|
2000
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko liburutegietan
|
euskararen
erabilera maila guztietan normaltzea da bideratuta dagoen beste proiektu bat.
|
|
2002
|
|
|
Batetik, euskal hizkuntza komunitaterik osasuntsuena Bergaran aurki dezakegu, ondoren datoz, Arrasate, Hernani, Andoain eta Lasarte Oriakoak. Bestetik,
|
Euskararen
erabilera mailarik altuena ere Bergaran aurki dezakegu, ondoren datoz Hernani eta Arrasate, pare parean, Andoain eta Lasarte Oria.
|
|
2005
|
|
|
Bi kolektiboetan gehiago erabiltzen da euskara hurrengo belaunaldikoekin[...] belaunaldi berekoekin baino[...]. Azken hauekin argi dago askoz gehiago hitz egin dezaketela euskaraz, beraz aurkitu da modua ohitura hori aldatzeko eta bitartean
|
euskararen
erabilera maila mantentzeko.
|
|
2006
|
|
|
Eta aintzat hartuz Eibarko ikasleen %95 inguru ereduan ari dela, euskara futbolean txertatzeko ahaleginean hasi ginen», azaldu digu Moises Gonzalez Euskara Batzordeko kideak. Plan estrategikoari helduta, diagnostikoa osatzeko Eibar herriko zein klubeko euskararen ezaugarriak landu zituzten, hala nola, paisaia linguistikoa, ahozko eta idatzizko harremanak eta
|
euskararen
erabilera maila.
|
|
2007
|
|
|
Hamar hiztun horien artean bi edo euskaldun gehiago balego, berriz,
|
euskararen
erabilera maila hori, %10 bera izanik, okerrago baloratzen dugu. Zenbat eta euskaldun gehiago izan erabilera maila orduan eta eskasago jotzen dugu.
|
|
2011
|
|
|
Bestelakoa ezin zitekeen kontuan hartzen badugu hiztun horien artean ia %40ak euskaraz erdipurdi dakiela hitz egiten. ez da zuzena. galdetzen den moduan, elkarrizketatuen erantzunak bideratu egiten dira eta, inkesten emaitzak interpretatzerakoan, iradokitzen da euskaldunen gehiengoak (%61) gaztelaniaz errazago eta erosoago hitz egiten duela. Adiera hertsian, ostera, ezin esan dezakegu halakorik. euskararen erabileraz esaten denaren gainean beste horrenbeste esan dezakegu. kontsideratzen bada, elebidunen proportzioa %61ekoa dela, inkestan egiten den moduan, itxaro daitekeen
|
euskararen
erabilera maila (soziala) %29 ingurukoa izango litzateke. kontsideratzen badugu, berriz, hiztun elebidunen proportzioa %37koa dela (zertxobait besterik ez dakitenak kenduta), orduan, itxaro daitekeen erabilera maila %9raino jaitsiko litzateke. zer erantzun dute elkarrizketatuek, guztiek, euskararen erabilerari buruz galdetu zaienean. Familian, beti euskaraz %13, lanean/ ikastetxean, beti euskaraz %14 eta lagun artean beti euskaraz %9 egiten dutela. hau da, euskaraz BeTI egiten dutenaren proportzioa ausaz itxaro zitekeena edo handiagoa da. euskararen erabileraren problema ez dira euskaldunak erdaldunak baizik. euskaldunek, oro har, ahal dena eta gehiago egiten dute. erdaldunak dira euskararen erabilera tasa handiagoa izatea eragozten dutenak. l ohArrA
|
|
2014
|
|
|
Atxutxiamaikako ekintzek haurren euskararen erabileran duten eraginaz gain,
|
euskararen
erabilera mailaz ere galdetu zaie hezitzaileei inkestetan. Emaitzek diotenez, hezitzaileen ustez, udalekuak dira gehien eragiten dutenak (%57ak uste du hori), bigarrenik Plazako ekintzek (%18aren arabera) eta ondoren, irteerak edota zerbitzuak (%11).
|
|
|
Atxutxiamaikako ekintzek haurren euskararen erabileran duten eraginaz gain,
|
euskararen
erabilera mailaz ere galdetu zaie hezitzaileei inkestetan.
|
|
|
Halaber, Legebiltzarrak eskatzen dio EITBko zuzendaritzari euskararen erabileraren normalizazioa lortzeko behar besteko erabakiak har ditzala, bereziki, EITBko kontratazioetan eta EITBrentzat lan egiten duten enpresen kontratazioetan. Lanpostuetako hizkuntza eskakizunetan eta kontratatutako langileen hizkuntza gaitasunetan berma dezala
|
euskararen
erabilera maila jasoa izan ahal izatea. Hizkuntza politika berritu beharra dago, bistan da.
|
|
2015
|
|
|
urteetan sortu zen Tolosako udalean ahozko hizkuntzaren gainean ikertu eta lan egiteko aukera; kale erabilera datuek jakinarazten zuten herriko gazteen
|
euskararen
erabilera maila gelditu egin zela edo jaiste bidean egon zitekeela. Lehen Hezkuntzatik Bigarren Hezkuntzarako pausoan behera egiten zuen erabilera kopuruak, eta beraz, gai honi heltzea erabaki zen.
|
|
|
Hortara, argiki, euskal hiztun berrien artean molde desberdinetako hiztunak ditugu; euskararen gutasunak anitzak, ugariak dira; eta profil aniztasun horren eraikuntzan hainbat aldagaik eragiten dute: euskara gaitasunak, jariotasunak, euskalkiaren erabilerak, herri euskaldun ala erdaldunean, euskararekiko sentimendu eta balioek, eta, nola ez,
|
euskararen
erabilera mailak: euskaraz, euskara ohikotasunez erabiltzeak, euskara noiz ala noiz erabiltzeak, edota ez erabiltzeak.
|
|
|
3+ w4ex. 4) PB=
|
euskararen
erabilera maila mB= euskararekiko leialtasuna w2= bikotearen pisua w3= hirukotearen pisua w4= laukotearen pisua eX= elebidunen proportzioa"
|
|
2016
|
|
|
PB=
|
euskararen
erabilera maila mB= euskararekiko leialtasuna ex= elebidunen proportzioa
|
|
|
Jose Anjel Aldai – Hizkuntzen ahozko erabilera Aiako kalean eta leku publikoetan gazteen artean ez dela halakorik ikusi, baina uste dut gaztelaniaren erabilera handiena dutenak, ikasten edo lan egiten Aiatik kanpo denbora gehien ematen duten helduen artean ditugula, hain zuzen helduen artean gaztelaniaz %28, 6 entzun baititut eta kode aldaketa egiten ia %14 Datuak adierazgarriak direlakoan nago gainera, elkarrizketa guztien hiru laurden pasatxo adin talde horren presentzia dutenak direlako. Halaber, hipotesia berretsi duelakoan nago haurren artean eta adinekoen artean
|
euskararen
erabilera maila altuak ikusteak, pentsa daitekeelako horiek izango direla Aiatik gutxien irtengo direnak.
|
|
2017
|
|
|
— Jardun moten artean ahozkoak (ahozko solasaldia, hitz egin eta entzun) dira
|
euskararen
erabilera maila altuena dutenak; idatzizkoak, berriz, baxuena. zehazkiago, ahozkoen artean zuzeneko elkarrekintzan solasaldiangertatzen da erabilerarik altuena; eta idatzizkoen artean (irakurri eta idatzi), ordea, idazteko jardunean gertatzen da baxuena.
|
|
|
eta zenbatek gutxiago? hona hemen lagineko pertsonak
|
euskararen
erabilera mailaren arabera sailkatzen dituen taula eta grafikoa:
|
|
|
10 taula: Hondarribiko euskaldunen banaketa
|
euskararen
erabilera mailaren arabera.
|
|
|
3 grafikoa. Hondarribiko euskaldunen banaketa
|
euskararen
erabilera mailaren arabera. hondarribiko 16 urte edo gehiago euskaldunen artean %43, 3 da egunean zehar euskaraz denboraren erdia edo gehiago egiten duena; eta gainerako %56, 7a, berriz, erdia baino gutxiago. ehunekoa batez besteko erabilera orokorraren ia parekoa da (erabilera orokorra, %45, 6). horrek esan nahi du banaketa orekatua dagoela erabiltzaileen artean, ez dagoela muturreko erabilera (...
|
|
|
11 taula: Hondarribiko euskaldunen banaketa,
|
euskararen
erabilera mailaren arabera, 4 taldetan banatuta.
|
|
|
4 grafikoa: Hondarribiko euskaldunen banaketa,
|
euskararen
erabilera mailaren arabera, 4 taldetan banatuta. azken grafiko horretan ikus daiteke hondarribiko 16 urte edo gehiagoko euskaldunen gehiengoa erdiko balioetan dabilela, euskararen erabileramailari dagokionez: %45, 6k euskara denboraren %25 bitarte erabiltzen du, pertsonen %39, 8k %50 bitarte, %11, 1ek %0 bitarte, eta %3, 5ek %75 bitarte. beraz, oso gutxi dira euskararen erabilera oso altua (%75etik gorakoa) edo oso baxua (%25etik beherakoa) dutenak, nahiz eta azken hauek (euskara oso gutxi erabiltzen duten euskaldunak, alegia) euskararen erabilera oso altua dutenak baino askoz gehiago diren (%11, 1 eta %3, 5, hurrenez hurren); eta horrek azalduko luke, besteak beste, euskararen erabilera maila %50 edo altuagoa dutenen ehunekoa (%43, 3) batez besteko erabilera orokorra (%45, 6) baino zertxobait baxuagoa izatea.
|
|
|
Hondarribiko euskaldunen banaketa, euskararen erabilera mailaren arabera, 4 taldetan banatuta. azken grafiko horretan ikus daiteke hondarribiko 16 urte edo gehiagoko euskaldunen gehiengoa erdiko balioetan dabilela, euskararen erabileramailari dagokionez: ...9, 8k %50 bitarte, %11, 1ek %0 bitarte, eta %3, 5ek %75 bitarte. beraz, oso gutxi dira euskararen erabilera oso altua (%75etik gorakoa) edo oso baxua (%25etik beherakoa) dutenak, nahiz eta azken hauek (euskara oso gutxi erabiltzen duten euskaldunak, alegia) euskararen erabilera oso altua dutenak baino askoz gehiago diren (%11, 1 eta %3, 5, hurrenez hurren); eta horrek azalduko luke, besteak beste,
|
euskararen
erabilera maila %50 edo altuagoa dutenen ehunekoa (%43, 3) batez besteko erabilera orokorra (%45, 6) baino zertxobait baxuagoa izatea.
|
|
|
13 taula:
|
Euskararen
erabilera mailaren araberako banaketa zenbait denbora esparrutan(%)
|
|
|
— erabilera mailari dagokionez, ordea, 2 hipotesia ezeztatu egiten da: " hondarribiko 16 urte edo gehiagoko euskaldunen heren bat (%33) edo gutxiago aritzen da euskaraz egunean zehar denbora erdiz edo gehiagoz". izan ere,
|
euskararen
erabilera maila %50ekoa edo altuagoa egiten dute inkestatuen %43, 3k eta ez dago, hipotesian aipatu bezala, euskararen erabilera oso altua (%75 edo altuagoa) egiten duen talde esanguratsurik. kontrara, gehiengo zabala (%85, 4) tarteko erabilera mailetan dago, hau da, %45, 6 dago %25 bitarteko erabilera mailan eta %39, 8, berriz, %50 bitartekoan.
|
|
|
Hego Euskal Herrian, 2011tik 2016ra, euskaldunak% 50 baino gutxiago diren herrietan mantendu egin da
|
euskararen
erabilera maila; euskaldunak herritarren% 50 baino gehiago diren herrietan, aldiz, jaitsiera neurtu da. Ipar Euskal Herrian berriz, azken bost urtean, euskararen ezagutza gutxiagoko eremuetan kaleko erabilera jaitsi egin da eta, ezagutza altueneko eremuan (Nafarroa Beherean eta Zuberoan) igo.
|
|
2018
|
|
|
— Hamar biztanletik euskaldunak bost edo gutxiago diren herrietan –bigarren gunean–,
|
euskararen
erabilera maila altuena haurra nagusiekin dagoenean gertatzen da. Harreman horizontaletan, haurren arteko edo gazteen arteko erabilera antzekoa da, aldiz, nabarmen gutxiago hitz egiten da helduen artean edo adinekoen artean.
|
|
|
Hau da, gizartean elebidun guztiek elkarren artean bizi eta bakarrik euskaraz hitz egingo balute, elebakarrak gizarteratu gabe, orduan lor zitekeen erabilera mailarik handiena, jendarteko elebidunen proportzioa izango litzateke. Horrela,
|
euskararen
erabilera maila sozialak ezin gaindi zezakeen elebidunen proportzio atalasea (erabileraren funtzioa). Udalerri berean bizi litezke bi hiztun elkarte, bakoitza bere hizkuntza sareen murgilean, bata bestearengandik aparte; kasu horretan, hiztun elkarte bakoitzak bere hizkuntzaren erabilera mailaren neurri gorena emango luke.
|
|
|
Horren arabera, itxaro daitekeen erabilera maila (Pb) %3, 64 izango litzateke. Hiri horretan Klusterrak, 2016an %2, 5eko kaleko erabilera neurtu zuen (2001ean, %4, 58koa); 2006ko udal erroldaren arabera (EUSTAT 2006), euskaldunek etxeetan, oro har, %1, 78ko
|
euskararen
erabilera maila erakutsi zuten, eta, euren artean, euskaraz %11, 28 erabiltzen zuten (2006). Horiek horrela, Bilboko euskaldun batek bizimodu arruntean, gure ustez, gehien gehienez (2006), batez beste, euskaraz egin dezake %56, 73 mailan (Pbg).
|
|
|
Ikus daitekeenez,
|
euskararen
erabilera mailak, itxarondakoa eta kalean neurtutakoa, oraindik ere txikiak dira. Etxeetan (erroldan) neurtutakoa, ordea, nabarmen hurbiltzen da banaketaren batezbestekora.
|
|
|
Kale erabilera edo, oro har, euskararen erabilera —soziala—, berez, erabilera mugatua da. Hau da, herri jakineko euskaldun guztiak beti eta soilik euskaraz hitz egingo balute, elkarren artean erdaldunetik aparte biziko balira, muturreko kasu horretan
|
euskararen
erabilera maila euskaldunen proportzio maila bera izango litzateke. Horrek ez du esan nahi euskaldunen batek itxaro daitekeena baino gehiago ezin erabil dezakeenik; ezta beste elebidunen batek, ahal izanik ere, euskara ez erabiltzea deus ere.
|
|
2019
|
|
|
Hala eta guztiz ere, portaera ez da bakarra eta homogeneoa lurraldeka. Beste edizioetan gertatu bezala, Gipuzkoan jaso da
|
euskararen
erabilera mailarik altuena (%31koa). Bizkaian ia %9, Nafarroan ia %7, eta Ipar Euskal Herrian eta Araban %5 inguruko erabilera neurtu da.
|
|
|
ikaskideekin, irakasleekin edo lagunekin ari direnean.
|
Euskararen
erabilera maila baxuagoa da euskara erabiltzeko aukera apur bat apalagoa den eremuetan, mintzakideen artean erdaldunen kopurua handiagoa baita. Hala nola, etxean (zentsuko datuen arabera Ondarroako etxeetan bizi diren hiztunen% 21,5 ez dira euskaldunak) edo medikuarenean.
|
|
2021
|
|
|
Era berean, EAEn ia gizarte ingurune guztiak eskola giroa baino erdaldunagoak dira eta beraz ikasleek gizarte ingurune erdaldun horien eragin gero eta handiagoa jasotzen dute. Ez da kasualitatea
|
euskara
erabilera maila baxuenak ikerketak neurtzen dituen lau erabilera motetatik' ikaskideekin jolaslekuan' atalean gertatzea, kaleko errealitatetik nolabait hurbilen dagoen egoeran.
|
|
|
Eta hala zehazten du: " Ziurrenik baliabide edo indargarri berriak dira orain arteko irakasleen
|
euskarazko
erabilera mailei eusteko edo horietatik haratago joateko".
|
|
|
«Aztertzekoak dira, zentzu horretan, nolako aldaketak gertatu diren zazpi urte horietan, eta haien zergatiak, ereduan irakasle aritzen direnen arteko hizkuntza erabileretan. Ziurrenik baliabide edo indargarri berriak dira orain arteko irakasleen
|
euskarazko
erabilera mailei eusteko, edo horietatik harago joateko».
|
|
2022
|
|
|
Ikerketa deskriptiboa da honakoa. Ikuspegi kuantitatiboa du, eta, kaleko
|
euskararen
erabilera maila neurtzeko, behaketa zuzenaren teknika darabil:
|
|
|
Lurraldeak hiru multzotan sailka daitezke
|
euskararen
erabilera mailari dagokionez (3 grafikoa): Gipuzkoan hitz egiten da gehien(% 31); ondorengo lekuan kokatzen da Bizkaia,% 9ko erabilerarekin; eta% 5 inguruko erabilera maila dago Araban, Nafarroa Garaian eta Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
Beste hizkuntzak, berriz, Arabako kaleetan hitz egiten dira gehien(% 4,6),
|
euskararen
erabilera mailaren pare; Ipar Euskal Herriko kaleetan entzun dira gutxien beste hizkuntzak(% 1,8); eta tartean kokatu dira gainerako lurraldeak(% 2,7). Proportzio berbera behatu da Gipuzkoan, Bizkaian eta Nafarroa Garaian.
|
|
|
1989 urtetik hona, 1,8 puntu egin du gora euskararen kale erabilerak. 2006an neurtu zen kalean
|
euskararen
erabilera mailarik altuena(% 13,7), ondoren beherakada txiki bat neurtu zen (2011, 2016), eta azken bost urteetan erabileraren datuak ez du gora edo behera egin.
|
|
|
Are gehiago, 1989 urtetik hona, 1,8 puntu egin du gora euskararen kale erabilerak. 2006an neurtu zen kalean
|
euskararen
erabilera mailarik altuena(% 13,7), ondoren beherakada txiki bat neurtu zen (2011, 2016), eta azken bost urteetan erabileraren datuak ez du gora edo behera egin.
|
|
|
Baionako, Gasteizko eta Bilboko kaleetan euskara, gaztelania eta frantsesa ez diren beste hizkuntzen erabilera euskararena baino altuagoa da. Iruñean parekoa da beste hizkuntzen eta
|
euskararen
erabilera maila. Hiriguneek jatorri atzerritarreko biztanleriaren bizileku bezala eta turismo gune bezala ezaugarri bereziak dituztela kontuan hartu behar da.
|
|
2023
|
|
|
Epealdi berean, hamar puntu egin du gora lanposturako beharrezkoa duten hizkuntza eskakizuna eskuratu duten udaleko langileen kopuruak (%83), eta
|
euskararen
erabilera mailari eutsi omen diogu Donostiako kaleetan, ezagutzak hazten jarraitzeaz batera; bada, botila erdi bete hustuari urrup egin, eta klik.
|
|
|
Datuen argitan esan daiteke, gainera, eskolako eta kaleko haurren arteko giro euskaldunak euskaraz hitz egiteko eragin handia dutela etxean euskaraz egiten ez duten haurrengan, baina, aldiz, eragin txikiagoa etxean euskaraz eta gaztelaniaz berdin egiten dutenengan. Etxean beste hizkuntza batean egiten dutenen kasuan kalean lagunekin
|
euskararen
erabilera maila altuagoak adieraztea azpimarragarria da.
|