|
2000
|
|
|
Ez
|
dut
hau landu, baina Erriberako berreskurapena azpimagarria da, abizenak ikusten dira. XV XVI. mendeetan euskarak hor aitzinerat jo zuela dirudi, eleaniztasunak ere bai.
|
|
|
Munduan ezta gauzarik hain eder ez plazentik,/ nola emaztia gizonaren petik, buluzkorririk,/ beso biak zabaldurik, dago errendaturik,/ gizon horrek dagiela hartzaz nahi duyenik». Etxepareren «Emazten fabore» poemako ahapaldi bat
|
dugu
hau. Ez da, ez, hasiera makala euskal literatura erotikoarentzat.
|
|
|
Batetik, askok ez
|
du
hau literatura seriotzat hartzen eta bere burua oso seriotzat du; bestetik, erreparoa ere badago, `zer pentsatuko du nire amak, nire seme alabek, nire irakurle kuttunak...?'
|
|
|
Arraina erretzeko ere ez dira zotz hauek txarrak izango eta txakolina baino ardo egokiagorik ez dago hau laguntzeko. Gorputza nekatu ondoren, sabela betetzeko aukera ona
|
dugu
hau eta bertako produktuekin egiten badugu, bertako nekazaritza mantenduko dugu
|
|
|
Aurrerago bi borda daude, bata egoera onean eta bestea teilatua erorita duena. Bidegurutzea
|
dugu
hau (1,75 km) eta iturri albotik doan bidea jarraituko dugu. Gero, ezkerreko bidetik itzuliko gara, baina hori aurrerago ikusiko dugu.
|
|
|
Baldin eta ETAk eskema aldatzen ez
|
duen
hau da, Estatuarekin negoziatzearen eskema zaharra; orain Aznarrekin edo hurrengoarekin gero ETAren su eten bat izango da berriro ere. Abertzaleen arteko gutxieneko akordio baten ondorioa izango da; hor, ordea, hutsune edo gabezia bat daukagu.
|
|
|
bertsolariaren jarrera pertsonalak, barrukoak nolakoa izan behar du? Nik bertsolaritza ez al dut hartuko baliabidetzat nik neuk nahi
|
dudana
honekin egiteko. Belaunaldi berriak ez zeukan bertsolaritzarekiko hainbesteko zorrik eta beste joera bat ekarri zuen:
|
|
|
Hezkuntza beti izan da errejimen autoritarioen oinarri garrantzitsuetako bat, Franco eta Hitlerren errejimenetara begiratzea besterik ez
|
dugu
hau baieztatzeko. Gainera gaur egun ere Madrildik euskal irakaskuntzari ematen ari zaizkion astindua ikusirik, beraien boterea edo pentsamendu bakarra eskolen bidez ezarri nahia gero eta garbiago ageri zaigu.
|
|
|
Bigarrena, Nafarroako egoeraren aurrean EAEko euskaltzaleek zer egin? galdetzen dutenean; EAEn euskararen berreskurapena, hizkuntzaren normalizazioa eta gizartearen arlo guztietan benetako ofizialtasuna lortu, azken batean euskara Euskal Herri osoan berreskuratu nahi
|
badugu
hau baita bidea: guztion artean elkartasunez arituz baina bakoitzak berean dituen aukera, ingurune eta baliabideekin ahalik eta urratsik eraginkorrenak ematea.
|
|
|
Hitzen ondoeza (Txalaparta, Tafalla, 1997). Atal honetan aipatzen ari diren genero aldetik sailkagaitz gertatzen direnen artean berriena
|
dugun
hau hiztegi baten modura eratua dago eta tankera ezberdineko osagaiez taiutua. Hiztegi baten tankera du, baina ez da" hiztegia bakarrik, ipuin laburrak, saio tipi ugariz osatzen da" egileak berak dioenez," eta aforismoz, eta munduaren lau partetako ene auzokoen aipuek hornitzen dutela".
|
|
|
Belmonteren eleberriko Joanen antzera, Igantzi pertsonaia nagusiak pertsonaia ezberdin ugari aurkeztuko dizkigu, haren antzera alde batetik bestera dabilen gaztea
|
baitugu
hau ere. Beraz, bigarren mailako pertsonaia asko ezagutzeko aukera izango dugu.
|
|
|
Euskal Herri ezabatuaren sekuentzia
|
dugu
hau. Erakusten den mapa geografiko administratiboak ez du onartzen Euskal Herriaren profilik.
|
|
|
Urteko sasoi bati lotuta aurkitzen den izendapena
|
dugu
hau. Egia esan, ez dirahorrelako izen asko bildu, guztira 5 baino ez dira jaso eta.
|
|
|
Ez horixe! Eta aurreko lerroak irakurri dituenak, ezin
|
du
hau ukatu.
|
|
|
Monotonia da, batez ere irakurtzean, baina baita hitz egitean ere, ager daitekeen beste akatsetako bat. Zerikusi handia
|
du
honetan esaldien antolaketak, denak egitura eta neurri berberaz sortuak izanez gero, askoz errazagoa baita monotonian erortzea. Arreta handia, beraz, idatzizko testua taxutzerakoan, bizitasunak eta arintasunak testuaren ezinbesteko ezaugarri izan behar baitute hasieratik.
|
|
|
Smith-ek dioen bezala, eta hau fenomeno orokorra litzateke mendebaldeko Europan, Estatuak hezkuntza sistema ezartzen du, bere gobernupean dagoen lurraldea benetako nazioa izan dadin, hots, nazioa erreal bihur dadin15 Hobsbawn ek ingeniaritza ideologikoaz hitz egiten duen moduan, Smith Estatu zientifikoaz arituko da16, eta Chatelet Pisier Kouchner ek. Estatu Gestore, aren kontzeptua erabiliko dute; azken finean, gaiaren ardatza Estatuaren legitimazio teknologia dela esan genezake, non hezkuntzak Estatu nazioa sortzeko ezinbesteko garrantzia duen. Napoleon-ek erabat argi ikusi zuen fenomenoa
|
dugu
hau: –Mientras nos se le enseñe a la gente desde su más tierna edad?, el Estado no puede ser denominado con propiedad una nación? 17.
|
|
|
nazioaren (naturala den ala ez, hori beste kontu bat da) irudia zabaldu, baita bere historia eta tradizioa ere, nazioarenganako zaletasuna eta berarekiko atxikimendua ezartzen saiatuz, horretarako sinboloak eraikiz (bandera nazionala, himno nazionala,?) eta, askotan, nazioaren tradizioa zein historia, edota nazioa bera ere, asmatuz. Hobsbawn en hitzak erabiliz14, apropos eta jakinaren gainean martxan jartzen den ingeniaritza ideologikoa
|
dugu
hau, zeinak herri zehatzarenganako baino, herri horren kontzeptu ideologikoarekiko leialtasuna bilatzen duen; hots, Estatuarekiko abertzaletasuna du helburu.
|
|
|
Asmoak asmo, Estatuaren ahulezia begien bistakoa da: alde batetik, legea bete zedin, beharrezkoak ziren eskolak falta ziren, baina Estatuak ez
|
zuen
honen ardura hartuko aldiz, zama hau herrien bizkar gainean utzi zuen, lehenago esan dugun bezala eta, beraz, ezin zuen legea betetzeko beharrezkoa zen oinarrizko baldintza ziurtatu. Bestalde, berak eraikiak ez ziren eskola publikoak ere udal eskolak, esate baterako gobernatu nahi zituen, nahi izatetik ahal izatera ailegatzeko tarteko zubirik eraiki gabe.
|
|
|
sistema metriko hamartarra eta honen nomenklaturaren erabilpen nahitaezkoa inposatzea Estatu, Probintzia edota Udaletako dependentzia guztietan, arlo zibil, militar, judizial zein eklesiastikoan, baita kontratu publiko eta pribatuetan ere. Nola ez, ordutik aurrera sistemaren irakaskuntza derrigorrezkoa izango zen oinarrizko irakaskuntzako eskola guztietan268 Beraz, nazioa oinarritzat hartzen zuten modernizaziorako neurriak dira, merkatu nazionalaren helburura begiratzen zuten erabakiak; eta badakigu tradizionala bihurtu den esaldia
|
dugu
hau merkatua dela burgesiaren lehenengo eskola269, non nazionalismoa zer den ikasiko duen.
|
|
|
Baina otorduetan guztiok elkartzen ginen, eta orduan ezin ekidin izaiten
|
zuten
honetaz edo hartaz mintzatu behar izaitea, nabariak geratzen zirelarik, halakoetan, beren arteko iritzi kontrajarriak eta desadostasunak.
|
|
|
—Zer signifikatzen
|
du
honek. Zeren baitakit ezen nik ez ditudala bi pare...
|
|
|
Forentsearen bertze aldean, Tomasek keinada egin zidan. " Hau
|
duk
hau, pagotxa!".
|
|
|
—Hau
|
duk
hau kaka zaharra!
|
|
|
Baina ez dakit bada: irudipena
|
dut
honetan ere Dabidekiko konplexua izan dudala. Bera, uniber  tsitate ikasketaduna; ni, aldiz, Adelak lau haizetara aldarrikatu duen bezala, idazkari xume bat, gehienez ere ingeles eta informatika ikastaroren bat egina duena.
|
|
|
Atetik begiratzera irten, eta gizon ezezaguna Tomi ezkutuka zerbait ematen ikusi dut. Eta ez
|
nuke
honekin trajiko jarri nahi, baina egingo nuke pistola bat zela! Hala ere, horrek bezainbat harritu naute, elkar agurtzean, beste gizonak esandako hitzek:
|
|
|
Hauen bidez katalogazio lanetan sortzen zaizkigun hainbat zalantza, autoritateen kontrola eta abar argitzeko bide bat aurkituko dugu. Euskal Autonomia Erkidegoan ez
|
dugu
hau egiteko ahalbiderik, ez baitugu guztientzat oinarri izango den zentro bat (liburutegi nazionala edo guztientzat erreferentzia izan daitekeen katalogazio zentro bat).
|
|
|
Artearen balioa erlatibizatzera natorrela pentsatuko du dagoeneko baten batek. Egunen batean, prest nago artearen balioa erlatiboa dela sutsu ere defendatzeko, edo subjektiboa dela esateko, baina gaurkoan, artikulu serie bat zabaldu nahi
|
duen
honi haria aurkitu nahian besterik ez naiz ari. Eta nik tokiaz eta espazioaz hitz egin nahi dut, ez espazioaren erlatibismoari buruz; espazio ezberdinei buruz baizik.
|
|
|
Hortik datorkigu Wittgenstein ipurtarina zelako susmoa. Baina irakurleak jakin behar
|
du
hau hurrengo orrialdeak irakurtzen hasi baino lehenago. Espiritu mugikor hori gabe ez ditu sekula Wittgensteinen ideiak hartuko eta suzedaneo filosofiko batean geratuko da, Wittgenstein urardotu bat maneiatuz.
|
|
|
Galerian lagunekin hitz egitea debekatuta zegoen. Kartzeleroak txaloa jotzen zuenean jaitsi behar zenuen galeriatik patiora, txaloa jotzen zuenean egin behar
|
zenuen
hau edo hura. Beti bazen kartzeleroaren txaloren bat edozein aitzakiarekin.
|
|
|
" Inork ezin
|
du
honetaz ezer jakin",
|
|
2001
|
|
|
Honi ere (Roquefort i bezala)" Gazten Errege" izendatu zaio, lantzean jartzen den erreparo, kalitate eta ospeagatik. Zulodun gazta ezaguna
|
dugu
hau, eta egiteko zortzi mikrobio mota ezberdin erabil daitezke. Pieza handitan ekoizten da (80 kilo) eta bere bizitza izugarri luzea izan daiteke; esaterako, duela urte batzuk, Bernako erakusketa batean 1847ko pieza bat aurkeztu zuten.
|
|
|
Gure borroka konsumoko gizarteak zanpatzea, itotzea, izorratzea nahi duen mugimendua. Eta oso gertuan
|
ditugu
honen responsableak: Ikastola batzuen zenbait" zuzendari".
|
|
|
Etxetikan at, emakumea ez da anderea izanen, izanen da edo eme galdu bat. Ene ustean garrantzi handiko ondorioa
|
dugu
hau, alegia, emakumearentzat etxea kartzela bat dela. Kartzela urrezkoa batzutan (bere frigoa, labadora e.a. izanen ditu), bainan kartzela beti espetze".
|
|
|
Nerbioi (eta Ibaizabal) ibaia itsasoratzen den inguruak betidanik" madarikazio turistiko" modukoa jasan behar izan du, kanpoko jendeak ez baitzuen uste bertan ikusteko moduko ezer zegoenik. Bertako industrializazio basatiaren garaiak atzean utzi ditugun honetan, hots, postindustrializazioa nagusi bizi
|
dugun
honetan, gauzak aldatuz doaz. Alde batetik, bertako instituzioek lurralde kutsatuari aurpegia garbitu nahi diotela dirudi, eta beste alde batetik, bidaiariek alde honi beste modu batean begiratzen diotela ematen du.
|
|
|
n Zure azken lan hau Bartzelonako Grec jaialdiak ere ekoiztu du. Zer esan nahi
|
du
honek zuentzat?
|
|
|
2) Nabaria zen, bestalde, belaunaldi hiritarra izan nahi
|
zuela
honek.
|
|
|
etengabe idazketa bera zalantzan jartzearena, hain justu. Izan ere, gure artean" metanobela" rik egon bada, esku artean
|
dugun
hau izan dela baieztatu behar. Nobela honetan, espresiobide berrien esperimentazioaz harago, kontaketaren beraren ezintasuna da, behin eta berriro, nabarmendu nahi zaiguna.
|
|
|
Hirugarren pausua
|
dugu
hau gure lanean. Beti jarraitu diogu arrasto berari.
|
|
|
" Ainhoa" adibidez. Baina aho biko baieztapena
|
dugu
hau. " Ainhoa" ere abangoardiazko giroan sortu baita:
|
|
|
Hau da, zu erabiltzen denean, testua irakurtzen duenari zuzentzen zaion elea dugu. Hurbiltasuna bilatzen duela espresabide honek aitortu behar, baina, era berean, kronika zaharren dei funtzioaren errepikazioa litzateke, bere lurrean geratu denaren irudimena pizteko elementua
|
genuke
hau, egunerokotasunak ikusten uzten ez duen berritasuna adierazten dio bidaiari nomadak lurrean erroturik dagoenari. Hona hemen horrenbestez euskal kanta ezaguna gogorarazten duen erabilpenaren adibide zolia:
|
|
|
Eguraldi gorabeherak lagun
|
ditugula
hau da, gelak egurastu egin ditzakegu, gehiegizko bero zein hotzik nozitzeke eta giroa oraino ez da hezeegia.
|
|
|
Horrela bada, kaloria gutxien dauzkan fruitu sikuetako bat
|
dugu
hau (gainontzekoen kalorien erdi parean dabil gaztainarena).
|
|
|
1,6 baina, halaz ere, onartzeko modukoa da, oso. Trans gantzen portzentajeei dagokienez, bigarren handiena
|
du
honek (%4.8). Gihar estraktu lehor gehien daukana (%2, 2), esne gaingabetua eta gelatina baliatzen dituelako osaketan.
|
|
|
Hidratantea (glizerola) daukan arren, gai hori daukaten beste bi produktuek baino gutxiago
|
du
honek.
|
|
|
Trans gantzen portzentajeei dagokienez, bigarren handiena
|
du
honek (%4.8).
|
|
|
zer da ari gaztelaniaz? Inguruko erdarek ez duten aktibitatea adierazteko forma
|
dugu
hau, baina aktibitatea bera zein den adierazi gabe. Gaztelaniaz,, fya estas?
|
|
|
Kölnischwaser, hots, Cologne ura. Agian imitazio gehien izan dituen perfumea
|
dugu
hau. Urteetan izandako gorabehera batzuk direla medio, 1862an Roger & Gallet ek erosi zuten enpresa hura.
|
|
|
Lagun on bat galdu berri zuen gazte baten istorioa kontatzen du liburuak. Protagonistak lagunak oparitutako zilarrezko eraztun bat
|
zuen
honen oroigarri bakartzat eta elkarrekin igarotako momentuak gogoratuz lortzen zuen aurrera ateratzea. Abeliok esan bezala, hasieratik bukaeraraino irakurri duzu, pentsatuz irakurriz, irakurriz ikasiz
|
|
|
Badaezpada. Eta laguntzarik behar
|
bazenu
hau edo bestea egiteko, ez dakit, haria erostera atera behar badut, edo oihala mozteko...
|
|
|
Beldurtu egin nintzen une batez orduan. Zer egin nahi
|
du
honek. Eskua atzetik sartuaz, zabal zabal eginda, alua laztandu zidan baina.
|
|
|
Lastima aurpegiz. Zer nahi duk, galdetu dio, ea, debalde
|
duk
hau, beste horrek bi whiskyak bota dizkik eta.
|
|
|
Neronek uste dut naiz eta aiz lehenago* naiza eta* aiza izanak direla; gaurko izan, berriz,* eizan. Eta zer axola
|
du
honek hemen darabilgun auzian. Ahuntzaren gauerdiko eztulak baino gutxiago.
|
|
|
Otxandiarra izan zitekeen, bere ustez, hil aginean zegoen euskarak behar zuen sostenguetarik bat, poesiaren arnasaz biziberrituko zuena. Campionek, eta ez
|
genuke
hau sekula ahaztu behar, Nafarroako zenbait eskualdetako hizkuntza erian ikusten du euskararen egoera, ahaleginean eta epetan ibili gabe sendotu behar den hilzorikoa. Eta berak ezin euskaraz adieraz zezakeen deitorea besteren ahotik, santugile baten ahotik, entzuten zuen bizkaieraz.
|
|
|
Hitz bi esan nahi
|
nituzke
honetaz, Unibertsitateari buruz behin eta berriro eragile gisa agertu naizenez gero. Ez beza inork, mesedez, harrokeriatzat har erabili dudan hitza.
|
|
|
Aldizkariak, oraindik egunkaririk ez dela, askoz hobeak dira egungo egunean, bai ukitzen dituzten gaien zabaltasunagatik, bai berauek gero eta trebeago erabiltzeko moduagatik. Baliteke orain, askatasun handiagoa dela, lehia larriagoan ibili behar izatea erdal argitalpenekin, eta dagoeneko ere
|
badugu
honen seinale argia. Hala ere, lurpeko bizitzak ematen zion pribilegiozko itxura hura galduko badute ere (gogora lehen oharrean Egunari buruz diodana), badute, lehen momentuan izan ezik, atzera ez egiteko behar hainbat hazkunde eta indar.
|
|
|
Francisque Michel, euskal literaturak hainbeste zor dion jakintsuarena aurrenik. Aitor dezagun, luzatu gabe, nolabaitekotzat etsi
|
dituela
honek: " Oihenart poetak ez du merezi, ene ustez, Oihenart historialariari zor zaion laudorioa; bi dohain horiek, ordea, elkar ezin ikusi dutenak izaki, apika10".
|
|
|
Esan nahi
|
duena
hau da: Ordu artekoek aski dutela silaba erdi edo gehienaz silaba batez berdin bukatze edo errimarako, eta gehiago behar litzatekeela, silaba eta erdi gutxienaz, gaztelerazko amado, criado eta tankera horretakoetan bezala (K.M.O.).
|
|
|
20 Ez
|
dut
honekin Aita Olabide denik apurrena ere gutxietsi nahi. Aitzitik joera horretan hain gorengoa delako aipatu dut.
|
|
|
Harenez baliaturik prestatu nuen inoiz" Guillaume de Humboldt et la langue basque" zeritzan artikulua, Lingua e stile, 8 (1973), 107, gero Wilhelm von Humboldt nella cultura contemporanea (cur. L. Heilmann) liburuan, Bologna, il Mulino, 1976, jasoa11 Jakina denez, orain
|
badugu
hontaz eta hartaz, euskal hizkuntzalaritzaren aldameneko pasarte xelebreak eta negargarriak kontatzen dizkigun Tovarren liburu ezaguna: MitologÃa e ideologÃa sobre la lengua vasca, 1980.
|
|
|
Dena den, erraz froga daitekeenez, hizkuntzak indarra eta lurra, zedarrietan eta barrenean, galdu ahala, ugalduz doa aitzitik beronen premia eta landu beharrarekiko ardura. Susperraldi honetan, Larramendi aipa genezake besteak beste (jesuiten kinka larria izanik, ez
|
zuen
honek bere barrengo guztia argitara eman26), Iztueta27, Manterola, Arana Goiri eta Azkue âez ziren guztiok gogaide minak agidanez, ez eta hizkuntza auzietan ereâ, eta, 1936 baino lehen, amaitzeko, Ariztimuño, Euskal  tzaleak eta Lizardi. Ene ustez, behiala esan nuenez28, honen" Eusko bidaztiarena" izan da gaurdaino gure artean egin den hizkuntz egitamurik osoena, eta irakurri ere dut nonbait honi buruz ironiazko idazlanik.  Nire hartan jarraitzen dut hala ere:
|
|
|
Bigarrenik, arestian aipatu ditugun gizarte omen eta sinesgarritasunari hertsikiago lotzen den ezaugarria
|
dugu
hau, hedabide berriek autonomia handiz jokatzen zuten sistema politikoaren aurrean (haietako batzuk. Deia eta Egin, korronte politiko jakin batzuei lotuak baziren ere).
|
|
|
Rapsoda ez bailitzateke inoiz rapsoda ona izango olerkariak esandako gauzak ulertuko ez balitu. Izan ere, rapsodak entzuleentzat izan behar du olerkariaren pentsamenduaren interpretaria, baina olerkariaren esanak ez dakizkienak ezin
|
du
hau ondo egin (530b c, 59 orr.; letra etzanak geuk jarriak dira).
|
|
|
Rapsoda ez bailitzateke inoiz rapsoda ona izango olerkariak esandako gauzak ulertuko ez balitu. Izan ere, rapsodak entzuleentzat izan behar du olerkariaren pentsamenduaren interpretaria, baina olerkariaren esanak ez dakizkienak ezin
|
du
hau ondo egin. Eta aurretik esandako horiek guztiek, orduan, bekaitza eragiten dute. lon.
|
|
|
Honez gero, mundu sentikorraren osaerari buruzko oinarrizkoena esan dugu, baina gauza bat azpimarratzea falta zaigu: sentikorraren arbuiatzailea dela esaten bada ere, Platonek mundu sentikorra eder eta hoberena dela, eta mundu hartatik kanpora ezer ez dagoela baieztatzen du erabat7 Aipatu ditugun beste munduak mundu sentikorraren barru barruko osagaiak direla esan nahi
|
du
honek, mundu hori antolatu eta zeharkatzen duten zainak eta odola; baina ez (aspertu arte defendatu den moduan) mundu sentikorrarekiko arrotzak. Azken finean, mundu sentikorraren edertasuna simetria eta proportzio kontua da, eta hauek nozio matematikoak izanik ezinbestean mundu sentikorretik matematikaranzko igortze bat dago.
|
|
|
Honi dagokionez ez dut zure aurka ezer esatekorik, Sokrates; baina, hala ere, beste honetaz jabetzen naiz, hots, Homerori buruz gizonek esandakoen artean nik esaten ditudala ederrenak, eta berari buruzko nire ideiak ugariak direla; eta denek baieztatzen dute Homerori buruz ondo hitz egiten dudala, baina gainerakoei buruz, ez. Azter ezazu, bada, zer esan nahi
|
duen
honek.
|
|
|
Noizbait esan da espazioa eta denbora subjektuaren harmenaren baldintza gisa finkatzea mundua betaurreko koloredunekin ikustea bezala litzatekeela. Hala ere, Kanten ideien argibide izan nahi omen
|
zuen
honek arazoa ilundu besterik ez du egiten. Labur esateko, espazioa eta denbora ezin dira alderatu errealitatea zuzenean ikustearren edozein unetan ken ditzakegun betaurrekoekin, zeren esperientzia ororen eta, honenbestez, errealitate oro ikusteko ezinbesteko baldintzak baitira.
|
|
|
Aitak besoak gurutzatu zituen petxuaren kontra," Hau
|
duk
hau!" erraten ari balitz bezala. Irria eskapatzen zitzaion eta bere aurpegi gorria naturak bakarrik pintatzen dakien bozkarioaren erretratua zen.
|
|
|
Basapiztien jungla
|
dun
hau
|
|
2002
|
|
|
BURUJABETZA eta normalkuntza demokratikoaren ikuspegiak landuz, AB, EA, Aralar, Batzarrek eta Zutikek, gaur egun Euskal Herrian bizi den egoeraren nazio mailako eztabaida eta hausnarketari ekingo diote. Prozesua izan nahi
|
du
honek eta aurrerantzean eztabaida beste sektore batzuetara ere zabaldu nahi du boskoteak. Aberri Egunaren aurretik ika mika hor zegoen ezker abertzalearen baitan, baina honen ostean, eta bereziki ETAren agiriaren ondoren, eztabaida biziki areagotu da, kalean zein prentsa mailan.
|
|
|
hau honela denik uste ez dutelako. Ez dute sinesten guk dioguna, haiek uste
|
dute
hau esaten dugunok garela errudunak, Euskal Herriak honela izan behar duela eta pena bat dela guk bestela pentsatzea.
|
|
|
Donostiako Nazioarteko Zinemaldiaz hitz egin litzateke (Estatuko inportanteena), nazioartean garrantzi handia
|
du
honek, eta produktore, banatzaile eta zinemagile ugariren beharrezko topagunea da, Espainiako eta Latinoamerikako produkzioko fruiturik garrantzitsuenak gertutik jarrai ahal ditzaten.
|
|
|
1856tik jarraitutako usadioa
|
dugu
hau, Historian zehar inguruko mendi hauen guztien erabilera bertakoena izan da. Baztandarrek, hau da nafarrek, zein baigorriarrek (Nafarroa Beherekoek) erabili izan dituzte bien artean dauden mendiak eta Historian zehar milaka iskanbila sortu dira beraien artean.
|
|
|
Agente literarioaz gain, literatur lanen promozioa eragin dezaketen beste elementu batzuez ere mintzatu ginateke, hala nola, 1980ko hamarkadaz geroztik gurean gutxituz joan diren literatur sariez. Zenbait literatur sarik idazleen promoziorako duda ezinezko garrantzia duela ahaztu gabe (Atxagaren kasua paradigmatikoa
|
dugu
honi dagokionez), gaur egungo euskal literaturaren merkatuan sari bat irabazteak baino garrantzi edo eraginkortasun handiagoa izan dezake komunikabideetan etengabe iragarritako lan batek17 Honen ondorioz, ez da inondik ere harritzekoa literatura enpirikoaren jarraitzaileen artean literaturaren merkatuan komunikabideek duten garrantzia neurtzera bideratutako ahaleginek azkenaldian lehentasuna hart...
|
|
|
bertan biltzen dira asmakizuna, autobiografia eta foiletoi eta abentura nobelen ekarpen aberatsa". Jaioterri maiteak Ameriketako emigrazioaz dihardu, era oso idealizatu batean bada ere, eta amaiera zoriontsua
|
du
honek ere. Bi eleberriek badituzte zenbait ezaugarri formal komun, hala nola ekintzen errepika eta nobelen interes puntuak txandakatzea, eta antzekotasun estilistikoak ere badituzte, esaterako pertsonaien elkarrizketen tipismoa, neologismoen eskasia eta esaldi laburrak erabiltzea (ik.
|
|
|
Elikagaiak botika hipolipemiatzaile gisa dihardu (kolesterola murriztuz), abantailaren batekin: tolerantzia onekoa da eta, gainera, tankerako eraginak dituzten beste hainbat botikaren (erretxinak, hain zuzen) alboko ondorio kaltegarriak ez
|
ditu
honek.
|
|
|
Zenbait kasutan lan hizkuntza erdaraduen talde baten baitan azpitalde euskaldunak sortzen dira, lanaren atal bat euskaraz egingo dutenak, baina talde osoarekin erdaraz komunikatuko direnak. Puntubat azpimarratu nahi
|
dugu
honetan: talde batek zenbat eta ikerketa hobea egin, gero eta zailtasun handiagoak sortzen zaizkio oso osorik euskaraz aritzeko.
|
|
|
Zelako hizkuntza mota, nolako ikasketa mota azaldu gura
|
du
honek. Inoizere egonkortasunik lortzen ez duen sistema, ia errepikatu arren, inoiz ere bereberdina ez dena.
|
|
|
Horrela soilik ulertu ahal da pluralismoa aberastasun moduan. Noski, hemen oihartzuna duten komunikabideek euren ikurtzat daukaten pluralismoak ez
|
du
honekin zerikusirik. Edo hiriko auzokideak dira, betiereko bakearen tabernan horditzen direnak.
|
|
|
Metahizkuntza: Kodeaz hitz egiten duen funtzioa
|
dugu
hau.
|
|
|
Zazpi hodi desberdinez osatutako txirula dut, Dametasek aspaldi oparitua, eta hiltzean esan zidan: , orain zu
|
zaitu
honek bigarren?. Esan egin zuen Dametasek; bekaiztu zen Amyntas ergela.
|
|
|
Ta ark gogorki: «Lelo ori, zer dala ta koska egin nai daustazu, burdiñak orzkatzen
|
ditudan
oneri?»
|
|
|
Kategoria sistemako sailkapena baliatu ahal izango dugu kategoria nagusiekin, sarrera lexiko diren neurrian azpilexiko berean sar baititzakegu izen guztiak, esaterako. Morfotaktikarekin lotura zuzena
|
du
honek, aurrizki lexikalek, adibidez, atzetik izenak har baititzakete (izen arruntak badira ere); ber aurrizkiak, bestalde, aditzak (nagusiak) har ditzake ondoren. Hori da, besteak beste, azpilexikoen balioa.
|
|
|
Mugatasun lexikala aipatu dugu gorago eta lexikoan tasun hau dutenek kasu marka zuzenean hartzen dutela baieztatu dugu gainera. Baina determinatzaile zehaztuek arazoak
|
dituzte
hau aplikatzean; izan ere, determinatzaile eta zehaztu izateak berez mugatu lexikal izatea eskatzen duen arren, hauek mugagabean erabil baitaitezke (ikus Euskaltzaindia, 1993: 81). Horien tratamendua argitzen saiatuko gara atal honetan.
|
|
|
Maite nautenen benetako garrantziaz jabetu naiz trenaren mundu magikotik jaitsi naizen bigarren aldi honetan ere. Lehenengoz zalantzan jartzen hasi naiz nire bizitzarekin egin nahi
|
dudana
hau izango ote den. Uste baino gogorragoa egingo zait nire ametsa aurrera eramatea, baina inork ez dit esan lan erraza izango denik.
|
|
|
–Hau
|
duk
hau beroa eta itomena –azaldu zuen Haritzek, garrasika, eta betaurrekoak berriro lurrunduta– Nolatan etortzen da jendea honelako lekuetara. Julen...?
|
|
|
–galdetu zuen Julenek ustekabean. Lagunaren irribarreak baieztatu egin zion– Hau
|
duk
hau perfumea, kabroia!
|
|
|
–Nahi
|
dun
hau askatzea? –galdetu zion Alexek.
|
|
|
Eusko Jaurlaritza alde izan du euskarak. Eta oro har, paperean bederen, abertzaleen eskuetan egon izan diren gainerako administrazioak ere, beste alderdiek ez
|
baitute
honetan gehiegi egin, egia aitortzen baldin badugu. Abertzale ez diren politikoek euskara beti arazo gisa ikusi izan dute, zoritxarrez, eta dudan inpresioa da euskara historiaren zokoan desagertuko balitz, hiletetako elizkizunetan lehenbiziko lerroan uzkurtuta eta itxurak egin ondoren, lasai ederra hartuko luketela.
|
|
|
Baina besterik gehiago deus gutxi. Nire uste apalean, ez
|
dut
honekin mamusti jarri nahi, zuri ez dizute gehiegi esaten zenbaki kopuru horiek guztiek eta gu, berriz, ilusioa genuenok, galbidean jartzen gaituzte ustekabean halako estatistikek.
|
|
|
Eta zer egin orduan? Merezi
|
du
honetaz pentsatzea, edo beste aldera begiratuko dugu?
|
|
|
Oroz gain, nire etxea
|
baitut
hau, bakoitza bere zoroak bizi duenez: batzuetan etxe asea eta zabala, beste batzuetan gela estuko eraikina.
|
|
|
erlatiboetan" non"," zein" edo holakoak erabiltzea, kasurako, edo kausaletan" zeren" edo" zergatik" bezalako galde hitzekin hastea. Iduri
|
luke
hau nik diot, ez berak Richard Duppak aipatzen zuenaren erakusle apartak garela: " In language, the ignorant have prescribed laws to the learned".
|
|
|
Hirugarren zikloan, aldiz, ikasleak ikerkuntzarako prestatzen direnez, ingelesak izan luke hizkuntza nagusia. Ez
|
du
honek esan nahi hizkuntza hau eta beste batzuk (frantsesa, gaztelania, alemana...) titulazio bat egiterakoan ikasleek ikasi behar ez dituztenik; alderantziz baizik, lan mundu globalizatuan behar beharrezkoak direlako. Joera hau segitzen dute Europako hainbat herri txikien estatuek eta fruituak onak dira.
|
|
|
izan ere, azpi ikuskatzaileak eta oro har, gisa guztietako enplegatuak, presoak dauden egoera berean, alegia, ikuskaritza goragoko baten zaintzapean, beren artean ikuskatzaile nagusiak ikusi gabekorik ezer ez gertatzeko moduan, ipintzen ditu. Espetxe arruntetan, zaintzaile batek bere zaintzapean dagoen presoren bat iraintzen badu, ez
|
du
honek modurik aurkituko haren goikoen gizatasunik eskatzeko; presoak egiten zaizkion zernahi irain, laido eta zigor pairatu behar izaten ditu, alegia. Panoptikoan, ordea, ez da horrelakorik gertatu ahal izango, nagusiaren begiek dena baitaukate kontrolpean; egoitzotan ez dago azpikoen tirania gertatzerik, ez eta ezkutuko irain edo zigorrik ere.
|
|
|
– Lagunok, Catalina Bedró
|
duzue
hau, gustukoen dudan artista –Rafa eta Mentxu zutitu egin ziren agurrerako– Ardura zaizue terrazako kafera biltzen bazaigu?
|
|
|
– Hire aitak egin beharrekoa
|
duk
hau, baina ez diat itxaroteko gogorik: nork esan dik nigana etortzeko, salaketa kontu horiekin?
|
|
|
Mugak gainditu behar
|
ditugun
honetan
|
|
2003
|
|
|
Bere gogoz kontra bortxatua, hego haizetearen haizalpeko orri zuria da, bortxatzaileek lerdea dariela bere gainean ubel idatzi, kaka eginez zikindu, aihotz marrauzaz txikitu eta ostikoz zanpagailura botea. Torturatuak pubela du helburu, tortura prozesutik libratuko duen zakarrontzia, nahiz badakien deus ez
|
duela
honek. Zeren tortura bizipena da, bizipen bortxatua, ihesbiderik uzten ez duena.
|
|
|
igelak, sugandilak, erleak... Ba al
|
du
honek azalpenen bat?
|
|
|
Antolatzaileen esanetan, «etorkizuna orain astintzea» da gako nagusia. " Izan ere, euskal gizartea berpizkunde berri baten atarian jarri behar
|
dugun
honetan, euskalduntze alfabetatzeak oro har eta AEK k dituzten beharrizanak bermatzea ezinbestekoa da" gaineratu dute.
|