|
2001
|
|
|
Gorago ere jo da, gorengo mailaraino. "
|
Badugu
Euskal Unibertsitatea!" oihu egin du oraintsu Anaitasuna aldizkariak, 323 324garrengoan, Uztaritzeko azken udaldiko irakastaldiaren ondoan. Beheraxeago, egia esan, aitortzen ere du, nahiz oraindik ez izan, izateko bidean gaudela bederen:
|
|
2002
|
|
|
Beraz, sarrerako definizioan esan dugun bidetik, izan bada, euskal unibertsitatea?. Izanere, Nafarroako Unibertsitate Publikoko eta Deustuko Unibertsitateko ikasleenkopuruak batuta bezainbat ikasle
|
ditu
euskal unibertsitate sakabanatu honek. Beraz, jadanik bada ikasle multzo nahikoa euskal unibertsitate multiespazial horretantitulazio guztiak euskaraz osorik, edo osotasun neurri handi batean behintzat, ikasteko.
|
|
|
Datu horiek argi uzte
|
dute
Euskal Unibertsitaterako bidean zeregin handia dagoela liburugintzan. Goi mailako irakasgaietan ingelesezko liburuak erabilgarriakdiren arren, eta askotan gomendagarriak?, zalantzarik ez dugu oinarrizko terminologia finkatzeko hiztegiak ez direla aski, eta testuliburuak behar direla.
|
|
|
Eraiki nahi
|
dugun
Euskal Unibertsitatean, euskaraz idatzitako testuliburuak, artikuluak, hitzaldiak eta abar behar beharrezkoak izango dira; beraz, arlo horretandauden hutsuneak hain nabarmenak baldin badira, zergatik ez dira testuliburugehiago euskaraz idazten?
|
|
|
–Euskal Unibertsitatea? gaitzat hartuta antolaturiko kongresua bera prestatzehutsarekin, bistan da EIREk egina
|
duela
Euskal Unibertsitatearen aldeko hautua, preseski unibertsitate horren ezaugarri nagusia euskararen erabilera normala etanormalizatua izango dela adieraziz, inplizituki eta esplizituki.
|
|
|
Ez, ez dugu beste alde batera begiratu behar, aukerak ditugu gaurko eta etorkizuneko erronkei aurre egiteko, tamainaz txiki diren neurrien bidez, beharbada. Baina, horrela, irudikatuz joango gara etorkizunerako nahi
|
dugun
euskal unibertsitate sistema.
|
|
|
Gutxi da, baina bide horrek estrategia posible bat erakusten du. Jaurlaritzak iragarritako Unibertsitateen Euskal Legea eta UPV/EHUren estatutu berrien egitea (bai etaUPNA renak ere, beste maila batean) bitartekoak
|
ditugu
Euskal Unibertsitatea ezagutzen dugun eredutik ezberdindu dadin. Legeak eta estatutuek araudi zabalak eta malguak egin behar dituzte, kudeaketa errazteko egintzarako autonomia handiagoa eman, erantzukizunean oinarritutako autonomi irizpideak bultzatu, eta emaitzen ebaluaziorako mekanismoak finkatu.
|
|
|
Euskal gizartea ren eragileen artean, Udako Euskal Unibe rtsita teaz gain, gutxienez, Euskaltzaindia, Eusko Ikaskuntza, Ikastolen Elkarteak, euskararen munduko erakunde gehienek edo Kontseiluak ordezkatutakoek eta abar egon behar lukete unibertsitatearen proiektua bideratu ahal izateko. Gizarte erakunde hauek osatu behar
|
dute
Euskal Unibertsitatearen Kontseiluaren nukleo gogorr a. Erakunde horiez gain, langile sindikatuak eta enpresarien ordezkariak ere bertan inplikatu behar dira.
|
|
|
3. Euskal Herri osoan garatu den ikastola sistemaren erpin bilakatu behar
|
du
Euskal Unibertsitateak. Euskara oinarriizango duen hezkuntza sistema osaturik geratuko da, baina beste hizkuntza garatuak baztertzeke, batik bat ingelesa.
|
|
|
Gure ustez euskaraz irakatsi, ikasi eta ikertu behar
|
duen
Euskal Unibertsitatea osatu behar dela guztiz argia da. Horrela, erre fe rentzia, eredu bat izango genuke, bere helburuak elebitasunean jartzen dituztenek nora begiratu izango lukete, ez baita elebitasun hitz ponpoxoarekin euskalduntasuna bermatzen, areago oraindik euskara hutsaren hurrengoa den Deustun, UPNAn, Opusen, MCCn...
|
|
|
Zer adierazten digu honek? Euskal Herriko zati baten egoera administratiboari dagokionez, Espainiako marko juridikoaren barruan, legalki bideragarria den proiektua
|
dugula
Euskal Unibertsitatea, edo, behintzat, euskarazko Unibertsitatea, ez baitira gauza bera. Euskal Unibertsitateak Euskal Curriculuma izango luke oinarrian; euskarazko Unibertsitateak ez luke hori bermatuko derrigorrez.
|
|
|
Aurreko planteamendu hori baliagarria izan daitekeela uste
|
dugu
Euskal Unibertsitatearentzat ere. Etorkizuneko Euskal Unibertsitatea euskara ardatz duen ele askotariko gune modura ulertzen dugu.
|
|
|
Bestetik, ekimen kualitatiboan, lerroka, lehen ziklo bietan oinarrizkoak eta hautazkoak diren ikasgaiak euskaraz burutzeko aukera bermatzea. Hizkuntza gutxitua garenez, ez dugu zalantzarik izan behar etorkizunean ere geure ekimenez baino ez
|
dugula
euskal unibertsitatearen egitasmoa aurreratuko, eta une honetan isileko etenbako oihartzun handiko lana dugula premiazkoena.°
|
|
|
Beraz, euskaldunok ere goi mailako ikasketetan euskaraz egiteko eskubidea dugu. Ho rrela, euskal hezkuntza komunitateak duen hutsunea bete behar
|
du
euskal unibertsitateak.
|
|
|
• Amaitzeko. Uste
|
dut
euskal unibertsitate bat bultzatzea, teorian bederen, posible baldin bada ere, ez dela batere errealista une honetan, ghetto bat bultzatu nahi ez badugu. Geratzen zaigun aukera bakarra da dagoenaz baliatzea.
|
|
2003
|
|
|
Baina horrek ez du garrantzirik. Ez du garrantzirik, Mikelek soberaneta gehiago bete
|
duelako
Euskal Unibertsitatearen aldeko lanetan eskatzenzitzaiona. Bestak beste 1996 bitartean UEUko zuzendaria izan zelako.
|
|
|
Baina horrek ez du garrantzirik. Ez du garrantzirik, Mikelek soberan eta gehiago bete
|
duelako
Euskal Unibertsitatearen aldeko lanetan eskatzen zitzaiona. Bestak beste 1996 bitartean UEUko zuzendaria izan zelako.
|
|
|
Erakunde horrek ez zuen iritzi zehatzik argitaratu koordinazioaren inguruan, baina agerian zegoen ez zuela bere burua horrelako mugimenduetan eroso sentitzen. Antzeko jarrera
|
zuen
Euskal unibertsitatearen inguruan. Are gehiago, 1979an egindako mahai inguru batean Ander Manterolak, Labayruko buruak, zera azaldu zuen, kultura erakundeen zeregina unibertsitatearen osagarri izatea zela, haren malgutasun eza eta zurruntasuna zuzentzeko.
|
|
|
Anaitasuna aldizkariak UEUren jardunen berri zabala eman zuen. Anaitasuna 323/ 4, 1976, ba
|
dugu
euskal unibertsitatea?.
|
|
|
Santamariaren 1974ko hitzak erabiliz, Unibertsitateak Euskal Herriaren kulturazaleen gosea ase behar zuen, azken horiek «behar duten buruzko janaria ematen ez dienean, beste kultura baten bila joan behar dute hauek, nahiz ta nahiez»10 Edozein kasutan, unibertsitate osoa izan behar zuen (fakultate klasikoak izango zituen, eta Euskal Herriari eta munduko beharrei zegozkien ikerketa guneez hornituta) eta Euskal Herriaren berezko ezaugarriak (hizkuntza, legedia, historia, bizimoduak eta abar) aztertuko zituzten, beste edozein unibertsitateren ahalmenekin11 Bazeuden, aldiz, funtsezko desberdintasun bi: zein harreman izan behar
|
zuen
Euskal Unibertsitateak indarrean zegoen Unibertsitate ofizialarekin eta zein zen euskararen tokia eredu horretan.
|
|
|
1972an, Deustuko Euskal Kultur Mintegiaren inguruko ikasle batzuek bultzaturik, Loiolan, Udako Unibertsitari Ikastaroa antolatu zen. Hurrengo urtean Oñatin errepikatu zen, Euskal Herriko Adiskideen Elkartearen, Deustuko Unibertsitatearen eta Euskaltzaindiaren babespean, Gonzalo Duo zelarik antolatzaile nagusia28 Ikastaroaren «xedea unibertsitariei euskararen bidez kultur formazioa eskaintzea da
|
dugun
euskal unibertsitaterik eza, nolabait, oso oso nolabait, arintzeko»29 Bi saio egin ziren, bata uztailaren 9tik 25era, «kazetaritza, zuzentasuna, kondaira, legeak, politika, pentsamoldea, ekonomia» lantzeko. Biga
|
|
2008
|
|
|
Bolognako prozesu hau hauspo bilakatu behar dugu sortzeke
|
dugun
Euskal Unibertsitatearen proiektuarentzat, beharrezkoa baitugu Europako unibertsitate esparruan homologatua den euskaldunen unibertsitate eleanitza, euskararen hizkuntza komunitatea eratzeko eta garatzeko erakundea izango dena.j bxxxxxxxj
|
|
2011
|
|
|
Ikusten denez, euskal hizkuntzaren eta kulturaren elite akademikoak ez
|
zuen
Euskal Unibertsitatearen aldeko lelotik harago, sakoneko ikuspegi bateraturik. Oro har, euskararen presentziaren alde zeuden, baina
|
|
2012
|
|
|
argi dago zuzenean jo behar dela nazioartekoesparrura, bi ama estatuetatik kanpo. Zentzu horretan, berebiziko garrantziahartuko
|
du
euskal unibertsitateetan, esaterako, Espainiako eta Frantziako dinamikakorporatiboetatik at, harremanak nazioarteko eremu akademikora zuzentzen badira, inongo bitartekaritzarik gabe.
|
|
2014
|
|
|
Euskalduna. Euskal Herritik sortua izan behar
|
du
Euskal Unibertsitateak; bertako kultur dinamikaren fruitu bezala.
|
|
2022
|
|
|
Hemen hausnarketa bat, euskararekiko harremana nola aldatu den ikusteko: euskara salbatzeko behar
|
genuen
euskal unibertsitatea baina euskara ari zaigu gu" salbatzen", nolabait esateko, batez ere baldintza ekonomiko egonkorreko lanpostuetara bidea ematen digunean. Gaur egun, sozioekonomikoki euskarak gehiago egiten du gugatik, guk euskaragatik baino.
|