|
2000
|
|
|
Hori ez da izan euskaltzain batzuei egun batean berriz arauak ematen hastea bururatu zitzaiela. Ez, ez, 90 eztabaida berezia izan zen bide honetatik jo behar
|
genuen
ala ez ikusteko; argitaletxeetatik eta beste leku askotatik arauak eta arauak eskatzen ari ziren. Leioan eztabaida handia izan zen orduan.
|
|
|
... lurraldetasunaren erreibindikazioa justu etorkizunari behar bezala begiratzen dionproiektu politiko bakarra da... Beste kontu bat da lurraldetasunak Estatuaren forma izanbehar
|
duen
ala ez9.
|
|
|
Adibidez, hezkuntzan, orain dagoen egoeran Seaskak ezin dezakeiraun, ekonomikoki itoa izanen da: frantses hezkuntza sisteman integratzearen bideahartzen
|
du
ala gainontzeko Euskal Herriko ikastolekin kontatzen du. Hori da autodeterminazio eskubidearen gauzapen praktiko bat.
|
|
|
Bai, zalantzarik ez. Instituzionalki dauzkagu, alde batetik, nolabait ere legalkionartuta dauden erakundebatzuk, eta, beste aldetik, Euskal Herriko borondateak onartu dituen beste erakunde batzuk; eta hor sartzen dut Udalbiltza, baina ez Nafarroako erakundeak, Nafarroako populazioari Amejoramendua nahi
|
duen
ala ez sekula galdetu ez zaiolako.Iparraldean ez daukate inolako erakunderik. Erkidego Autonomoan, berriz, bai Legebiltzarra eta bai Gobernua Erkidegoko populazioaren zati batek onartu zituen beregaraian.
|
|
|
Behin, irribarrez, aipatu zidan Gabriel Arestik esanziola olerkitarako sena zuela. Egia esan, ez dakit
|
duen
ala ez, ez baitiot olerkirikirakurri. Baina sentibera eta umoretsua dela ikusi izan dut.
|
|
|
Beraz, borroka honetan, Espainia etaFrantzia etsairik handienak zaizkigu soziologikoki de facto gaur. Beste gauza bat da eaespainiar frantziar euskaldunok gaur de facto ditugun burubide (mentalitate) historikoak, neuronak eta geneak zuzenak ala okerrak diren, ea nazio arazoarengatik baiespainiarrek bai frantziarrek bai euskaldunok borrokan aritzeak merezi
|
duen
ala ez, eaborrokagaia txoroa den eta ea denok, euskaldunak, frantziarrak eta espainiarrak, erotuta gauden. Kasu honetan txoroak ez ginateke euskaldun, frantziar eta espainiarrakbakarrik izango, mundu osoa baizik; azken batean, orain txinatar, errusiar, indonesiar, judutar, palestinar, irlandar, ingelesak eta beste hamaika arazo nazionalagatik aribaitira borrokan.
|
|
|
—Baina zer demontre zabiltza hor, Joanes? Mafrundia harrapatu nahi
|
duzu
ala.... Zatoz honat!
|
|
|
Eta has bihartik pintatzen, ehiza eszenaren bat ahal baduk... iloba eta biok Pisarat goazen bitartean, Galileoren jaioterrirat. Handik itzultzean erranen diat gurekin etortzea merezi
|
duan
ala ez —eta, behakoa zorrozten zuela, erran zion—: Eta, baldin gurekin bahator, igurikitzen dudan bezala, ez ahantz ezen koadro bat zor didaala —eta, nola Pedrok ez baitzion ulertu, osaba Joanikotek oroitarazi zion nola Urbiaindik adio egin baino lehen present bat egin zion, koadro bat, txakur batena, zeinari Leonardo baitzeritzan, eta nola orduantxe Pedrok promes egin zion ezen Urbiainerat itzultzean bertze koadro bat eginen ziola:
|
|
|
Halaxe, bada, adierazi nahi dugu ez dakigula oso ziur eta ez du askorik inporta, ohartuko da irakurlea zer aldatu zitzaion lehenik Brown jaunari, ezker eskuko hatz txikiko azazkala, ala eskuin eskukoa; edota biak batera aldatu zitzaizkion, edo zein aldaketaz jabetu zen lehenago. Ez dakigu, era berean, zer eguraldi egiten zuen Brown jaunaren eskuan aldaketa txiki hura gertatu zen egunean, euria ari
|
zuen
ala eguzkia zegoen; badakigu, ordea, zein egun zen, eta hori jakinik, eguraldia ere nolakoa zen jakitea baino gauza errazagorik ez dago. Jar dezagun, beraz, egun euritsu bat zela, eta haizeak ere gogor astindu zituela hiriko tamarizak eta platanondoak, baina ez gingko bilobak, hiri hartan ez zegoe  lako gingko bilobarik.
|
|
|
" Zure alboan igaro ditudan une ederren oroigarri", esan diezaioket eskaintzen diodanean, eta horrekin batera ahoan musu ematen imajinatzen dut neure burua. Bestela," Denborak esango du gureak etorkizunik
|
duen
ala ez", esan diezaioket, baina denbora baino gehiago gu geu gara erabaki hori hartu behar dugunok.
|
|
|
Liberalismoaren bizitza onaren ikuspegia laburbildu ondoren, honako kezka hauek sortzen zaizkigu: zeinek izan behar du, ikuspuntu normatibo batetik, estatuaren jokabidea gizartean dauden bizitza onaren ikuskeren aniztasunaren aurrean?; bizimodu jakin baten aldeko apustua egin behar
|
du
ala denak balio moral berekoak balira bezala tratatu behar ditu. Puntu honetan, liberalen arabera, autodeterminazio indibidualaren printzipioak eguneroko eginkizun politikoetan duen ondorioetariko bat zera dela esan daiteke:
|
|
|
Eta osagai horien artean, nola ez, esanahi teorikoa edo kognitiboa agertzen zen. Beraz, tesi batek esanahia
|
duen
ala ez adierazterakoan, zer motatako esanahiari buruz ari garen zehaztu behar dugu. Tamalez, filosofia eta zientziaren diskurtsoan Carnapen irekitze honek ez zuen ez eraginik ez arrakasta handirik lortu, esparru hauetan —filosofia zientifikoa bailitzan ulertuz, jakina— garrantzizkoa esanahi teorikoa bakarrik baitzen.
|
|
2001
|
|
|
Jolasetan beharrezko baldin bada poltsak eta motxilak uzteko lekurik
|
duen
ala ez ere begiratu da.
|
|
|
Dagoeneko ez dira lehen bezalako pelikulak egiten; hori ere topikoa
|
dugu
ala espezializatutako kritikoek behin eta birritan errepikatzen duten esakune horrek badu egiatik ere zerbait?
|
|
|
Balioetsi ezazu zenbat eta nolako aldaketak dakartzan berriak eta, dudarik ez izan, dagokion irakaslearekin jorra ezazu erabilitako liburua alboan uztea merezi
|
duen
ala ez.
|
|
|
Bestalde, komenigarri litzateke babes ofizialeko etxebizitza izatean, Udal Ordenantzek zergan salbuespenik ezarririk
|
duten
ala ez egiaztatzea.
|
|
|
Eta kontsumitzaileei hautatzeko aukera eskaintzearen alde nago, genetikoki aldaturiko elikagaiei etiketa zuzena jarrita, genetikoki aldaturiko elikagairik erosi nahi
|
duten
ala ez beren kabuz erabaki dezaten.
|
|
|
Galde dezagun aukeren artean daukagun ikastetxeak kalitatearen kontrolerako horietako sistemarik
|
duen
ala ez.
|
|
|
Segun eta adopzioa egiten deneko estatuak umearen babespen eta nazioarteko adopzioari buruzko kontuak jaso zituen Hagako 1993ko Ituna sinatua
|
duen
ala ez, aldatu egingo dira arauak ere.
|
|
|
Hori dela eta, lana bilatzea prozesu pertsonalizatu gisa hartu behar da eta egoera bakoitzak (lan esperientziarik
|
duen
ala ez, prestakuntza, itxaropenak, lana aurkitzeko presa...) estrategia jakin bat eta bitartekoak beste era batera erabiltzea eskatuko du.
|
|
|
(Mireni) Zuretzako mesedea ongi egitea nahi
|
duzu
ala ez? (Tomasi) Zorionak Tomasin!
|
|
|
Euskaltegietako ikastaroen bidez zer lortu nahi zuten galdetu denean, gehienek beren helburu nagusia ondo hitz egitea zela esan zuten (%63, 7). Ondoren, eta oso urrun, bestelako helburuak datoz: ondo ulertu (%9, 6), gramatika ezagutzak (%3, 5), EGA (%6, 9), oinarrizko ezagutza (%7, 2)... Baina horren ostean helburuak bete
|
zituzten
ala ez galdetu zitzaienean, aspektu kezkagarri bat azalarazi zuten: euskaltegietatik pasa diren 20 39bitarteko erdaldunen artean gehienek (%67) ez dute lortu irakaskuntza prozesu honen bidez lortu nahi zuten maila.
|
|
|
Ez dakigu galdera horien erantzuna zein izango den, baina ariketa honetangutuna zein film laburra aztertzeko aukera izango dugu. Norberak erabaki dezalagero, istorioa sinetsi nahi
|
duen
ala ez.
|
|
|
Orientabidea sistematikoa eta zuzena bada, irizpideak eman litzake ondokoarloetan: ikasle helduek nola ikasten duten, gidaritza estua behar
|
duten
ala ez, ikasgelako informazioa nola komeni den azaltzea, talde eta azpitaldeak nola osatu, ebaluaziorako prozedura egokiak aukeratu, etab. Badira irakasle ugari, behaketa, esperientzia, ebaluazio eta entzute saio sistematikoen bitartez beren ikasleen ikas estiloen diagnostiko egokia egiteko gai direnak. Hala ere, Smith-ek (1988) dio, propio horretarako prestaturiko tresna egoki batek denbora aurrezten eta okerrakbaztertzen lagun lezakeela.
|
|
|
Fobia duen pertsonak, Gilek adierazi zuenez, badaki txakurrak ez duela ezer egiten, baina ez da gai bere aurrean beldurrik ez izateko, eta are gutxiago ukitu edo hurbiltzeko. Gehitu duenez, zakurraren aurrean duen erantzuna aldatu egiten da zakurraren hurbiltasun mailaren, jarreraren eta beste baldintza batzuen arabera, hala nola lepokoa
|
duen
ala ez, baina pertsona fobikoak antsietate erantzuna izaten du, eta larritasun krisiaren itxura har dezake, izerditzea, takikardia, arnasteko zailtasuna eta abar.
|
|
|
Etiketatzea. Etiketan argi eta garbi adierazi behar da zein den kontsumitzeko adin egokia, ontzia ireki eta berehala kontsumitzeko gomendatzea, osagaien zerrenda beheranzko ordenan, erantsitako azukre kopurua eta glutena
|
duen
ala ez. Haurrentzako potetxoek beren funtzioa betetzen dute, elikagaiak azkar eta eroso emateko aukera ematen baitute.
|
|
|
–Tranbia honaino ekarri behar
|
dute
ala? –galdetu zion Lucasek arrebari.
|
|
|
‘Arrautzak berotzeko sasoian daude, familia izorratu nahi
|
duk
ala? ’ esango du Axelek.
|
|
|
‘Zer, amets txarren bat
|
duzu
ala? ’
|
|
|
Sok. Teknika hau
|
duelako
ala beste zerbaitegatik, lon.
|
|
|
Bi galdera zeharo desberdinak dira: ‘egin
|
du
ala ez du egin? ’ eta ‘maitatuz ala ez maitatuz egin du? ’.
|
|
|
– Aska nazak behingoz ero madarikatua! Biok hiltzea nahi
|
duk
ala?
|
|
2002
|
|
|
Adituek zakurtegiko zakur bat etxera eraman aurretik hainbat pauso jarraitzea gomendatzen dute: garbi izatea nolako zakurra nahi den eta zer eskaini diezaiokegun, zaharra ala gaztea, kirol asko behar
|
duena
ala etxean lasai molda daitekeena... Umeak izanez gero zakurrekin harremanak izatera ohitu behar dira eta adoptatu aurretik behin baino gehiagotan zakurra bisitatu eta berarekin tratu zuzena izatea komeni da.
|
|
|
Iparraldera begira Zuberoako lurrak ditugu ikusgai, hegoaldean aldiz Nafarroa, eta ekialdean, hortxe bertan, Binbaletaren tontorra (1.758 metro). Norberak ikusiko du aldapa labur baina gogorra igotzeak merezi
|
duen
ala ez; badaezpada, gogoan izan eguneko azken goranzko metroak direla tontorrera bitarteko hauek.
|
|
|
Beste herrialde batera joan behar baduzu, galdetu egiaztagiri berezirik behar
|
duen
ala ez.
|
|
|
Zinema eta museoetan ez da kontuan izan instalazioek itsuak orientatzeko zoruan marka gidarik
|
zuten
ala ez, inon ere ez baitzegoen horrelakorik.
|
|
|
Igerilekuko langileak erabiltzaile itsuei aldageletaraino laguntzeko prest azaldu ziren ere jaso zen eta igerilekuko kaleek igerilari itsuei orientatzen laguntzeko kortxozko bereizgailurik
|
zuten
ala ez.
|
|
|
dagokionez, proba egiteko hartu ziren hiriko autobusek arrapalarik edo gurpildun aulkian dabiltzan erabiltzaileen mugimendua errazten duen bestelako gailurik eta ainguraketa, gelditzeko gailu eta egoera eta geltokiei buruzko soinu bidezko gailurik
|
zuten
ala ez begiratu zen.
|
|
|
Bestalde, Kataluniako Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Erakundeko (OCOCi) Ingurumen Saileko arduradunak, Beatriz Martinezek, ziurtatu zuen «informazio falta dagoela eta zerbait ezkutatzen digutela sentitzen dugula». «Jendeak kezkatzen duena osasunean izan ditzakeen eraginak dira, transgenikoak minbiziarekin edo alergiekin lotzen dituelako», gaineratu zuen Martínezek, erabiltzaileak berak erabaki behar duela berak kontsumitu nahi
|
duen
ala ez.
|
|
|
Europako Parlamentuak atzo onartu zuen Europako Batzordeak proposamena, elikagaien etiketatzeari buruzko arauak aldatzeko, etiketek berariaz adierazten baitute produktuak alergenoak izan daitezkeen osagaiak
|
dituen
ala ez. Proposamenean osagaien zerrenda bat dago:
|
|
|
Izan ere, aurreko urteetan boluntario kopuru handia izan zuen ekimenak. Alde horretatik, “Hospital imaginario” saioak interesa dutenei dei egiten die “lehenik eta behin ikusle gisa ikus dezaten lan egiteko modua, eta gero erabaki dezaten merezi
|
duen
ala ez”, azaldu dute. Bestalde, elkarteak ematen duen zerbitzua doakoa da eta ez du inolako finantzaketarik jasotzen, nahiz eta Errioxako Gizarte Zerbitzuen Zuzendaritzak dirulaguntza eskaera onartzea espero duten.
|
|
|
Bere buruarekin borrokan sumatu nuen Sara, ene esanetara makurtu behar
|
zuen
ala ez, amore eman zuen arte. Esan zidan:
|
|
|
uzten al diote, horregatik, komunitate homosexualaren gizarte ohituren komedia bikain izateari? Eta kontua konplexutasunarena baino ez bada, auzia ez da, nire ustez, pertsonaiek konplexuak izan behar
|
duten
ala ez, baizik eta obraren barruan ondo" funtziona  tzen" duten ala ez. Kasurako:
|
|
|
uzten al diote, horregatik, komunitate homosexualaren gizarte ohituren komedia bikain izateari? Eta kontua konplexutasunarena baino ez bada, auzia ez da, nire ustez, pertsonaiek konplexuak izan behar duten ala ez, baizik eta obraren barruan ondo" funtziona  tzen"
|
duten
ala ez. Kasurako:
|
|
|
Zergatik idatzi dudan, zein helbururekin? Nik ere, jende askok bezala, zalantzak ditut literaturaren zergati eta zertarakoez; ez dakit literaturak ezertarako balio
|
duen
ala ez. Izan ere, bizio edo grinatzat hartzen dut nik literatura, eta ez erabilgarritasun morala edo politikoa duen zerbait balitz bezala.
|
|
|
Ayala Dip en aburuz, Osororen ipuinetan" zaila izango zaio irakurleari topatzea, ez bakarrik bizitza intentsitate gramo bakar bat, baizik eta literatura intentsitate gramo bakar bat ere, gogoraraziko diona genero horretatik pasatu direla Txekhov-engandik hasi eta Carver enganaino(...), Katherine Mansfield eta beste batzuk". Azken batean," ipuin liburu batera, egileak horrela gura
|
duela
ala ez, irakurlea beti abiatuko da kon  tsolamendu estetiko baten bila, jolasa traszenditu eta izena duen emozio gune batera eramango duena alegia"; argi dago Ayala Dipentzat ez duela halakorik lortzen Desnudos/ Korapiloakek.
|
|
2003
|
|
|
Bulego horretara goazenean dugun itxaropena eta lehen eskakizuna, gure zaletasun eta gorabeherez turismo langile horrengan interesa piztea da (egonaldiaren iraupena, lojamendua
|
badugun
ala ez, haurrekin edo zaharrekin etorri garen, etab.).
|
|
|
Espainiar Estatuan pertsona bakoitzak libreki erabakitzen du emaile izan nahi
|
duen
ala ez, eta horretarako ez da inolako txartel edo egiaztagiririk behar.
|
|
|
Adingabea bi autu horiekin ados badago, orduan, behin adingabearen letraduari entzun eta gero, epaileak adostasuneko ebazpena eman dezake. Letraduak ez badu bat egiten adingabeak berak emandako adostasunarekin, epaileak erabakiko du entzunaldiak aurrera egin behar
|
duen
ala ez; epaian bertan, erabaki horren zioak azaldu ditu epaileak.
|
|
|
Horrek subjektu politiko berria, aldi berean erresistentzia subjektuaeta subjektu eratzailea, borroka egilea eta sortzailea, mundu berria diseinatzen aridena (Hardt eta Negri, 2002: 372) dagoela suposatzen
|
duen
ala ez, geroakesango du. Argi dago, ostera, hurrengo urteotan aurrerabide eta garapen kontzeptuak, besteak beste, kolokan jarriko direla mugimendu horien eraginez (FernandezDuran, 2001).
|
|
|
Huts egin zutenei Martinek bidalitako eskutitzean zera azaltzen zen: «Konturako zara batzarrera etorri zirenak guztiz desanimaturik zeudela», eta zera eskatu zien «erantzun ezazu argi eta garbi leporatu zaizun ardura hartzerik
|
duzun
ala ez».
|
|
|
5 urteko antzinatasuna izan behar du, eta hortik aurrerakoak 2 urtean behin egin behar dira. Gainera, istripu baten ondorioz segurtasun elementuren bat (norabidea, transmisioa, balaztatzea, esekidura, bastidorea edo ainguraketa egituraren bat) kaltetu duten ibilgailuen kasuan, atestatuek erabakiko dute IAT pasatzeko betebeharra
|
duten
ala ez. Horretarako, zirkulazio baimena kenduko dute eta trafikora bidaliko dute matxura konpondu arte, baimena eskatu ahal izateko.
|
|
|
Hori dela eta, produktuen etiketatzea eta trazabilitatea funtsezko elementutzat hartzen dira: iritzia zatituta dagoenez, europarrek uste dute askatasunez eta ahalik eta informazio gehienarekin aukeratzeko eskubidea dutela genetikoki eraldatutako produktu bat erosi nahi
|
duten
ala ez, edo osagaien edo jatorriaren artean konposatu transgeniko bat duten.
|
|
|
Errealitate hori Estatu Batuetako Nekazaritza Sailak ere berresten du (USDA, ingelesezko sigletan); horren arabera, saltzen diren janarien %40k partzialki hidrogenatutako koipeak ditu. Kasu horiek berretsi ondoren, AEBetako Elikagai eta Sendagaien Administrazioak (FDA, ingelesezko sigletan) etiketan koipe mota hori
|
duen
ala ez adieraztera behartu zituen fabrikatzaileak. Neurri hori oraindik ez da modu orokorrean aplikatu, enpresa batzuk horren aurka baitaude.
|
|
|
Hauek normalak dira, ez dira mentalitate bihurrikoak. Hemen ez dira kezkatzen gurasoak kanpotarrak
|
ditugun
ala hemengoak, gure jatorria zein den edo zein ez den... Hemen denak gara lankide, denak maila eta kondizio berekoak.
|
|
|
Noizbait pipa atera ere bai. Batek jakin kargatua
|
zuen
ala ez.
|
|
|
Ez zituen naski erraz hautemanen Txoko, Tzarko eta Frantxisen algara zoriontsuak, eskua ez dugu galdu ziotela. Putakumea zer uste
|
zuen
ala. Mendekurik ez zuela pairatuko?
|
|
|
Beraz, gazteak duda mudaren nora ezean begiratzen dio hizkuntzari: balio
|
du
ala ez du balio, pentsatzen du bere kautan.
|
|
|
Denbora duela hildakoaren heriotza eguna zehazteko. Edo behintzat, zati guztiak egun berean bota
|
zituzten
ala ez erabakitzeko. Lehenengo egin beharrekoa, leizeko baldintzak aztertzea izanen dela eta, ondoren, mikroskopiora itzultzea.
|
|
2004
|
|
|
Estatutu honekin horrela tokatzen da. Kontua da hori gainditu nahi
|
dugun
ala ez. Eta nahi izanez gero... ausardia pixka bat eskatuko nieke horren kudeatzaileei.
|
|
|
Eta hori ez da emakumeen arazoa, gizaki guztien arazoa da. Emakumeak ama izan nahi
|
duen
ala ez aukeratzeko eskubidea dauka, baina ez luke ama ez izatea aukeratu profesionala izan nahi duelako. Legislatzaileen lana behar du horrek eta gobernuek bultzatu behar dute.
|
|
|
Ordezko autoa jasotzeko eskubiderik
|
duen
ala ez ziurtatu behar du, eta kontratuak baduela adieraziko balu, erreklamazio orria eskatu behar luke, tailerrak horri dagokionez huts egin duela adierazteko.
|
|
|
3) Lekukoa proposatu duen alderdiaren, edo horren prokuradore nahiz abokatuaren mendeko den ala izan den, edota horien zerbitzupean aritu izan den edo ari den, edota haiekin interes erkide edo kontrajarriko harremanak
|
dituen
ala izan dituen.
|
|
|
Kasazio errekurtsoa onartu ondoren, errekurtsoa jartzeko idazkia helaraziko zaie, erantsitako agiriekin batera, errekurtsoa jasan behar duen alderdiari edo alderdiei, horiek idatziz aurka jartzea formaliza dezaten, hogei eguneko epean, eta ikustaldia beharrezkoa dela uste
|
duten
ala ez adieraz dezaten.
|
|
|
Diru kopuru likidoak ordaintzeko kondena erabakien behin behineko betearazpena eten egingo da, alderdi exekutatuak epaitegiaren esku uzten baditu kondenatzat ezarri diru kopurua, kasuan kasuko korrituak eta une hori arte eragindako kostuak, horiek guztiak alderdi betearazleari emateko, hurrengo atalean ezarritakoa gorabehera. Korrituen likidazioa eta kostuen tasazioa egin ondoren, auzitegiak erabakiko du betearazpenak aurrera egin behar
|
duen
ala hori artxibatu behar den.
|
|
|
Gauza non dagoen jakiterik ez badago, edo berori egon beharreko tokian bilatu ondoren, aurkitzen ez bada, auzitegiak, desobedientzian erortzeko ohartarazpena eginda, alderdi exekutatuari edo hirugarrenei itaunduko die, gauza eurek
|
duten
ala ez, eta ea dakiten hori non dagoen.
|
|
|
Bada, goza dezagun eta aurrera! Eta ez niri galdetu maite
|
zaitudan
ala ez. Nik ere ez dakit eta.
|
|
|
|
Baduzu
ala ez animalia bitxirik?
|
|
|
Zer? Entzutera joan behar
|
duzu
ala?
|
|
|
d. Ikusi ea argitasuna gchitn behar
|
duzun
ala puntuen arteko erlazioak hobeto azaldilzakezun.
|
|
|
Erakunde horrek uste du eraikin bat irisgarria dela gurpil aulkian dabilen herritar bat kaletik etxe bakoitzaren barruraino irits daitekeenean, beste pertsona baten laguntzarik gabe. Hala ere, datu horiek biltzeko, EINek soilik zehaztu du eraikinak igogailurik
|
duen
ala ez, eta ez ditu kontuan hartu mugikortasun murriztua duten pertsonei bidea errazteko balio duten beste elementu batzuk (arrapalak, barandak eta abar). Lortutako emaitzek erakusten dutenez, Espainian dauden ia 21 milioi etxebizitzetatik 16 milioi baino gehiago ezin dira iritsi, nahiz eta ezgaitu fisikoek aurre egin behar dieten oztopo arkitektonikoak ez diren ugariak herrialdeko edozein tokitan.
|
|
|
Horretarako lagungarri izango da Europar Batasuneko araudi berria goizetik aurrera indarrean egongo da, genetikoki eraldatutako produktu guztiak etiketan ohartaraztera behartzen dituena. Hortik aurrera, kontsumitzaileek askatasunez aukera dezakete produktu transgenikoak kontsumitu nahi
|
dituzten
ala ez. Zifrak berez doaz:
|
|
|
Kontua da ez dagoela behar bezain azterlan serio eta integralik kostuen igoera zein izango den aztertzeko, nahiz eta nire ustez onargarriak diren. Kontua da orain arte merkatuak erabakitzen zuela animalien ongizatea nahi
|
zuen
ala ez. Hori aldatu egin da, Europako lege batek eskatuko du.
|
|
|
Horretarako, bizileku duen hiriko Nazioarteko Txertaketa Zentrora joatea gomendatzen du AEDVk. Gainera, gogorarazi du beharrezkoa dela Gizarte Segurantzako txartela eramatea eta helmugako herrialdeak Espainiarekin osasun arloko hitzarmenik
|
duen
ala ez jakitea. Espainiarekin hitzarmenik ez duen atzerriko herrialde batera bidaiatuz gero, Akademiak txertatze ziurtagiria, atera den aseguru poliza eta, gaixotasun kronikoren bat izanez gero, medikuaren txostena eraman beharra nabarmendu ditu.
|
|
|
Hori dela eta, janari manipulatzaileentzako berariazko prestakuntza ekintzarik ez badago, gerta liteke ez jakitea zer mekanismoren bidez blokea dezakegun patogenoen transmisioa, bai elikagai gordinetatik bai prestatuetara, bai manipulatzaileetatik prestatutako elikagaietara transmisioa saihesteko modurik onena. Gainera, gaur egun, manipulatzaile gehienek ez dakite elikagaiak transmititzeko patogenoak
|
dituzten
ala ez. Bitxia da ikustea ia inoiz ez dela eskatzen, pertsona bat elikagaien manipulatzaile gisa lan egiteko kontratatzen denean, eramaile izan daitekeen zehazteko azterketa bat egitea.
|
|
|
Horietako bat, iragarritako pisua benetakoa zela egiaztatzean. Bestea, produktuaren higienean, bakterio karga handia
|
duen
ala ez. Halaber, elikagaien bidez intoxikazioa eragin dezaketen germen patogenoak aztertu dira, eta, ontziratutako produktuetan, iraungitze data amaitu aurreko egunetan azterketa bat egin da, fabrikatzaileek produktuaren bizitza zer den pentsatzen dutenen egoera balioesteko.
|
|
|
–Tourra nahi
|
duk
ala Giroa?
|
|
|
Gainera, toki lasairen bat behar nuen irakasleak emandako gutunazalaren edukia aztertzeko. Jakin ere ez nekien Alemaniako ekintzarako beharrezko argibide guztiak eskura
|
nituen
ala ez. Begi eman nion erlojuari.
|
|
|
–Zer, maitia? –esan dio Luisak– Zer ekarri dudan jakin nahi
|
duzu
ala. Ba gaur sorpresa daukat zuretzat, janari berezi berezia.
|
|
|
–Katarroa
|
duzu
ala. Zein ahots da hori?
|
|
|
Eskerrak arrazoi ona eman duzun! —esan zidan gero— Proba bat jarri dizut bururik
|
duzun
ala ez ikusteko, eta zuk eduki, alajaina! Poztekoa da, ez zara behi makala.
|
|
|
—haserretu nintzen azkenean— Zorria bera baino setatsuagoa! Aingeru Guardako
|
zaitudan
ala izpiritu maltzur zaitudan ez dakit; nire barruan egoteko dituzun arrazoiak ere ez dakizkit; baina nolakoa zaren, hori badakit. Beti zurea egin beharrekoa, holakoxea zara zu!
|
|
2005
|
|
|
Ez dut frogarik, baina ez da oso azkarra izan behar konturatzeko Zapatero jaunak zurrumurruek eskaintzen dutena baino berme gehiagoko zerbait duela esku artean sartu den uretan sartzeko. Beste gauza bat da erabaki hori ETAk zer baldintzetan hartu duen eta atzera bueltarik
|
duen
ala ez.
|
|
|
«Zerk mugatzen du zer? Lurralde batean bizi den gizarteak lurralde horretara, eskaintzen dituen baliabideetara, dituen mugetara egokitu behar
|
du
ala alderantziz. Dena alderantziz egiten ari gara».
|
|
|
Zergatik diozu hori, langileak nahitaez onartu behar
|
zuelako
ala aurrerantzean nozituko zituen lan baldintzengatik?
|
|
|
Agiri horietakoren bat erakuts dezan agindu zaionean, gidariak agertuko ez balu, Espainiako Trafiko Zuzendaritza Nagusiak hainbat zigor ezartzea aurreikusia du; horien munta bi faktoreren arabera aldatuko da: agiria zien den eta, funtsezkoa, titularrak eskuratua
|
duen
ala ez.
|
|
|
Hori, zure aitarena ez aipatzeagatik, jakina? Beste bi urtean giltzapean egon nahi
|
duzu
ala??
|
|
|
Fase horiek guztiak ikasitako eduki guztiekin egingo dira. Hau da, teorianikasitakoa ikastetxean praktikan ipiniko dute, eta balio
|
duen
ala ez frogatuko dute.
|
|
|
Jarraibide horiek hartzean, herrialdeak ez daude beharturik ezer egitera. Hala ere, etorkizunean transgenikoak dituzten produktuak etiketatu nahi
|
dituzten
ala ez erabakitzeko eskubidea emango lieke. Oposizioa Zenbait herrialdek CCFLren transgenikoen etiketatzeari buruzko araua hartzearen kontra daude; besteak beste, Estatu Batuek, Kanadak eta Argentinak, denak ere laborantza transgenikoen ekoizle handiak.
|
|
|
Garrantzitsua da eskaintzak ibilgailuaren argazki handi eta garbiak erakustea, bai aurrez aurre, bai alboetan. Moltóren iritziz, eskaintzari ahalik eta seriotasunik txikiena emateaz gain, argazkiek saltzailearen lokalera joatea merezi
|
duen
ala ez esango digute, autoa probatzeko. Bermea.
|
|
|
Europar Batasunak CoExtra (GEO eta ez GEO sektoreen koexistentzia eta trazabilitatea) ikerketa proiektua jarri du martxan, kontsumitzaileei, industrialei eta nekazariei kudeaketaeta informazioeskaintzeko, produktu batek genetikoki eraldatutako organismoak (GEO)
|
dituen
ala ez jakiteko. Trazabilitatea da, kasu honetan eremu konplexu batean, transgenikoena.
|
|
|
PPk hedabideei helarazitako prentsa ohar baten bidez jakinarazi duenez, ustezko manifestazioa" formalki nork deitu eta izapide hori bete
|
duen
ala ez" ezagutu nahi zuela adierazi dio Balzari Urquijok. Gauzak horrela, popularren hitzetan, ostiral honetan Algortan egingo litzatekeen mobilizazioa Segik deituta egongo balitz, aipatu erakundea" legez kanpo dago eta, hortaz, ezin du inolako ekitaldirik antolatu", legebiltzarkideak Barne sailburuari aipatu dionez.
|
|
|
–Zer gertatzen zaizu? Deabrua atzetik
|
duzu
ala?
|
|
|
Ez, ni jaiki aurretik alde egin du, ez dakit ze ordutan, ez dago beraz?... Ohar bat utzi dit, Naroa sanen bila zihoala, baina ez du idatzi hona itzuli behar
|
zuen
ala horra joango zen zuzenean... Aterpetxean egonda horra joatea litzateke normalena, baina badaezpada, ez du hemengo giltzarik...
|
|
|
Ño, hau..., bueno ez da hain larria, garagardo zapore apur bat baino ez. Gurinezko eskuak
|
dituzu
ala. Azeleratuegi zaude, alabatxi, azeleratuegi.
|
|
|
Ainarak larrutu egingo luke horrelako neska baten etxean lo egin behar duela jakingo balu... Baina etxetik hain urrun eta hotelik hartu barik, non lo egin negoziatzerik
|
badu
ala?
|
|
|
Beste kontu bat da taldeok gehiengo zabal baten oniritzia edo, gutxienez, errespetua
|
duten
ala ez. Eta hemen erantzuna ez da bakarra.
|
|
|
– Uste
|
duzue
ala horrela pasatuko dela. Eskualdeko nagusiekin bat deliberatu dugu lanerako eskubidearen sustenguzko manifestaldi baten antolatzea...
|
|
|
Ikusten ez zuten arren, bazekiten etsaia hor bertan zegoela: hargatik ez zezaketen zehatz beraiek izuaren minetik asmatua
|
zuten
ala errealitatea zen aditzen zuten ahots edo garrasi hura. Eremu misteriotsuenetan, eskuak fusiletan kizkurtuak eta otoitzak marmaratuz arraposki pasatzen ziren, jakinez jo-muga egokia osatzen zutela, keinatzen ere ez zekikeen edozein felaga deabrurentzat.
|
|
|
– Errazu emaztekia, lekuak badira trebeskatzeko! Zer uste
|
duzu
ala zure kanpaina zokomoko haietan zirela oraino?
|