|
2006
|
|
|
Sequoyahk ez zuen, orduan behintzat, hizkuntza ingelesa ezagutzen –kontu egin ordurako 53 urte zituela, bizitza osoan tribu indiar batean bizi izan zela, eta ia ez zuela eskolako ikasketarik jaso, cherokeetarren ahozko irakaskuntzatik aparte– Badirudi, bestalde, ordurako
|
bazuela
hizkuntza idatziaren berri, eta ezagutzen zituela haren abantailak. Are gehiago, 1809 urtetik cherokee hizkuntza idazteko era asmatu nahiz egoskortuta zebilen Sequoyah.
|
|
2008
|
|
|
Guk besterik gabe barneratzen ditugun egiturak buruz ikasi behar izaten ditu. Buruz ikasi behar
|
du
hizkuntza idatzia bera ere. Oso lantegi zaila da hori.
|
|
|
Bestetik, eta marka da, gero, hau esan beharra utz diezaiogun bakoitzari nahi duena nahi
|
duen
hizkuntzan idazten, hautu pribatua dena auzi publikoa bihurtu gabe. Arazorik nahi bada, ez dago asmatzen ibili beharrik:
|
|
|
–Hizkuntza mintzatuak etniaren gizarte kulturari dagozkio; aldiz, hedadura zabala
|
duten
hizkuntza idatziak nazioen altzokoak dira. Itxura batean oso sinplea da esan duguna, bai, baina oinarri sendoa duen tesia dela esango nuke nik.
|
|
|
Aitortza ofiziala eta nazionala
|
zuten
hizkuntza idatzien aldean, Azkue mundu publikora agertzean, euskara idatziaren ezaugarri behinena erreferentzien ahulezia eta sakabanaketa zen. Euskara mundu ofizialetik kanpo egotean ez zen hezkuntza guneetan irakasten, eta ez zegoen ere norberak, sikera bere aldetik ikasteko balio zezakeen idazkera estandar eta eredugarririk405 Idazle bakoitzak nahi zuen edo ahal zuen modura izkribatzen zuen.
|
|
|
– Disfuntzioren bat izan behar
|
du
hizkuntza idatzian. Esate baterako, fonemak bereizteko eta grafikoki irudikatzeko zailtasun ez iraunkorrak.
|
|
2009
|
|
|
Hugoenea proiektua Euskal Idazleen Elkartea eta Pasaiako Udalak sortu zuten, euskarak bezala eremu urria
|
duten
hizkuntzetan idazten dutenei leku bat eskaintzeko asmoz. Aymerichentzat, hori, oparia?
|
|
2017
|
|
|
Ahozkoaren oinarria ez daukanak ezin du ondo idatzi, baina hemen mitifikatuta dago ahozko hori. Hortik dator dena, noski, zeren batzuek kontrako problema dute, uste
|
dute
hizkuntza idatziz jaio zela, eta gero batzuetan ahoskatu egiten dela. Hori ere kendu beharra dago burutik.
|
|
|
Izan ere, euskararekiko izan zuen harremana ikertzea interesgarria da, gorabeherak topatzen baititugu. Hasiera batean, egile bakoitzak testua nahi
|
zuen
hizkuntzan idazten zuen, eta ez ziren itzultzen. Hala ere, argia da euskarazko artikulu bat behintzat zenbakiro izateko asmoa.
|
|
2019
|
|
|
Txioen izaera hedakorra tarteko, traolak hizlari gehien
|
dituzten
hizkuntzetan idazteak haien hedapen handiagoa ekar lezake.
|
|
|
• txioen izaera hedakorra tarteko, traolak hizlari gehien
|
dituzten
hizkuntzetan idazteak haien hedapen handiagoa ekar lezake. euskaldunok, aldiz, ez dugu, adibidez, #erraustegirikez traola #noalaincineradora bihurtzen jende gehiagora iris dadin. hortaz, euskaldunok gure mezuen hedapen handiagoari uko egin eta gure hizkuntza erabiltzearen alde egiten dugu: hizkuntza osasunaren adierazgarri.
|
|
|
Kontaketa bakoitzerako hizkera bat asmatzen du propio. Erabileraren erabileraz sintaxi fosilizatua duen eta, berriz, hitzen hari semantikoak oso malgutuak
|
dituen
hizkuntzan idazten duelarik, lehen kasuan fosilen kontra borrokan, bigarrenean aukera guztiak azken muturreraino eramanez, ahalegin handia eskatzen du itzaltzen ez eta itzultzen asmatzeko.
|
|
2020
|
|
|
Ricouerek uste
|
du
hizkuntza idatziaren azterketa dela medio uler dezakegula munduaren izaera. Nia, bada, bizitzaren edo haren istorioaren bidez ulertzen da, eta, halaber, edozein narraziok duen zentzua haren denbora garapena dela medio, norberaren esperientziaren arabera, ulertuko da.
|
|
|
Harkaitzen gaia hitzaldi horretan eta bere obra guztian, irakurri ditudan haren liburu guztietan behintzat, arazo komunak dira. Denona
|
dugun
hizkuntzan idazten du, lokala eta globala den literatura. Beraz, Harkaitzen hitzaldiaren sarrerako hori apaltasun konplimendu legez ulertuta, haren obra guztien sarreran noizbait beste hau leitu ahal izango da agian:
|
|
2021
|
|
|
Eta aitortzen dut orduan ez nuela ikusi orain ikusten dudana, hots, euskara hizkuntza normalen unibertsoan sartzen ari zela, eta hizkuntza normaletan Akademiek eta filologoek ez dutela garai hartan Euskaltzaindiak eta filologoek genuen bide erakusle indarra. Eta hizkuntza normaletan hiztunek eta idazleek, bereziki hiztun eta idazle eredugarriek
|
dutela
hizkuntza idatziaren jabegoa, horiek gidatzen dutela hizkuntzaren baliabidea. Eta hala izan behar duela, eta horri kontra egiteko aukerarik ez dagoela ia.
|