|
2007
|
|
|
BibliografiaBlas Alegria Iruñeko
|
Euskararen
Adiskideak elkarteko kide izan zen. Donostiako Euskal Esnalea aldizkariko kolaboratzailea eta Olabe Liburutegiko Patronatuko lehiaketetan maiz parte hartu zuen.
|
|
|
1928an
|
Euskararen
Adiskideak elkartearen antzerki lehiaketan 2 saria eskuratu zuen Aña Mari misioetako antzezlana, 75 pezeta eskuratu zituen. (Lehen saria Fernando Urkia arbizuarrarendako izan zen).
|
|
2009
|
|
|
Azken urte auetan euskal liburu ta aldizkari mordo polita sortu zaigu, eta gure izkuntzaren alde lan egin nai dutenak ugaritzen dijoaztela dirudi. Zorionez, ba dira gaur eguneon ere euskaltzaleak, euskal idazleak,
|
euskeraren
adiskideak. Eta saiatzen dira, bakoitzak al duena egiñaz, bakoitza bere saillean gogotik ekiñaz.
|
|
|
Adostasunarekin bakarrik ez, baina adostasunik gabe ere ezin baita aurrera egin. Euskaraz ez dakienak ikasi nahi izan dezan, euskaraz jakin eta erabili ahal duenak erabili nahi izan dezan, euskararen etsai bila ez baizik eta
|
euskararentzako
adiskide bila ibil gaitezen: azken batean, erabili ahal izatetik erabili nahi izatera igarotzeko behar ditugu atxikimendua, erakargarritasuna eta adostasuna.
|
|
2010
|
|
|
Elkarte ugari eratu ziren asmo berak bultzaturik: Eusko Ikaskuntza, Euskaltzaindia,
|
Euskararen
Adiskideak, Eskualtzaleen Biltzarra, EmakumeAbertzale Batza, Euzko Gaztedia, Euskal Artisten Elkartea, Euzko Ikastola Batza. bai eta alderdi politiko eta sindikatuak ere. Hegoaldeko autonomia estatutua ere etengabe aldarrikatu zen, 1936ko gerra piztu arte gauzatu ez bazen ere.
|
|
|
1925 urtean Iruñean sortu zen
|
Euskararen
adiskideak elkarteak mintzaira" erakustea, laguntzea, sustatzea eta zabaltzea" zituen xede, hala nola herri ohiturekin zerikusia zuen oro. Alderdi politikoetarik at zegoen (estatutuetan espreski ageri zena), iritzi politiko desberdineko jendea biltzeko.
|
|
|
|
Euskararen
Adiskideak 211,214, 235
|
|
|
Bertan ekitaldi ugari antolatu zuten: euskal jaiak, bertsolari txapelketak, haur euskaldunak saritzea(
|
Euskararen
Adiskideak elkartearen gerra aurreko jarduna berrartuz, ikus 37), Principe de Viana Euskarazko aldizkaria...
|
|
2011
|
|
|
Azken urte auetan euskal liburu ta aldizkari mordo polita sortu zaigu, eta gure izkuntzaren alde lan egin nai dutenak ugaritzen dijoaztela dirudi. Zorionez, ba dira gaur eguneon [sic] ere euskaltzaleak, euskal idazleak,
|
euskeraren
adiskideak. Eta saiatzen dira, bakoitzak al duena egiñaz, bakoitza bere saillean gogotik ekiñaz.
|
|
2014
|
|
|
euskera gainbera datorkigula, atzera dijoala, erriak gero eta gutxiago itzegiten duela, ta abar. Baiña beste aldetik, itxaropenezko bide eta arrazoiak ere ba dira[...] Zorionez, ba dira gaur eguneon ere euskaltzaleak, euskal idazleak,
|
euskararen
adiskideak. Eta saiatzen dira, bakoitzak al duena egiñaz, bakoitza bere saillean gogotik ekiñaz.
|
|
2015
|
|
|
Hizkuntzaren alde egin zuen
|
Euskararen
Adiskideak elkartekide gisa, Arturo Campionek abiatua 1925ean, eta Jose Agerrek, Aingeru Irigaraik, Paz Zigandak eta Pablo Artxankok sustatua, zeinetik lehen ikastola eratuko baitzen 1931n, jadanik aipatua, bai eta hiriko lehen helduendako euskaltegia ere, Carlos III. eko delako pisuan.
|
|
2016
|
|
|
36ko gudaldiak gure gizona hil zuen kulturalki. Gerrate aurretik harremanetan izan zen Iruñealdeko euskaltzaleekin,
|
Euskararen
Adiskideak taldeko kidea zatekeen, eta Euskara aldizkarian behiala Jose Maria Satrustegik Tapia beraren alargunarengandik jaso bezala, Korpus Lakidain oriotarrarengandik hots, Jose Agerre Santesteban eta Leitzako idazkaria izandako Jose Perurena lehengusua lagun minak zituen. Nahiz Vida Vasca aldizkarian bi ekarpen bakan eskaini zizkigun, 1956 eta 1958 urteetan, argi aski esan daiteke gure gizonaren ibilbide literarioa 36ko basakeria erdalzaleak eten zuela betiko.
|
|
|
Ezagunagoa dateke, ordea, hiztegigintzan egin zuen lanarengatik.
|
Euskararen
Adiskideek Iruñean 1926.ean antolatu zuten lehiaketaren gaien artean Azkueren hiztegian ez dauden hitzen zerrenda osatzeko proposatzen zuena bazegoen. Ohi zenaren kontrara, gai horren inguruan bost lan aurkeztu ziren, hoberena Arozenak aurkeztu zuena izanik.
|
|
|
Gaixotu zen batean, Erratzura egin zuen, bertan bi urte eskas beteta, 1966.eko ekainaren 22an hil zela. Euskaltzale fin eta sutsua, euskara irakasle jardun zuen bai apezgaitegian bai jabeturik zeukan Nafarroako Aldundiaren euskara katedratik, euskaltzain urgazlea bageneukan, eta
|
Euskararen
Adiskideak taldeko kidea sorreratik. Talde horretan etorki baztandarreko beste apez garrantzitsu bat ere ibili zitzaigun, Luis Goñi Urrutia hots, Iruñean jaioa bazen ere, 1869.eko martxoaren 11n hain zuzen, euskaldun suharra zena.
|
|
|
Guztiarekin ere, gutxi da Fagoagak euskaraz izkiriaturik utzi ziguna, eta aunitzez gehiago dira gaztelaniaz taxutu zituen lanak, esate baterako" Semblanzas sacerdotales" izenburuaren azpian Juan Lorenzo Irigoien Dutari, Pedro Maria Ilundain Oiaregi, Zipriano Olaso Aranguren eta Joakin Elkano Erro apez nafarren gainean hagitz trebe ondu zituen lau biografiak, genero horretan benetako maisua zela erakusten diguna. Euskaraz osatu zituenen artean, berriz, olerkiak dituzkegu aipagarrien,
|
Euskararen
Adiskideek 1933.ean Iruñean antolatu sariketa literarioan 200 pezetako lehenbiziko sariaren irabazlea izan genuela. Lexikografian ere" Azkueren iztegi berritu eta osoturako:
|
|
|
Argitalpen soiltzat H. Schuchardt zana euskaraz taxutu idazki llaburra agerrarazi zuen Iruñeko
|
Euskararen
Adiskideak taldearen lankidetzan 1926.ean. Hartan Gothako Hugo Schuchardt herrikideaz zioena berari ere erants geniezaiokeen:
|
|
|
Tamalez, kaierok galdurik ditugu gaurgero. Bestalde, Iruñeko
|
Euskararen
Adiskideek 1926an deitu zuten bigarren literatur sariketan Teodoro Arburuak lehenbiziko saria jaso zuen laugarren sailean, Nafarroako ipuin eta istorio herrikoiak biltzeko eratu zen sailean hain zuzen ere; alta, lana argitaratzeke dugu, eta udal artxiboan datza zain. Hori guztiaz gainera, Arburua EuskalEsnalea aldizkarian argitara eman ziren lan gutxi batzuen egilea badugu:
|
|
|
misiotako antzerkia hain zuzen.
|
Euskararen
Adiskideak elkargoak 1928an eratu antzerki batzaldian bigarren saria merezi izan zuen, eta Iruñeko Sarasate pasealekuko 15 zenbakian zegoen Ricardo Gartziaren alargunaren irarkolan argitaratuko zen 1928an berean. Azalaren marrazkia Jose Joakin Montoro Sagasti abokatu tuterarrak egina duen liburuak Lakuntzako Baratzarrekalde baserrian bizi den familiaren berri ematen digu, eta 60 orrialdetik goitikoa bada ere antzerki lan zalu eta lasterra gertatzen da.
|
|
2017
|
|
|
Ingelesez Uncle
|
euskarazko
Adiskide hitzaren esanahiarekin erabiltzen da familiarteko hizkuntzan.
|
|
2018
|
|
|
Blas Aierra Indak, Hiriberriko apaizak, honako liburu hau atera zuen
|
Euskararen
Adiskideak taldearen laguntzaz.
|
|
|
Nafarroako euskaltzaleek, eta bereziki Iruñekoek, Campion buru zutela,
|
Euskararen
Adiskideak elkartea sortu zuten 1925ean, hiriburuan. Elkarteak eginikoen artean, aipatu beharrekoak dira antolatutako ekimen literarioak.
|
|
|
Blas Fagoaga Ariztia erratzuarra apaizgaitegiko euskara irakaslea izan zen.
|
Euskararen
Adiskideak elkarteko kide, lehiaketa zein Lore Joko guztietan epaimahaikide lanetan aritu zen. Euskal liburu bakarra prestatu zuen:
|
|
|
Zeruko Argia, Eskualduna, Gure Herria, Euskal Esnalea, Euzkadi, Herria eta Napartarra. Euskal Idazleen Elkatgoko kidea izan zen, bai eta Nafarroako
|
Euskararen
Adiskideak eta Euskaltzaleen Biltzarra elkarteetakoa ere.
|
|
|
Primo de Riveraren Diktaduraren urteetatik 36ko gerlara arte,
|
Euskararen
Adiskideak izeneko elkarteak euskal jaiak antolatu zituen. Horietako bat," Euskeraren Eguna" lemapean Iruñean egin zena, haur eta gazteendako literatur sariak eta guzti.
|
|
|
XIX. mendeari dagokionez, Arturo Campionen irudia azpimarratu zuen Bidadorrek, orduko elkargo eta ekimenetan, neurri handiagoan edo txikiagoan, parte hartzen baitzuen beti: Euskara Elkargoa, Euskal Esnalea,
|
Euskararen
Adiskideak eta Euskaltzaindia. Bestalde, garai haietan (1882 eta 1886an) Iruñeko Udalak antolatu zituen literatur lehiaketak ere gogora ekarri zituen gure adituak.
|
|
|
Jose Angel Irigaraik argitu zigun kontua. Haur euskaldunei sosak banatzekoa ongi ezagutzeko arrazoien faltan ez zen, zeren, gerra aitzin, haren aitatxi Fermin Irigarai Larreko ibilia baitzen jarduera horretan
|
Euskararen
Adiskideak elkartearen barnean. Elkarteko kideak herriz herri abiatu ziren eta haur euskaldunei aurrezki kutxan sos zerbait imintzen zieten sari gisa.
|
|
|
Suntsiketa azkar honen berri ere ematen zigun Aingeru Irigaraik
|
Euskararen
Adiskideak baitan egindako lanean. 1935ean Aingeruk Nafarroako Euskararen egoera ikertzeari ekin zion, inork ez baitzuen, Bonapartek eginikakoaz landa, geroztik egin:
|
|
|
Adiskidantza sentimendu hau, bereziki soziala, iberiarrendako ez da sekula izan populu zaharretan agertu zen okerduraz beteriko gaiztakeria.
|
Euskaraz
adiskide hitzak" adin bereko" erran nahi du eta arbasoen familia libre horretan, jendea berez menpekotasun moraleko eskala batean sailkaturik da, non adinak mailak zehazten baititu. Adiskidetasuna belaunaldiz kontatzen da:
|
|
2021
|
|
|
Medikua ogibidez, Iruñeko Erietxe Probintzialeko zuzendari izatera iritsi zen. Nafarroako
|
Euskararen
Adiskideak elkartearen sortzaile eta euskaltzain urgazle Euskaltzaindiaren sorreratik. Kazetari gisa, bera da Nafarroako prentsan euskarazko lehen testuak argitaratu zituena (Irigarai, 2004:
|
|
|
Euskaltzaleak antolatzen segitu zuten:
|
Euskararen
Adiskideak (Nafarroa, 1925) eta Euskaltzaleak (Gipuzkoa, 1926) elkarteak sortuko ziren.
|