|
2002
|
|
|
Mugatasun lexikala aipatu dugu gorago eta lexikoan tasun hau
|
dutenek
kasu marka zuzenean hartzen dutela baieztatu dugu gainera. Baina determinatzaile zehaztuek arazoak dituzte hau aplikatzean; izan ere, determinatzaile eta zehaztu izateak berez mugatu lexikal izatea eskatzen duen arren, hauek mugagabean erabil baitaitezke (ikus Euskaltzaindia, 1993: 81).
|
|
2017
|
|
|
6 Hamaika eta lau amaitzen diren zenbakiek elotura hizkia behar
|
dute
kasu marka hartzeko.
|
|
2021
|
|
|
aldaezintasuna hitzek edo hitz multzoek perpausean betetzen dituzten zereginen arabera hartzen dituzten muga hizkiei, erlazio hizkiei eta gradu markei eta antzekoei badagokie, honako hau esan daiteke: adberbioek ez dute mugatzailerik hartzen, ikusi bezala; adberbioa batzuetan nominalizatu daiteke, izenkiei dagozkien kasuetara eramanez (Iruñetik zerbait urrutian bizi da), adberbioa izen bihurtuz alegia; adberbioa izenlagun ere bihur dezakegu ko markaz baliaturik (atzoko lagunak); adberbioek ez
|
dute
kasu marka gramatikalik hartzen(* atzok), baina bai leku denborazkoak (atzotik) batzuetan; azkenik, adberbio batzuek, baina ez guztiek, gradu markak har ditzakete (beranduegi,* atzoegi). Argumentu horiek erakusten dute euskal adberbioa, guztiz aldaezina ez bada ere, badituela eranskinak hartzeko gainerako izenkiek ez dituzten mugak.
|
|
|
31.5.4e Izenordainak
|
duen
kasu markak (kasu marka edo postposizio atzizkiak bideratzen duen paper tematikoak, ikus § 23.3.1b) laguntzen du horrelako perpausak interpretatzen. Goraxeagoko (§ 31.5.4a) perpaus erlatiboen parafrasiak honelako zerbait izango lirateke:
|
|
|
Gasteizen taberna ugari dago; Lotsagarria da nolako ilarak ikusten diren gaur Everestera igotzeko eta abar. b) Bata bestearen ondoan joan behar dute, nahitaez, bi sintagmek: * Gasteizen taberna ugari dago Arabako hiriburuan;* Barack Obama Hillary Clintonekin lehiatu zen hautagai izateko lehen presidente. c) Aposizio ez murrizgarrietan bi sintagmek hartu behar
|
dute
kasu marka edo postposizio atzizki bera: Mireni, nire lagun donostiarrari, ez zaio gustatzen inork ñoñostiarra esatea.
|
|
|
Zuk hori esateari harrigarri deritzot; Zuk hori esateak harritu nau. Edo, bestela, guk nahi
|
dugun
kasu marka edo atzizkia har dezakeen aurrekari batez balia gaitezke: Zerak/ Honexek harritzen nau:
|
|
|
Maia hizkuntzak halakoak dira, hots, komunztadura sistema ergatiboa dute. Argumentuek, euskaraz ez bezala, ez
|
dute
kasu marka espliziturik, eta hortaz, ezin daiteke esan kasu sistema ergatiborik edo bestelakorik dutenik. Alabaina, komunztadurak erakusten duenez, aditz intrantsitiboko subjektua eta aditz trantsitibokoa bereizi egiten dira, eta osagarriaren komunztadura marka bera du intrantsitiboko subjektuak.
|
|
|
41.5.3c De Rijkek (1978) ohartarazi gintuen aurreratzen dugun sintagmak jatorrian
|
zuen
kasu marka edo postposizioa gordeko duela, horrela ikusiko baitugu zein zuen jatorrizko funtzioa perpausaren barruan19 Aditza aurreratzen dugunean, ostera, beste estrategia batez baliatzen gara: aditza bere lekuan utzi, baina" kopia" bat perpausaren hasieran jarri partizipio burutu forman (de Rijk 2008:
|
|
2022
|
|
|
Bestalde, beste hizkuntza batzuetarako, eta bereziki gaztelaniarako, azpimarratu izan da adberbioak aldagaitzak izan ohi direla, alegia, ez
|
dutela
kasu marka, pluralgile edo bestelako markarik hartzen. Ezaugarri horren inguruan euskal gramatikek (Azkue, 1925:
|