Adostasun erabatekorik ez da egongo, baina bien bitartean berbakera mota guztiak zehaztu eta zein bere lekuan erabiliz gero ez da gutxi izango.
|
Euskararen
beraren aberastasunaren seinale, euskara bera osasuntsu dagoenaren ondorio.
|
|
|
|
Euskararen
eta euskal kulturaren inguruan aritzen diren erakunde gehienek kultur euskarrien eboluzio eta inplementazioa bizi izan dituzte eta askotan esfortzu handiak egin behar izan dira egoera berriek eskatzen zuten mentalitate aldaketak eman ahal izateko. Gainera, gero eta gauza gutxiago dago denboran zehar irauten duena, hau da, informazioaren munduan goizeko 8retan emandako berria eguerdirako askotan berri zahar bihurtu da edota irakaskuntzan, aurten argitara emandako testu-liburu batek datorren urterako eranskin batzuk behar ditu eguneratuta mantentzeko.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren
|
Euskararen
Legeak 15 urte bete zituenean Eusko Ikaskuntzak gaia aztertu zuen eta Riev ek (Nazioarteko Eusko Ikaskuntzen Aldizkaria) dossier bat argitaratu du gaiaren inguruan" 15 años de la Ley del Euskara en la Educacion, Administracion y Medios de Comunicacion" titulupean. Gregorio Monrealen sarrerako testuaren ondoren, Pedro Migel Etxenikek Legearen defentsan eginiko hitzaldia jasotzen da.
|
|
|
Edorta Cobreros eta Iñaki Agirreazkuenagak gaiaren inguruko hausnarketa egin eta gero, Mikel Zalbidek hezkuntza mundua du hizpide eta Josu Iñaki Erkorekak, ostera, administrazioaren esparrua aztertzen du. Amaitzeko, Javier Diaz Nocik
|
Euskararen
Legeak komunikabideetan izan duen eraginaz dihardu
|
|
|
Alboan dugun grafikoan, euskararen egoera agertzen da.
|
Euskararen
galera da. Familia transmisioa eten da.
|
|
|
Sarrera egin eta testuingurua azaldu ondoren, azterketari Pasaiako aktibitate ekonomikoaren inguruko atalak ematen dio hasiera.
|
Euskararen
historia markatu duen elementua izan baita portua eta honek erakarri dituen atzerritarak
|
|
|
|
Euskararen
batasuna zela eta ez zela hainbat adierazpen eta iritzi jaso zituen Z. ARGIAk, beti ere Euskal Jaiez, sagardoz eta nazioarteko gaiez inguraturik.
|
|
|
Euskal Departamenduari bai!
|
Euskararen
Ofizialtasunari Bai!". Ekimenak abertzaleen mugimendutik kanpoko sustenguarekin kontatzen duen arren, Euskal Departamenduaren aldeko Urriaren 9 izeneko plataformak alderdi abertzaleez kanpoko taldeak biltzen dituena ez du kanpainan esku hartuko.
|
|
|
|
Euskararen
Legea onartu zenean, erakundeek euren erantzuna ematen hasi behar izan zuten funtzionarioak euskaldunduz. Une horretan Zuzendaritza izango zenaren lehenengo zelula sortu zen Lehendakaritzaren barruan.
|
|
|
Hori egingo da hain zuzen Donostiako Bagera elkarteak antolatu duen hitzaldi sortan. Azaroaren 6an hasi eta azaroaren 28a bitarte,"
|
Euskararen
bizitza gure esku" lelopean, Emilio Lopez Adan, Arantxa Ugartetxea eta Xabier Mendiguren Bereziartuk, besteak beste, eskainiko dituzte hitzaldiak. Halaber," Besteei erantzunez osatu" ekitaldia egingo dute azaroaren 25ean Ikasbide kultur elkartean.
|
|
|
Ikusi bertzerik ez agintarien adierazpenak, euskararen erabilpena murrizteko proiektuak, euskaldunoi euskaraz bizitzeko eskubideak ukatzea, euskarazko lanentzako laguntza ttikitzea. (...)
|
Euskararen
izena zikindu ere bai, ez dakitenendako bereiztale gertatzen dela erranez. Kanpoko hizkuntz eta jendeekin parekatu nahi gaituzte, euskara jakiteari frantsesa edo ingelesa jakiteari hainbertzeko meritua ezagutu.
|
|
|
Baina uste oker horrek, bere aburuz, norberaren euskaran konfiantza galtzera, eta gurasoen eta seme alaben arteko hizkuntza loturaren etenera, hots, hizkuntza sena garatua ez izatera eraman gaitu. Honetaz guztiaz dihardu"
|
Euskararen
sendabelarrak" saioak, non, besteak beste, Zuazok islatzen dituen gaur egun darabilgun euskarak dauzkan zenbait akats," Marteko" hizkera, euskara sasiletratua eta orotariko euskara bezala izendatzen dituen ataletan bereiziz.
|
|
|
Horiek keriak dira, aje latzak nahi bada, baina badago aldekotasunik, aurrera egiteko lehengaia.
|
Euskararen
legearen aldaketa eskatzeko antolatu sinadura kanpainak eta berritan Iruñean izandako manifestazioak agerian uzten dute euskararen aldeko gizarte komunikazio sare ikaragarria dugula. Euskarri eta baliabide oso gutxirekin burutu dira bi ekimen hauek, baina euskararen onarpen ofizialaren aldarrikapenean arloz arloko kezkak jasota ikusiz gizarte komunikazio sareak bere indarrak askatu dituenean euskalgintzako taldeak izan dira emaitzekin harritu diren lehenengoak.
|
|
|
unibertsitate eta hezkuntza egituretako partaide zenbaiten jarrera litzateke horren adibide argigarria.
|
Euskararen
edozein aurrerapena arrisku politiko bezala ikusten dutenak ez ditut aipatu, hor daude betidanik, ez dira berriak.
|
|
|
Inolako espanturik gabe, biztanleak eta iritzi publikoa euskararen eta euskaldunen aurka jartzea da helburu zuzena.
|
Euskararen
Legearen edukin txiki horiek murriztu nahi dira eta Iruñerriko udaletan euskararen mesedean onetsi diren ordenantzak ezabatu nahi dira, udalen autonomiari muzin eginez.
|
|
|
Nafarroako euskararen aldeko taldeen artean elkargunea bilatu beharra dago; irekia, inork manipulatu gabea, araubide jakin batzuen legez funtzionatu eta erabakiak hartuko dituena. Lehen dimititu zuen
|
Euskararen
Kontseilu eta orain ezabatu den Hizkuntza Politika Zuzendaritzaren hutsuneak betetzeko, neurri batean bederen, eta Euskal munduaren barnerako eta kanporako erreferentzia eta gida izateko. Euskal komunitatearen ordezkaritza honek noski, txukun eta zarpailkeriarik gabe agertu eta jokatu behar du.
|
|
|
|
Euskararen
berreskurapena kultur proiektu bat dela argi eduki eta azaldu egin behar da, ez hitzez bakarrik baizik eta eguneroko ekintzekin ere bai. Kultur proiektu garrantzitsua gizabanakoari zuzendua, bere euskalduntasunetik pertsona osatua, jasoa, gure garaian integratua eta. finean. zoriontsuagoa izateko bideratua.
|
|
|
Gutun horren inguruan,
|
Euskararen
ostarteak liburuaren 55 orrialdeetan eman nituen zenbait xehetasun, iritzi eta adierazpenetan oinarriturik.
|
|
|
Gainera, hori adieraztean,
|
Euskararen
ostarteak (1998) deritzan nire liburua ere aipatzen du. Baina ezer ulertu ote zuen?
|
|
|
Baina oroigarriagoa dugu oraindik Unesco erakundearen L, emploi des lan gues vernaculaires dans l, enseignement (1953), guztiontzat hain gomendagarria dena. Horiek guztiak kontuan harturik idatzi nuen
|
Euskararen
ostarteak liburuko lehen partean VI. kapitulua (ikus 60 orrialdeak). Nire liburu honen aipamen soilak ez du ezertarako balio, bertan agertzen nuena ulertu ezik.
|
|
|
EUSKO JAURLARITZA:
|
Euskararen
borroka (Oinarrizko inkesta bat: ezagutza, erabilera, jarrerak) Vitoria Gasteiz, 1983.
|
|
|
EUSKO JAURLARITZA:
|
Euskararen
politikarako oinarriak. Vitoria Gasteiz, 1983.
|
|
|
HERRI ARDURALITZAREN EUSKAL ERAKUNDEA INSTITUTO VASCO DE ADMINISTRACIÓN PÚBLICA:
|
Euskararen
Lege araubideari buruzko Jardunaldiak. Jornadas sobre el régimen jurídico del euskara.
|
|
|
–La oficialidad del Euskara en Navarra?.
|
Euskararen
Lege araubideari buruzko jardunaldiak. Jornadas sobre el régimen jurídico del Euskara, pp. 115 Oñati, 1990.
|
|
|
SAN MARTÍN, Juan:
|
Euskararen
ostarteak. Donostia, 1998.
|
|
|
TORREALDAI, Joan Mari: ?
|
Euskararen
zapalkuntza()?. Jakin, 5 orr.
|
|
|
VILLASANTE, Fr. Luis:
|
Euskararen
auziaz. Donostia, 1988.
|
|
|
ZENBAIT EGILE:
|
Euskararen
soziolinguistika. Jakin, 42 zenb. Donostia, 1987.
|
|
|
Euskararen alderako argudioak erabiltzeko, uste dut on zaigula euskarak historian zehar izan dituen gorabeherak ezagutzea. Asmo horrekin egin nuen
|
Euskararen
ostarteak (1998) deritzan liburua, gure iragana era orokorrean agertuz.
|
|
|
Eta arestian aipatu dudanak, honen 247 eta 265 orrialdeetan dioena du lekuko. Une honetan, esan beharra dut,
|
Euskararen
ostarteak inprimategian zela lortu nuela aipatzen dudan liburu hau eta gehigarrizko zati bat denboraz igorri nuela inprimategira, baina zoritxarrez, argitaratzailearen axolagabetasunagatik, kanpoan gelditu zela.
|
|
|
|
Euskararen
sustraiak preindoeuroparrak izanik, gutxienez duela lau bost mila urte Eneolitos garaitik harat jarri beharrekoak ditugu, gizona ehiza, arrantza eta abelzaintzatik bizi zen garaian noski. Eta horren arabera, Pirinio mendi hegalen bi alderdiak zituen bizileku.
|
|
|
|
Euskararen
ostarteak (1998) izenburuz agertu nuen liburuan agiririk aski ematen nuen nafar euskarari buruz, eta legezko zait haietako batzuk gogoratzea, oraingo liburu honetatik euskaldunek jakin ditzaten.
|
|
|
Erabilera Sozialaren eta Komunikabideen esparruko batzordeari dagozkion gaien artean, Nafarroako 18/ 1986
|
Euskararen
Foru Legeak bere 27 artikuluan dioena hau da: –Administrazio Publikoek bultzatuko dute euskararen mailaz mailako presentzia komunikabide sozial publiko eta pribatuetan.
|
|
|
|
Euskararen
etorkizunari begira, itxaropen zoriontsua ezbairik gabe. Zer asmo ederra, asmo hutsa erdi ustela ez balitz.
|
|
|
|
Euskararen
Legeak markatutako helburu hori ahalik eta hobekien bete ahal izateko, Gobernuak Irratien FM frekuentzia berrien banaketarako deia egin baino lehen, Kontseiluaren gehiengoak eskatutako ohiz kanpoko bilera batean, Kontseilukoek Nafarroako Lehendakari jaunari eskatu zioten Iruñerrirako deialdi bikoitza egin zezala, gaztelaniazko eta euskarazko irratiena alegia.
|
|
|
Irakurleari aditzera eman beharrekoa dut, A. Kardaberazen testu hau, hitzik aldatu gabe, irakurketa errazteko, gaur egungo grafiaz jarri dudala. Bere grafiaren era jatorrean irakurri nahi duenak 1761 ean inprimatu zen liburu hartara jo du, edo nik neuk
|
Euskararen
ostarteak liburuko 53 orrialdeetan azaldu nuen jatorrizko erara.
|
|
|
Lehen artikuluaren zenbait zati begiratu besterik ez dugu: e)
|
Euskararen
erabilera aitzinatzea. f) Hizkuntzaren eskubideak zaintzea. g) Hizkuntza gizarte maila guztietan gai bihurtzeko, lan egitea.
|
|
|
Gure hizkuntzak betidanik kezkaturik eduki nauenez, historian zehar izan dituen gorabeherak azaldu nituen
|
Euskararen
ostarteak (1998) izenburudun liburuan, edonoren jakinbiderako egokia iruditzen zitzaidan eran. Politikariek maizegi nahasi izan dute hizkun tzen naturtasuna, eta horregatik adierazi zigun Nazio Batuen Erakundeak nola elkar errespetatu, NBEk (ONUk) 1948an agertu zuen adierazpen hartan.
|
|
|
Egunenbatean, zorionez, sermoihoriek aurkibagenitza, hura poza!
|
Euskararen
historiarakoaltxorpreziatuabailitzateke.
|
|
|
Datu horiek 1991n zazpi herrialdeetan burututako Soziolinguistika Inkestatik hartu ditugu (ikusEUSKO JAURLARITZA, NAFARROAKO FORU GOBERNUA, EUSKAL KULTUR ERAKUNDEA:
|
Euskararen
jarraipena. Gasteiz:
|
|
|
|
Euskararen
ezagutza, nola ez, altuagoa da ETB1en jarraitzaileen artean, eta %15, 4soil batek ez du euskara ulertzeko gaitasunik.
|
|
|
Hain zuzen ere, prentsan bezala, euskararen inguruan telebista ekimen interesgarribatzuk bideratu dira, Berako Ttipi Ttapa telebistarena edo Deba ibarraren goialdekoGoiena TB bezalakoak.
|
Euskararen
eta komunikabide lokalen arlo honetanMultimediaren eredua ari da hedatzen, etorkizuna berma dezakeen egitura modura, nahiz eta horrek, nola ez, babes instituzional indartsua eskatzen duen.
|
|
|
87). Eta
|
Euskararen
Erabilera Normalizatzeari buruzko 10/ 1982 Legeak, azaroaren24koak, ere zehazten du, neurriak hartuko dituela Eusko Jaurlaritzak komunikabideetan euskararenerabilera areagotzeko, helmuga bi hizkuntzak parekatzea izango delarik. Hortik aurrera EITBren legeansartu diren eraldaketek gehiago eragin dute egituran misioan baino.
|
|
|
Kakotx artean, benetan elebidun moduan egunkari bakarrak dihardu hemen: GARA da hori.
|
Euskararen
pisua anekdotikoa baino ez da beste hirutan: DEIA, ELMUNDO, eta DIARIO VASCO.
|
|
|
|
Euskararen
egoera egunkarian:
|
|
|
|
Euskararen
egoera egunkarian:
|
|
|
|
Euskararen
egoera egunkarian:
|
|
|
|
Euskararen
egoera egunkarian:
|
|
|
|
Euskararen
egoera egunkarian:
|
|
|
|
Euskararen
egoera egunkarian:
|
|
|
|
Euskararen
egoera egunkarian:
|
|
|
|
Euskararen
egoera egunkarian:
|
|
|
|
Euskararen
egoera tamalgarria da eguneroko prentsa hizkuntzanitzean.
|
|
|
Ataletan eta ataletan ez da inoizeuskarazko albisterik aurkitzen.
|
Euskararen
txokoa zaila da aurkitzen Diario Vascon.
|
|
|
|
Euskararen
egoera egunkarian:
|
|
|
|
Euskararen
egoera egunkarian:
|
|
|
D:
|
Euskararen
lurraldetasuna
|
|
|
Zer ezote genuen ikasi eta zenbat zalantza ez ote zizkigun argitu, zalantza berriak sortuzizkigun aldi berean?
|
Euskararen
batasuna orduantxe bideratu zen, dudarik gabe, etahura ahalbidetu zuten batzuk joanak eta behin eta berriro goraipatuak izan diren arren, badira hain goraipatuak eta omenduak izan ez diren beste zenbaitzuk, joanak direnakbatzuk eta bizirik dirautenak bestetzuk, garai hartako gazteen irakasle ez arautuak izanzirenak. Bi aipatzearren, nik neuk biziki estimatutakoak, joandako bat, ImanolBerriatua, eta bizirik dirauen beste bat, Txillardegi bera, aipatuko nituzke.
|
|
|
Bukaera gisa erranen nuke, betidanik pentsatu eta uste izan dugula ETArensortzaileok, gure lankide eta lagun min Jose Luisekiko, gizon hauta izan dela (eta dabeti)
|
Euskararen
eta kultur esparruan, XX. mendeko hoberena menturaz ez bada, baihoberenetako bat, zalantzarik gabe. Politikagintzan, ordea, ez bada hori bezain egokiaritu, aitortu beharrekoa dut argi eta garbi hauxe:
|
|
|
Alde horretatik
|
Euskararen
Unibertsoak eginiko Euskararen normalkuntzaren. Plangintza Orokor baten Proposamenak, ere zalantzak suspertzen dizkio Txillardegiri, Kataluniakoa eredutzat harturik hemengo egoera politiko soziala ahazten ote duenedo:
|
|
|
Alde horretatik Euskararen Unibertsoak eginiko
|
Euskararen
normalkuntzaren. Plangintza Orokor baten Proposamenak, ere zalantzak suspertzen dizkio Txillardegiri, Kataluniakoa eredutzat harturik hemengo egoera politiko soziala ahazten ote duenedo:
|
|
|
|
Euskararen
plangintza apolitikorik ez omen dagoen bezala, ez omen dago Soziolinguistika, apolitikorik, ere, berriro J. M. Odriozola-ren artikuluko iritzia berretsiz edo:. Azkenik, ziri bat Soziolinguistika, apolitikoa?
|
|
|
Aurreiritzian eta intentzioen epaiketan oinarrituta eman dezakeen deskonfiantzahori, ordea, datutan oinarritutako kritika bihurtu izan du behin baino gehiagotan:
|
Euskararen
politikarako aurrekontuen, plangintzaren hutsuneen, Unibertsitatekoeuskararekiko politikaren eskasiaren eta abarren azterketan, alegia.
|
|
|
|
Euskararen
aurrekontuak behera doazela ikustean, argi gorria piztu nahi du:. Olatz Osaren aurrekontuen azterketa zehatzak, beste ikuspuntu batetik, argitasunederraz argitzen ditu gure gorabehera batzuk. Isil isilik, instituzioetatik datorkigunlaguntza murrizten ari da alor asko eta askotan.
|
|
|
1995eko 17 zenbakiko hitzaurrean Hizkuntza Politikarako Sailordetzako JokinAzkue ren?
|
Euskararen
erabileraren normalkuntza prozesuaren ebaluazioa EuskalHerriko Administrazioan, artikuluari kontrapuntu kritikoak jarri beharrean aurkitzenda:
|
|
|
Era berean, Xabier Isasi-ren?
|
Euskararen
normalkuntza Unibertsitatean, artikuluaabiapuntutzat hartuz, bere kezka eta harridura agertzen du:
|
|
|
Bestalde,
|
Euskararen
berreskurapen prozesuari begira guztiz ezkor eta aurpegiiluneko ikusiko luketenen aurka, bestelako aurpegiaz ageri zaigu Txillardegi, JosuneAristondo ren. Euskararen Normalizazio bidean urrats berriak, izeneko artikuluarenberri ematean:
|
|
|
Bestalde, Euskararen berreskurapen prozesuari begira guztiz ezkor eta aurpegiiluneko ikusiko luketenen aurka, bestelako aurpegiaz ageri zaigu Txillardegi, JosuneAristondo ren?
|
Euskararen
Normalizazio bidean urrats berriak, izeneko artikuluarenberri ematean:
|
|
|
Txillardegi,?
|
Euskararen
erabilpenaz oinarrizko ondorio batzuk?, in: BAT.
|
|
|
SoziolinguistikaAldizkaria 3 (1991) 53; Xabier Isasi eta Arantxa Iriarte: ?
|
Euskararen
kale erabilera. Txillardegireneredu matematikoa?, in:
|
|
|
Alor eta lan horiek beste lekuetan jende adituek aztertu eta azalduakdituzte1 Dena dela, oroigarritzat besterik ez bada ere, aipatu nahi nituzke hemen aloreta lan horietakoren batzuk: Hizkuntzalaritza oro har (Hizkuntzalaritza Hiztegia), hizkuntzaren antropologia (Hizkuntza eta Pentsaera),
|
Euskararen
batasuna (Sustraibila eta Euskara Batua zertan den), Euskararen gramatika (Euskal Gramatika etaEuskal Aditz Batua), euskal fonologia (Euskal Azentua eta Euskal Fonologia), eta Soziolinguistika eta Glotopolitika (Kolonizatuaren Ezaugarria, Albert Memmi ren liburuaren itzulpena, eta Elebidun Gizarteen Azterketa Matematikoa eta hainbat eta hainbat artikulu aldizkari2 eta egunkaritan), neuri dagokida... Helburu praktikoa ipini du beti Txillardegik hizkuntzalaritzako etasoziolinguistikako lanetan:
|
|
|
Alor eta lan horiek beste lekuetan jende adituek aztertu eta azalduakdituzte1 Dena dela, oroigarritzat besterik ez bada ere, aipatu nahi nituzke hemen aloreta lan horietakoren batzuk: Hizkuntzalaritza oro har (Hizkuntzalaritza Hiztegia), hizkuntzaren antropologia (Hizkuntza eta Pentsaera), Euskararen batasuna (Sustraibila eta Euskara Batua zertan den),
|
Euskararen
gramatika (Euskal Gramatika etaEuskal Aditz Batua), euskal fonologia (Euskal Azentua eta Euskal Fonologia), eta Soziolinguistika eta Glotopolitika (Kolonizatuaren Ezaugarria, Albert Memmi ren liburuaren itzulpena, eta Elebidun Gizarteen Azterketa Matematikoa eta hainbat eta hainbat artikulu aldizkari2 eta egunkaritan), neuri dagokidanez, oso deigarria eta suspergarria gertatu zitzaidan garai hart... Helburu praktikoa ipini du beti Txillardegik hizkuntzalaritzako etasoziolinguistikako lanetan:
|
|
|
Helburu praktikoa ipini du beti Txillardegik hizkuntzalaritzako etasoziolinguistikako lanetan:
|
Euskararen
defentsa, berreskurapena eta normalkuntza.
|
|
|
Horrela, bada, aldizkariaren zenbakien programatzaile, eragile eta sarritan erredaktore izanik, Txillardegi bera gertatzen zaigu artikuluen lehen irakurle eta kritikariere; eta, beraz, ondoren etorriko diren irakurleen gidari, nolabait. Horregatik, guztizinteresgarria da sarrera horiek aztertzea, Txillardegik Soziolinguistikaren hainbat arloriburuz eta bereziki
|
Euskararen
normalkuntza sozialaren inguruko arazo eta gorabeherahainbati buruz duen iritzia eta pentsamendua ezagutzeko.
|
|
|
|
Euskararen
normalkuntzaren gakoa horren erabileran dago funtsean. Erabilera horrengorabeherak aztertzean, Txillardegiri ez zaio inola ere nahikoa iruditzen motibaziopertsonalen azterketa psikologikoetara jotzea; horren berrespenerako, ez du aitzakiariksoziolinguista ospetsuen eta aldizkariko lankideen iritziez baliatzeko.
|
|
|
|
Euskararen
azterketa soziolinguistikoa euskararen aldeko herri mugimenduarilotzen dio zuzenean Txillardegik, bere testu argi horietako batean: Gure nazio hizkuntzaberriro Euskal Herriaren mintzabide eta oinarri bihurtuko bada, beraz, bi gauza lortubehar ditugu; eta lorpen horretan laguntzekotan sortu da eskuetan duzun aldizkarihau:
|
|
|
Handik urte batzuetara,
|
Euskararen
Unibertsoa izenarekin, kanpaina etahausnarketa egin genuen. Eusko kultur gaiak, galaxietan izarrak mugitzen dituztenindarren dantzaren antzean, horixe izan zen erabili genuen irudia.
|
|
|
|
Euskararen
Unibertsoaren hausnarketarako lan-taldean, bakoitzak gustukoen zuenharitik tiraka genbiltzan, mataza askatzeko ahaleginetan. Iñaki Zabaleta Urkiola, asmakizunaren gurasoetako bat, agiriak erredaktatzen saiatzen zen, gaitik gaira, azalpen batetik bestera, berea eta guztiona txertatzen.
|
|
|
Iñaki Zabaleta Urkiola, asmakizunaren gurasoetako bat, agiriak erredaktatzen saiatzen zen, gaitik gaira, azalpen batetik bestera, berea eta guztiona txertatzen.
|
Euskararen
eremua oso zabala da, noski. Euskararen produkzioa liburutan eta diskotan, adibidez, nabarmena izaterairisten ari da egunez egun. Garrantzi handiko sektore izatera iritsiko da, euskaldunokeuskal produkzioa kontsumitzen dugun neurrian.
|
|
|
Euskararen eremua oso zabala da, noski.
|
Euskararen
produkzioa liburutan eta diskotan, adibidez, nabarmena izaterairisten ari da egunez egun. Garrantzi handiko sektore izatera iritsiko da, euskaldunokeuskal produkzioa kontsumitzen dugun neurrian. Bektore ekonomikoetan agertzearena, errentagarritasunaren balioa euskararen kasuan azpimarra zitekeela azaltzea, ustedut horixe izan zela Iñakirentzat haririk gratifikanteena.
|
|
|
Hizkuntzak biltzen ditu bere baitan beste gai guztien ezagupena, elektrizitate sareak bezala lotura eta egitura emanez.
|
Euskararen
originaltasuna munduan daudenhizkuntzalari guztiek aitortzen dute. Guri dagokigu, ordea, gaurko bizitzarako egokipenaren froga gainditzea, erabiliaren erabiliaz.
|
|
|
|
Euskararen
geroaz kezkaturik, Euskal Herrian sarritan izan ditugu hizpide erdarajatorri duten, interferentziak? 1 Seber Altuberen2 aurretik nahiz ondoren, euskarazkoforma jatorra aurkitzeko hamaika ahalegin egin izan dugu, bai eta hamaika ekoizpen, susmopean, edo, zigorpean?
|
|
|
|
Euskararen
kasuan alor hau ezer gutxi jorratu izan da. Gure artean, makulu, izenaz deitu izan ditugu, eta inor gutxik heldu izan dio berauek sailkatu eta erabiltzekoeraren azterketari15 16 Osagai hauen izaera diskurtsiboak agerian jartzen du zeinengarrantzitsuak diren aldaera kolokialean.
|
|
|
Hau guztia ere beharrezkoa da orokorki zein partikularkihartutako hizkuntzak aztertu nahi direnean, gehienbat.
|
Euskararen
kasuan ukipen egoera ematen dela jakinda, oraindik garrantzitsuagoa da hau guztia kontuanhartzea.
|
|
|
Euskararekiko ikerkuntza gauza bat da eta euskaraz egiten den ikerkuntza bestebat.
|
Euskararen
bizitasun etnolinguistiko erlatiboa neurtzeko erabil daitezkeenezaugarrien artean, bat da beraren presentzia unibertsitateko ikerkuntzan; honenarabera, berriz ere esan beharra dago egoera oso ahula dela. Adibidez, 1994eanUPV EHUko Gipuzkoako Campusean honekiko egin ziren jardunaldien ondoren, argitaratu zen. Ikerkuntza euskaraz.
|