|
2001
|
|
|
Iruñean liburutegi zentral bat antolatzeko proiektua dago eta Nafarroako liburutegi politika guztia kudeatuko du. Arazoa
|
euskararen
tratamenduan eta Euskal Herriko beste lurraldeekiko harremanean egon daiteke. Baina proiektua hor dago eta gustatuko litzaiguke Eusko Jaurlaritzak horrelako zeozer egitea.
|
|
2002
|
|
|
Horrek LengoaiaNaturalaren Prozesamenduaren arloan egiten du ikerkuntza lana. Talde horihamar urtetik gora ibili da
|
euskararen
tratamendu automatikoa ikertzen, etainformatikariez eta hizkuntzalariez osatuta dago; azken horietariko batzukUZEIko partaideak dira. Ikerkuntza talde horrek zenbait tresna eta aplikaziogaratu ditu:
|
|
|
Baina kapituluaren hasieran ikusi dugu estandarizazioa ez dela erabatekoa eta, hori kontuan hartuta, irtenbide bat bilatu behar da euskara erabiltzaileen erabilera guztiak tratatu ahal izateko eta, bide batez, egokiak proposatzeko. Horiek horrela,
|
euskararen
tratamendu automatikorako arkitektura orokorra ikusiko dugu, hiru urrats inkrementaletan gauzatzen dena eta, orain arte, lehenengoa besterik ez dugu ikusi. Ondoren, horiek banaka aurkeztuko ditugu, alegia, tratamendu estandarretik abiatu eta, euskararen egoera kontuan hartuta, aldaeren tratamendua egiten saiatuko gara, aldaera dialektalak edo/ eta ezagutza faltak eragindako akatsak detektatu ahal izateko.
|
|
2004
|
|
|
Kaleko hizkuntza idealean oinarritzea funtsezkoa da, baina ez gaurko kaleko hizkuntzan, oso kutsatuta baitago. Alde horretatik, Goenkale k langa bat jarri du
|
euskararen
tratamenduan. Euskara ona, zuzena eta bizia du Goenkale k, eta beste telesail batzuentzat eredu bat sortzea lortu dugu.
|
|
2008
|
|
|
Hizkuntzen arteko harreman horiek hizkuntz politika aproposak, inteligentzia eta esperimentazioa eskatzen dute, jakinik
|
euskararen
tratamendua ere oso ezberdina dela lurralde eta administrazio bietan eta bere egoera sozialak osasun sintoma oso ezberdinak bizi dituela. Hezkuntza datu batzuk emate aldera, egun 18.000 inguruko atzerri ikasleria dago, itunpekoan %35 eta publikoan %65 Ereduka, %41 A ereduan matrikulatua, %29 ereduan eta %30 ereduan.
|
|
2009
|
|
|
|
Euskararen
tratamendua nolakoa izango da?
|
|
2010
|
|
|
Behingoz,
|
euskararen
tratamendu egokiari esker, hizkuntza ez zen traba izan nire gogoan.
|
|
2014
|
|
|
Alberdik (1994)
|
euskararen
tratamenduen inguruan egindako azterlaneanondorio horiek berresten dira. Bertan, euskalki horietako hiztunek alokutiboagalderetan eta baldintzazko perpausetan ere erabiltzen dutela dio.
|
|
|
Alberdi, X. (1994): ?
|
Euskararen
tratamenduak: erabilera?, Iker, 9, Euskaltzaindia, Bilbo.
|
|
|
Ikerketa lan honetan1
|
euskararen
tratamendu automatikorako baliagarria izango denidatzizko testuen sinplifikazio automatikoa aztertzen ari gara. Lan hau Ixa taldean2kokatuta dago, hizkuntzaren tratamendu automatikoan lan egiten duen EuskalHerriko Unibertsitateko ikerkuntza taldean.
|
|
|
EHUn
|
euskararen
tratamendua, alor guztietan, dezente hobetu dela esango nuke. NUP sortu da euskararekiko atxekimendu gutxiagorekin.
|
|
|
|
Euskararen
tratamendua
|
|
2015
|
|
|
Alberdi, Jabier. 1996
|
Euskararen
tratamenduak: erabilera.
|
|
|
Gure jarrerak ez du konpromisorik eza erakusten, egun. Euskaldunon Egunkariaz aparte, noski? Gara baita
|
euskarari
tratamendu txukunena ematen dion egunkaria, nabarmen, gainera.
|
|
|
Hastapenetik
|
euskararen
tratamendu normal bat ematea izan da gure helburua. Euskara egunero dago gurean eta edozoin sailetan ager daiteke.
|
|
|
–(...) Euskarari dagokionez, Egin eta Deia izan dira bide berriak nolabait urratu dituztenak. (...) Aipatu bi egunkariak kaleratu ala,
|
euskarak
tratamendu berriak ezagutu ditu prentsaren barruan: hala ere, eta apurra ezereza baino hobea dela onartuz?, azken batean, ez ote den testimonialismo hutsa egiten galda genezake.
|
|
|
Alberdi Larrizgoitia, X. (1994):
|
Euskararen
tratamenduak: erabilera, doktoregoko tesia, Euskal Herriko Unibertsitatea, Gasteiz/ Vitoria.
|
|
2016
|
|
|
EAJk eta EH Bilduk erdietsi duten akordioak, bertzeak bertze, sail hauek jorratzen ditu:
|
euskarari
tratamendu orekatua ematea udal mailan, udal eskumenak" blindatzea" eta gardentasuna eta herritarren parte hartzea bermatzea Herriko Etxeetan.
|
|
2017
|
|
|
Alde batetik hitanoa simetrikoa da, berdinen artean hitz egiten da, baina ondoren badauzka botereari loturiko ohiturak baita ere, Ozaitak (2014) adierazten duen moduan. Bestalde, ikusi da boterearen aldagaia sartu zenean
|
euskaran
tratamendu berriak sortu zirela eta hitanoaren erabilera kasu zehatz batzuetarako izatea mugatu zela.
|
|
|
Hau esanik argi geratzen da aurrean dagoenarekin norberak daukan konfiantza garrantzitsua dela hitanoaren erabileran. Bestalde,
|
euskarako
tratamenduek ohiturazko izaera dute eta honek batekin edo bestearekin modu batean edo bestean hitz egitea baldintzatzen du azken hau kontutan hartzeko aldagaia izanik.
|
|
|
Euskararen prozesamendurako hainbat tresna eta bitarteko garrantzitsu garatu ditu urte hauetan guztietan.
|
Euskararen
tratamendu automatikoaren alorrean urrats berriak egiten jarraitzen du eta azken urteotan hizkeren prozesamendua bideratzeko erronkari ere heldu dio.
|
|
2019
|
|
|
Alberdi, X. (1996).
|
euskararen
tratamenduak: erabilera.
|
|
|
Alberdi, X. (2011).
|
euskararen
tratamenduak. In p. Salaburu, p. Goenaga & I. Sarasola (ko.), Sareko Euskal Gramatika (SEG). ehu:
|
|
|
1 SARRERA hitanoa
|
euskarazko
tratamendu informala da, gertuko adiskideei zuzentzeko modua. Gehien bat, berdinen artean eta goitik beherako harremanetan entzun ohi da, ez horrenbeste behetik gorakoetan. hala ere, euskaraz badaude solaskideari zuzentzeko tratamendu gehiago ere (berorika, zuka edo xuka, esaterako) eta tratamendu horietako batzuetan pertsona komunztadura bitxia gertatzen da, alokutibotasuna, hain justu ere.
|
|
|
Ikusi dugun bezala, batzuen arabera hitano batua ez da desiragarria, eta beraz euskaldun berriak edo euskalki markaturik gabeko hiztunek arazoak izango lituzkete hika jarduteko, eta hitanoaren erabilera mugatuko litzateke euskaldun zahar euskalkidunen esparrura. Gainera, hitanoa sakon aztertu duen Xabier Alberdi EHUko ikertzaileak ondorioztatu zuen
|
euskarazko
tratamenduetan “nola hasi hala segi” printzipioa oso errotuta dagoela, eta aldaketa ez dela ohikoa izaten. Badirudi, horrenbestez, hika egiteko urratsa egiten duen “hika hiztun berriak” ere ez duela alfonbra gorririk aurkituko oinpean.
|
|
2020
|
|
|
, (1996):
|
Euskararen
tratamenduak: erabilera.
|
|
2021
|
|
|
Alberdi, X. (1986a). "
|
Euskarazko
tratamenduen ikuspegia: I. Historia apur bat", ASJU 20 (149).
|
|
|
______ (2008). "
|
Euskararen
tratamenduak eta aditz alokutiboa". In Sareko Euskal Gramatika (SEG).
|
|
|
______ (1994).
|
Euskararen
tratamenduak: erabilera (1996).
|
|
|
______ (1996).
|
Euskararen
tratamenduak: erabilera.
|
|
|
27.2
|
Euskararen
tratamenduak
|
|
|
27.2
|
Euskararen
tratamenduak
|
|
|
27.3g Beraz, dena laburtzeko, esan dezagun
|
euskararen
tratamenduak eta tratamenduek eskatzen duten alokutiboa, adibideak ikusirik, honako hauek direla:
|
|
|
27.2
|
Euskararen
tratamenduak
|
|
2022
|
|
|
Alberdik (1996) argudiatu zuen
|
euskarazko
tratamenduekin" nola hasi, hala segi" printzipioa gailentzen dela –pertsona berarekin tratamendua aldatzea zaila izaten dela, alegia–; bada," zer ikusi, hura ikasi" printzipioa ere ez genuke ahaztu behar, eta belaunaldi gazteagoek kalitatezko hitanoa berenganatuko badute, helduak beren erreferentzialtasunaz jabetzea funtsezkoa da.
|
|
|
Alberdi, Xabier (1996).
|
Euskararen
tratamenduak: erabilera.
|
|
|
Lizardik eta Munduatek (2015) Goenkaleko hitanoaren erabilerari erreparatu zioten, azterketa sintaktikoa egite aldera. Basterretxeak (2021) gaztelaniazko eta
|
euskarazko
tratamenduak erkatzeko Goenkale erabili zuen euskarazko corpus gisa.
|
|
|
Elkarrizketak, abestiak, bakarrizketa eredugarriak, irudimenezko hizkuntza batetik euskaratutako hitzaldi dibertigarria, pasarte koreografiatuak, umorerako tarte ugariak... denetarik gertatu da di da batean igaro den ordubete horretan. Azkenik,
|
euskararen
tratamendua goraipatuko dugu, era pertinentean tartekatu direlako erregistro jasoa eta hurbila, Tolosaldeko hizkera eta euskara batua, denon gozamenerako, eta horrek balio berezia eman diolako berez bikain funtzionatu duen proposamenari.
|