|
2000
|
|
|
Hainbat urte pasatu ditu Euskal Herriak etengabeautodeterminazio eskubidea aldarrikatzen, eta zentzu horretan bereziki azpimarratubehar da ezker abertzaleak jorratutako lana, urte askotan bakarrik aritu delako autodeterminazio eskubidea era duin eta koherentean aldarrikatzen, orain gurekin batera gauza bera aldarrikatzen ari diren horiek Euskal Herriaren hitza mugatzen zuenmarko batean etengabe murgildurik egon ziren bitartean, Euskal Herriaren kalterako denbora galtzen. Edozein kasutan, gaur indar abertzaleak denak hein berean esaten ari gara Euskal Herriak
|
baduela
erabakitzeko ahalmenik. Baina, guretzat behintzat, hori ez da nahikoa: Euskal Herriak bere hitzaeta erabakiak hartzen hasteko garaia iritsi da.
|
|
2004
|
|
|
Bere lanaren egiletasuna aitortzea nahi duen edo ez, helburu komertzialekin erabilia izan daitekeen edo ez eta aldaketak onartzen dituen edo ez. " Sarea gutizian baino maitasunean oinarrituz funtzionatzen" duela dioen baieztapenean oinarrituz, Francis Pisani ziberkazetariak" El Pais" egunkariko zutabe batean zioen Creative Commons en helburua plazerraren eta diruaren etikak bateragarri egitea dela, erlazio hori zer neurritan izan behar
|
duen
erabakitzeko ahalmena autorearen eskutan utziz.
|
|
2008
|
|
|
Geu mugitu, geuk egin, geuk erabaki. Gizonezkoekin batera goaz, jakina, denok izan behar
|
dugu
erabakitzeko ahalmena. Urtero jardunaldiak ere egiten ditugu martxoaren 8aren inguruan, eta leku askotako emakume ijitoak etortzen dira esperientziak elkarbanatzeko.
|
|
|
Prozesu hori luzatu egin daiteke. Partikular gisa hirigintza garapenerako ekimen pribatu bat aurkezten bada, ia saihestezina izango da dagokion udalarekin negoziatu behar izatea, hark baitu hirigintza garapen berriek nolakoak izan behar
|
duten
erabakitzeko ahalmena eta planeamendu ahalmena. Beste kasu batzuetan, landa lurreko eraikuntzak onartzen dira, bereziki landa turismoan edo nekazaritza eta abeltzaintzako erabileretan.
|
|
2009
|
|
|
Nafarroako Gobernuak miloi bat metro koadroko industrialdea eraiki nahi du Altsasu eta Urdiaingo lurretan, Burunda ibaiaren bazterretan urak har zitzakeen lurretan, beraz. Udalez gaindiko eragina duen egitasmo gisa izendatu du Nafarroako Gobernuak, eta, alde horretatik, udalek ez
|
lukete
erabakitzeko ahalmenik izanen, kudeaketa gobernuaren esku geratuko litzatekeelako. Hori gutxi balitz bezala, gobernuak eskualde izaera eman nahi dio Zangituko industrialde erraldoiari, ibarreko gainontzeko industrialdeen bilakaera mugatuz.
|
|
2010
|
|
|
Andoni bera, Iñaki Murua, Jon Sarasua eta beste batzuk elkartzen dira, eta, Andoniren esanetan, bertsolaritzaren egoera eta ikuskera lantzen dituzte, besteak beste. Hori bai, garbi laga nahi izan zigun kontseilu horrek ez
|
duela
erabakitzeko ahalmenik. Azken batzarretako kezka zein izan den galdetuta, kezkatzeko motiborik ez dagoela izan zen Andoniren erantzuna:
|
|
|
Eta nik erantzun nion, modu onean, baina irmoki: tenemos que poder decidir vivir juntos; lehenik, elkarrekin bizi nahi
|
dugun
erabakitzeko ahalmena izan behar dugu. Konpartitu bai, baina zeuk hartu erabakiak, ikusmirarik ez duen herria galdua baitago.
|
|
2011
|
|
|
Horri esker, herriek autonomia handia zuten; herritarrek antolatzen zuten herriari zegokion guztia. Herritarrek
|
zuten
erabakitzeko ahalmena, eta zerbitzuak eta baliabideak ere eurek kudeatzen zituzten. Horregatik herritarrek euren beharrak asetzeko sistema bezala uler dezakegu auzolana.
|
|
|
UPV/ EHUn nolabait bi Euskara Batzorde izan ziren: lehena, unibertsitatearen estatutu aurrekoa, ez
|
zuena
erabakitzeko ahalmenik eta errektorearentzat aholkularitza lana betetzen zuena. Bigarrenak, berriz, unibertsitatearen estatutuak zehaztutako eskumenak eta egitekoak zituen.
|
|
2012
|
|
|
Enpresaburuak edo profesionalak ezbehar edo egoera larri bat erabiltzea, jakinda jokaera horrek hartzaileak
|
duen
erabakitzeko ahalmena murriztuko duela eta, betiere, eskaintzen zaion ondasunari edo produktuari dagokionez.
|
|
|
Hori horrela izanik, pentsa genezake klausula orokorraren (LDL 4.1) bigarren paragrafoak babesten dituen kontsumitzaileen interesak bat ez datozela sistema ekonomikoaren babes orokorrarekin (LDL 1 artikulua), baina ez da horrela. Izan ere, eredu ekonomikoa babesteak eskatzen du kontsumitzaileek
|
duten
erabakitzeko ahalmena ez murriztea edo ez mugatzea. Horrek esan nahi du kontsumitzaileen erabakitzeko ahalmena mugatzen duen merkataritzako jokaera bat gauzatzen denean, zuzenean horien interesak urratzeaz gain, eredu ekonomikoarenak ere baldintzatzen direla (Tato, Fernández eta Herrera, 2010:
|
|
2013
|
|
|
enpresa handietan, akziodunak dira. Gehienek ez
|
dute
erabakitzeko ahalmenik, baina etekin ekonomikoak jasotzen dituzte, dibidendu eran.
|
|
2014
|
|
|
Euskadiko lehen sektoreko ondasun erkideen kudeaketa eta talde erakundeen antolamendua hurbilagotik ezagutzen ikerlanean hainbat iniziatiba bildu dituzte, hiru irizpidetan oinarrituta: autogestioa, autoantolakuntza eta partaideek proiektuan
|
duten
erabakitzeko ahalmena.
|
|
2016
|
|
|
Argi
|
dute
erabakitzeko ahalmena ez dela arlo politikora mugatu behar. Herritarrek edozein arlotan beren etorkizunari buruz erabakitzeko nahia eta asmoa badutela erakutsiko dute.
|
|
|
Horrek, ordea, eta bigarren puntuan atera dugun ondorioari jarraiki, aukerak asko murrizten dizkigu, erabakigaia oso ahaltsua izanagatik ere (euskal estatu propioa, kasu), erabakitzeko ahalmenak oinarrian izan dezakeen potentzialtasuna estaltzen baitigu. Zentzu horretan, eta sarreran aipatutako estrategia eraginkorra buruan, Euskal Herriaren estatus juridiko administratiboa erabakitzeko ahalmenaz hitz egin beharrean, hitz egin dezagun Euskal Herriaren etorkizunak zein izan behar
|
duen
erabakitzeko ahalmenaz.
|
|
2019
|
|
|
Metalgintzako langileek Olarra enpresaren aurrean, Loiun, batu dira gaur. Euren ustez, enpresa gutxi batzuek
|
dute
erabakitzeko ahalmen handia, “handiegia”, alegia, eta ez dute nahi hitzarmen duinik sinatu. Hala adierazi dute LAB, ELA, CCOO, UGT, ESK, CGT, USO eta CNT sindikatuek sinatutako ohar batean.
|
|
2023
|
|
|
Sorturen hitzetan, «independentziaren alde jarraitu behar dugu lanean, gaur egun
|
dugun
erabaki ahalmena ez baita nahikoa herri bezala ditugun korapiloak askatu edota garaian garaiko erronkei erantzuteko». Bere ustez, «horretarako, ezinbestekoa da herritarren beharrak eta erronkak identifikatu eta horietan eragitea.
|