|
2000
|
|
|
Beraz, Jaurerri bezala ezagutzen
|
dugun
garaia istorio itzel horren ano biziki laburra besterik ez dela esan dezakegu. Urte horietan, ordea, bertako pagadi eta hariztiak harlauzazko hesi batez inguraturik geratu ziren, Bertizko Jaurerria mugatzen duena eta aste honetako mendi ibilaldian jarraituko duguna, hain zuzen ere.Bertizko ondare ere diren megalitoak topatuko ditugu gure bidean, denbora galdua eta gure garaiaren arteko zubia izango bailiran.
|
|
|
Aukeratu
|
dugun
bidea zinez zaharra da eta zenbait zatitan haren aztarna galtzen da. Errekak iragaiten zituzten zubiak ere desagertu dira, beraz azken zati honetan adi egon dugu arrastoa ez galtzeko.
|
|
|
Goxoenetarik bat Game herrian gogoratzen dut. Semea Parisera abiaturik, aita baten pena kantatzen ari ginelarik Gameko plaza ttipian hara non ikusten
|
dugun
gizon adineko bat negarrez ari. Horrelako batean gogoa emaiten dizu kantaldia gelditu eta ixilik egoteko.
|
|
|
Afarian zirenek erraten ziguten lastima zitekeela abesti horiek galtzea. Guk biltzea nahi dute berriz, kantu horiek ez galtzeko, oroitzapen bezala atxikitzeko, eta hori da egin
|
dugun
gauza bakarra. Baina lagunartean, eta afari giroan.
|
|
|
Hauteskunde kanpainan bereziki errietan hasten zaizkigu batzuk beste kolorekoen alde egin dugula sinetsita. Edota auzo bati buruz zerbait eginez gero, zergatik ez
|
dugun
haien auzoaz ezer aipatu eta halakoak. Baina gauza hauek eskertzekoak dira, herritarren zerbitzura baikaude»
|
|
|
Inongo dudarik gabe, nahiz ete hamalau hilabeteko bake otorgatuaz asko gozatu, esan behar dugu atzera pauso nabarmenak ikusi ditugula, eta batez ere, batzuen bilakaera politiko eta ideologikoan eten handi bat eman dela, eta larriago dena, inboluzio prozesu batean murgildu direla. Eten eta inboluzio horren adierazle dira su etena apurtzeko erabakia, espainiar hauteskudeen aurrean ETAk eta HBko zenbait sektorek ezarri duten abstentzioaren aldeko zentzurik gabeko jarrera hori, eta hilabete guzti hauetan modu lotsagabe eta etengabean ezagutu
|
dugun
kale istiluen presentzia instrumentala.
|
|
|
Bestetik, ados Mirenekin ere. Ez dakit zergatik pentsatu
|
dugun
euskaldun askok
|
|
|
Euskara batua eta euskalkiak bat dira, euskara; askotan badirudi kontrako gauzez ari garela. Askotan egiten
|
dugun
estandar hori oso erdaldundua da eta hor dago arazoa. Denona den altxorra dugu hor eta hori baliatu behar dugu.
|
|
|
Euskalkiaren prestigioa bilatzeko urratsak eman behar dira guztion artean. Gazteen hizkuntza propioa da hor
|
dugun
erronka berria, eta hor ere euskalkiek zeregin inportantea joka dezakete. Bestetik, hizkuntzaren historiari begiratu beharra daukagula, urrats hauek ematerakoan piztu behar ez den surik ez pizteko.
|
|
|
Ia dena daukagu egiteko baina aldakuntza handi bat egon da. Oraintsura arte, euskara batua eta euskalkiak gauza antagonikoak izan dira, zenbat bider ikusi
|
dugun
prentsan «Euskalkiak
|
|
|
Bertsolaritzan behin eta berriro agertu den arazoa da satanizazioena. Batez ere euskaltasunaren ezaugarri bereizi moduan erabili izan diren arteetan, beti egongo da politikoki zuzena ez den jarrera bat, eta polita da ikustea nola ez
|
dugun
ikasten: trikitixa munduan antzeko zerbait bizi izan dugu orain ez aspaldi.
|
|
|
Normala da, politikoak ez dira egokienak artea baloratzeko. Egunero ikusten
|
dugun
zerbait da.
|
|
|
HEGO Euskal Herrian ere estatu mailan IUk eta PSOEk lortutako akordioa gauzatuko bide da IU eta, PSN eta PSE EEren artean. Ez dirudi estatu mailako itunetan sinatutakotik haratago joango direnik eta, beraz, azalean bederen, ez da ezer berezirik ageri bizi
|
dugun
gatazkari dagokionez. Alabaina, IU eta PSOEren aliantzak PP garaituz gero, gatazkarekiko elkarrizketa eta negoziazioaren bideak beste aukera bat izan dezakeela usain daiteke, lerro arteko irakurketa ausarta eginez gero behintzat.
|
|
|
«gurean
|
dugun
emakume ahotsik politena, belus antzekoa dirudi»
|
|
|
Ideiak oso garbiak izan behar ditugu. Hala ere, denborarekin, indarkeriarik gabeko esparru demokratiko batean, irabaziko
|
dugun
borroka da.
|
|
|
Beraz, eskola bat sortzeko diru asko behar da eta kirol bat zabaltzeko, merkea ez bada ezin duzu ezer egin. Plastikozko pilotarena aldaketa bat da eta, ez dakit noiz, baina onartu behar
|
dugun
aldaketa da. Material merkeagoak lortu behar dira.
|
|
|
Hitz gutxitan esanda, oraingo demografia joerarekin jarraituz gero, Espainiako Estatuak 2050 urtean mundu osoko biztanleria zaharrena izango du, eta batez besteko adina 54 urtekoa izango da. 12 milioi etorkin ditu gaur egun biztanleria aktiboaren eta pasiboaren artean
|
dugun
proportzioarekin jarraitu ahal izateko. Horrek, inolako apaingarririk jarri gabe, produkzio sistema neurri handi batean etorkinengan oinarrituko dela esan nahi du.
|
|
|
Pinudia ezkerrean utzi eta beste gain batera helduko gara. Hemen, parean
|
dugun
bidea hartu eta pinudi baten albotik baserriz baserri Azkizura doan errepidearekin bat egingo dugu (3,5 km). Errepidean eskuinera jarraitu eta kilometro eta erdi eginez gero Getariara helduko ginateke.
|
|
|
Azken hilabeteotan bizi
|
dugun
gatazka egoeraren aurrean ere posizio desberdinak ari ziren finkatzen popular eta sozialisten eremuetan, berbaz behintzat hala ikusi da, elkarrizketa eta bilera pribatu zein publiko ugaritan. Estatalismoaren munduaren ikuspegitik baina hor agertu dira PPrengandik urruti ziren posizioak, bai su etenaren garaian, bai politika penitentziarioan edo egungo egitura instituzionalari buruzko eztabaidan ere.
|
|
|
Ausardia EAJn, eta ez nolanahikoa, `erosotasunean' bizitzera ohitua dagoen alderdiari ezin baitzaio samur egin bat batean zikloiaren erdigunean egotea; bizi
|
dugun
gatazka giroak ezin diezaioke besterik eskaini euskal gizartean halako ordezkaritza eta erantzukizuna duen alderdiari, eta goxoa ez den gozokiari heldu behar diote jeltzaleek eta bereziki Ibarretxe lehendakariak.
|
|
|
«salmenta errazteko gehienbat, hori baita hemen
|
dugun
arazo nagusia. ETBri bost axola zaio kanpora saldu ala ez, azken batean, salmenta bulegoan dagoenak berdin kobratuko duelako; 9:00etatik 17:00ak arte lan egin eta kito.
|
|
|
Bestalde, apirilean izatekoa den Canneseko telebista azokara joan aurretik, ETBn laster ikusgai izango
|
dugun
«Bizitzaren baitan» dokumental sorta osatzen ahaleginduko dira.
|
|
|
mundu osoan biblioteka sistema guztien buruan biblioteka nagusi bat jartzen bada, areago, Espainiako Erresumako erkidego autonomo guztietan sistemaren burua izateko biblioteka bereziak sortzen badira, ez ote da izango ezinbestekoa delako? Ala pentsatu genuke Euskal Herrian inon baino aurreratuagoak gaudela, hain aurreratuak non eta leku guztietan behar dena hemen ez
|
dugun
behar. Baina, eta orain bigarren esplikazioaren txanda, hemen arazo politiko bereziak omen daude.
|
|
|
Berriro ere Martxoak 8ko eguna datorkigula jakinik, eta bereziki hainbat alderdi politikok egun honekiko izango duen jarrera erabiltzailea aurreikusirik, zenbait burutapen plazaratzea guztiz beharrezkoa iruditu zait. Lehenik eta behin, egun bizi
|
dugun
errealitate birtuala salatzea izango litzateke nire helburua, hots, gizartean dagoen «berdintasun» sentsazioa eta instituzioetatik bideratzen dituzten mezu eta politikak nahikoak direlaren ikuspegia hain zuzen ere.
|
|
|
Ondorioz, geroz eta gehiago gure zapalkuntza egituratua ezkutatu eta desitxuratu egiten dute instituzio eta alderdi politiko ezberdinek. Honen adibide gisa hainbat politika instituzional ditugu, zeintzuk eraginkortasun eskasa izaten bukatzen duten, emakumeon arazoa kulturala balitz bezala tratatzen duten, arazoa sektorializatzen duten eta honela sistemaren mantenimendurako izaten bukatzen duten eta ez emakumeok behar
|
dugun
iraulipenerako. Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi dugun zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino.
|
|
|
Honen adibide gisa hainbat politika instituzional ditugu, zeintzuk eraginkortasun eskasa izaten bukatzen duten, emakumeon arazoa kulturala balitz bezala tratatzen duten, arazoa sektorializatzen duten eta honela sistemaren mantenimendurako izaten bukatzen duten eta ez emakumeok behar dugun iraulipenerako. Bestetik, azken egunotan alderdiek sortu duten kuoten inguruko eztabaida genuke, zeintzuk emakumeon presentzia kontuari lehentasun gehiago eman dioten, bizi
|
dugun
zapalkuntza gainditzeko bidean eman liratekeen pauso eta lan ildo politikoei baino. Nahiz eta egia izan ere, emakumeok oso presentzia txikia dugula zuzendaritza postuetan, eta horren aurrean partaidetza politikak eraman diren, baina guztiz garrantzitsua iruditzen zait emakumeon presentzia hutsak emakumeen aldeko borroka bermatzen ez duela azpimarratzea.
|
|
|
Azter ditzagun, Euskal Herrian ditugun babes figura ezberdinak. Iparraldean, Hendaia inguruko Abaddia izango dugu legez babesturik aurkituko
|
dugun
ingurune erdinatural bakarra, «Itsasertzaren eta aintzira bazterren kontserbatorioa» da bere babes figura. Gainontzean, Aturriko inguruneak aipatu ditugu, Natura sarean sartzeko proposatu baititu Frantziako gobernuak, Europako Batasunaren aurrean.
|
|
|
Elkarrizketa bidea den, eta nola, edo ezker abertzalearen isolamendu politikoetara itzuli. Eta honetatik eratortzen dena, ezker abertzalearekin elkarrizketa defendatu dugunok ETAk jarduera armatura itzultzean arduraren bat ote
|
dugun
.
|
|
|
Baina ez, norabidea galdu gabe kairatzen du untzia Fernando Bernuesek. Hori da lan hau ikusita ateratzen
|
dugun
ondorioa. Gizakiaren bakardadearen gaineko hausnarketa du erraietan.
|
|
|
" Kanpoko eragileei ez zaie horrenbesteko garrantziarik eman behar, erantzukizuna gurea baita. Atzera egin nahi ez badugu, badakigu zer egin behar
|
dugun
: ikasleei zerbitzu egokia eskaini"
|
|
|
Izan erabakitzeko proiektuan batez ere esaten da Euskal Herriak nahiko gaitasun eta ahalmen duela bere etorkizuna erabakitzeko, euskaldunok autodeterminaziorako eskubidea dugu. Guk geuk jarri behar dugu mahai gainean Estatu espainiar eta frantsesekin zein harreman mota nahi
|
dugun
, eta gure barnean zein eratako harremana eta antolaketa nahi ditugun ere bai. Dauden proiektu guztiak mahai baten inguruan eztabaidatzea proposatzen dugu eta gero, ateratzen dena erreferendum batera eraman Euskal Herriak erabaki dezan.
|
|
|
Oraingo aurrekontuak onak dira, eta horrekin iraun daiteke, besterik ez bada prorrogak eginez. Kontuan izan behar da azken 30 urteetan bizi izan ez
|
dugun
egoera politikoaren aurrean gaudela, bakea hurbil izan dugula eta bakea lortzeak herri honetan izugarrizko iraultza suposatzen duela. Orduan, herritarrek ere ulertu behar dute une garrantzitsua bizi dugula eta arazoei denbora eman behar zaiela.
|
|
|
Zerbait adierazi beharra. Adierazi behar alternatibo horrek egiten gaitu idazle edo irakurle, baldin eta zein paper hartzen
|
dugun
okasioan. Idazle, komunikatzaile, gazte izateak sortzen digun ikuspuntu bereziarekin, horregatik maiz jotzen dugu kalera edo gertuko errealitateak isladatzera.
|
|
|
Energiaren sektoreak 11.000 milioi dolarreko merkataritza elektronikoa sortu zuen 1999an, eta kopuru hori 170.100 milioi dolarrekoa izango omen da 2003an, hots, 2003 urteari begira aurreikusten den guztizko kopuruaren %12 Aztergai
|
dugun
txostenaren arabera, energiaren merkataritza bolumen garrantzitsu batekin ari da sarera aldatzen. Gas naturala izan da horretan aitzindaria.
|
|
|
Esaterako, euskal herritarron bizikidetzarako markoa estatutua eta autonomia dela esatean, edota etorkizunean bizikidetza ziurtatu dezakeen estatuaren marko juridiko politikoa gauzatzerakoan ere.Zer esanik ez, PPrekin ezberdintasun handiak ditugu; proiektu ezberdinak defenditzen ditugu. Aurrerantzean eztabaidatu behar
|
dugun
guztia eztabaidatuko dugu; bat ez etortzea gauza normala izango da baita ere. Horrela gertatu da Eusko Legelbiltzarreko, Batzar Nagusietako edota Udaletako politika sozial eta ekonomikoan.
|
|
|
Sozialistok argitasun gehiagoz zehaztu behar dugu estatu eredua. Batez ere, gure estatuaren ideia ongi komunikatu behar dugu, herritarrek ezagut dezaten guk zer ulertzen
|
dugun
estatu nazionalanitzaren ideiaz. Beti ere, Espainiako Estatuaren barne delarik.
|
|
|
Ez dakigu noiz arte iraungo
|
dugun
. Baina, makalaldi batean nagoela, umeek bidalitako gutun eta margoek ematen digute panpinekin segitzeko kemena.
|
|
|
Berriz, zein izan da euskal gizartean presoen eskubideak errespetatuak izan daitezen hitza eman
|
dugun
eragile ezberdinen dinamika. Erreflexio txiki bat egiteko garaia da.
|
|
|
" Kataluniako hainbat kiderekin harremanak izan ditugu, proiektuak aztertu dira... baina gertatzen dena da hizkuntza mailan ez dagoela horrelakorik munduan, eta neurri batean dira bakarrik baliagarri beste esperientziak. Zer nahi
|
dugun
gutxi gorabehera badakigu, baina hori nola diseinatu, nola bideratu aztertzen ari gara" dio Mikel Arrizabalagak.
|
|
|
Hala ere, orube osoa erosteko behar izan dituzten kredituei aurre egiteko urte batzuk pasako direla ere uste du Arrizabalagak: " Etekinak baldin badaude, urte dezente pasako dira hemen egin
|
dugun
inbertsioa estaltzeko. Hala ere, epe hori pasata, etekinak egongo balira, ez dira enpresa horien boltsikoetara joango, baizik eta parkeko beste zerbitzuetan, dauden enpresak indartzen... berrinbertituko dira".
|
|
|
Azken batean konpondugabeko gatazkaren ondorio mingarria dugu aurrean, ez gatazkaren sorburua. Horregatik, pairatzen
|
dugun
gatazkaren ondorio guztiekin bukatzeko hain zuzen ere, gatazkaren muinari erantzun diogu. Izaera politikoa duen gatazka historikoak konpontzeko arazo politikoari heldu behar diogu, gaitzespen lasaigarri bezain antzuen gainetik eta eraginkortasuna lortzeko asmoz.
|
|
|
Orain den nahaskeriak talde abertzale politikoen artean duda gehiago sortzen ahal ditu, xarma galtzeak eta gibelatze hotzak baizik ez ditu ekartzen ahal. Orain bizi
|
dugun
eta mantentzen dugun zalantza garai honetan, ondorioak irabaziko dituzten bakarrak agindua eta iraunkortasuna beren eskuetan dutenak dira. Ez dira gure aldekoak.
|
|
|
Orain den nahaskeriak talde abertzale politikoen artean duda gehiago sortzen ahal ditu, xarma galtzeak eta gibelatze hotzak baizik ez ditu ekartzen ahal. Orain bizi dugun eta mantentzen
|
dugun
zalantza garai honetan, ondorioak irabaziko dituzten bakarrak agindua eta iraunkortasuna beren eskuetan dutenak dira. Ez dira gure aldekoak.
|
|
|
Orduan piztuko zen zalaparta! Kontuak kontu, ezin uka diseinu xinplea dela, deigarria izan gabe bere presentzia duena; dinamikoa da, gainera, urdinez jantzia eta mokoa goraka duela," heldu nahi
|
dugun
tokira dago begira" esan zuen aurkezpenean Andoni Ortuzar zuzendari nagusiak. Logotipo berria Zarauzko Euskal.com TV enpresak sortua da.
|
|
|
Ez da egia, eta parte hartu duten eragile batzuk onartu dute AABetatik egin
|
dugun
ahalegina. Guk presoen mintzakidetzaren izenean gutun bat jaso genuen mobilizazio aste hau deitzeko.
|
|
|
Eta hori demokratikoki egiteko aukera bakarra dago, euskal herritar guztiei eskubide berdinak onartzea. Hortaz, Lizarra Garaziren bidez bultzatu nahi
|
dugun
gatazkaren konponketa eta Udalbiltzaren bidez bultzatu nahi dugun nazio eraikuntza demokratikoa errealitate berdinaren alorrak dira.
|
|
|
Eta hori demokratikoki egiteko aukera bakarra dago, euskal herritar guztiei eskubide berdinak onartzea. Hortaz, Lizarra Garaziren bidez bultzatu nahi dugun gatazkaren konponketa eta Udalbiltzaren bidez bultzatu nahi
|
dugun
nazio eraikuntza demokratikoa errealitate berdinaren alorrak dira.
|
|
|
Gu behin eta berriro saiatzen ari gara EAJ, EA eta ABrekin zerbait zehatza lortzeko. Berriro diot, aipatzen
|
dugun
trantsizioa egiteko baldintzak egon badaude. Zer falta da?
|
|
|
Guk ez dugu pertzepzio hori. Modu egokienean aurrera egiteko modua da abertzaleen artean ituna egin eta definitzea Euskal Herria norantz eraman nahi
|
dugun
, oraingo zatiketa gainditu eta Euskal Herri subiranoa egiteko. Biolentziarena aitzakia da.
|
|
|
Bestea gaztelerazko espresioak hartzea da, azken aldi honetan gehiegi ikusten dena. Hor, batetik, errealitatea dago, hiri giroan jerga hizkuntza sartu nahi
|
dugun
bakoitzean gaztelerara jotzen dugula. Nobela errealista egiten duzun momentuan, hori bere horretan ekarri behar duzu?
|
|
|
Nik Uruguayko Junta garaian girotutako amodio istorioa idatziko banu, behar bikoitza egin nuke. Askotan ez gara konturatzen zenbat abantaila
|
dugun
hemengoari buruz hitz egiteko.
|
|
|
Baina Benedettik bazuen guk ez
|
dugun
abantaila: kanpotik idazten zuen.
|
|
|
Liburu horren dijestioa egin ondoren, geu izan gara normaltasunez hartu ahal izan
|
dugun
lehenak.
|
|
|
Eta agian hala behar du izan. Arazoa da idazleok nola lotzen
|
dugun
hori gure bizimoduarekin. Nik profesional izan nahi badut, katakunbetan ez naiz ondo ibiliko.
|
|
|
Gaztetxoek ez dute etxean sexuaz hitz egiteko ausardiarik izaten, guraso askok ere ez. Osabaren pertsonaia oso garrantzizkoa da sexuaz askatasun osoz hitz egiten duelako, pertsonaia hori etxeetan edukitzen
|
dugun
hutsune hori betetzera dator. Ni konbentzituta nago etxeetan beste jarrera irekiago bat edukiko bagenu gurasoengandikoa eta gurasoenganakoa, askozaz zoriontsuago izango ginatekela.
|
|
|
Erakustaldiez aparte, hamasei idi ditut eta idi probetan ibiltzen naiz. Gainontzean, etxean
|
dugun
sagardotegiaz arduratzen naiz.
|
|
|
Bi kotxe erabiltzeko aukera baduzue, oso alternatiba interesgarria izan daiteke Plentziara joan baino lehen, kotxe bat Gatikako Butroe gazteluan uztea eta guk proposatzen
|
dugun
txango zirkular hau egin beharrean, ibaian gora jarraitzea gazteluraino, Palado baserrietatik bi kilometro eta erdira baitago. Alternatiba honek gainera, Arbinako errota eta urtegia ezagutzeko aukera eskaintzen dizue.
|
|
|
Alternatiba hau burutzeko bitartekorik ez duzuenok, ibaian gora egin duzuen zati hori atzerantz errepikatu behar duzue eta lehen aipatu
|
dugun
Palado baserrien sarreratik hurbil dagoen bidetik gora abiatu behar duzue. Bide honetatik, gizakiak landatutako eukaliptoak eta pinuak, berez sortuak diren haritzak, lizarrak, gaztainondoak, astigarrak... nahastuak azaltzen dituen baso zoragarrian barrena, poliki poliki altuera hartzen joango zarete.
|
|
|
Konderri honetan hasiko gara Ozeano Atlantikoaren haserrearekin disfrutatzen, Inishowen penintsulatik hasita. Irlandako punturik iparraldekoena da, eta akaso ederrenetakoa ere bai, geroago deskubrituko
|
dugun
beste zenbait txokoren baimenarekin. Hondartzak, amildegiak, arrantzaleen herrixkak eta paisaia ikusgarriak.
|
|
|
Donegaletik behera, Sligo pasatu (Yeats idazlearen jarraitzaileentzat interes berezia izan dezake inguru honek) eta, denboraz ondo gabiltzala ikusten badugu, Achill uhartera hurbil gaitezke. Bertako mendi eta zohikaztegiak entrenamendu ona izan daitezke gure begientzat, apur bat beherago zain
|
dugun
lurralde miresgarriaz erabat gozatzeko. Zertaz ari naizen?
|
|
|
Niri iduritzen zait Iparraldeko bertsolaritzaren azken bi urteko mugimendua kontuan hartu behar dela, orokorkiago. Duela bi urte abiatua da, giroa sortuz eta azkartuz joan da, eta horren barruan kokatzen da aipatzen
|
dugun
guztia. Nafarroako Txapelketak, agian, ibilbide horren barruan aurrera segitzeko indar berezia ematen du, azken urteetako lorpen handiena da eta.
|
|
|
Alderdien arteko eztabaidak abiapuntu berri bat bilatzen du, antza. Azken bi urteotan bizi izan
|
dugun
aukera berriez badago ondorio onik?
|
|
|
Batasun europarra, batez ere, ekonomikoa eta monetarioa da. Ordea, hauek inportante izanik ere, zer nolako batasun politiko egin nahi
|
dugun
zehaztea falta da. Batasun politikoa oso ahula da oraindik.
|
|
|
Zurrunbilo horretan sartuta, nahiago nuke etika erlijioso bat, guk geuk, gizakiok, asmatu baitugu azken finean Jainkoa. Baina Arrazoiak Jainkoa naturaleza bihurtu zuenetik, berdin zait natural ala erlijiosotzat jotzen
|
dugun
etika.
|
|
|
Zuk beti esan izan duzu indartsuak baina bote handi gabekoak dituzula gustukoen. Zer iritzi duzu egun ikusten
|
dugun
materialaz?
|
|
|
erdaraz?". Alboan
|
dugun
grafikoan, euskararen egoera agertzen da. Euskararen galera da.
|
|
|
Zuberoako Herriko Etxeei galdetu izan diegu 8 libera (200 pezeta) biztanleko ematea urtean, baina bizpairuk salbu ez digute arrapostu. Erabiltzen
|
dugun
egoitza kendua izanen zaigu eta heldu den ikastaldia antolatzeko ez dugu lokalik"
|
|
|
Ulertezina dena, baita azalpenik ez duena ere, azaltzen saiatu dira iritzi publikoan eragin nahirik, buruan dituzten neurri murriztaileak kosto politikorik txikienarekin onartzeko bidea izan dezaten. Nafarroako gizartea ez dago euskararen kontra eta badakite lan handia egin dutela errealitate hau aldatzeko; euskararen kontra jartzeko gezurra, iraina eta intoxikazioa erabili dituzte, bizi izan
|
dugun
kanpaina mediatikoan ikusi dugun bezala. Gizartean sakonki errotua dago hobe dela jakitea ez jakitea baino.
|
|
|
Gizartea euskararen alde mobilizatzea, etengabeko kontzientziazio lana egitea, era koordinatuan aurrerapausoak emateko euskaltzaleen artikulazioa bultzatzea, gizartearen erabateko inplikazioa lantzea, euskara ikastea eta erabiltzea dira etorkizuna irabazteko bideak. Prozesu luze baten aurrean gaude eta Korrikan irudikatzen
|
dugun
bezalaxe gure zeregina lekukoa hurrengoari ematea da, egin beharreko lana ongi egin dugula jakiteak ematen duen pozarekin
|
|
|
Plan horrek eta aurrekoak obra garrantzitsuak burutu dituzte, herriaren eta portuaren fisonomia aldaraziz eta funtzionaltasun eta eraginkortasun handiagoa lortuz. Eskuratu ahal izan
|
dugun
udal dokumentazioaren arabera, aldaketa horren helburu nagusiak honakoak izan ziren: Egidazuko dartsena zabaldu berrira sartzeko ahoa handitzea eta taxuketa hobetzea eta Arrantzaleen Kofradiaren ondoko Alturako Lonjaren kokapena aldatzea.
|
|
|
Pasaiako errealitate konplexua kontuan izan dute azterketa egiteko orduan. Izan ere, Pasaia, gaur ezagutzen
|
dugun
moduan, XIX. eta XX. mendeko kontua da. Portuak bateratzen dituen gune ezberdinak, portuak berak banandu eta banantzen baititu.
|
|
|
Ez dugu' mitxelinik', 105 urtetako historiaren ondorioz, oraindik ere alderdi nagusiena EAJ delako. Baina egia da, 20 urtetan egin
|
dugun
lanaren ondorioz, batzuek nekea somatzen dute. Arzalluzen hitzak interpretatzeko aukera hori ez zen bidezkoena.
|
|
|
Bost bat hilabetetan espiritu berezi bat sortzen dugu, bizitzeko molde bat funtsean. Ikuskizun eguna inportantea da, baina bizi izan
|
dugun
bost hilabeteko aldia inportanteagoa.
|
|
|
Jainkoa edo lurrekoa amodioa? Badakizu, eskas
|
dugun
zerbait xerkatzen dugu. Birekin ontsa zara; bat galtzen baduzu, lurrera zoaz.
|
|
|
Eta horretan ez dakit asmatu
|
dugun
. Ze formato behar du gizarte honek usteltzen ari zaion arazoari behingoz adarretatik heltzeko proposamena aintzat hartzeko?
|
|
|
Beraz, satelite, kable eta telematikaren zirimola gainean dugula, Goienakoek ez dute ostrukarena egin edo lozorroan geratu nahi izan. Jakin badakite ate joka
|
dugun
telebista digitalean jendeak menu zabala izango duela aukeran. Gaikako kateak eta Interneten bitartez, gaur egun dugun eskaintzaren merkatua eskari merkatua bilakatuko da, zeinean ikusleak" eguneko menua" jatetik" kartara" aukeratzera pasako diren.
|
|
|
Jakin badakite ate joka dugun telebista digitalean jendeak menu zabala izango duela aukeran. Gaikako kateak eta Interneten bitartez, gaur egun
|
dugun
eskaintzaren merkatua eskari merkatua bilakatuko da, zeinean ikusleak" eguneko menua" jatetik" kartara" aukeratzera pasako diren. Kate uholde horren erdian baina, berri lokalek aise atxikiko dute jendearen, ez baitago satelite bidezko saiorik herriko kontuen tiradizoa gainditu dezakeenik.
|
|
|
Hamaika dira Euskal Herriko hiriburuaz, Iruñeaz aritu diren ikerlariak. Hor da, erraite baterako, eta eredu gisa, zoritxarrez nahikoa zaharkiturik
|
dugun
Jose Joakin Aratzuri doktorearen lan itzela, frankismo gogorrenean indarrean zegoen Bianako Printzea delakoan hasirik eta ikaragarri onak diren bertze lan batzuk tarte Iruñeko karriken gaineko hiru liburu mardulen bidez bertako historia aparta burutu duena.
|
|
|
Aurrena, datozen hilabeteetan sinatu behar
|
dugun
garapen hitzarmenetik pasatzen da: Estatua, Erregioa eta Haute tsien Kontseiluaren artean urratu ditugun bideetatik.
|
|
|
Benetako politika linguistiko bat finkatzeko bitartekoak, kasu. Indarrean jarri
|
dugun
prozesuan konfiantza osoa dut, lan asko egin baitut berean. Ez du gure arazoen konponbidea magikoki ekarriko, baina formula moderno bakarra da etorkizunean.
|
|
|
" Donostiako Euskal Jaietan" nahiago zuen harek murgildu, nahiz era berean triste agertu, baina" François Mauriac hil zaigu" lako. Antza denez, gure aldizkariaren orduko arduradunek asko maite zuten idazle frantziarra, haien ustez" irurogei urte ontan, izan
|
dugun
nobelista eta idazlerik onenetakoa, dudarik gabe", eta horixe adierazten zuten azalean. Editorialean, berriz," euskaldunen lagun andi bat" izan zela azpimarratzen zuten:
|
|
|
Gehienetan bestelako arrazoi nabarmenak egon ohi dira, hala nola makina zaharkituak, enpresarien nahiz langileen prebentzio eza, lan arriskutsuegiak, lan erritmo biziegiak edo antolamendu kaskarra, edo esperientziarik eza eta behin behineko kontratuak eta abar. Eta aipatu berri
|
dugun
ACBko lan istripu horrek ere horixe erakusten du. Langile horrek berak, bizitzaren makurkeriak, arazoaren muina agerian utzia zuen lanean hil aurretik:
|
|
|
Alde batetik, urte askoan gure historiari buruzko hainbat ikerketa eta hedaketa lanek itxaropena sortu zuen. Aurrerantz aritu gara atzerantz begiratu
|
dugun
guztietan. Bestalde Euskal Herriko historiako mitoak apurtzen egindako lanari esker, ustez, atzera begira emandako denboran, gehiago aintzinatzen ginen.
|
|
|
Izan ere, Oiartzunaldean hasiko
|
dugun
bidea nafar Bidasoaldetik segitu, Lapurdi Garaian barneratu eta azkenik Baztanen bukatuko dugu, hau da, herrialde bakoitzean euskal nortasuna bizi bizirik mantentzen den eskualdeetan zehar. Oiartzundik ekarriko gaituen Aritxulegi mendate bihurgunetsuaren ostean, Lesaka, Bera eta Etxalar herrietako etxe eta baserri ederrak ikusiko ditugu, geroago azken herri honetako usategi ospetsuak bisitatzera joango garelarik.
|
|
|
Plaza Zaharrean
|
dugun
Udaletxea barrokoa baina apaingarririk gabekoa da, XVII.ean eraikia. Arku batzuen gainean harlanduz egina, hiriko beste eraikin askoren itxurari jarraikitzen dio.
|
|
|
" Berrikuntzekin hasi baino lehen dantza tradizionalean ikasteko asko dago. Bestalde, egun bide honetatik jarraitzeko dantzari prestatu gutxi dago, interesa bai baina prestakuntza gehiegi ez dagoenez guk egin
|
dugun
moduan dantzariak hartu eta prestatu egin behar dira".
|
|
|
Gaur egun hori galdu da," ardanzismoa" pasa da eta abertzaletasuna anemiak jota geratu da. Ea astintzen
|
dugun
piska bat!
|
|
|
Loturak apalki eginez hasi behar da, eta historia errespetatuz; gure historiarekin bizi behar dugu. Eta guk historian Nafarroarekin izan
|
dugun
harremana beti izan da gerra. Aspaldi zatitu ginen Nafarroarekin, 1200ean edo, Gipuzkoa, Araba eta Bizkaia Gaztelarekin joan zirenean.
|
|
|
ASPALDI ari dira esaten ELA eta LAB Eusko Jaurlaritzak formazio iraunkorrerako Hobetuz erakundea finantzatu lukeela eta, azkenean, Jaurlaritzak ala egingo duela iragarri du. Berri ona da, zalantza barik, baina orain ikusteko dago diru hori nondik aterako den, edo EAEko langileek ordaintzen dutenetik (Madrilek zuzenean eskuratzen duena eta, beraz, nonbaitetik kendu litzaiokena), edo EAEko herritarrek bigarrengoz ordaindu
|
dugun
formazio iraunkorra.
|
|
|
Funtsean, HBren eta ezker abertzalearen birmoldaketa bat ekarri luke. Orain, berriz, bizi
|
dugun
klimarekin eszeptikoak gara. Batasuna prozesuaren ondorioz HB ez den beste aukera bat gauzatzea zaila da.
|
|
|
Lizarra etsaia den neurrian egurra eman diote, izugarrizkoak eman ere. Beraz, gauza hauek antolatzerakoan kontuan hartu behar
|
dugun
gauza bat etsaiaren indarra da, izugarrizkoa. Lizarra ez zen antolatu komunikabidei aurre egiteko.
|
|
|
EHk erantzukizuna ETAk daukala pentsatzen badu, bere jarrera argitu behar du. Aritzeko eta lanerako
|
dugun
esparru bakarra hori da, baina EHk ezin du esparru hori bete, bide politikoak bakarrik defenditzen dituela esanez. Garbi dago ezker abertzale osoak ez duela jarrera hori erakusten, ezker abertzaleko kide batzuek esparru hori landu nahi dute.
|
|
|
Arestion esanda kontutan," Bakea. ETA ez" goiburua zeharo kontrajarrita dago Lizarra Garazikoa sustatu zituen herri gogo bizi honekin eta, berriz, bat egiten du espainiar eta frantses Estatu zanpatzaileen aldetik jasan eta jasaten
|
dugun
kanpo eskuhartzearen funtsarekin: Euskal Herriaren esistentziaren ukazio bortitzarekin alegia.
|
|
|
Asisko Urmenetak eta" Zazpiak Batman" kolektiboak ARGIAren eskutik kaleratu berri duten liburuxka honek euskarazko lokuzio, esklamazio eta esamoldeak jasotzen ditu, euskaldunok modu libertigarri eta biziaz komunikatzeko
|
dugun
beharra asetzeko lagungarri gerta dakigukelakoan. Ez ditu bakarrik gure ama hizkuntzaren altxorra betitik izan direnak jasotzen, ordea, beste berri batzuek ere agertzen dira bertan, egileek asmatuak, inori baimenik eskatu gabe, alegia lotsagabe lotsagabe, hitzaurrean adierazten duten bezala.
|
|
|
Iritzi zuzenen azia erein behar du" eta horretarako" irakurleekin artu eman aundikoa" izan behar zuenez," sarri jaso behar lituzke irakurleen iritzi, eskutitz, idazki eta eskabideak. Ea danon artean egiten
|
dugun
Z. A. Bizi, gaurko, ireki, esnatzaille eta euskalduna".
|
|
|
XVIII eta XIX. mendeko zerrendak, bataioak nahiz publikoak, hobetu ziren eta horiei esker historialariok jaiotzaz
|
dugun
ezagutza zehatzagoa da. Adibide gisa, 1786, 1817 eta 1824ko datuak harturik 40/ 1000 inguruko jaiotza tasak kausitzen ahal dira (F.
|
|
|
Bertold Brechten poema ospetsu batean disidentzia mota desberdinen atxiloketa kateaz hitz egiten da. Tamalez, askotan ikusi dut poema horretan Euskal Herrian bizi
|
dugun
egoeraren isla. Poliziak komunista atxilotzean, disidentzia eta erantzun oro zapuztearekin mehatxatzen zuen tresneria geratzeko astia izanik, gizarteari prozesua noiz geratu behar zuen erakusteko baliagarria zelakoan nengoen.
|
|
|
Baiturak... erailketak... askatasuna eta nortasun ezak". Eta berehala, gorago aitatu
|
dugun
torturaren aurkako salaketa zetorren.
|
|
|
Espainiako telebista informatiboetan Euskal Herriari izaten
|
dugun
baino eguraldi okerragoa iragartzen digutela tema eta topikoa da gure elkarrizketetan. Hori ere, Meteosaten eskasiaren ondorioa izango al da?
|
|
|
Eskuinerantz joko dugu, Marzana, Axpe, Santiago eta Arrazola auzune ederrak bisitatu asmoz. Kilometro batera
|
dugun
bidegurutzearen atzean Marzana etxe multzoa aurkituko dugu, Axperekin batera auzo bakarra osatzen duena. Marzanan aipagarriena San Martin parroki ederra da, atxikirik duen Marzana armarridun kanpandorrearekin.
|