|
2001
|
|
|
Bi azpilaginekiko emaitzetan oro har eredu bera lortzen da, esperozitekeen bezala. Hau da, alde batetik, euskararen erabilera testuinguruaren egoerarilotutako aldagai soziodemografikoek eta soziolinguistikoek baldintzatzen dute, baina baita subjektuen egoerari lotutako aldagai psikosozialek ere; bestalde, baldintzatze hori egoera soziolinguistiko edo eremu ezberdinetan gertatzen da, etabaita subjektuen sare sozialean egiten den
|
euskararen
erabileran ere, bi kasuhorietan erabilera soziala edo kanpokoa delarik, eta ez subjektuen barne erabilerapertsonalean. Bi aldagai moten artean, euskararen erabilera azaltzeko eraginzertxobait handiagokoak edo gehixeago baldintzatzen dutenak, euskararenpresentziarekin lotzen direnak dira:
|
|
|
egoerak aukeratuz horiekiko teoriak landudirelako; bestalde, erdi soziologikoa eta erdi psikosoziala den sare sozialaere aztertu delako, bien arteko lotura eginez; halaber, enpirikoki euskararenegoera aztertzean (aipatutako bi doktorego Tesiak: Arratibel, 1999 eta Garcia, 2000) lortu diren eredu psikosoziolinguistikoetan aldagai soziodemografiko eta soziolinguistikoek ere kausalki eragina dutelako, bai euskararenikaskuntza/ ezaguzan, baita
|
euskararen
erabileran ere. Hasieran aurresanzen bezala, ikuspegi soziologikoa nahitaezkoa da, oraindik behintzat, euskarari buruzko ikerketetan, bi modu hauetan gutxienez:
|
|
2003
|
|
|
Bere idearioaren barruan, herritarrek Informazioaren Gizartea finkatzeko prozesuan zuzenean parte hartzea aurreikusten da. Helburuei dagokienez, “Internet Euskadi” k teknologia berri horiek ezagutarazi eta bultzatzeko lan egingo du, ahalik eta pertsona gehienengana irits daitezen, eta
|
euskararen
erabilera ere sustatuko du. Gainera, gizarte zibilaren interesen defentsan eragile izaten saiatuko da, teknologia berri horiek dakartzaten aldaketa eta berrikuntzen aurrean.
|
|
2004
|
|
|
Inguruan euskara baliatzeko aukera urriak dituztenean, haur eta gazteei, deklinabidea, aditz taulak, eta abar, zein gutxitan baliatuko dituzten hitzen esanahiak buruz ikas ditzaten eskatuz, euskara eraman ezinarekin eta ez gustuko dituzten gauzekin lotuz, euskara erabiltzeko gogorik hedatzen ari garen ez dut uste. Halaber, gainerako jakintza arloetan ari direnak, besteak beste, euskararen erabilerarekiko erakutsi ohi duten jarrera gainditu gabe, haien egitekoa dagokien jakintza arloa ondo garatzea ez ezik
|
euskararen
erabilera ere indartzea dela ulertarazi gabe, aurrera egin dezakegunik uste ez dudan bezala.
|
|
|
Karlisten bigarren gerragaldu osteko giroa nozitu zuen, eta horrenbestez euskal ohituren aldeko jarrera erakutsizuen bere ekarpen teoriko guztietan, literaluran eta historian batik bat. Orduko hizkuntzalari eta kazetari euskaltzaleengandik gertu zebilen beti, eta euskararen ezagutza ez ezik,
|
euskararen
erabilera ere sustatzen saiatu zen nonahi den. Saiakera eta polemika berezikilandu bazituen ere, nobelagintzari eta ikerketari ere leku egin zien bere jardunean.
|
|
2008
|
|
|
Komunikabide guztiak kontuan hartuta, idatziak zein ikus entzunezkoak,
|
euskararen
erabilera ere minoritarioa da. Telebista da Euskal Herriko biztanleriak gehien kontsultatzen duen komunikabidea; %85ak aitortzen du egunero ikusten duela.
|
|
2009
|
|
|
Aldaketa soziokulturalek goitik behera jaitsi dute azoka publikoaren pisua, eta orain, baita herri eta auzoetako dendena ere.
|
Euskararen
erabilerak ere behera egin du ibilbide berean, harik eta supermerkatuetan mailarik baxuenera iritsi arte. Zergatik?
|
|
|
Liburu berria plazaratzeko ekitaldian Azkarragak alboan izan zuen atzo EHUko irakaslea:. Liburu hau ez da puzzle bat, puskaka egina dagoen arren, puska bakoitza ezinbestekoa baita osotasuna ulertzeko?.
|
Euskararen
erabilerak ere ematen dio osotasuna Garziaren ustez. –Estilo freskoa da, kortserik gabea eta topikoetatik oso urrun?
|
|
2010
|
|
|
Antzerkizale bat baldin badago, esaterako, bere har hori sustatzen lagunduko diogu. Eta
|
euskararen
erabilerarako ere garrantzitsuak izango dira, Amondarainen arabera: Eremu erdalduneko gazte batek hamabost egunez Tolosako gazte bat edo Elorrioko bat ezagutzeko aukera izatea, hori guretzat itzelezko erronka da.
|
|
2011
|
|
|
Niri zientzia kontzientziaduna interesatzen zait, errealitatean eragiteko zer dugun jakitea, ez berez norberaren ganbara betetzeko. suna, eta horretarako informazioa ezinbestekoa zen. horrek demolinguistikaren esparruko lan ugari ekarri zituen, populazioaren datu demografikoen ingurukoak, hain zuzen: zenbat euskal hiztun, zein gaitasun, non bizi diren, eta abar. horretan oso ahalegin handia egin zen. euskaldunen tipologia egin dugu eta
|
euskararen
erabilera ere neurtu da. Aipagarria da kale erabileraren neurketa, nahiz eta hemendik kanpo oso gutxi ezagutzen den. hala ere, nire ustez hutsune bat badago antropologiaren ikuspegitik:
|
|
2012
|
|
|
diogu. Hain zuzen, erabakiak hartzera bultzatu nahi zaitugu; erabakiak hartzeko gaitasuna lantzera; hitz batean, zeure buruaren jabe izatera
|
euskararen
erabileran ere.
|
|
|
Horren harian, hau ere badator liburuaren hegal azalean: . Hain zuzen, erabakiak hartzera bultzatu nahi zaitugu; erabakiak hartzeko gaitasuna lantzera; hitz batean, zeure buruaren jabe izatera
|
euskararen
erabileran ere?.
|
|
2013
|
|
|
Erabileran dauden aldeak ulertzeko faktoreak aztertzen hasi aurretik, argitu behar dugu bi neurketetako unibertsoen artean badagoela alderik; kale neurketetan umeak eta gazteak ere sartzen diren bitartean, lanmunduan helduak bakarrik hartzen dira kontuan. Eta, jakin badakigu, Euskal Herriko kale neurketetako euskararen erabileran eragin positiboena haurrek eta gazteek dutela eta helduen
|
euskararen
erabileran ere modu positiboan eragiten dutela, Euskal Herriko azken Kale Neurketan ikusi den moduan.
|
|
|
|
Euskararen
erabilera ere apaldu da Ipar Euskal Herrian. Euskara frantsesa bezainbat erabiltzen dutenak oso gutxi dira:
|
|
2014
|
|
|
2 Gurasoen
|
euskararen
erabileran ere eragina dauka Atxutxiamaikak. Nahiz eta haurrengan bezain besteko eraginik ez izan, gurasoek aitortzen dute hezitzaile ia guztiak euskaraz zuzentzen zaizkiela beti eta horrek, beraiek ere erabiltzera bultzatzen dituela.
|
|
|
Bereziki euskara ezagutza altua duenherria da,% 95ekoa 2012an.
|
Euskararen
erabilera ere altua da bertara doanak ikusdezakeen bezala. Hala erakutsi zuten 1991 bitartean bertako euskara zerbitzuak egindako kale neurketek ere:
|
|
|
jokoak, tailerrak, lankidetza jolasak, hainbat motatako dinamikak. Honekin guztiarekin, gure umeak aisialdian modu dibertigarrian hezi nahi ditu ludotekak eta, bestetik, umeen artean aisialdian
|
euskararen
erabilera ere sustatu. Abenduaren 22, 23, 24, 26, 29, 30 eta 31n eta urtarrilaren 2 eta 5ean.
|
|
2015
|
|
|
Bestalde, gero eta ikastetxe gehiagok dituzte gurasoengan eragiteko plangintzak (batzuetan udalen plangintzekin koordinatuak). Ikastetxeen helburuetako bat ikasleek hizkuntza bat baino gehiago ondo ikastea da, eta gainera ikastetxe askoren kasuan ikasleen
|
euskararen
erabileran ere eragin nahi da. Bi helburu horiei begira ikastetxeetan konturatzen dira gurasoak irakasleen norabide berean aritzea garrantzitsua dela eta gurasoengan eragiteko plangintzak abian jartzen dituzte.
|
|
|
kiroleko entrenatzaileak, musikako edo dantzako irakasleak eta aisialdiko begiraleak. Dinamizatuak diren neurrian,
|
euskararen
erabilera ere dinamizatu daiteke.
|
|
2016
|
|
|
Euskaldunen hazkunderik handiena gazteen artean gertatu da, eta hazkundea helduen euskalduntzeari eta, batez ere, hezkuntza sistemari esker gertatu da.
|
Euskararen
erabilerak ere gora egin du Euskal Herrian, baina hazkundea erkidegoan gertatu da. Nafarroan mantendu da azken 20 urteotan, eta Iparraldean behera egin du.
|
|
2017
|
|
|
Zein toki du euskarak ikasleen eguneroko bizitzan eta zeintzuk dira euren hizkuntza ohiturak? ...en lagunek ere hala egiten dutela. hala ere, erabileran datuak apaldu egiten dira, eta ingurunekoek euskaraz jakinda ere, gaztelaniaz aritzen dira gehienetan. eztabaida taldean parte hartu duten zazpi ikasleetatik, bostek aitortu dute lagunekin gaztelaniaz aritzen direla maizago. hiru ikaslek aipatu dute ikaskideekin lagunekin baino sarriago erabiltzen dutela euskara, eta huhezira etorri direnetik
|
euskararen
erabilera ere nabarmen handitu dutela. galdetegi kuantitatiboan jasotako erantzunekin ere bat dator ideia hori; izan ere, ikasleen ia %66k egiten du ikaskideekin euskaraz gazteleraz baino gehiago edo beti euskaraz eta datu hori ia %37ra jaisten da lagunen arteko solasaldietan. interneten ere nekez erabiltzen dute euskara, %11, k erabiltzen du whatsapp a beti euskaraz. era berean, ezezagunekin era...
|
|
2018
|
|
|
Horregatik, Udalerri Euskaldunen Mankomunitatearen (UEMA) barruan dago.
|
Euskararen
erabilera ere altuagoa da bailarako gainontzeko beste herriena baino: %58, 8 (Soziolinguistika Klusterra, 2017).
|
|
2020
|
|
|
|
Euskararen
erabileran ere izan duzu kezka, eta komunikaziotik egin diozu tira kezka horri. Ikastaroak ere eman dituzu egoki komunikatzeko eta hizkuntzarekin jolasteko.
|
|
2021
|
|
|
Era berean, bakoitzaren euskararen autopertzepzioari dagokionez, ehunekorik handienak euren euskara jatorra dela uste du, beste askok zuzena dela eta beste askok polita. Beraz, gehienek beraien euskara adjektibo positiboekin lotzen dute eta hori, noski, onuragarria izan daiteke
|
euskararen
erabilerarako ere, izan ere, geroz eta legitimitate handiagoa eman norberaren euskarari, orduan eta gehiago erabiliko dugu. Bestalde, gutxi batzuek euren euskara sosoa edo traketsa dela esaten dute.
|
|
|
Hala, gazteleraz hitz egitera edo gazteleraz dabiltzanekin interakziorik ez (edo gutxi) izatera jo dute. Estres linguistikoa pairatzen dute, eta horrek
|
euskararen
erabileran ere eragiten die, txarrerako.
|
|
|
Jaurlaritzak gobernu programan euskararen alorrean jasotako asmoak zehazteko dokumentua da, eta lau helburu jaso dituzte datozen hiru urteetarako: herritarren artean euskararen ezagutza «handitzen jarraitzea» eta, hor barruan, «helduen ikaskuntza egitasmoa sendotzea»;
|
euskararen
erabilera ere handitzen segitzea, hizkuntz eskubideen bermean «aurrera egitea» eta «euskararen lurralde guztietan erakundeen arteko lankidetza sendotzen jarraitzea». Erabilera zabaltzeari dagokionez, Jaurlaritzaren xedea da «euskararen transmisioa bermatzea» eta aisialdian, kirolean, hedabideetan, sektore publikoan, sektore sozioekonomiko publiko zein pribatuan eta ingurune digitalean erabilera handitzea.
|
|
|
Izan ere, Euskaltzaindiaren UZEI erakunde atxikiak Euskaltzaindiaren hiztegi arauemailea (Euskaltzaindiaren Hiztegia), batetik, eta Euskalterm terminologia banku publikoa bestetik, abiapuntu hartu ditu lan horretarako, inguruko beste hizkuntzetako terminologia banku nagusiekin batera. Telelanari eta telelaneko baliabide teknologikoei buruzko
|
euskarazko
erabilera ere kontuan hartu da, eta arreta berezia jarri zaio komunikabideetan jasotakoari.
|
|
|
Gure kasuan, denda berriak zabaldu dira eta bertoko gazteek zabaldu dituzte. Horrek bultzada emango dio bai merkataritzari eta baita
|
euskararen
erabilerari ere, kanpotik herrira datozenek ere identifikatu dituztelako", gaineratu du Gerenabarrenak.
|
|
2022
|
|
|
• EAEko curriculumak argi uzten du Hizkuntzaren alderdi sozialaren lanketaren helburua ezagutzaz harago doala, euskararen erabilera sustatzea eta hizkuntza aniztasunarekiko jarrerak positiboak garatzea bezalako ideiak helburutzat jotzen baititu, eta ezarritako edukiak bat datoz helburu horiekin. Baina jakina da ikasleek ikasketak amaitzean ez dutela euren arrazoibidea garatuta, eta datuetan ikus daitekeen moduan,
|
euskararen
erabilera ere ez dela bermatzen. Beraz, ahalegin handiagoa egin litzateke irakasleek euren testuliburuei jarraitu baino, curriculumari ere jarrai diezaioten.
|
|
|
Amaitzeko, mintzakideen herrian dagoen
|
euskararen
erabilerak ere beraien muda galaraz dezakeela aitortu digute parte hartzaileek (63). Honela, esan daiteke muda oztopatzen duen eragile oso garrantzitsua taldea dela; izan ere, (64) adibidean ikusi daitekeenaz gain, aurretik aipatutako faktoreetako askok taldearekin daukate zer ikusia, lagunen jarrerak edo lagunen gaitasun falta, esaterako.
|
|
|
Dagokion tasa ordaintzeaz gain,
|
euskararen
erabilera ere garrantzitsua izango da. Saltokian jarriko diren karteletako testua eta produktuen izena euskaraz egon dira, edo, bestela, euskaraz eta gaztelaniaz.
|
|
|
Euskaltzaindiak eta bere erakunde atxikia den UZEIk elkarlanean argitaratu dituzten beste lexikoetan bezala (Koronabirusaren oinarrizko lexikoa eta Telelanaren oinarrizko lexikoa), oinarritzat hartu dira Euskaltzaindiaren hiztegi arauemailea (Euskaltzaindiaren Hiztegia) eta Euskalterm terminologia banku publikoa, bai eta inguruko beste hizkuntzetako terminologia banku nagusiak ere. Era berean, lan honetan oso kontuan hartu da klima aldaketari buruzko
|
euskarazko
erabilera ere, bereziki, hedabideetakoa.
|
|
2023
|
|
|
Gero eta sinestuago dago gizartea, garai batean familiarenak eta gizartearenak ziren ardurak eskolak berak bere gain hartu behar dituela.
|
Euskararen
erabilerak ere —ez ezagutzak soilik— eskolaren bizkarretik bermatu behar duela uste da.
|
|
|
Enpresa batek egin du kasu honetan hizkuntza klausulen aurka. Baina
|
euskararen
erabileraren alde ere ari dira asko...
|
|
|
Inkestan jaso denez,
|
euskararen
erabilerak ere egin du gora: biztanleen% 21,9k hitz egiten du euskaraz erderaz beste edo gehiago.
|
|
|
Ikasturteko erronkei buruz galdetuta, zuzendaritza taldetik azaldu dute eskolak martxan dituen proiektuei jarraipena ematea izango dela egiteko nagusia eta iaz egindako urmaela, IkastetxeKlik energia proiektua eta Hamaiketako Osasuntsua aipatu dituzte. " Ikasturte honetan
|
euskararen
erabileraren inguruan ere ekintza ezberdinak aurrera eramatea aurreikusten dugu", azaldu dute.
|
|
|
Beraz, ulertu genuke euskararen erabilera egungo gizarte baldintzen (sozial, kultural, politiko, ekonomiko eta teknologikoak) emaitza dela. Eta, beraz, gizarte baldintza horietan egiturazko aldaketarik egin gabe, ezin espero liteke
|
euskararen
erabileran ere aldaketa nabarmenik. Bide horretan, azken urteotan ikusten ari garen norbanakoon ahalduntzera bideratutako ekimenek beren mugak dituzte eta izango dituzte, horiekin batera eta horietaz gain egungo gizarte baldintzak auzitan jarri, problematizatu eta eraldatzera bideratutako ekimenik abiatu eta neurri politikorik hartu ezean.
|