|
2003
|
|
|
Ez zen egon, beraz, ezertariko hautapenik baizik eta hurbildu ziren guztien onarpen soila; ez eta ere, jakinez gain bederen, inor baztertzeko gogorik. Guttiengo urri bat kezkaratzen
|
duen
euskal kultura ez dago horrelako lujoetarako. Hizkuntzarena eta ez besterik da, mantentzen dugun, eta hau aspalditikako erabakiz?
|
|
2004
|
|
|
–Garai tradizionaletan euskaldunen kultura bizimodua bera zen? 696 esaten digu Eduardo Apodakak. Arnasa bera bezain geurea
|
genuen
euskal kultura orduko gizarte antolamenduan. Bizitza bera bezain materiala eta espirituala.
|
|
|
Hobeki esan, Alderdi Soziokulturala deritzan epigrafe bat badago, azalpen modura, baina edukien zutabeetara jo ondoren, euskal kulturaren arrastorik ez da ikusten inon.506 Era horretara, begien bistan dagoenez, irakasle askoren asmo zintzoak aldez aurretik antzuturik geratzen dira, ofizialtasunaren aterperik gabe, ikasleak landu behar dituen didaktika gaietan halakorik agertzen ez delako. Gizarte legitimaziorik eskuratu ez duen kultura
|
dugu
euskal kultura. Datu hori lekuko.
|
|
2006
|
|
|
Irakasle gehienek, batetik, ez
|
dute
euskal kultura ezagutzeko aukera handirik izan, eta, bestetik, berariazko euskal kultur ezaugarriei buruz plazaratutako informazio gehiena ez dago era didaktikoan idatzita eta oso sakabanatuta aurkitzen da. Alde horretatik, jakintza sail baten inguruan informazioa eman dezaketen liburu monografikoak plazaratzea beharrezkoa litzateke.
|
|
2007
|
|
|
Helburua, identitateak bizirautea, kultura biziberritzea, jendeakerabilgai izan dezan eta bere identitate eta kultur jarduera eta kontsumoetan baliagarri izan dezan. Baina horrek guztiak ez du zentzurik ez bada sortzen jarduera etaekintza horien publikoa, ez
|
badugu
euskal kultura eta euskal identitatea balioetsikoeta gozatuko duen jenderik. Behin baino gehiagotan entzun dugu:
|
|
|
Egin diren ikerketak berrikusiz, esan genezake euskara dela euskal kulturadefinitzeko ardatza. Azken urteotan, euskararen alde egindako lanak bideratu etaizanarazi
|
du
euskal kultura. Gauza bat euskal kulturari dagokion ala ez erabakibehar izanez gero, euskararekin duen lotura aztertuko da lehendabizi eta ondoren, euskararekin lotura zuzenik ez badu, lurraldearekin:
|
|
|
batean euskara norberaren ondasun kulturala omen da (euskal hiztuna) eta bestean euskara komunitatebaten giltzarria omen da (euskal herria). Identitatea definitzean gertatzen denbezalaxe, oro har, jendeak ez
|
du
euskal kultura euskararen eremura mugatzen.Zabalagoa da: kirola, gastronomia eta dantzak lekuko.
|
|
2008
|
|
|
Gure abertzale estimatuek euskal kulturaren erdal definizio hori zilegitzea eta onartzea lortzen badute, kito betiko herri honetako identitate arazoak: pentsatzekoa denez, bake santu hori lortzeko nahikoa
|
baitute
euskal kultura eta cultura vasca kideko bihurtzea.
|
|
2010
|
|
|
Euskararen aldeko jakin mina piztu nahi dugu. Ezin
|
dugu
euskal kultura zabaldu hizkuntza bat dugula eta hori zer den azaldu gabe.
|
|
|
Ez dugu sekulan jakinen. Baina konparaketa baten arriskatzeko, oraingo DRAC (Direction des Affaires Culturelles, Frantziako kultur ministerioko adarra) ziren mezenas horiek, eta ez
|
zuten
euskal kultura egiten, baina oraingo DRAC ak eskatzen duen euskal kultura bezalako zerbait. Erosten dugularik gustukoa dugu erosten, ez besteak maite lukeena.
|
|
2011
|
|
|
Itaunketarekin EKAk asmoa
|
zuen
euskal kultura aitzinarazteko plan bat diseinatzeko, Euskal Herria laster aske izango zelako eta «unealdi artan bear izango dana antolatzen oraindixe asi bea?» zelako. Itaunketak 12 galdera zituen eta euskal hizkuntza zein kulturari buruzko itaunak planteatzen zituen.
|
|
2012
|
|
|
euskal kulturaren transmisioa bermatuta dugu? euSKalDunOK
|
BaDugu
euSKal KulTuRa KOnTSumiTzeKO BeHaRRiK, euSKalDunOK BaDugu euSKal SORTzaileen BeRRiRiK?
|
|
|
7/ 1990 Legeak, uztailaren 3koak, Euskal Kultura Ondareari buruzkoak, 3 eta 4 artikuluan dio botere publikoek (Eusko Jaurlaritza, foru aldundiak eta udalak) zaindu behar
|
dutela
euskal kultura ondarearen osotasuna, eta haiek sustatu behar dutela ondare hori babestea, aberastea eta hedatzea. Nolanahi ere, pertsona orok eskubidea du kultura ondarearen alde egiteko Euskal Autonomia Erkidegoko administrazio publikoen aurrean edo horretan eskumena duten auzitegien aurrean, lege horrek ezartzen duena betetzeko eskatuz.
|
|
|
Azkenik, argi izan behar
|
dugu
euskal kultura sendotzeko, esparru kulturalguztietan, euskarari orain duen baino sarbide handiagoa eman behar zaiola.
|
|
2015
|
|
|
Beharbada bi alde ditu kezka horrek. Bata da esatea, amorrutik edo, ea benetan nahi
|
dugun
euskal kultura aurrera ateratzea, gure ondorengoei euskal ekosistema kultura ahalik eta burujabeena ematea. Edo benetan ez dugu nahi?
|
|
|
Baina baita politikariak ere. Gure politikariek bizi
|
dute
euskal kultura. Askok eta askok ez.
|
|
2016
|
|
|
Gaur, beti erreportari gisa dabil bainan aldizkari berri batentzat," Ibilka" hiruhilabetekariarentzat, Michel Inchauspe banketxearen Bami Communication zerbitzuak hiru urte huntan argitaratzen duena, Jean Paul Inchauspe zuzendariak kudeaturik. Hunek bere bezeroeri bereziki nahi
|
zuen
euskal kultura eta ondarea hobeki ezagutarazi, ahalaz" usaiaz kanpoko xendretan barna ibiliz" (hortik dator" Ibilka" izenburua), makila eskuan," bidaia bat eginez denboran eta espazioan", berak lehen zenbakiko sar hitzan dion bezala. " Non gogoa, han zangoa" dio zahar hitzak.
|
|
2017
|
|
|
Zuena, ordea, aldi berean zaharra eta modernoa da. Batzuek uste
|
dute
euskal kultura mantendu dela euskaldunak haien mendietan gelditu zirelako, inorekin hitz egin gabe. Justu kontrakoa da:
|
|
|
150 kultur elkarte biltzen ditu bere baitan EKE k. " EKE ren egiazko indarra elkarteen gain da, horiek
|
dute
euskal kultura egiazki biziarazten, kulturari arima emaiten" dio Mikel Erramuzpek. " Kultur politika publiko bat ontuz eta hori beharrezkoa da ez zaie kultur elkarteeri kendu behar protagonismoa".
|
|
2018
|
|
|
Alderdi hori zaukan mugaren bi eskualdetako hautetsiak eta herritarrak harremanetan ezartzeko biderik hoberena. Antolatuak ziren elgarretaratze haundietan beti
|
baitzuen
euskal kultura sartzeko griña, nunbait han 30 urtez Fermin Mihura eta biak eremanarazi gaitu bertsuka aritzera, berak gai emaile lana segurtatuz. Manexentzat kulturak eta herrigintzak elgar osatu behar zuten.
|
|
|
Euskaltzale aleman jende multxo batek hasia, Euskal Herrian sortu euskaldun batzuk ere bildu zituen eta ondarreko urteetan hirian ezkondu eta euskal alemanak dituen Ainhoa Añorga Osa donostiarra du buru. 2010ean Eusko Jaurlaritzak euskal etxe gisa onartu zuen eta urtean zehar ekitaldi sorta frango polita antolatzen,
|
du
euskal kultura Berlinen lantzen eta ezagutarazten, literaturan, musikan, gastronomian... Korrika antolatzen dute, dantza garaikide bilkurak, Euskal Herriko ekonomia eta turismoa sustatzen laguntzen dute...
|
|
|
Maila horretan, uste
|
dut
euskal kulturako arlo batzuk objektibatu egin behar direla, eta horiek babes instituzionala behar dutela. Zeren, ez daukagu masa kritikorik.
|
|
2019
|
|
|
Gainera, International Day of the World' s Indigenous Peoples delakoa ospatu izan dugu, Sydney Design Festival en parte hartu, etab. Sydneyko aldizkari gastronomiko pare batean ere agertu da euskal etxea, eta horrek jende gehiago hurbiltzea bultzatu du. Uste
|
dut
euskal kultura ezagutzen duen edonork, Sydney inguruan dagoenean gure berri entzuten badu, bisita egiten digula! Gaur egun oso giro polit eta osasungarria dagoela esango nuke, pertsona motari dagokionez oso zabala eta aberatsa?.
|
|
2020
|
|
|
Kulturgintzarako eta herrigintzarako eredu bat ere uzten dugula uste dugu, eta Durangon kultur bizitza oraindik eta handiagoa nahi genuke etorkizunean. Gure aldetik, betiko nahia eta indarra
|
dugu
euskal kultura sustatuko duen egitasmo berri bat partekatzeko.
|
|
2021
|
|
|
" Hemengo herriak, gehienetan, herriguneak izaten dira, eta, gero, baserri solteak, baina askotan ez dituzte auzo txikiak osatzen". Horrez gain, Gipuzkoazentrismoa aipatu du Wikikunderen sortzaileak, haren hitzetan inkontzienteki gipuzkoarrek
|
badutelako
euskal kultura eta euskara zaintzeko" nolabaiteko arreta edo kontzientzia gehiago"; horregatik, hain zuzen, informazio dokumentazio gehiago dago Euskal Wikipedian probintzia horrena besteena baino.
|
|
|
Gainera, artelan horien teknika eta materialek are gehiago azpimarratzen zuten egiaz iruditegi artistiko horrek berreskuratu nahi
|
zuen
euskal kultura ez zela unibertsala, baizik eta gizonari egiten ziola erreferentzia. Adibidez, burdinaren eta burdinolaren teknikak lurraldeko industria tradizioari egiten zion aipamena.
|
|
2022
|
|
|
Miguel Unamunok mundu zabalean ohorezko oihartzuna lortu zuen gaztelania hautatzeagatik, eta Nemesio Etxanizek ez
|
du
euskal kultura usaindun txoko bat ere. Ez al da euskalduna euskara duena?
|
|
|
Herri honek ezinbestekoa
|
du
euskal kultura (zentzu zabalean alegia, ez bakarrik literatura, musika, bertsolaritza, antzerkia edo beste kultura adierazpenetan, baizik eta herri
|
|
2023
|
|
|
Bukatzeko esan dezagun prototipo hauekin ahalegina egiten dela euskal kulturaren reifikazioa gainditzeko. Era berean, ikerketek ondorioztatu dutenez euskal gizarteak izan dituen identitate eraikuntza, errepresentazio modu eta sailkatze moduengandik bereizita ageri bada ere maiz euskal kultura, prototipoak hurbildu egin nahi
|
ditu
euskal kulturako errepertorioak gazteen errealitatera, beraien identitate, errepresentazio zein sailkatze moduetan euskarri izan daitezen. Horren adibide da, adibidez, genero sistemaren ikuspegi kritikoak hartzen duen garrantzia diseinuetan; funtsean botere harremanen kontzientzia bultzatu eta ikuspegi kritikoa garatzen lagundu nahi zaie (Gorputzak irudi menean izeneko saioa da horren adibide).
|
|
|
X. Belar zikina berriz heldu da beti pozoin guzien petik. Ez dakit norapait iganarazi gaituztenez baina oroitu behar
|
lukete
euskal kultura betidanik izan dela ttipien urgulua. Eta gu gabe ez dela menturarik.
|