|
2000
|
|
|
Bestetik Eusko Jaurlaritzarekin garbiketa bat egitea hitzartuta dugu. Zikinak (otea edo sasia) kendu, megalitoa agirian utzi eta zutarritxo bat jarriko dugu hor megalito bat dagoela adierazten
|
duen
informazioarekin.
|
|
|
Haatik, pertsonaia hauen hausnarketa, zalantza... batzuk deskribatzen bazaizkigu ere, ez dugu bi pertsonaia hauen barne munduan sakontzeko ahalegin berezirik antzematen. Hau da, batik bat istorioaren gorabeherak hobeki ulertzeko beharrezkoa
|
dugun
informazioa azaltzen zaigu. Oro har, kontalariak hirugarren pertsonan hitz egiten duela esan dugun arren, oroitzapenen berri ematean narratzaile intradiegetikora igarotzen da.
|
|
|
" Orri batzuetan idazkeraren joera errepikakor eta gogoetatsuak asperrera jotzen du, baina makur hori oso errealista edo akzioz oso betea ez den edozein narraziori gerta dakioke." (Egan 50) Haatik, errepikapen hauek, askotan jazo dena irudikatzen laguntzen digute, eta errepikatzen den egoera hori ez du beti efektu bera sortarazten: izan ere, testuaren leku ezberdinetan egoteak sentsazio ezberdinak dakartza, batetik bestera
|
dugun
informazioa aldatuz baitoa: narrazioaren munduari buruzko gure ezagutza ezberdina baita.
|
|
|
Hasteko, hauxeesan behar da: edozein herrik demokratikoa eta subiranoa izan nahi badu, kontrol mekanismo egokiak ezarri behar
|
ditu
informazioaren teknologia fiskalizatzeko.Besteak beste, honako hauek:
|
|
|
Azken orduko informazioaren jasotzaile izateak lan franko dakarkie irratilariei. Irratiek ongi zaindu behar
|
dituzte
informazio zerbitzuak, albisteen biltze lanetan eraginkor izanak eta orain eta gero hurbilaren aiduru egonik. Atal honetan, horiei buruz, hots, informazio emaileez eta informazio zerbitzuek erabiltzen dituzten informazio iturriez arituko gara.
|
|
|
Irratsaioa gainegitura da, osagarri
|
dituen
informazioak antolatzean sortzen dena. Titularraren,, aurkezle gidariaren?
|
|
|
entzuleak makinarekin interaktibatzen du. RNEk eta Telefónica k
|
dituzten
informazio zerbitzuen parekoa da. Erabiltzaileak zinta batean grabatutako azken albisteak entzun ditzake.
|
|
|
" Diari electronic independent" lelopean agertzen den webgune honek
|
baditu
informazio arrunta eskaintzen duten sail arruntak eta erabiltzaileen parte hartzea bultzatzen duten beste batzuk ere; besteak beste, chat direlakoak (berriketa guneak) eta eztabaidarako foroak. Zerbitzu hauez guztiez gain, Europa Press berri agentziak eskainitako azken orduko albisteen atala ere badu eta baita herrietako berriak jasotzeko gunea ere.
|
|
|
Egun, lehen mundua deitzen diogun herrialde garatuetan noski, arazo nagusia ez da gizakiak irakurtzen ez jakitea, edo liburutegiak erabiltzeko eskubiderik ez izatea; egungo arazo nagusi bat informazio bolumenak sortzen du, hau da, informazio ugaritasuna da arazoa. Informazioz inguratuta bizi garen gizarte honetan arazoa dugu maiz, behar
|
dugun
informazio kopurua baino gehiago eskuratzen dugunean edo/ eta sarri behar dugun informazio hori falta dugunean. Honen ondorioz gizakiok desorientazio egoera bati aurre egin behar izaten diogu behin baino gehiagotan.
|
|
|
Egun, lehen mundua deitzen diogun herrialde garatuetan noski, arazo nagusia ez da gizakiak irakurtzen ez jakitea, edo liburutegiak erabiltzeko eskubiderik ez izatea; egungo arazo nagusi bat informazio bolumenak sortzen du, hau da, informazio ugaritasuna da arazoa. Informazioz inguratuta bizi garen gizarte honetan arazoa dugu maiz, behar dugun informazio kopurua baino gehiago eskuratzen dugunean edo/ eta sarri behar
|
dugun
informazio hori falta dugunean. Honen ondorioz gizakiok desorientazio egoera bati aurre egin behar izaten diogu behin baino gehiagotan.
|
|
2001
|
|
|
Internetek oso leku garrantzitsua
|
du
informazio, kultura eta ezagutzaren elkartrukean.
|
|
|
Gehienek ongi gainditzen dute azterketa (informazio orriak, planoak eta azalpenak parke guztian zehar izaten dituzte), baina Mijaseko Acuáticok ongi besterik ez du lortu (ez du gezi eta adierazlerik) eta Tibidabok onargarri (ez
|
du
informazio orririk edo gidarik eskaintzen eta zaila da erabiltzailearentzat jartzen diren oharrak jarraituz parkean zehar mugitzea); gainerakoek oso ongi erdietsi dute, PAMek izan ezik, bikain atera baitu.
|
|
|
Espainiako Bankuak aholkatzen du komertzioen jokamoldeetara begiratu eta Gizabidez Jarduteko Hitzarmena sinatu dutenak hautatzea, horiek
|
baitute
informazioa emateko, prezioak mantentzeko, prezioak bi diruetan agertzeko eta kopuruak zehazki biribiltzeko konpromisoa bereganaturik.
|
|
|
Jatetxe batera edo erosketak egitera zoazenean, elikadura arloko segurtasunari buruz
|
duzun
informazio zabalean oinarrituta hartzen dituzu erabakiak?
|
|
|
Horixe da bilatzailea, hain zuzen: erabiltzaileek premiazko
|
duten
informazioa zein tokitan dagoen adierazten duen web orria, alegia.
|
|
|
Maleta hauek eskaini behar
|
duten
informazioa, fabrikazioan baliaturiko materiala eta fabrikatzailearen edo inportatzailearen nortasuna da.
|
|
|
Helburua begi bistakoa da: nabigatzaileak behar edo nahi
|
duen
informazio guzti guztia aurkitzea, muga bakarra ikusmina izanik.
|
|
|
Testuak ematen digun datu piloagatik ere, ez dugu ahaztu behar, dena delakoidazkia ulertu ahal izateko beharrezko
|
dugun
informazio osoaren zati txiki batbaino ez zaigula testuan bertan agertuko. Beraz, irakurketa esanahiaren desanbiguatze prozesua izango da irakurketa:
|
|
|
1 Nobelatxoaren atalaren hasiera: bertan oinarrizko egoera ematen zaie, eta ikasleek erauzten dute behar
|
duten
informazio inplizitua.
|
|
|
Autoebaluazio fitxak prestatu genituen, behar
|
genuen
informazioa lortu ahalizateko, eta informazio hori eskuan ikasleekin hitz egiteko. Ordura arte, ohitutageunden informazioa geuk ematen, norabide bakarreko informazioa lortuz; eta orainhori aldatu beharra zegoen, norabide bikoitzeko informazioa lortzeko, garrantzitsuena ikasleek hitz egitea baitzen.
|
|
|
Alegia, hauxe izango dabigarren lana: ikasleak ez duen eta beharrezkoa
|
duen
informazioa eskuratzea. Geroago aztertuko dugu nola egin daitekeen lan hori.
|
|
|
eredu ugari jaso dituzte, baina eredu horiek errazak etamodu egokian aurkeztutakoak izan dute. Testuetan, xede hizkuntzariburuz behar
|
duten
informazioa lortzeko bidea eskaini diegu; eta ekoiztekoorduan, testuinguru erosoa sortu, eskatuko zaien ahalegina ondo neurtu eta beharbezainbesteko laguntza eskaini diegu.
|
|
|
Hasiera mailan esan dugun bezala, oraingoan testuen aniztasuna apur bat handiagoaizango den arren, ikasleek eredu ugari, erraz eta ondo aurkeztutakoak jaso behardituzte oraindik ere. Testuetan hizkuntzari buruz behar
|
duten
informazioa lortzekobidea eskaini diegu; eta ekoizteko orduan, testuinguru erosoa sortu, eskatuko zaien ahalegina ondo neurtu eta behar bezainbesteko laguntza eskainibeharko diegu.
|
|
|
Etimologikoki, legenda kontzeptua, oro har, santuen mirakulu eta bizitzei buruz egin beharreko irakurketa gupidatsua dugu. Kondairak herritar kontaketadidaktikoak dira, historia nahiz erlijioari buruzko indar erakusgarri handikoak, egiazko muina
|
duten
informazio poetiko miresgarriak. Mitoetatik desberdintzendira benetako pertsonaiak dituztelako, hauek berezko izenak dituztelako, eta istorioa leku geografiko zehatz eta historikoetan kokatzen delako.
|
|
|
Gaur argitaratuko da Cell aldizkari ospetsuan. Genomak medikuntzarako
|
duen
informazioaren erronka nagusietako bat biztanleriari eragiten dioten gaixotasunik ohikoenetan parte hartzen duten faktore genetikoak identifikatzea da, hala nola, gaixotasun psikiatrikoak, kardiobaskularrak, arnasketakoak edo metabolikoak. Atzo ezagututako ikerketa lana hauxe da:
|
|
|
Hala ere, ez du behar adinako prestakuntzarik segurtasun gaiei buruz, “zero arriskua bezalako ezinezkoak eskatuz, ez baita halakorik”. Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko Elikagaien Segurtasunaren Behatokiko zuzendari José Juan Rodríguezek azaldu zuenez, elikagaien ondoriozko toxiinfekzioen erdiak etxeetan gertatzen dira, eta horren adierazgarri da kontsumitzaileek ez
|
dutela
informaziorik edo prestakuntzarik. Gainera, aipatu zuen oinarrizko higiene neurri batzuk kontuan ez hartzea eta, ondorioz, seguruagoak diren elikagaiak lortzeko teknika berriak agertzeak, hala nola elikagaien irradiazioa, ekar dezakeela.
|
|
|
Armendarizen ama ingresatu egin dute eroetxean. Eta gainera, bere egoera depresiboa dela eta, ez litzateke lekuko ona izango, azkenean behar
|
duen
informazioa ematea lortuta ere. Kabenlaputa, haserretu da, ezin diat ezer egin.
|
|
|
Kazetaritzaren aldaketa orokor horiek zuzeneko eragina dute, bistan da, euskal gatazkaren gaineko informazioaren tratamenduan. Eta horiek gatazka honen informazio tratamenduari begira bereziki diseinaturiko kazetaritza moldeak ez badira ere, garbi dago gatazka horrek bere eragina ere
|
baduela
informazio tratamendu horretan hain modu berezian azaltzen diren joeren gainean.
|
|
|
Ez dakit beste jakintza adarretan zenbatekoa izan den euskarazko sorkuntza lanarenpo rtzentajea, eta zenbat itzulitakoarena (J. Zabaletak ez zuen datu zehatzik eskaini, ez bere artikuluan, ez zerrendaelektronikoan zabaldutako mezuetan, eta liburukiek ez
|
dute
informazio argirik ematen); Historia arloan argitaratu dituen hiru liburukiak osorik itzuliak direla baino ez dakit (horietako bat —Euskal Herriko Atlas Historikoa— aurretik gaztelaniaz argitaraturik zegoen, eta beste bien gaztelaniazko bertsio originalak ez dira, oraindik behintzat, kaleratu —Euskal Herriaren Historia eta Historia Unibertsalalibu rukienak—). Nahiz eta, esan bezala, egileetarik zenbait euskaldunak izan eta beren jarduera profesionalaren zati bat euskaraz egiten duten.
|
|
|
Janztearekin hauxe esan nahi da, erlojua janzten dugun bezalaxe, gurekin batera jantzita emango ditugula etorkizuneko ahalmen handiko konputagailuak. Internet (Wo rldWide Web) nahi dugunean eta bat batean, ura edo elektrizitatea bezala, jantzita daramagun konputagailuaren bitartez erabili ahal izango da, eta behar
|
dugun
informazio erabilga rria zuzenean bilatzeko moduan izango gara.
|
|
|
Zutabegile eta iritzi emaile guztien luma eta ahotan bolo bolo ibili zen gaia. Egiten zituzten salakuntzek ez
|
zuten
informazio euskarririk.
|
|
|
Bildu dugun informazioa osoki Hego Euskal Herriari dagokio. Iparraldeari legokiokeen Frantziako hizkuntz politikaz
|
badut
informaziorik, baina ez nahikoa landuta. Parisko Liburu Azokan izan naizelarik, dozena bat liburu erosi dut gai honen inguruan.
|
|
|
Baina jada ez da aski informazioa edukitzea; horretaz gain, informazio hori maneiatzeko bideak behar dira. Zuk falta
|
duzu
informazioa, eta gainera, batez ere, informazioak maneiatzeko, manipulatzeko, errealitateak sortzeko aukerak. Adibidez, nik potxak babarrun gorriekin nahasten baditut, eta" hau potxa bat da" esaten badut, babarrun gorri bat seinalatuz, zer lortzen dut?
|
|
2002
|
|
|
Miarritze, Donostia, Porto, Santiago eta Salamanca sartuko dira sare horren baitan. Salamanca izango da sarearen gune nagusia, baina hiri bakoitzean bulego bat irekiko da produktoreei behar
|
duten
informazioa eta baimenak lortzen laguntzeko. Izan ere, sare honen xedea hiri hauen arteko elkarlana sustatzea da ikus entzunezko produkzioaren sustapen eta garapenerako.
|
|
|
GUILLAN: Interesa duen pertsona batek bere inguruko hedabideetan nahi
|
duen
informazioa lor dezake. Baina, oro har, ez da nahiko informazioa zabaltzen, ez dago euskarazko hedabide askorik ere, eta are gutxiago euskal literaturari leku ematen dioten hedabide askorik.
|
|
|
Eta, horregatik, ez da sekula interesik gabea izaten eta era positiboan barnera daiteke, gure planteamenduekiko kontraste gisa balio
|
duen
informazio gisa interpreta baitezakegu.
|
|
|
Ez begira bakarrik publizitatearen pagotxara, eska ezazu premiazkoa
|
duzun
informazio guztia.
|
|
|
Eta garraio publikoari dagokionez, autobusen %17k bakarrik
|
zuten
informazio eta kokapenerako soinudun gailua; metroa, berriz, itsuentzat egokiturik dago garraio sistema hori ezarririk duten hiri guztietan (Valentzia, Bilbo, Bartzelona eta Madrilen).
|
|
|
Bilakaera orokorraren azken elementu gisa, Hego Euskal Herriko lurraldeetako dinamika tertziarioen berezitasunei erreparatuko diegu. Horretarako 9.3 irudiakeskaintzen
|
duen
informazioa erabiliko dugu. Irudi horretan, hiru urte jakinetan etaherrialde bakoitzean zerbitzuetako enpleguak enplegu osoan izan duen partizipazioaren bilakaera azaltzen da.
|
|
|
Datu horietatik harago joatea arriskutsua da, izan ere, guk
|
dugun
informazioarekin talde horien balorazioa egitea nahiko subjektiboa izan baitaiteke. Denaden, talde horien artean denetarik dagoela esan dezakegu:
|
|
|
– Azken finean, Teknologia berriek balio erantsia
|
duen
informazioa eskaindiezaiekete ikasleei eta gizarteari.
|
|
|
Beste batzuetan fauna hezurrak beste era batera ere interpretatu izan dira.Gaur gaurkoz ez
|
dugu
informaziorik ehorzketa uneetan edo ondoren egin zitezkeenhileta ospakizunez (otorduak eta beste hainbat erritual), baina beste lurralde batzuetan agertutako animalia hezurrak hileta otordu baten ondorioz utzitakoak izandaitezkeela diote ikertzaile batzuek. Adibidez, Collado Palomero Iean (Viguera. Errioxa?), sarbidea hasten den tokian, atarian?, harri lerrokadura eliptikobaten barnean giza hezurrak, ezten bat eta ehoharri bat zeuden, eta gainera, ehorzketa sekundario honen testuinguru berean suharriak eta zeramika zatiak, dirudienezbertan jandako animalien hezurrekin (Lopez de Calle, 1992).
|
|
|
Gardentasun gutxikoak baitira eta, oro har, talde ekonomikoen parte hartzea baino ez baitute onartzen; euren politikak ez du gardentasun informatiborik; legezko aginduez hornitua izan behar
|
duen
informazioa ukatu ohi dute, eta batzuetan informazio faltsua igorri ohi dute (2001a).
|
|
|
1987an edo 1988an irrati askeei buruzko artikulu bat egin behar nuen, eta emititzen ari ziren emisorei buruzko informazioa kazetetan zetorren. Horrez gain, lehendik ere
|
banuen
informazioa, horrelako emisora batean lan egin nuelako 1984/ 85 ikasturtean eta Orion egindako Irrati Askeen Lehenengo Topaketan ere egon nintzelako. Karpeta batean gordetzen hasi nintzen irrati txikiei buruz argitaratzen ziren informazioak, prentsa baita iturririk onena auzo, eskola edota herri emisoren berri jakiteko, liburuetan ia agertzen ez direnez.
|
|
|
Horrez gain, informazio ofizial bakarra eman behar zuten irrati guztiek, hau da, RNEtik eskaintzen zutena. Beraz, gainerako irratiek horrekin konektatu behar
|
zuten
informazio hori eskaintzeko. 1960ko urtarrilaren 14ko dekretuak ezarri zuenez, RNEren eguneroko mintzatuak14 emateaz gain, irratiek horien gastuak ordaindu behar zituzten.
|
|
|
Diktadurak aurrera jotzen zuen heinean, gero eta beharrezkoagoa zen hark kontrolatzen ez
|
zuen
informazioa jasotzea, eta baita estatuaren barruan gertatzen zenaren berri ezagutaraztea. Horretarako ezinbesteko tresna izan ziren estatutik kanpoko irratietatik egindako emanaladiak, horiek zabaldu baitzuten joan etorriko bide bat, informazioa trukatu ahal izateko.
|
|
|
Argi ikus daitekeenez, beraz, kontrol taldeek posizio berezia
|
dute
informazioaren munduan, beren kontrolpe zuzenean dauzkatelako hedabideak eta baita hedabideak elikatzen dituzten albiste etxeak ere. Kontrol taldeok statu quo bereziaren jabe dira komunikazioaren munduan, eta posizio horrek ematen dien abantailaz profitatzen dira hedabideetako arduradunak hautatzean eta egunkarietako orrialdeetako informazioak aukeratzean; alegia, munduari buruzko ikusmolde berezia ezartzean.
|
|
|
Informazioa indarra eta boterea den heinean, gizakiak gezurra ere beharrezkoa
|
du
informazioari babes interesatua eman ahal izateko. Gezurra informazioaren produktu bat da.
|
|
|
Kazetagintzan sarritan imitatu dira arerioen egunkariak, informazio faltsuak hedatzeko. Itxuraz imitatzen den egunkariak, benetako mantxetaren jabeari dagokion informazioa hedatu beharrean, horren aurkariak hedatu gura
|
duen
informazioa zabaltzen du. 1965an, Der Spiegel en ale faltsuak zabaldu ziren Mendebaldeko Alemanian, eta haien edukia propaganda komunista zen.
|
|
|
Alderdi politikoek, sindikatuek, instituzioek eta gizarte taldeek ahalegin bereziak egin ohi dituzte eurei buruz eta euren arerioei buruz gizartean zirkula daitekeen informazioa aztertzeko eta bideratzeko. Erakunde horiek, bestalde, pribatuak nahiz publikoak izan, handiak zein txikiak izan, informazioa ttanttaka eman ohi dute hala komeni zaienean (horretarako konfiantzazko interlokutoreak bilatzen dituzte hedabideetan), informazioa ezkutatu egin diote gizarteari mesedegarri zaienean (inoiz, gezurra esaten dute, ezkorra izan dakiekeen informazioa neutralizatzeko), zabaldu nahi
|
duten
informazioa garrantzia bereziz konnnotatzeko ekimenak antolatu ohi dituzte (prentsaurrekoak, hitzaldiak, eta eszenifikazioak), eta gizarteratu gura duten informazioak argia kosta ahala kosta ikusteko, komunikazio kanpainak antolatu ohi dituzte (iragarkiak hedabideetan edo posta zuzena etxeetara).
|
|
|
Alderdi politikoek, sindikatuek, instituzioek eta gizarte taldeek ahalegin bereziak egin ohi dituzte eurei buruz eta euren arerioei buruz gizartean zirkula daitekeen informazioa aztertzeko eta bideratzeko. ...eni zaienean (horretarako konfiantzazko interlokutoreak bilatzen dituzte hedabideetan), informazioa ezkutatu egin diote gizarteari mesedegarri zaienean (inoiz, gezurra esaten dute, ezkorra izan dakiekeen informazioa neutralizatzeko), zabaldu nahi duten informazioa garrantzia bereziz konnnotatzeko ekimenak antolatu ohi dituzte (prentsaurrekoak, hitzaldiak, eta eszenifikazioak), eta gizarteratu gura
|
duten
informazioak argia kosta ahala kosta ikusteko, komunikazio kanpainak antolatu ohi dituzte (iragarkiak hedabideetan edo posta zuzena etxeetara).
|
|
|
Baina hizkuntza bereko mintzakide ez direnak aparte bizi dira: ez dute zeinuteria konpartitzen; beraz, ez
|
dute
informazioaren eta sentimenduaren igorpen komunik. Eta horrek jendea urrun dezake, hizkuntza desberdinetako hiztunen arteko inkomunikazioa eragin dezakeelako.
|
|
|
Hedabideak ez luke ezer argitaratu behar, albistearen egiazkotasunaren aurrean susmo txarrak balitu. Esamesak eta zurrumurruak ez dira albiste moduan argitaratu behar; are gutxiago, gezurrezko oinarri argia
|
duten
informazioak edo dudazko iturritik datozenak. Duda horiek guztiak argiro azaldu behar zaizkio kontsumitzaileari.
|
|
|
Mundu osoan zabaldutako monopolio konpartitu horri aurre egiteko, eta albiste agentzia horiek
|
duten
informazio kontrolaren garrantziaz jabeturik, estaturik gehienek euren albiste agentzia propioak sortu dituzte mugaz barruko informazioa kontrolpean edukitzeko, kanpokoa ezin eta.
|
|
|
Infobide aurreratuak sare digitaletan daude oinarrituta, eta abiadura ikaragarria
|
dute
informazioa garraiatzeko. Komunikazio azpiegitura horri esker, sare hertsiki lotuetan uztar daitezke gizarteko zerbitzu guztien informazio iturriak:
|
|
|
Hartzaileak bere egiten duen mezu horrek, sinetsi duen edo sinetsi ez
|
duen
informazio faltsu eta gezurrezko horrek, gezur zeinu horrek, forma desberdinak eduki ditzake: berbak, idatziak edo ahozkoak?, irudiak, pertsonaia faltsuak, objektu edo fenomeno faltsuak, ekintza faltsuak, dokumentu faltsuak.
|
|
|
hauen berezko kategoria ADI den arren, zuzenean ADL (aditz laguntzailea) eta ADT (aditz trinkoa) dute, flexionatuta sartu dira-eta. Berekin
|
duten
informazioa:
|
|
|
Elkarketa marra eta marratxoa: bi kategoria hauek ez
|
dute
informazio morfologikorik bere baitan, baina morfotaktika bideratzen laguntzen duten neurrian, ezinbesteko ditugu. Duten informazioa, beraz, kategoria hutsa izango da:
|
|
|
bi kategoria hauek ez dute informazio morfologikorik bere baitan, baina morfotaktika bideratzen laguntzen duten neurrian, ezinbesteko ditugu.
|
Duten
informazioa, beraz, kategoria hutsa izango da: ELK eta MAR.
|
|
|
Honaino sistema lexikoko osagaiek berekin
|
duten
informazioaren azalpena. Kategoria sistema eraiki ostean, baina, azpilexikoak definitu eta taldekatu ditugu morfotaktika aplikatu ahal izateko.
|
|
|
Erregela ez estandar berriak, paraleloan konbinatzen dira haien artean, baina sekuentzian estandarrekin. Erregela ez estandarrak azaleko mailatik lexikokotik baino gertuago egongo dira, normalean aldaketa fonetikoak bakarrik direlako eta, ondorioz, ez
|
dutelako
informazio morfologikoaren beharrik. Lexiko ez estandarrarekin ez da gainsorkuntza gertatzen, morfema zehatzak erabiltzen dira-eta.
|
|
|
Hitz anitzeko unitate lexikaletako osagaiak azpimarraren bidez lotzen dira. Kasu honetan, esaera baten aurrean gaude, baina morfotaktikarako behar
|
dugun
informazioa azpikategoriak damaigu: aditzondoa.
|
|
|
motorreko trukaketak, kalteak ezkutatzea, kilometro kontagailua eta bestelako trikimailuak. Egia esan, kontsumitzaileen elkarteen aurreko kexak ez dira ugariak, baina nahikoa dira Osasun eta Kontsumo Ministerioaren zuzentarau berri bat justifikatzeko, saltzaileak salgai dituen ibilgailu erabilietan erakutsi behar
|
duen
informazioa arautzeko. Autonomia erkidego bakoitzak garatu behar duen arau proiektua da; beraz, indarrean sartzeko data eskualdeko administrazio bakoitzaren arintasunaren araberakoa izango da.
|
|
|
Eta 100 luze Bilbon, Sevillan edo Valentzian. Nahiz eta autoeskolek —OCU k azaltzen duten— prezioak ez direla eskaintzen den irakaskuntzaren kalitatea bezain garrantzitsuak, gutxi da ikasleak kalitate hori neurtzeko
|
duen
informazioa. «Autoeskolek ez dute gainditu gainditu dutenen portzentajea, eta, horiek ematen dituztenean (erakunde honek ikertutakoen heren bat baino gutxiago), autoeskolak berak ez du abalik, eta Trafiko Zuzendaritza Nagusiak probintzia bakoitzerako ematen dituen ehunekoak aise gainditzen dituzte.
|
|
|
Hala ere, onartu zuten errazagoa izan daitekeela ‘errazagoa izatea’, gauzatzeko moduaren araberako beste eraso batzuen aldean. Birus hori ingeniaritza sozialaz baliatzen da Sareko erabiltzaileari iruzur egiteko, eta uste du pasahitz bat
|
duela
informazio garrantzitsu batera sartzeko. Bitartean, ‘Re:
|
|
|
Mozioak Gobernuari eskatzen zion Gaixotasun Arraroen Ikerketa Kliniko eta Oinarrizko Institutua sor zezala. Baina haien parte hartzea eskatzen dute “besteak beste, metatuta
|
dugun
informazioagatik; gaixoa edo familia aditu bihurtzen dira, etengabe bide berriak bilatzen ari direlako”, dio Abascalek. Genetika Ikertzaileen kalkuluen arabera, gaixotasun horietako gehienek kausa genetikoa dutenez, Giza Genoma Proiektuak itxaropenak areagotu zituen.
|
|
|
Hainbat modelotako kautxuaren benetako neurriak eta lodiera egiaztatzeaz gain, zuloak zeudela eta presioari eta luzaketari aurre egiteko gaitasuna ere egiaztatu zen. Etiketek
|
zuten
informazioa ere aztertu zen, bai eta informazio liburuxka ere. Azkenik, erabiltzaile talde batek bere iritzia eman zuen bilgarria irekitzeko eta preserbatiboa askatzeko erraztasunari buruz.
|
|
|
Banekizkiela esan dut, baina gauza horiek ez dira inoiz jakiten, ez behintzat zehatz mehatz, nik uste, ezta norberari gertatzen zaizkionean ere. Baina
|
banuen
informazioa. Eta, informazioaren arabera, ongitxo irudika nezakeen Sarak bizi izandako infernua.
|
|
|
Denek egin zuten barre Txantoi txikiaren ateraldi eta imintzioekin, baita Orrondok ere. Baina barre bortxatua zirudien, izan ere haren atzean Fernando eta Txantoi txikiaren zapuzkeriak gorabehera inork ez
|
zuela
informazio hura gezurtzat hartzen antzematen zen, are gutxiago izen zehatz batzuk  aipatu izan zirenez gero: Zarautz, autoa, albistegia...
|
|
2003
|
|
|
Hau da, prentsako irakurleen gutunen ohiartzuna, ideien erakusleiho eta batez ere eztabaidarako plaza bilakatu da. Azken batean Internet erabiltzaileak dira Sustatuk
|
duen
informazio iturri garrantzitsuena, beraiek bidaltzen baitituzte albiste bihurtzen diren mezuak, ezen internauten parte hartzerik gabe Sustatu ez bailitzateke gauza bera izango.
|
|
|
Turismo bulegoan, CONSUMEReko teknikariek ez
|
zituzten
informazio zehatzak eskatu; alderantziz, hiriko eskaintza turistiko, kultural eta aisiazkoen gainean galde egin zuten.
|
|
|
Eta, zenbait DVDk grabatutakoa ikusarazten ez
|
dutelako
informazioari dagokionez, enpresak zirkunstantziak ezagutu eta kontsumitzailea aldez aurretik ohartarazteko betebehar profesionala zuen.
|
|
|
Azkenik, zoritxarrez, esan beharra dago oso zaila dela ehorzketa etxeen prezioen eta zerbitzuen arteko alderaketak egitea, horietako askok ez
|
dutelako
informazioa ematearen aldeko jarrerarik, edo oso modu ilunean ematen dutelako, beren tarifen barruan sartzen diren kontzeptuak zehaztu gabe.
|
|
|
–Baina halako materialen premia handia dugu, historialari baten eraikuntza prozesuan: historialari bihurtzeko hain zuzen ere, oso inportantea delako irakurtzea, horrek eskaintzen baitigu, behar
|
dugun
informazioa ez ezik, baita aritzeko modu bat, idazteko eta ideiak antolatzeko ereduak, eta hori guztia erdaraz egitea, etengabe, traba bat delako norberarena izango litzatekeen euskarazko historialari diskurtso bat garatzeko orduan. Hau da, (historiari buruz) idazten, bide normala jarraituz, irakurtzean ikasi genuke, baina aukerek urriak izaten jarraitzen dutenez, halabeharrez idaztean ikasten dugu euskaraz idazten (eta, ondorioz, idazten ikasten jarraitzen dugu, beti ere).
|
|
|
Ez
|
dugu
informazio asko prestaketa lanei buruz. Hasierako asmoak zabalagoak izan arren79, azkenean 9 lan sail prestatu ziren:
|
|
|
Kanadako zientzialari talde batek, Asiako pneumoniak gehien zigortzen duen mendebaldeko herrialdeak, atzo jakinarazi zuen koronabirusaren kode genetikoa deszifratzea lortu duela, epidemiak eragindako heriotza gehienak eragiten dituen mikrobioa. Aurkikuntzaren egileek, Zientzia Genetikoetako Michel Smith zentroko ikertzaileek, mundu osoko adituek informazio hori erabiltzeko
|
duten
informazio guztia jarri dute interesdunen eskura, Interneteko orritik (www.bcgsc.bc.c). Munduko Osasun Erakundeak (OME) dioenez, “koroa” hotzeri arruntaren eragilea da, eta Arnas Sindrome Akutu Larriarekin (SRAS) erlazionatzeko aukera gehien dituen birusa da.
|
|
|
Haren iritziz, ekimen hori aurrekari historiko bat da, eta “bidea markatu dezake hegoaldeko herrialde askorentzat, iragana gainditzeko eta tolerantzian eta askatasunean oinarritutako elkarbizitza lortzeko”. Bestalde, Kazadi aitak kritikatu egin zuen Espainiako hedabideek Afrikarekiko
|
duten
informazio politika eskasa, “kontinente osoan bizi diren dramen kausez herritarrak jabetzea galarazten duena”. Hegoaldeko Fundazioaren barruan, hiru GKEek beren lan esperientziak partekatuko dituzte hegoaldeko eskualdeetan, herrialde horietan garapenerako sentsibilizazio eta prestakuntza proiektuak sustatu eta finantzatzeko eta Afrikako eta beste eskualde batzuetako errealitatea esparru guztietan bateratzeko.
|
|
|
Alde horretatik, ezinbestekotzat jotzen du GEOei eta horietatik sortutako produktuei buruzko informazio guztia kontserbatzea eta transmititzea merkaturatze fase guztietan. Batzordearen interesa, gainera, azken produktuan agertu behar
|
duen
informazio fluxu hori ez etetearen beharraz arduratzen da, elikadura katean zehar. Hori dela eta, trazabilitate sistema egokia ezartzea proposatzen du, informazio jakin bat gordetzeko beharraren osagarri.
|
|
|
Administrazio publikoaren web gune nagusiek arazoak
|
dituzte
informazioa bikoizteari eta sarbideei dagokienez, baina kontrakoa ere gertatzen zaie, antzeko izenekin baina eduki desberdinekin loturak baitituzte, Estatuko Administrazioko Sistema eta Informazioaren Teknologien Goi Mailako Kidegoaren Lanbide Elkarteak (ASTIC) egindako “Administrazio publikoen erabilgarritasuna eta web guneak” txostenetik. Txostenaren helburua Administrazio Publikoaren hiru webgunetan (Zerga Agentzia, Administrazio Publikoen Ministerioa eta Zientzia eta Teknologia Ministerioa) hobekuntza arloak atzematea zen, eta Human Computer Interaction metodologia erabili du, erabilgarritasunaren profesionalek egindako azterketan oinarrituta.
|
|
|
Kasu askotan, are larriagoa da egoera, ez baitute gaiari buruzko berariazko araudirik. Enedina Lucas Viñuela FAOko nazioarteko aholkulariak egindako txosten baten arabera, gaur egun 77 herrialdek berariazko araudiak dituzte, 13k ez dute bat ere eta beste 50ek, gehienak afrikarrak, ez
|
dute
informaziorik. Bestalde, onartzen da araudi gehienak aflatoxinei buruzkoak direla, eta horiek ezartzeko zenbait faktorek eragiten dutela, hala zientifikoak nola ez zientifikoak, honako hauek:
|
|
|
Eta hori guztia, nahiz eta lege esparrua ez zen onargarria elikagai guztientzat aldarrikatutako horrelako alegazioekin. Kontsumitzen duen elikagaien ezaugarriei buruz kontsumitzaileek
|
duten
informazio eskubidearen babesa argumentu bat izan da sektorearentzat, propietate osasungarriei buruzko alegazioak egiteko, produktu batzuk besteetatik bereiziz merkatuan. Elikagai funtzionalei buruzko arauketarik ez dagoenez, zalantzazko legezkotasuna duten alegazio horietako asko elikagai jakin batzuen gainean ere egin dira, oinarri zientifikoa behar bezala egiaztatuta ez badago edo ez badago ere, eta horrek kontsumitzailearen osasuna eta segurtasuna arriskuan jartzen baditu.
|
|
|
Ez ahaztu Ibilaldiaren inguruan egongo direnen berri eukitzeko www.ukberri.net webgunean
|
duzuela
informazio iturri fidagarri bat.
|
|
|
Eusko Armadako nagusiak Txokoren traka susmatu izan balu, xahu zen mutikoa. Bozek
|
bazuela
informazio sare eraginkorra eta oso hurbiletik jarraitzen zitzaiola ondorioztatu zuen. Etxarteren laguntzarekin?
|
|
|
Bide berean: " Bi hitzetan esateko, erranen nuke, tamalez Euskal Herriak ez
|
duela
informazio eredu bakar bat, baizik eta bi dituela43". Espainola eta frantsesa, uste dut.
|
|
|
Guretzat interesik handienekoa da ikustea, nola ikusi duten Euskal Herria —jendea, natura, instituzioak— XIX. mendeko bidaiariek eta autoreek. Ez derrigor guri buruzbildu
|
duten
informazioagatik —hori ere gutxietsi gabe—, baizik XIX. mendea europarki juzgatzeko, beraiek jartzen gaituztelako XIX. mendeko perspektiba edo ikuspide zinez europa rretan. (Egungo —hobe, atzoko— historialari espainolista edo abertzale apologista batzuen perspektibak ez dira interesanteegiak, ez oso emankorrak gertatzen ari).
|
|
2004
|
|
|
\ Errepresaliatu politikoek eta haien familiartekoek behar
|
duten
informazio guztia jaso dezaten beren osasuna errekuperatzeko eta ahalmen fisiko eta mental osoan mantentzeko.
|
|
|
«Bhutan eta herrialde aurreratuenak mutur banatan daude: gizarte aurreratuek behar
|
duten
informazio guztia daukate, baina erakusgarri aurrerakoi hauek aplikatzeko gogorik ez dute. Bhutanek, aldiz, gogoa badu, baina berari buruzko informazioa falta».
|
|
|
Bai. Izan ere, zortzi hamar urteko haurrek badakite nola jaiotzen den ume bat, baina ez
|
dute
informazio gehiegirik. Denek dakite ume hori amatxoren tripa barruan dagoela jaio aurretik, eta beraiek ere horrela egondakoak direla, baina batzuetan hor bukatzen da beren informazio guztia.
|
|
|
Notarioak Jabetzaren Erregistroari eskatu behar dio etxebizitza horrek zamarik daukan adierazten
|
duen
informazio orria.
|
|
|
Horregatik, erabiltzaileak ordenagailua eskuratzean kontuan izan behar
|
duen
informazio pila itogarri horretan aparatuari darion zarata ere gogoan hartzekoa izango du, egunean ordu askotan pizturik mantendu nahi badu edo, era berean, logelan edo jantokian kokatu nahi badu batik bat (DVDak erreproduzitzeko, adibidez).
|
|
|
Ezin izango dira onartu xedetzat legea lekatzea
|
duten
informazioak, errege aginduaren bidez ez bada, zuzenean gorago dagoenak epaileari jakinarazita.
|
|
|
Elebitasunaren kontraesanak gordin gordin lehertu dira euskal esparru komunikatiboa sortzeko eta finkatzeko hainbat egitasmotan. Zalakainek argiro dioen moduan, inoizko elebitasun ametsen eremutik lurrera jaitsi behar izan du euskaltzaleak, baldin eta euskal mundutik euskal mundurako erreferentzialtasuna
|
duen
informazio eta iritzi sailari oinarririk ezarriko bazaio. Elebitasunaren eremuak, orain jakinaren gainean gaude, eta ez da gutxi, egungo gizartean merkatuaren logikak daraman dinamika berberera garamatza:
|
|
|
Azukre koskor bat litro bat uretan urtzen baldin bada baldintza arruntetan, eta n aidiz neurtutako kasuetan, zcrgatik esan dezakegu beti disolbatuko dcla baldintzaberberctan? Zerk bermatzen du baieztapen hori, batez ere hasieran
|
dugun
informazioa hainlaburra bada. Humeren ustez, hori azaltzcko ikusmolde baten bcharra dugu, teoria batena, Hume bera hura emateke geratu arrcn.
|
|
|
eskura
|
ditugun
informazio iturrien identifikazioa (liburutegiak, hemerotekak, Internet...)
|
|
|
lana erehalakoa izango da segurik. Aitzitik, eskura
|
dugun
informazioa kaskarra bada, nekez egingodugu zume edo zumitz horiekin otarre onik. Idazlan onak egiteko, beraz, informazio onabilatzen jakin egin behar da eta bertara heltzen.
|
|
|
Gidak
|
duen
informazioaren artean, honako hauek nabarmentzen dira: janari funtzionalaren definizioa, bere izaerari dagozkion mantenugaien ekarpena eta organismoaren funtzio batean edo gehiagotan modu onuragarrian eragiteko ahalmena.
|
|
|
Margot Wallström Ingurumen komisarioak esan zuen nk603ri arrisku ebaluazio “zorrotzak” egin zaizkiola, animaliak eta industriak erabiltzeko baimena eman aurretik. Ildo horretatik, esan zuen “beraz, bere segurtasuna ez dagoela zalantzan”, eta erantsi zuen etiketa argiek produktua erosi ala ez erabakitzeko behar
|
duten
informazioa emango dietela nekazari eta kontsumitzaileei. Gainera, artoa merkatuan dagoenean, trazabilitatea eta ikuskapena ziurtatuko dituzte arau garrantzitsu batzuek.
|
|
|
Neurri horren bidez, Bruselak herritarrak erabakiak hartzeko behar
|
duen
informazioa izatea nahi du
|
|
|
Hala ere, Gobernuak erreklamatzen zaizkion datuak emateko duen arduraren mende egongo da. “Geratzen diren guztiak (urte amaiera baino lehen) sar ditzakegula espero dut, baina, neurri batean, estatu kideen esku gaude; izan ere, galderak egiten dizkiegunean, batzuetan motelak izan daitezke erantzuteko eta gure ebaluazioa egiteko behar
|
dugun
informazioa emateko”, azpimarratu zuen Europako funtzionarioak. Onartzeke dauden planen artean Italiakoak eta Poloniakoak daude, “oso garrantzitsuak dira herrialde handiak direlako”.
|
|
|
Ozeanoaren zati handi bat gehiegi erabiltzen da. Orain ere, eta eskura
|
dugun
informazioa gorabehera, uste da itsasoa gai dela bertan ezkutatzen dugun guztia xurgatzeko edo nahi duguna ateratzen jarraitzeko, mugarik ez balu bezala. Orain dugun ezagutzak erakusten digu gaitasun mugatua duela eta, gainera, bizitzarako funtsezkoak diren beste funtzio batzuk betetzen dituela.
|