|
2000
|
|
|
" Borondateak, benetako bihotz isurtze denean, ez du neurririk". Sarritan entzunak
|
nituen
hitz horiek. Iraileko euri berriak lur guztia itxuraz aldatzen duenean, badakigu zein neurri duen atsekabeak.
|
|
2001
|
|
|
Eta artzain ikazkinak utzirik nire antzeko erdi ikasietara baldin bagatoz, nabari da zer gertatzen zaigun, behin eta berriro: hitz eskasean aurkitzen garela sail askotan eta, okerrago dena, Â hitzak
|
ditugunean
hitz horiek ez daudela erdarazkoak bezain zehazkiro mugatuak. Eta, nire ustez, zehaztasunak balio du argitasunak eta garbitasunak adina gai horietan.
|
|
|
b) Inondikako hitzak (esaerak, etc.) erabiltzeaz gainera, eskubide osoa
|
dugu
hitz horien zentzua eta adiera ahal adina hedatzeko eta zabal  tzeko, testuinguru berriak aukeratuaz. Horrela jokatuz gero, ez du inongo euskaldunek harritzeko eta espantuz agertzeko eskubiderik.
|
|
2004
|
|
|
Ez zuen ulertu. Zer esan nahi
|
zuten
hitz horiek. Eta batez ere, zergatik paratu zituen.
|
|
2008
|
|
|
etorriak direla, Segura Munguía eta Etxebarria Ayestaren liburuak (1996) titu luan esaten duen bezala, eta hainbeste eta hainbeste hitz gehiago euskaraturik izan diren bezala. Hori dena, Filologia aldetik edo hizkuntzaren historia aldetik ez da bate re gauza erraza jakitea nondik edota noiztik
|
dugun
hitz horiek euskaran bizirik eta hori ia kasu guztietan agertzen zaigu. Baina, esan bezala, orain arte euskararen biho tzeraino (esan nahi dut, mamiraino) zer bidetatik sartu diren ezin izan dugu argitu ezta kronologiaren xehetasunetan sartu ere.
|
|
|
Herriak ikasi egin behar
|
ditu
hitz horiek: lehendik ezer erabiltzen ez bazuen hori esateko, ikas dezala aurrerantzean nola esan; eta, ordurarte beste era batera esan bazuen, ahaztu dezala hura eta arau egokien arabera moldaturiko berria ikas dezala.
|
|
|
Ezkertiar kutsua
|
duten
hitz horiekin, SPDko ezkerreko joerakoak lasaitu nahi izan ditu, beharbada, Steinmeierrek. Horiek, baina, ez dute ahaztu, bera izan zela Gerhard Schroeder kantziler sozialdemokrataren aginteak paratutako Agenda 2010 politikaren bultzatzaile nagusia.
|
|
2009
|
|
|
Munarrizek agertu duenez, Casa de muñecas oso obra aktuala da, giza eskubideen defentsa sutsua aldarrikatzen duelako. Hitz horiekin aurkeztu zuen Henrik Visen egileak antzerkia 1879 urtean eta Munarrizek nabarmendu du oraindik ere balio
|
dutela
hitz horiek antzerkia aurkezteko, gaurkotasun osoa mantentzen duelako.
|
|
|
Enpresak “Auto timing” zerbitzuaren bidez azpitituluak eskuz sortzeko aukera ere emango du. Erabiltzaileak hitz guztiekin testu bat sortu besterik ez du egin behar, eta Googleren ASR teknologiak intuituko du non joan behar
|
duten
hitz horiek eta azpitituluak behar bezala kokatu. “Google Video eta Youtubeko lehen azpitituluak iragarri genituenetik, hobekuntza asko egin ditugu eta zerbitzuaren funtzionaltasuna handitu dugu.
|
|
|
Karratxi baten egitasuna
|
dute
hitz horiek. Sinpliak bezin azkarrak.
|
|
2010
|
|
|
Esan bezala, gaur egun ez da oso arrunta hitz horiek agertzea, baina, hala ere, batzuetan oraindik ere, Iñaki Eskudero dela-eta edota Otxandorena dela-eta, agertu ohi dira Eratsun eta Mugairi herriak. Aitortu behar dut zuk zerorrek, Xabier, oso ongi esan ohi
|
dituzula
hitz horiek. Baina ez dakit inoiz erreparatu ote diozun, ETB1en beti agertu izan direla gaizki idatzita; alegia, Erasun eta Mugaire.
|
|
|
KLAUDIA. Um! Gehiagotan entzun nahi
|
ditut
hitz horiek.
|
|
|
Horregatik
|
dut
hitz horiek, izen nagusien antzera, hizki larriz idazteko joera.
|
|
2011
|
|
|
Eta Pedrok erantzun egingo dio. Ezin
|
baititu
hitz horiek semearen ahoan jasan.
|
|
2012
|
|
|
Autokritika gutxi, baina pozik egoteko modukoak iruditzen zaizkion hainbat gai nabarmendu zituen. Ez
|
zuen
hitz horiekin esan, baina harro agertu zen euskal presoen argazkiak kaleetatik kentzen egindako lanarengatik. Inoiz ahaztuko ez dituen irudien artean, hau aipatu zuen:
|
|
|
Bakar bat behintzat salbatu balitz! Uste
|
dut
hitz horiek mila aldiz errepikatu nituela: «Baten bat salba zedila!».
|
|
|
Ñabardurak ñabardura, argi dago Laurinen lan garrantzizkotik jaso behar dugun ideia nagusia enuntziatu parentetikoen eginkizuna diskurtsoaren antolamenduaren barnean, makroegiturari dagokion mailan kokatzen dela. Berak ez
|
du
hitz horiekin formulatzen; ez du, makroegitura, hitzik erabiltzen lan osoan zehar, baina makroegituraren ideia eta makroegituraz egiten dugun ulerkera suma daiteke sakon sakonean (ikus, goian, parentetikoen artean bereizi dituen sei kategoriak).
|
|
|
Unibertsitatean zer ikasi nahi lukeen kontatzen ari zaio. Herrerak biziki maite
|
du
hitz horien doinua, aspaldiko amets gozo baten musika dira. Bat batean etena.
|
|
|
Baina nik ezin
|
ditut
hitz horiek erabili, debekatu dizkidazu, amodiozko kanturik ederrena idatzi dut, baina ez duzu entzun nahi! amodiozko gutunik politena idatzi dut, baina ez duzu irakurri nahi!
|
|
|
Hitzik ederrenak zuregatik idazten ditut, baina zuk ez duzu irakurri nahi, eta esan ezin
|
ditudan
hitz horiek asmatu nahian, pixkanaka isiltzen joan naiz, mutu gelditu arte!
|
|
2013
|
|
|
Horren aurrean adiera metriko poetikoz hornituriko vascuenceeta euskarahitzak romancehorrekiko harreman dialektiko dialogikoan irudika ditzakegu, eta zentzu horretan beste posizio garaikide batetik etorriko lirateke, vascocantabrismo delakoaren ingurutik alegia. Kutsu ideologikoaz gain,
|
badute
hitz horiek erresistentziatik zerbait erabiltzaileen jarrerari dagokionez. Joseba Gabilondok (2012) proposatu du oraintsu subjektu euskaldun eta espainolaren genealogia subjektu horietako bakoitzaren posizioa sortzen duten formazio diskurtsiboak aztertuta.
|
|
|
2 Tiriki, tauki, tauki leloa behin eta berriz errepikatzen da. Zer soinu iradoki nahi
|
dute
hitz horiek. Nola irakurri litzateke?
|
|
|
– Idazle eskasak zarete, narrasak, utziak! Noren errespetua nahi
|
duzue
hitz horien truke. Begiratu zuen ipurdiak, bularrak, bisaiak.
|
|
2015
|
|
|
Antz handiegia
|
zuten
hitz horiek berak aspaldi idatzitako beste haiekin, ez ohartzeko. Hutsik dago bizitza, bera ez baitago, idatzia zuen, eta Rousseauren hitzak ere egokituak zituen gero, haren haritik.
|
|
|
Bai, asko aurrera zitekeen bost edo hamar urtetan. Gaixoa, ordea, ohartua zen norberak ezagutuko ez duen etorkizun urrunaz hitz egiten den eran esanak
|
zituela
hitz horiek doktoreak. Hitzak ahoskatzeko modua, onginahizko begirada, eskuen mugimendua, aski izan zituen ezkutuko mezua igortzeko:
|
|
|
Zein? Nola behar
|
lukete
hitz horiek zuzen idatzita egoteko?
|
|
2016
|
|
|
Euskara pozgarri egitea. Subertsio doinu argia
|
zuten
hitz horiek debekuz eta zigorrez betetako frankismoko giro estuan, baina horixe izan zen Kili kili proiektua sortu zutenen asmoa hasieratik: eskoletan euskaraz alfabetatzeko aukerarik ez zuten haur euskaldunak jolas bidez alfabetatzea.
|
|
|
Uste
|
dugu
hitz horiek beren horretan ekar daitezkeela euskal unibertsitate sistemaren irakaskuntzara, eduki soziolinguistikoei dagokienez behintzat; alegia, jakintza eremu horretatik begiratuta, Euskal Herriko irakaskuntzan ere ez dagoela erantzun egokirik lan merkatutik zein gizartetik egiten diren eskaerentzat.
|
|
|
Zein? Nola behar
|
lukete
hitz horiek zuzen idatzita egoteko?
|
|
|
Euskara eguneroko bizian sustatu, hara zer den Euskararen urtaro hunen helburu nagusia, Baxe Nafarroako hiru herri elkargoek partzuergoan antolaturik (Amikuze, Iholdi Oztibarre eta Garazi Baigorri). " Gure mihiak libra ditzagun, euskararen onetan", hiru herri elkargo horietako lehendakarienak
|
ditugu
hitz horiek, Eric NarbaisJaureguy, Beñat Cachenaut eta Beñat Arrabitenak. Urriaren 14tik 30era da iraganen, egitarau aberats batekin, hasiz ostiral huntan Behorlegin haurrentzat antolatua den pista joko batekin eta bururatzeko Baigorrin, urriaren 30ean, igande osoan zernahi gauza zaukula eskainia izanen.
|
|
2017
|
|
|
Elkarrizketak aurrera jarraitu zuen, eta hiru minutu geroago Martak barkamena eskatu zion ozenegi hitz egin bazuen, baina gauza batzuek haserretu egiten omen zuten. Velascok ez
|
zituen
hitz horiek sinetsi; hala ere, garrantzia kendu zion gertatutakoari. Minduta zegoen; erabilia sentitzen zen, eta une batez ni ere gaizki sentitu nintzen; azken finean gizon hark ondo tratatu gintuen.
|
|
|
Istripua gertatu zenetik ibiltzera ateratzen diren aldiro Axi atzean gelditzen zaio, ez berak abiadura handiegia hartzen duelakoz –geldotasun masterra egiten ari dela pentsatu du noizbait– baizik eta Axi, atzean gelditzen delako, bien arteko denborak bat ez baletoz bezala, eta neurologo andreari galdetu ondoren sorbalden altxatze bat baino ez zuen jaso. Saiatu da haren martxari egokitzen, arnasa hartuz, hanken mugimenduetan kontzentratuz, urratsa Axiren urratsari lotzen, baina lortu ahala Axik atzean gelditzekoa egiten du, eta gelditu egiten da oraindik aztertu ez duen auskaloko zein mekanismorengatik, trikimailua ezin baita izan, trikimailuak asmo edo norabide edo helburu bat behar baitu, eta azkeneko hilabeteetan Axik ez
|
du
hitz horien arrastorik.
|
|
2018
|
|
|
bi zapelatz gehiago dira Arantzazuko zeruan hegalka". Urtarrileko Arantzazu aldizkarian irakurtu
|
ditugu
hitz horiek, kronikaria loriatua agertzen zaikula zapelatzak zeru gainean hegalka ikusteaz. Zapelatzak edo apobelatzak zenbait tokitan eta buzokak hemen gaindi.
|
|
|
Musikak ebokaziorako duen indarrak sorginduta, barne bidaia bati hasiera eman dio. " Zein dira nigan zentzu osoa
|
duten
hitz horiek. Eguzkia bezala epeltasun goxoa darien hitz horiek?".
|
|
|
Badakit! Horregatik egin nuen alde bere etxetik, ezin
|
ditudalako
hitz horiek jasan! Kale kantoi hartan “Sara, nik maite haut” esan eta gero bortxatu ninduenetik, nola nahi duzu maitasuna irudikatzea?
|
|
|
Kale kantoi hartan “Sara, nik maite haut” esan eta gero bortxatu ninduenetik, nola nahi duzu maitasuna irudikatzea? Ezin
|
ditut
hitz horiek entzun, nazka ematen didate. Horregatik iritsi naiz ni neu gorrotatzera.
|
|
2019
|
|
|
Uste
|
dugu
hitz horiek bete betean lotu daitezkeela Bihotz bi. Gerrako kronikak lanarekin.
|
|
|
Pertsona askok intuitu dute hori, mugimendu feministaren barruan eta handik kanpo, eta horregatik erantzun du gizarteak horrenbesteko indarrarekin. Agian ez
|
dute
hitz horiekin interpretatu, baina sumatu dute bizitza osoan modu isil edo sotilagoan sentitu eta borrokatu dituzten indarkeriak esplizituago bihurtu direla Iruñeko kasuan: biolentzia fisikoaz gain, agerian geratu direla indarkeria sinbolikoa, instituzionala eta diskurtsiboa.
|
|
2020
|
|
|
Jaurlaritzak sortu duen errelatoa da ez izateko alarmistak, konponduko dutela arazoa. Hori sinetsi nahi
|
duenak
hitz horietan aurkituko zuen heldulekua. Gure herrietan, ordea, komunikabideetatik aparte ez da bataila dialektiko hori ikusten, jendeak bere gorputzean sentitu baitu kutsadura.
|
|
|
–Ez
|
zituzten
hitz horiek erabili, jakina, baina hainbeste salaketaren ostean ez dakit nola ez duten gizon hau behingoz eroetxe batean sartzen eta betiko bertan giltzapetzen.
|
|
|
Uste
|
duzu
hitz horiek Alabaman zerbaitetarako balioko dizutela?
|
|
2021
|
|
|
Abenduaren 6an, Rooseveltek, Amerikar Estatu Batuetako presidenteak, telegrama bat igorri zion enperadoreari negoziaketak berriz abiarazteko, blokatuak baitziren. Baina ber mementoan, Japoniako flotak, Pearl Harboretik 370 kilometroetan zena, eraso seinalea errezebitu
|
zuen
hitz horiekin: " Niitaka mendia eskalatu".
|
|
|
dirua duen neska perpausa izanik oinarrian ez da hortik zail pentsatzea perpaus horrek dirudun neska eman dezakeela. Horrek azalduko luke nola geratu diren
|
dun
hitz horiek gramatikan izenaren ezkerrean, perpaus erlatiboak arruntean ezkerrean ematen ditugunez. Baina, aldi berean, egia da dun hitz horiek eskuinean ere ager daitezkeela.
|
|
|
Horrek azalduko luke nola geratu diren dun hitz horiek gramatikan izenaren ezkerrean, perpaus erlatiboak arruntean ezkerrean ematen ditugunez. Baina, aldi berean, egia da
|
dun
hitz horiek eskuinean ere ager daitezkeela. Aldaketa gertatu da horretan, literatura tradizioan askoz maizago ageri da dun adjektiboa izenaren ezkerrean; gaurko idazleen erabilerari erreparatuz, nagusituz doa dun adjektiboa eskuinean ematea (§ 14.2.3e).
|
|
|
5.6.2b Emankortasunari dagokionez, ez dira horrenbeste atzizki honen bidez sorturiko adjektiboak, kontrakoa ematen badu ere. Gaurko euskaran,
|
dun
hitz horien artean, maizen ageri dena euskaldun da, eta ondotik datoz, erabilerari dagokionez, ugaztun, arduradun, zaldun, txapeldun, haurdun, errudun, eledun, ahaldun, bizidun eta fededun.
|
|
|
dirua duen neska perpausa izanik oinarrian ez da hortik zail pentsatzea perpaus horrek dirudun neska eman dezakeela. Horrek azalduko luke nola geratu diren
|
dun
hitz horiek gramatikan izenaren ezkerrean, perpaus erlatiboak arruntean ezkerrean ematen ditugunez. Baina, aldi berean, egia da dun hitz horiek eskuinean ere agertzen ahal direla (egungo euskaran arrunta da), perpaus erlatiboekin gertatzen den gisan:
|
|
|
Horrek azalduko luke nola geratu diren dun hitz horiek gramatikan izenaren ezkerrean, perpaus erlatiboak arruntean ezkerrean ematen ditugunez. Baina, aldi berean, egia da
|
dun
hitz horiek eskuinean ere agertzen ahal direla (egungo euskaran arrunta da), perpaus erlatiboekin gertatzen den gisan: neska dirua duena (neska diruduna).
|
|
|
Esan dezagun, hasteko, atzizki hori hartzen duten hitzak ez direla gehiegi, kontrakoa ematen badu ere, euskaraz erabiltzen ditugun gainerako hitzen agerraldi kopuruekin erkatuz gero. Gaurko euskaran,
|
dun
hitz horien artean, maizen ageri dena euskaldun da, eta ondotik datoz, erabilerari dagokionez, arduradun, zaldun, txapeldun, haurdun, errudun, eledun, ahaldun, bizidun eta fededun. Gainerako dun guztiak ez dira gehiegi erabiltzen.
|
|
|
Etxe hau beste hura baino politagoa da esaten dugu, adjektiboari gradua emanez (§ 14.10), baina izenek gradurik hartzen ez dutenez, nekez esango dugu* gazte hau beste hura baino kaputxadunagoa da, edo* zezen hori arras adarduna da. Horrek erakusten du
|
dun
hitz horiek izenak direla. Egia da, hala ere, Miren Koldo baino euskaldunago da esan daitekeela.
|
|
|
14.2.3d Badirudi, zernahi gisaz,
|
dun
hitz horiek ez direla berdin erabiltzen orain eta historian zehar. Literatura klasikoan askoz ere sistematikoago gertatzen da dun atzizkia duten hitzak izenaren ezkerrean agertzea:
|
|
|
Ez dakit baloratzen zenbaterainoko esanahia
|
duten
hitz horiek, baina ez da onargarria esatea eta gero ez egitea.
|
|
2022
|
|
|
Euskarazko mundu digitalean ezaguna da Goñi, euskarazko hitzak biltzeko egiten duen lanagatik. Bere blogean jaso ohi du Gaurko hitza, eta sare sozialetan ere zabaldu ohi
|
ditu
hitz horien esanahiak.
|
|
|
Finantza, industria, enplegua... Urtero urtero presentzia handia
|
dute
hitz horiek, eta ikuspegi ekonomiko bat erakusten dute: bloke horretan, enplegua edo lana (299) eta enpresa (243) aipatu ditu gehien urteotan, eta enpresak, langileak baino sei aldiz gehiago (40).
|
|
|
Eta gu izen. Hitzek bertakotzen gaituzte eta hitzek lotu bizimolde batera edo bestera, eta belarri fina izanez gero, laster nabaritzen dugu aldamenean entzuten –edo irakurri ala keinuka ikusi–
|
ditugun
hitz horien hiztuna gure artaldekoa den edo beste larreren batetik etorria den. Batzuetan urrutiko larreko hitz ezezagunak guretzat, esanahia ezin asmatu eta hitzak ez diren hotsak bihurtutakoak gure belarri edo begietara.
|
|
|
Ahaztu egin behar
|
ditugu
hitz horiek, gaur egun inork ez baitigu horien antzekorik esaten, eta ekartzen digun oroitzapena zama astunegia baita guretzat.
|
|
|
Ez
|
lituzke
hitz horiek erabiliko, baina jakin badaki pareko emakumeek alde egitearekin batera hutsune bat gertatuko zaiola egunerokotasunean. Eta, okerrago, auskalo nortzuk izango diren hurrengo maizterrak.
|