|
2000
|
|
|
Abertzalea ez dakit, baina euskaltzale fina dugu bederik, irakurri egin behar dira bere artikulu landuak. EMK-ko alderdikideek kartel ikusgarriak eta txispadunak egiteko
|
zuten
ahalmenaren parekoa ikusten diot. Galbahe fin batetik iragazten ditu gertakizun txiki usteko asko eta iragandako hamarkadetako kontu piloa gordetzen du bere elefante memoriak.
|
|
|
Baldin eta helmugari buruz ados bagaude, abiapuntua non dagoen definitu behar dugu. Gaur egungo markoaren zilegitasun eza kontuan izanik, baina
|
dituen
ahalmenak eta eragina ahaztu gabe. Hutsegite guztietatik ikasiz, behin behineko sasibide faltsuetan ezin gara berriro murgildu.
|
|
|
Duela gutxi arte, mareen eraginetik babesten zuten murru txiki batzuei esker, nekazaritzarako erabiltzen ziren, bi handienek (Galera eta Santiago Aurrera) gaur egun padura izaera errekuperatu dute, murruak erori baitziren. Ingurune hauek bere egoera naturalera itzultzeko
|
duten
ahalmen handiaren froga garbia bilakatu dira.
|
|
|
Zergatik? Karrera bat egin ez duenak ez
|
duelako
ahalmenik bai hizkuntza bereko edo besteetako baliabideetara pasatzeko.
|
|
|
kontatzeko
|
duten
ahalmena kontuan hartu, balizko erritmo bat aztertu, hori izan da erreferentzia nagusia. Euskaldunok kontalari onak garela uste dut, ahozko literaturaren eragina gertu behar du, eta gurasoek, zentzu horretan, euskara asko dakite...
|
|
|
Onuragarritasun horren esperientzia, nik neuk, etxetik bertatik ezagutzen dut, semeak hala hezi ditugunez. Gaur egun, ingeles hizkuntzak tekniketarako, zientziarako zein merkataritzarako harremanetan
|
dituen
ahalmenak ukaezinezkoak direnez, gure herriaren aurrerapenerako horretaz baliatu beharrean gaude.
|
|
|
Formaren aldetik zerbait zuzen ez badago, hori ez da aski debekua jartzeko; bere egitekoa kontseilu ematea behar luke, nola bideratu behar den esanaz. Baina, horretara, nora goaz Espainiako lehen hizkuntzak naturaz bere baitarik
|
dituen
ahalmenak baztertzen badira. Nora ONU eta Unescoren giza eskubide arauak guri Madrildik ukatzen badizkigute?
|
|
|
Lanaren antolakuntza. Teknologia berriek
|
duten
ahalmen produktiboa bideratzeko, sorkuntza, ekimena, enpresarekiko atxikimendua eta kualifikazioa dituenlangileria berria behar da. Jakina, fordismoak zekarren ekimen gabeko eta kualifikazio gabeko langileriak ez du hemen balio.
|
|
|
Gurasoen sentikortasuna dalan ezberdinetan agertu den garrantzi handiko faktorea, atxikimendu seguruareneraikuntza lortu ahal izateko. Ainsworth en hitzetan (1978), haurrarenatxikimendu seinaleak modu egokian pertzibitzeko eta interpretatzeko, eta eraegoki eta azkarrean erantzuteko, amak
|
duen
ahalmena sentikortasuna da. Gurasoenaldetik adierazitako sentikortasun falta, edo sentikortasun adierazpen inkontsistentea, atxikimendu ez seguruarekin erlazionatzen dira.
|
|
|
Andolfi k urte batzuk Estatu Batuetan prestakuntzan igaro ondoren, 1974eanbere Familia Terapiaren Institutua sortu zuen, eta 1977an bere lehen liburua, LaTerapia con la Famiglia (Andolfi, 1985) argitaratu zuen. ...hia Child Guidance Clinic ospetsuan lanean arituzen) eragin berezia jaso izana aitortzen da, nahiz eta Whitaker en eraginarenaztarnak ere sumatu, bereziki bere probokazio eta erronka tekniken garapenean.Terapeuta aldakuntza eragile modura hartzen duen Minuchin en ideiaazpimarratzen du, baina familiak bere bidearen egile eta protagonista izan beharduela baieztatzen du, familiak bere baitan gorderik
|
dituen
ahalmen terapeutikoaksustatuz, Haley k egiten zuen modura. Etengabe eraldatzen ari den sistema irekibat da familia, aktiboa, autogobernatzeko gai dena eta beste sistemekinelkarreragitera irekita dagoena; eta familiaren zurruntasunak familia barneko etafamiliaz kanpoko bilakaerara egin beharreko egokitzea eragozten duenean sortzenda patologia.
|
|
|
Eta orain, Irlandan, Txemak Rocío hura gogoratzen zuen. Agertzeko eta desagertzeko
|
zuen
ahalmena. Eider tabernara sartu zen egun hartan bertan desagertu zen Rocío; eta Txemaren neskalagunari orduak baino falta ez zitzaizkionean Irlandara abiatzeko, orduantxe azaldu zen berriro neska liluragarri hura.
|
|
|
Nire ustez inportanteena maitatzeko
|
dugun
ahalmena kamusten ez uztea da zehaztu du Rubenek," kamusten" esatean eskuekin airean komatxoak marrazten zituela, eta maita  tzeko aukerak bilatzea segitu du niri begira.
|
|
|
Ez dezagun ahantz hurrengo puntua. Kontua ez da, oro har, dibortzioa ona den jakitea, baizik eta noraino den komenigarria, legeek hertsitzeko
|
duten
ahalmenaz baliaturik, berez aske den zerbait horretan eskua sartzea, batez ere, aintzat hartzen bada halako autuetan bihotzak eta sentimenduek dituzten pisua eta garrantzia.
|
|
2001
|
|
|
Bigarren hauek, Pasaiako badia edo Nerbioiaren ezkerraldea bezalako eskualde ekonomikoki deprimituetan kokatuak daude. Beraietan, herritarrek erosteko
|
duten
ahalmena apalagoa da eta eragileek salneurri eskuragarriagoak behi hazienda zaharrak eskaintzen dituzte, nahiz hauek osasunaren ikuspegitik besteak bezain seguruak izan.
|
|
|
Baina ezin dugu ahaztu honetarako dauden oztopoak: bata, hemengo iragarle handiek (inbertsio handiak egiten dituztenak) Madrilera edo Bartzelonara jotzea nahiago izatea; bestea, kanpoko bi merkatu horiek profesional onak erakartzeko
|
duten
ahalmena (kanpaina eta soldata interesanteenak han daudelako). Bestaldetik, ezin dugu ahaztu publizitate sektorea ekonomia orokorraren atzetik ohi doala, hau da, herri bateko ekonomia sendoak publizitate sektore indartsua dakarrela.
|
|
|
Su etena hautsi arte elkarrekin egindako lana porrota izan zela onartu genuen bi aldeek. Ez
|
genuen
ahalmenik izan ETA geldirik mantentzeko, beraz, porrota konstatazio bat izan zen; alde bakoitzak besteari errua leporatuz, jakina. Elkarlana bertan behera gelditu zen garai berriak etorri bitartean.
|
|
|
Horren ondorioz, merkatuaren etsai handia Estatua dela dioen ideia atzera geratzen da eta Estatuak gero eta aukera gutxiago
|
du
ahalmen ekonomikorik ez duten pertsonei arreta eskaintzeko.
|
|
|
Ikerketa ekintza honetan bultzatutako esperientziak euskal komunikabideek, gure kasuan, telebistak?
|
duten
ahalmen didaktikoa aprobetxatu nahi du.Aurrerapauso garrantzitsua litzateke hori, batez ere gurea bezalako eskualdeetan, non ikasleek ez duten klasean ikasitakoa kaleko bizimoduko inongo esparrutankontrastatu eta sendotzeko aukerarik. Hori lortzeko, Euskal Telebistarako hurbilketa saio bat bultzatu dut, telebistaren programazioa ezagutu, ulermen estrategiakgaratu eta lehendabiziko erabilpen didaktikoa egiten has daitezen.
|
|
|
Aukera bakarra dauka zorpeko herrialdeak: H herrialdearen ekonomia globalak erosteko
|
duen
ahalmenik eza, bere egoiliarren multzoaren zor berri baten bidez soilik konpentsa daiteke (ikus 5 taula).
|
|
|
Honela, dastamenaren bidez alkohola identifikatu ahal izateko, alkohola 25.000 aldiz kontzentratuago egon behar da, usaimenaren bidez identifikatzeko behar dena baino. Baina, hala ere, usaimenaren ezaugarri aipagarriena, dudarik gabe, usain desberdinak bereizteko
|
dituen
ahalmenean datza. Gaur egungo ikerkuntzak frogatu duenez, pertsonek 50 usain primario baino gehiago bereiz ditzakegu.
|
|
|
Informazioaren igorle diren zeinu kimikoak, barreiapenerako erraztasuna eta, batez ere, denboran zehar irauteko
|
duten
ahalmena dira ezaugarri nagusiak. Ezaugarri horiek direla eta, oso hedaturik daude naturan.
|
|
|
Arrautza jaki alergenikoena da 1 urteko haurrengan. Arrautzaren albuminak
|
du
ahalmen alergeniko handiena, eta zuringoan egoten da. Hala ere, arrautzarekiko sentikortasuna zuringoa, gorringoa edo biak izan daiteke.
|
|
|
Adibidez, Estoniak bere independentzia lortu zuenetik, estrategia bat jarri du abian, konektibitate kostu txikiak, prestakuntza informatikoko indize handiak eta langile adituak izango dituen telekomunikazio sare modernoa sortzeko. Era berean, Hego Afrikako Informazioaren Teknologien proiektuak berekin dakar IKTek negozio aukera berriak sortzeko
|
duten
ahalmena, eta, horrez gain, gizarte berdintasunaren aldeko konpromisoa, indartze politikoa eta gobernu zerbitzu hobetuak betetzekoa. ‘Garapen Dinamika sortzen’ G8aren bileraren aurrerapen gisa dator.
|
|
|
Leku horretan parasitoak ugaltzen dira, larbak parasitotik askatuz gorozkiekin. Larba horiek ez
|
dute
ahalmen patogenikorik, hirugarren larba edo L3 deritzeneraino eboluzionatu behar baitute. Eboluzio aldaketak itsas ornogabeetan gertatzen dira ur ingurunean.
|
|
|
Horietako batzuk modu eraginkorrean tratatu dira, baita birtualki ere, txertoak (adibidez, baztanga edo polioa) edo agente farmazeutiko espezifikoak (adibidez, antibiotikoak) erabiltzeari esker. Hala ere, orain arte ez da ezagutzen minbiziaren aurkako txertorik, eta kimioterapiako tratamenduek ez
|
dute
ahalmen hori, gutxienez, gaiztotasun edo metastasi egoeran. Oraingoz, Pezzutok esan zuen gaixotasuna kontrolatzeko funtsezko metodoak diagnostiko goiztiarrak baino ez direla, behin betiko ebakuntza kirurgikoen itxaropenarekin, eta prebentzio politikak, hala nola erretzeko ohitura kentzeko kanpainak.
|
|
|
Schrodinger-en Uhin Mekanika plazaratu bezain laster Robert Oppenheimer eta Gamow tunel efektu mekaniko kuantikoaz baliatu ziren, eremu elektriko bortitzen eraginpeko hidrogenoatomoa ren egoera kitzikatuen autoionizazioa eta nukleo pisutsuenadesintegrazioa azaltzeko, hurrenez hurren; eta objektu kuantikoek potentziallangak zeharkatzeko
|
duten
ahalmenari esker XX. mendean zehar diseinaturiko aparailuak asko izan dira. Urte asko itxaron behar izan ziren, aldiz, hutsean zeharreko tunel korrontearen berri esperimentala jaso arte.
|
|
|
Hizkuntza batek balio ere komunikatzeko duen gaitasunaren tamainan balio du. Ez dute, beraz, hizkuntza guztiek berdin balio, ez
|
dute
ahalmen berdina. Ez dira alderagarriak euskara eta gaztelania gurean.
|
|
|
Edozein kasutan, Nafarroako Gobernuak dakien modurik hoberenean legislatzeko
|
duen
ahalmen osoa erre spetatu behar da; hala ere, zilegi da Gobernuari gure desadostasunak salatzea eta aldaketak proposatzea.
|
|
|
Horrela, praktikaren eremuan ere enpirikotasuna gainditzeko baldintzak jartzen dira, hau da, alderdikeria eta ikuspuntu bereziak baztertzeko baldintzak. Ez dago jarrera bereziak suntsituko dituen ikuspuntu absoluturik; baina ikuspuntu bereziek beste ikuspuntu berezien lekuan jartzeko
|
duten
ahalmenak, azken buruan, ikuspuntu orokor bateraturantz aurrera egitea ahalbidetzen du. Eta ikuspuntuaren higikortasun hori subjektu orok duen ezaugarria da; besteak pertsona gisa berrezagutzeko eta benetako komunikazioa, ez dominazioa, eratzeko baldintza da.
|
|
2002
|
|
|
Autodeterminazioa dela eta, nahi den bezala garatu daiteke Irlandan eta Quebecen
|
duten
ahalmen maila. Dena den, zeharka besterik ez bada ere, kontua da badutela eskubide horrekiko ezagutza bat, eta hemen ezagutza maila horietatik oso urruti gaudela.
|
|
|
Batzuk araugintza ahalmen autonomoa duten tributuakdira; hau da, foru aldundiek askatasuna dute zerga hori arautzeko. Beste batzuenkasuan, aldiz, nahiz eta itunduak izan, lurralde historikoen erakunde eskudunek
|
ezdute
ahalmenik tributu horiek arautzeko, eta horrela, Estatuak ezartzen duenarauketa bera ezarri behar dute, nahitaez.
|
|
|
Euskal autogobernuari dagokionez, kontzertu eta konbenio erregimena autonomiaren bizkarrezurra eta mamia da. Erregimen horren eskumenen aldaketak euskal herritarrek beren ekonomia kudeatzeko
|
duten
ahalmenean eragin dezake. Akordio fiskalak gobernu espainiarraren eta Iruñeko zein Gasteizko gobernuen arteanizaten badira ere, etorkizuna guztiz lotuta dago EBko harmonizazio fiskalaren bilakaerarekin.
|
|
|
– Beraz, irtenbidea ez da etorriko egitura bera euskalduntzetik, euskarak
|
dituen
ahalmenak (irakasleak, ikasleak, ezagutzametatua, etab.) eta euskal gizarteak dituen beharrak uztarturik, garapen bide propioan abiatzetik baizik. Hots, curriculum, ikasle kopuru, irakasleria eta baliabide material propioak garatuz.
|
|
|
Egiazki, eraketa politikoa, estatua? da gaur egun birsorkuntza mekanismo legitimoen iturri, sozializazio prozesu erabakigarriak determinatzeko
|
duen
ahalmena?, errealitatea sortzeko, duen boterea, azken finean, beste edozein instantziarena baino askoz handiagoa delako.
|
|
|
Agus Hernan Gure Irratiaren zuzendariaren esanetan, «iraunkortasunak langileak eskatzen ditu, langile komunak, baina langileak. Zeren azken urteetan ikusi dugu borondate hutsetik gauzak asmatzen direla, baina ez direla betetzen»1 Hala ere, soldata ezartzeko, ez da ekoizpen irizpiderik kontuan hartzen, eta emisora txiki horiek
|
duten
ahalmen ekonomikoa ez da oso sendoa izaten; ondorioz, batzuetan ordainak ez du ezta bizitzeko adina ematen, guztien asmoa horretara heltzea den arren.
|
|
|
Espainiako Legebiltzarrak 1979ko urriaren 25ean onartu zuen estatutua. Lege autonomiko gorenaren 19 artikuluan Euskal Autonomia Erkidegoak bere komunikabide publikoak sortzeko
|
duen
ahalmena jaso zen:
|
|
|
Kulturak gizabanakoaren konportamoldea bideratzeko, arautzeko eta, azken finean, kontrolatzeko
|
duen
ahalmen erraldoia, erraz froga daitekeen zerbait da, eta den denek dugu horren kontzientzia, modu argiagoan edo ilunagoan.
|
|
|
Tematizazioaren garrantzia albisteak hierarkizatzeko
|
duen
ahalmenean datza. Halaber, hierarkizatze horrek iritzi eraketan hartzen du bere indarra.
|
|
|
gizakia informaturik dago, baina ez
|
du
ahalmenik ekintzaren ikuspegitik. Dirudienez, informazio pilaketak ekimena kentzen dio herritarrari.
|
|
|
Emanaldi edo argitalpenen bahiketa, esan gura baita, argitalpenaren aleak zirkulaziotik kentzea edo uhin elektromagnetikoen bitartezko emanaldiak ebakitzea? da administrazioek euren esku
|
duten
ahalmen zirgortzaileetariko bat.
|
|
|
Komunikazioa, modu orokorrean hartuta, mezuak igortzea eta hartzea da. Baina mintzakide guztiek ez dute gaitasun bera komunikatzeko, ez
|
dituzte
ahalmen linguistiko eta extralinguistiko berberak. Hizkuntzaren ikasketa eta erabilera munduari signifikatua aitortzearen parte garrantzitsua da.
|
|
|
Gasaren eta likidoaren arteko egoera (puntu kritikoa) deitzen zaio, eta materiaren une hori baliatzen du bi egoerak destilatzeko propietaterik onuragarrienak dituelako. “Likido gisa disolbatzen da, eta gas egoerako difusibitatea gas batek solido batean sartzeko
|
duen
ahalmena mantentzen du”, azaldu du Javier Gutiérrez proiektuaren ikertzaileak. “Karbono dioxido likidoa konprimitzen dugu, harik eta eskualde superkritikora iritsi arte (ez gasa, ez likidoa).
|
|
|
Askotan, triste egoten dira, eta, batzuetan, asko harritzen ditugu, ez baitakite han gaudela”. Hala ere, inprobisazioa eta enpatia menderatu behar
|
dituzten
ahalmenak dira, ospitaleko pediatria instalazioak adin oso desberdineko haurrak baititu (hasi haurtxoak, hilak dituztenak, eta 14 urteko haurrak, ipuinak entzuteari uko egiten diotenak). Haur batzuen mesfidantza gainditzeko, bost boluntarioek beren koloretako panpinak egiten dituzte atentzioa emateko.
|
|
|
Ondoren, tratamendurik ez dagoelako edo eraginkortasun txikia duelako. Egunerokoan, askok errehabilitazio zorrotza behar
|
dute
ahalmenen galera gerarazteko, gaixotasun neurologikoekin gertatzen den bezala. Beste batzuek egokitze zailtasunak gainditu behar dituzte:
|
|
|
Elikaduran aspalditik erabiltzen dira koloratzaileak. Historian zehar etengabe erabili izanaren arrazoiak, neurri handi batean, elikagaiei gehitu izan zaizkien produktu naturaletan tindatzeko
|
duten
ahalmenari zor zaizkio, itxura erakargarriagoa izan dadin, osasunerako ondorio kaltegarririk sortu gabe. Bi ezaugarri horiei esker, koloratzaile naturalek ongi lehiatzen dira jatorri kimikokoekin.
|
|
|
Horren ondorioz, azafraiaren estigmarekin ez dira nahasten lorearen beste zati batzuk, munduko gainerako azafreekin gertatzen den bezala. «Laborantza, landatze eta lantze prozesu horren ondorioz, gure azafraiak munduko beste edozein azafrairen gainetik
|
du
ahalmen koloratzaile eta aromatikoa, gutxienez %40 50ean». González Ramosek azaldu du eskualdeko baldintza klimatikoek ere laguntzen dutela Gaztela Mantxako azafraia munduko onena izan dadin.
|
|
2003
|
|
|
Eta hizkuntzaren kalitateaz eta adierazkortasunaz horrenbeste hitz egin eta idazten den garaiotan, egin dezagun kontu, hizkuntzaren bizi indarraren adierazlerik argienetako bat," kaleak" txisteak, pasadizoak, esamoldeak edo exajerazioak euskaraz asmatu, sortu eta zabaltzeko
|
duen
ahalmena dela.
|
|
|
Hainbat publikaziotan ohiko kolaboratzaile eta heziketa sexualeko espezialisten irakasle izaki, Arasanzen iritziz, sexualitatea ugalketara bakarrik bideraturiko jokamolde gisa gainditurik, sexua jolas eta laket bide gisa ulertzean maila humano hutsera bideratzen dugula aldarrikatzen du, atsegin egitea gizon emakumeok bakarrik
|
dugun
ahalmena delako.
|
|
|
jendartearen autonomia. Kontzeptu horrekin erreparatu egiten dio, jendarteakidealak sortzeko eta idealak arrazionalki bideratzeko
|
duen
ahalmenari; ahalmenautokritikoa eta autokonstzientea, hau da, sortutako horretan duen protagonismoaonartuz, alienazioa saihestu egiten duena. Hots, sortutakoa, beste indar batzuenesku (arbasoak, jainkoa, natura, patua, aurrerapena...) dagoen materializaziotzathartzen ez duen giza autonomia9.
|
|
|
Giza artekotasunak, eredu kulturalak oinarritzat hartuta eta mugimendu zein gatazkasozialen bidez, bere praxia eraikitzeko
|
duen
ahalmena.
|
|
|
Lehenengoa eta laugarrena, determinismo estrukturalista eta determinismoboluntarista, gaindituak izan dira gaur egun, Haysen ustez. Determinismo estrukturalak ukatu egiten du giza agentziak
|
duen
ahalmena gizartearen instituzioak etaegiturak eragiteko. Determinismo boluntaristak, bere aldetik, ez ditu gizabanakoakkokatzen historikoki eta sozialki egituratuak dauden testuinguruetan, eta, horrenondorioz, desagerrarazten ditu giza egintzaren oinarri soziokulturalak.
|
|
|
Hiztegiak dio energia dela sistema batek lana egiteko
|
duen
ahalmena, eta horrelaizanik, ezagutzen dugun zibilizazio sistema honek inoiz baino lan gehiago egitekoahalmena du, duda barik. Beraz, energiaren beharrak ere gero eta handiagoak dira.Naturaren beste espezieek, animaliek zein landareek, egiten ez dutena guk gizakiokegiten dugu, hots, elikadura moduan behar ditugun iturri energetikotik xurgatzeazgain (e. endosomatikoa) bestelako energia gastuak egiten ditugu gure beharrizanzibilizatoriak, garraioa, zerbitzuak, aisialdia eta abar asetzeko.
|
|
|
Helburuak eta estrategiak nahasten ziren baieztapen horietan, UEUren ezau garrien, mugen eta bizi zituen kontraesanen ondorioz. UEUk ez
|
zuen
ahalmenik eta baliabiderik ordura arteko ibilbidea erabat eraldatzeko. Adierazgarria da bide horretan, Baionako ikastaroei erreferentzia egiterakoan Bakaikoak, bi toki desberdinetan zertxobait hitza erabiltzea, ahaleginaren mugez jakitun.
|
|
|
–EAJko kideak ziren aipatu ditugun erakunde horien buruzagiak, ia guztienak?. Lehenik eta behin, Kontzertu Ekonomikoa indarren jartzea aipatu behar dugu, Jaurlaritzari eta Aldundiei (Bizkaikoari eta Gipuzkoakoari), ordura arte izan ez
|
zuten
ahalmen ekonomikoa eman zielako. Horrez gain, ene aburuz, hiru dira aipatu beharreko arrazoiak.
|
|
|
Animalia gantzak (gurina edo txerri gantza, esaterako) aseak dira, eta landareetatik eratorritakoak (arto olioa edo ekilore olioa), berriz, asegabeak dira, koko eta palma gantza izan ezik. “Koipe txarra” edo “koipe ona” da, odoleko kolesterol maila aldatzeko gantz mota horrek
|
duen
ahalmenaren arabera. Gantzak (lipido ere esaten zaie) ezinbesteko elikagaiak dira eta, gainera, dietaren funtsezko osagai dira.
|
|
|
Parte hartzaileek esnea edaten zuten bitartean txokolate beltza jaten zuten ere aztertu zen. Hala, egiaztatu zen boluntarioek txokolate esnedunaren eta beltzaren bikoitza jan behar
|
zutela
ahalmen antioxidatzaile bera lortzeko. Zehazki, txokolate mikatzak %20 hobetzen zuen odoleko antioxidatzaileen maila, flabonoideen xurgapena hobea baitzen.
|
|
|
Mikroorganismo batzuentzat espezifikoak izan daitezke, eta bakterio bat identifikatzeko edo ezaugarritzeko fago jakin batzuk erabiltzen dira maiz. Birus jakin batzuek bakterio espezifikoak infektatzeko
|
duten
ahalmenari fagotipia deitzen zaio. Mekanismo hori animaliengan eta pertsonengan eragin ditzakeen infekzioetatik askoz haratago doa, eta hainbat bide irekitzen ari da elikagaien arloan.
|
|
|
Lehenengoa biologikoa da. Gaur egun, ez dago jakiterik fagoek elikagaietarako edo eraldaketa industriarako onuragarritzat jotzen diren beste mikroorganismo batzuetan aldaketak eragiteko
|
duten
ahalmenari buruz. Bereziki, egoera horrek kalte egin diezaieke hartzituko diren elikagaiei, hala nola jogurtei, gaztei edo hestebeteei.
|
|
|
Harrigarria zen, zinez, Joxepek amets egiteko
|
zuen
ahalmena. Etxe bat marraztu nahi zuen, esate baterako, eta buruan lapitz magiko bat agertzen zitzaion, bere lanari ekiten ziona, etxe bat marraztuz; baina gero esaten zuen, adibidez:
|
|
|
Emakumeari begira, harrigarria egin zitzaidan pertsona batzuek ideiak antolatzeko duten dohain hori, harrigarria burutik paperera bitarteko distantzia zeharkatzeko
|
duten
ahalmena. Eta horrek areagotu egin zuen niregan pizten hasia zen desira.
|
|
|
Baina gehienez ere paragrafo batzuk eskaintzen zaizkio noizbehinka; inoiz ere ez, sermoi oso bat. Artean praktika superstiziosoen asma  tzailetzat jotzen da, eta sorginek eta aztiek beti ere harekin izango dute ituna egina, Jainkoarengandik ezin jaso baitute sendatzeko edo gauzak jakiteko batzuk
|
duten
ahalmena. Munduarekin eta Haragiarekin batera, Deabrua hiru tenta  tzaile handietako bat dela esaten zaigu artean:
|
|
|
Zalantzak ditut eskolak, hezkuntzafo rmaleko erakunde gisa, egoera hori irauli ote dezakeen. Garbiago ikusten dut, ordea, hezkuntza ez formaleko erakundeek, eta horien artean kokatu behar dira hain zuzenere helduen euskalduntze alfabetatzekoak,
|
duten
ahalmena hizkuntzazko erabilera informaleko eremuak lantzeko eta hezkuntza formalak iristerik ez duen tokietara iristeko. Ho rtaz, baldin eskolak bere emaitzarik hoberena euskarazko gaitasunaren alorrean ematen badu, helduen (eta gazteen) euskalduntze alfabatetatze erakundeek bere onenaerabileraren sustapenean eman lukete.
|
|
|
Semiotika maisuak orduan proposatu zuenez, estetikarik eza ez litzateke arrazoi aski izango telebistarik badenik ukatzeko. Telebistari estetika propioa ukatuko balitzaio ere, ukapen horrek ez luke inondik ere murriztuko gizartea ren balio estetikoak baldintzapetzeko telebistak
|
duen
ahalmena.
|
|
|
...espiritu jurisdikzioek eskumenak kentzen dizkiotela elkarri, esate baterako, lehenengoak onuren edukitza aztertzen duenean edota bigarrenak denbora arloa ukitzen duenean elizgizonei begira; dena den, onuren edukitza denbora jurisdikzioaren barneko gaia da, jurisdikzio horri bakarrik dagokiolako indarra eta agintea batzea, egitezko bideak oztopatu eta usurpatzaileak zigortzeko; eta elizako epaileek
|
duten
ahalmena euren mendekoei lotutako arazoen denbora gaiak aztertzeko, printzeek elizaren mesederako espiritu jurisdikzioari emandako pribilegioa baino ez da.
|
|
2004
|
|
|
23 urterekin, kuartzoa mikroskopio elektronikoz aztertzeko metodo berri bat asmatu zuen, exoskopioa deitzen dena. Tesia bukatu eta ikerketan segitzen zuelarik, silize organikoak hainbat gaitz sendatzeko
|
dituen
ahalmenez ohartu zen kasualitatez: erabiltzen ari zen nahasketa batean bere esku psoriasiduna sartu eta sendatu zitzaiola konturatu zenean.
|
|
|
Horien berri ezagutzea komeni da, sendatzeko
|
duten
ahalmena alferrik ez galtzeko.
|
|
|
Koherentziak gure bizitzan eta, horrenbestez, hasiko dugun hezkuntza orotan
|
duen
ahalmena ikusirik, ahalegin gaitezen alderdi hauetan:
|
|
|
Alderdi betearazleak ez
|
badu
ahalmen hori baliatzen, errematea posturagilerik onenaren mesederako onetsiko da, baldin eta eskainitako kopurua tasanez, agindutako betearazpenaren kopuzio balioaren 100eko 50 baino gehiago bada, edo, gutxiago izan arren, gutxierua estaltzen badu, korrituen eta kostuen aurreikuspena barne. Posturarik onenak ez baditu eskakizun horiek betetzen, auzitegiak, alderdiak entzun ostean, errematea onestearen inguruan ebazpena emango du, kasuan kasuko inguruabarrak aztertuz, eta, batez ere, kontuan hartuz betebeharra betetzeari dagokionez zordunak duen jarrera, hartzekodunari ordaintzeko egon daitezkeen aukerak beste ondasun batzuk diru bihurtuz, errematea onestearen ondorioz zordunak ondarean jasan beharreko galerak, eta, orobat, hartzekodunak errematearen ondorioz lortutako onura.
|
|
|
Hartzekodunak, hogei eguneko epean, ez
|
badu
ahalmen hori baliatzen, enbargoa desegingo da, alderdi exekutatuak hala eskatuta.
|
|
|
Alderdi betearazleak ez
|
badu
ahalmen hori baliatu, errematea posturagilerik onenaren mesederako onetsiko da, betiere eskainitako kopuruak tasazio balioaren 100eko 30 gainditzen duenean, edo, txikiagoa izan arren, gutxienez, agindutako betearazpenaren kopurua estaltzen duenean, korrituen eta kostuen aurreikuspena barne. Posturarik onenak ez baditu eskakizun horiek betetzen, auzitegiak, alderdiak entzun ondoren, errematea onestearen inguruan ebatziko du, kasuan kasuko inguruabarrak aztertuz.
|
|
|
Hartzekodunak, hogei eguneko epean, ez
|
badu
ahalmen hori baliatu, enbargoa desegingo da, alderdi exekutatuak hala eskatuta.
|
|
|
Kodearen 307 artikuluak aipatu kasuan, bazkideek uste badute sozietatea administratu eta eramateko ardura
|
duenak
ahalmen horiek gaizki erabiltzen dituela, eta administratzailekide bat izendatu nahi badute, epaileari idazkia aurkeztuko diote gizabanako horri buruzko informazioa eskatzeko, bazkide horrek ahalmenok gaizki erabiltzen dituela egiaztatuta, eta haiek hautatutako pertsona administratzailekide izendatzea eskatzeko.
|
|
|
Sofisma horren adibide garbia hizkuntza hautuaren inguruko sineskeria dugu. Hizkuntza bat edo bestea erabiltzeko aukera egitea, halakoentzat, eskueran, nahierara,
|
dugun
ahalmena izaten baita. Aipu berbera errepikatzea izanda ere, merezi du Joseba Arregien harako falazia hura berriro ere gogoratzea:
|
|
|
Aginteko erakundeen aldetik ulergarria ez den jokabide hori, beharbada, ulergarriago izango litzaiguke euskal botere publikoak gizarte zibilaren baitan eragin indar handia balu. Egin dezagun, esaterako, egitura autonomikoaren baliabideei esker, euskal aginte horrek
|
baduela
ahalmenik eta modurik erdaldundurik dagoen herri hau euskalduntzeko. Baduela gogorik eta eskurik hori erdiesteko.
|
|
|
Oraingoz, normalkuntzaren gainerako faktoreak kontuan hartu gabe, hegemoniaren alderdi horretan segitu nahi nuke aztarrika, arian arian, axaleko geruzak erauzi ahala mamian datzan ulermenaren luze zabala atzemateko. Begiko dudalako, bestetan ere erabili izan dut Raymond Williams-en hegemonia kontzeptua, gizarte osagai baten izaera berezkoa, naturala alegia, bihurtzeko
|
duen
ahalmena dela medio. Hona, ene ustez, argigarria gerta dakigukeen kontzeptuaren eremu semantikoa.
|
|
|
–teknologia taldeak?, kalitate zirkuluak, talde operatiboak, helburua gauzatzeko zuzendaritza parte hartzailea, talde autonomoak, eta abar. Kapitalak, paradigma teknologikoaren aurrean, enpresaren proiektuan langileek daukatenidentifikazioa eta kohesioa gehitzen ditu, langileek
|
dituzten
ahalmen produktiboezkutuak berreskuratu nahian.
|
|
|
Egun, kapitalismo globala sakonean eragiten ari da kooperatibetan, garapen moduan ez ezik baita izaeran ere. Funtsean, azterketa teorikoa kooperatibek ekonomiakapitalistan sortu, garatu eta euren helburuak lortzeko
|
duten
ahalmenari buruzkoeztabaida historikoaren formulazio berrian kokatzen da: ezbaia, globalizazioarengaraian, ez datza horrenbeste kooperatiba ereduaren oinarrizko eraginkortasunazalantzan jartzean; baizik eta kooperatibek euren balioak eta mundu mailakolehiakortasunaren eskakizunak uztartzeko duten ahalmena aztertzean.
|
|
|
Funtsean, azterketa teorikoa kooperatibek ekonomiakapitalistan sortu, garatu eta euren helburuak lortzeko duten ahalmenari buruzkoeztabaida historikoaren formulazio berrian kokatzen da: ezbaia, globalizazioarengaraian, ez datza horrenbeste kooperatiba ereduaren oinarrizko eraginkortasunazalantzan jartzean; baizik eta kooperatibek euren balioak eta mundu mailakolehiakortasunaren eskakizunak uztartzeko
|
duten
ahalmena aztertzean.
|
|
|
Demokritoren eta Lockeren bereizketa klasikotik abiatu naiz. Bereizketa klasiko horijustifikatzen
|
duen
ahalmenaren nozioaz baliatuz propietate disposizionalen eta kategorikoen arteko bereizketa ekarri dut gogora. Bukaeran, lockear propietate bigarrenei erantzunaren mendeko disposizioak dagozkiela ikusi dugu.
|
|
|
kontuan izatcn bada crlijioak modan jartzcn aridirela?. Bestalde. denok nahiko gaiduta bagabiltza cre erlijioen bilakcta horictan, z.abaleta gardcn ikus daiteke gizakiak
|
duen
ahalmena. Dcna dcn.
|
|
|
hainbat espezieren arrautzen kalitatearen aldaketak (narrastiak, anfibioak, hegaztiak…), hainbat espezietako fetuen malformazioak eta, giza osasunean, haurren garapenaren atzerapena, malformazio fetalak eta hainbat minbizi mota, bereziki bularrekoak, emakumeengan. Efektu horiek guztiak, mekanismoaren inguruan zalantzaren bat egon arren, konposatu horiek sistema endokrinoarekin
|
duten
ahalmen mimetikoarekin lotu dira, eta, beraz, hormona disruptore gisa jokatzen dute. Konposatu horiei egozten zaizkie, halaber, semenaren kalitatea galtzea eta Ipar Amerikako eta Europako ibaietako arrain batzuen sexu aldaketa behartua, espainiarrak barne. merkataritza inpaktua Konposatu organokloratuen potentzial kartzinogenikoa eta disruptore hormonala desatatutako polemikaren oinarrian daude.
|
|
|
eguzki kolektore laua, Eguzkiaren energia hartu eta uretara eramaten duena; termotanga, ur beroa biltegiratzen duena, eta ura dabilen hodi sistema. Azkenik, inertzia termikoa hartu behar da kontuan, hau da, eraikin baten masak bero gisa energia metatzeko
|
duen
ahalmena. Hori berriro aska daiteke ingurunera, inguruko tenperatura materialen tenperatura baino txikiagoa denean; horrela, etxebizitzaren barruko tenperatura aldaketak ekiditen dira.
|
|
|
Auzitegiaren iritziz, mailegu baten baldintzak hobetzeko eskubideak lehentasuna du mailegu hartzaileak hura lehiara eramateko
|
duen
ahalmenaren gainetik.
|
|
|
Banku, kutxa eta kreditu kooperatibek beren hipoteka beste erakunde batera eraman nahi duten bezeroak gordeko dituzte, baldin eta etsaiaren eskaintza berdintzen badute, Espainiako Hipoteka Elkarteak (AHE) atzo jakinarazi zuen Auzitegi Gorenaren epai baten arabera. Auzitegi Gorenaren iritziz, mailegu baten baldintzak hobetzeko eskubideak lehentasuna du mailegu hartzaileak baldintza hobeak lortzeko lehiara eramateko
|
duen
ahalmenaren gainetik. Auzitegi Gorenaren irizpenak babesten ditu, AHEren arabera, bai erakundeak beren kuotari eusteko aukera dutenak bai herritarrak, gastu gutxiago jasaten baitituzte.
|
|
|
Aire girotuko aparatuek airea hozteko
|
duten
ahalmena frigorietan neurtzen da. 3 x 4 metroko egonaldirako eta hiru metroko sabai altuerarako (36 metro kubiko), 1.300 arteko frigoria potentzia gomendatzen da kanpoko giro normalerako, 1.500 kanpoko giro berorako eta 1.800 inguru oso berorako.
|
|
|
Programaren arduraduna den Results Educational Fund gobernuz kanpoko erakundeak datorren ekitaldian munduko 100 milioi familia pobreenetara iristea espero du, 2005 “Nazio Batuen Mikrokredituaren Nazioarteko Urtea” izango baita. LANEko zuzendari nagusi Juan Somaviaren aburuz, finantzaketa sistema horren emaitzek “mikrokredituak pobreziatik ihes egiteko prozesu jasangarria zehazteko
|
duen
ahalmena erakusten dute”. Haren iritziz, mekanismo horrek “enplegu independentea sustatzen du, eta jendeari jarduera ekonomikoak zabaltzen laguntzen dio, aldi berean beste pertsona batzuk kontratatu ahal izateko”.
|
|
|
Herritarrek hainbeste urtetan eskatu eta borrokatu dituzten eskaera hauek ez direlako prentsaurreko edo akordio baten sinaduran amaitzen. Eskaera hauek behar eta hutsune zehatzetatik abiatzen dira eta behar eta hutsuneak betetzeko
|
duten
ahalmenaren arabera lortuko dute beren xedea. Horretarako ezinbestekoa da herritarrak antolatu eta parte hartzea eta parte hartzeko aukerak irekitzea.
|
|
|
Baina orain Lantza ez zitzaidala ardura ohartu nintzen. Nigan
|
zuen
ahalmena ere suntsitzen ari zen. Lantzaren mundu handios eta ilunaren ikustaldi labur hura aski izan nuen arimaren baitatik arbuiatzeko.
|
|
|
Hitz horrekin, teorian, gorputz geometriko baten izena emango genuke, mila alde dituen poligonoarena hain zuzen. Denok ulertzen dugu hori arazorik gabe modu matematikoan arrazoitzeko
|
dugun
ahalmenari esker, baina kontua korapilatuko zaigu kiliogonoaren irudia burura ekartzen ahalegintzen bagara (burura ditzakegu hirukia, laukia, pentagonoa..., baina kiliogonoa. Ez dakit ba nik!
|
|
|
Gizakia, bada, ez da izaki pasibo bat, aktiboa baizik. Mintzatzeko eta arrazoitzeko (endelegatzeko)
|
dituen
ahalmenak ere ez dira pasiboak, inondik inora, guztiz interaktiboak baizik. Bi zentzutan bederen:
|
|
|
Gizakiak natura balia badezake ere, ezin egin dezake edozein modutan. Zoritxarrez, ezin uka gizakiak
|
baduela
ahalmenik (ahalmen fisikorik esan gura dugu) natura suntsitzeko, maizegi ikusten dugun bezala. Baina natura suntsitzean gizakia desnaturatu egiten da hein batean edo bestean.
|
|
2005
|
|
|
Tradizioa omen, ere, etxe barruetan emakumeok ederki egurtu eta gero, familiaren aginte eta etxekoen okerrak zuzentzeko gizonezkoek
|
zuten
ahalmen barruan kokatzen zituzten epaiak eta ez hain aspaldian, ni abokatu lanetan hasi nintzenean halakoak irakurrita nago eta. Pertsonaren duintasunaren aurrean halako traizioarekin bukatzeko bideak irekitzen ea noiz zabaltzen diren zeharo hasiak bagara ere.
|
|
|
Laguntza berezia ematen diete, ikasketa ordu gehiago, laguntzaile bereziak, eta abar. Baina baldintza eta egoera normalak eraiki nahi
|
dituzte
ahalmen urrikoei garatzen laguntzeko.
|
|
|
(100 mg/ 100 g) arrain, haragi eta hesteki askorena baino handiagoa da sardinarena, baina arrainak odoletako kolesterola areagotzeko
|
duen
ahalmena animali jatorridun gainerako elikagaiena (hestekiak, gurina, gazta lehorra, urdaia, haragia, etab) baino askozaz ere ahulagoa da, arrainak, oro har, gantz azido gutxiago dauzkalako.
|
|
|
Taldeak duen boterea: taldeak erabakiak hartzeko
|
duen
ahalmena eta autonomia.
|
|
|
Oporrak Udaldiari dagokionez, gidak gomendatzen du uraren erabilera moteltzea (oporretan zazpi aldiz gehiago gastatzen da), kostan utzitako zaborrik ez uztea, itsasertza, landaredia eta fauna errespetatzea, ahalik eta ingurumen inpaktu txikienarekin nabigatzea eta atzematen dituen hirigintzako irregulartasun guztiak salatzea. Greenpeaceko Ingurumen Hezkuntzaren Arloko arduradunak, Pablo Mascareñasek, nabarmendu du garrantzitsua dela “kontsumitzaileok gure inguruan kalte gutxien eragiten duten produktu eta zerbitzuak aukeratzeko
|
dugun
ahalmena erabiltzea, eta horretarako lan egiten duten gobernu eta enpresei eskatzea”. Etxea Greenpeacek dio etxeak energia kontsumoaren gune garrantzitsua direla, eta, beraz, kontsumoa gutxitzen bada, ingurumena ez ezik, familia ekonomia ere kaltetzen direla.
|
|
|
Europako Erkidegoetako Justizia Auzitegiaren epai batek Europar Batasunean elikagaiak merkaturatzeari buruzko funtsezko gaiak argitzen ditu. Hala, elikagaien, elikagai osagarrien eta sendagaien arteko desberdintasunak ezartzen ditu; kasu bakoitzean aplikatu beharreko arauak finkatzen ditu, eta horietako zeinek du lehentasuna beste batzuen aldean; estatu kideek elikagai bat merkaturatzea debekatzeko
|
dituzten
ahalmenak eta mugak; noiz hartu behar den elikagai berritzat; epaile nazionalak gai horri buruz dituen eskumenak; eta Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak produktuen kalifikazioari buruz emandako irizpenen irismen mugatua. Ebazpen judizialak ez du alferrikakorik, eta arrazoibideak baliozko jarraibidetzat hartu behar dira elikagaiak merkaturatzean kontuan hartzeko, bereziki elikagaiak edo osagaiak ekoizten dituztenek, gero beste estatu kide batzuei saltzen dizkietenek.
|
|
|
Normalean, helduak itsas ugaztunen hesteetan egoten dira, eta horiek behin betiko ostalariak dira. Kokaleku horretan, parasitoak ugaldu eta parasitaren larbak askatzen dira gorozkiekin; ez
|
dute
ahalmen patogenikorik, hirugarren larba edo L3 deritzeneraino eboluzionatu behar baitute. Aldaketa ebolutibo horiek itsas ornogabeetan gertatzen dira ur ingurunean.
|
|
|
Gosearen hormona Gizentasun kasuen ehuneko handi batek leptina maila handiak eragiten ditu Badira 10 urte Jeffrey Friedmanek Estatu Batuetan leptina aurkitu zuenetik, baita organismoaren gantz metaketak arautzen dituen funtzioa ere. Gaur egun, AEBetako, Europako eta Israelgo taldeek hormona horrek obesitatearen izurrite epidemiologikoari aurre egiteko
|
duen
ahalmena aztertzen dute. Hipotesi modatuenek diote leptinaren jarduteko mekanismoa desberdina izan daitekeela.
|
|
|
324.300 mw eko potentzia instala daiteke, 2050ean herrialdearen guztizko behar elektrikoak hiru aldiz asetzeko moduan. Bi Gaztelek eta Andaluziak
|
dute
ahalmen handiena. Eguzki energia fotovoltaikoa (eraikinetan integratua eta jarraipena duena).
|