|
2002
|
|
|
Hizkuntza Kontseiluak bukatua
|
du
hizkuntza politika Iparraldean abian ezartzeko lehen zirriborroa. Dagoeneko Kontseiluko kide guztiei txostena bidali zaie eta irailaren 17a arte ekarpenak egiteko aukera izango dute.
|
|
2003
|
|
|
Eta hanka horren funtzioan lanean ari den alorra dugu, ezer izatekotan, helduen euskalduntzea eta alfabetatzea. Haur eta gaztetxoak euskalduntzeko bidegurutzean dagoen familiaren bidea alde batera utzi eta aurrera egin nahi
|
duen
hizkuntza politikak zer egin dezake hizkuntzaren transmisio gune naturalena den horri erantzun sendorik eman gabe. Zer lor daiteke guraso euskaldunak alfabetatu gabe eta erdaldunak euskalduntzeko bidean abiarazi gabe?
|
|
|
Beste alde batetik, literatura soziolinguistikoaren irakaspen elementalenak gainbegiratze hutsa nahikoa da familia bidezko hizkuntza transmisioaren garrantziaz erreparatzeko. Familiaren hizkuntza politika euskalduntzeko estrategiarik ez
|
duen
hizkuntza politikak badakigu zer atarramentu daukan. Izan ere, hankarik sendoena falta zaio euskalgintzaren halako politika bideari.
|
|
|
Lege eta dekretuek zirrikiturik izaten dute, eta hauek horretan ez dira salbuespen; beraz, zirrikitu horiek bilatu, aurkitu eta hortik sartu dugu guk, nahi eta behar
|
dugun
hizkuntz politika egitera Gobernuak markatzen digunari begira egon gabe. Legearen zirrikituak aprobetxatzeaz gain, intsumisioa zergatik ez?
|
|
|
1. Duela bortz urte inork gutxik asma zezakeen zer heldu zitzaigun nafar euskaldunoi. 1997an Nafarroako Gobernuaren euskararekiko nolabaiteko permisibitatea eta sustapen epelaren politika, euskararen hedapena galgatzea eta haren erabilera soziala ez sustatzea xede
|
zuen
hizkuntz politika batek ordezkatu zuen. Harez geroztik, Gobernuak dek retuz, aginduz, ekintzez... aldez edo moldez, euskarak Nafarroako gizartean irabazia zuen tokiari mugak jarri ez ezik, murriztu ere nahi izan du.
|
|
2004
|
|
|
hain zuzen ere, nola jakin dezakegu, argi antzean jakin, euskararen politikatik hizkuntza horren politizaziora igaro garela, euskalgintzaren politika arloa utzirik politizazioaren joko arbuiagarrian abiatuak gabiltzala? Non ezarri euskarak behar
|
duen
hizkuntza politika eta alderdi politika hutsaren arteko marra iluna. Zein irizpideren arabera finkatuko ditugu euskarari dagozkion politika jardunak noiz diren zilegi eta mesedegarri?
|
|
2005
|
|
|
Baina, hasieran erran bezala, hizkuntza politikari dagokionez ere badago zer egiterik. Hasteko, euskararen indarberritzea ahalbidetu nahi
|
duen
hizkuntza politika, Gobernu sortu berriaren lehentasunen artean dagoen argitzea komeni da. Lehentasunei buruz ari naizenean, politika sektorial izatetik, beste gauza batzuekin batera, Jaurlaritzaren politikaren bizkarrezurrean kokatzera iritsiko ote den da zalantza, horren arabera, hizkuntza politika eragingarria finkatuz, gauzatzeko orduan aitzindaritza eta erabaki gune eragingarriak zehaztuz, zehar lerroaren trataera emanez eta baliabide nahikoak eskainiz.
|
|
|
Emaitza oso garrantzitsuen datuak dira horiek denak. Baina EAEren kasuan hizkuntz politika ofizial epel bat baino ez dute izan atzetik azken 20 urteetan, helburu bezala normalizazio osoa ez, baizik eta gizartearen integratzea eta kohesionatzea bezalako kontzeptuek estalirik, gizarteko sektore elebakarren haserrerik ez piztea izan duena, haiek" behartuko" edo" molestatuko" ez
|
dituen
hizkuntz politika egitea, eta batez ere, komunikabide" handien" erasoa ahalbidetuko ez duena.
|
|
|
Eta adostasunok bilatzerakoan, kontuan izan behar
|
ditugu
hizkuntza politikaren oinarrizko bi helburu:
|
|
2007
|
|
|
Izan ere, epe zehatzak
|
dituen
hizkuntza politika behar dugula azaldu du Kontseiluak. Orain arte Eusko Jaurlaritzatik aplikatu den politikaren ezaugarrietako bat eperik eza da, eta horrek ebaluaezin bihurtzen du prozesua.
|
|
2008
|
|
|
A. Renteriaren aipamen latz horren atzean dena aztertzea lerroalde honen helburua litzateke. Era batez, Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP, Office Public de la Langue Basque) eragina zein den ebaluatzeko goizegi da, egitura gaztea baita, jakinez urteak eta urteak behar baitira hizkuntza baten egoera aldatzeko24 2004ko uztailaren 9an sortutako hizkuntza politikarako egitura publikoak 2007an bete
|
du
hizkuntza politikarako proiektuaren lehen urtea.
|
|
|
Azken ohar bat. Era orokorragoan, iduri
|
du
hizkuntza politika proiektu horren oinarri teorikoa urria dela.
|
|
|
Digitalizazioak, gainera, dokumentalak eta filmak hizkuntza desberdinetan entzun ahal izateko aukera ahalbidetu, teletestuaren eta azpitituluen erabilera aberastu eta oraindik ere gehiegi zehaztu ez den interaktibitatea gauzatzeko ateak irekiko ditu.
|
zuen
hizkuntza politika baten barnean, tresna garrantzitsua. Baina kanal bien arteko bereizketa linguistikoa eginda, kanal bakoitza populazioaren zati bati zuzentzeko joera nabarmendu zen.
|
|
|
Politika guzti hau proiektu ezberdinekin norabidetu nahi dute; eskolako ereduen eztabaida eta" XXI. mendekoa" izan omen behar
|
duen
hizkuntza politika berri baten eztabaida (Euskara21en izenpean) abiatu ditu azkenaldian, urtea bukatzerako dena prest izan eta datorren martxoko hauteskundeei begira. 30 urtetan egindako akatsak eta euskararen zapalkuntza ez onartzeaz gain, euskara eta gaztelania abiapuntu berean jarri dituzte eleaniztasunera urratsa egiteko orduan.
|
|
2009
|
|
|
Artikuluan erabili diren datu kuantitatiboek oinarria
|
dute
Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak 2009ko urtarrilaren 27an aurkeztutako Euskal Hedabideen Ordainsarien Analisia txostenean. Oro har, euskal hedabideetan ari diren langileen lan baldintza eta ordainsarien inguruan ez da lan asko argitaratu eta orain arte ez da modu sistematikoan hedabideetan ari diren profesionalen soldaten inguruko daturik inon jaso.
|
|
|
Gauza bat da bateko eta besteko hizkuntza politikak koordinatzea eta ahal den neurrian indarrak batzea, eta besterik da" hizkuntza politika nazional bakarraren" musika, irreala ez ezik desegokia, estrategia politiko bati arrazoi emateko planteatzen dena. Lurralde bakoitzeko errealitatea kontuan hartzen ez
|
duen
hizkuntza politika orok erreka joko du, zalantza izpirik gabe. Hain dira ezberdinak Nafarroako, Iparraldeko eta Euskal Autonomia Erkidegoko errealitate soziolinguistikoak!
|
|
|
Edozein ikuspegitatik begiratuta, arrakastatsua eta aberatsa izan zen, zalantzarik gabe, prozesua, etorkizun hurbilean garapena duena. Euskara 21 izeneko prozesua izan da, seguruenik, datozen hamarraldietan euskararen erabilera bultzatzea helburu
|
duen
hizkuntza politikaren habeak berritzeko gogoeta saio kolektiborik irmoena eta aberatsena. Iragana eta oraina kontuan harturik, etorkizunari berrikuntzaren parametroetatik begiratzen dioten txostenak dira Euskara 21 osatzen dutenak.
|
|
|
Hizkuntza politikak bateratzailea izan behar du, gizartearen kohesioari eragin behar dio. Gizarte demokratikoa eratu nahi dugunez gero, gizartearen adostasunean oinarritu behar
|
dugu
hizkuntza politika. Euskaltzaleok gai izan behar dugu, euskara dela eta, herritarren atxikimendua etengabe elikatzen eta sendotzen.
|
|
|
Hizkuntza politikari zilegitasuna ukatzen dioten ahotsak entzuten dira, urrutirago gabe, gure gizartean bertan; hobeto esanda, hizkuntza aniztasuna hauspotzea eta hegemonikoak (gure kasuan, gaztelania) ez diren beste hizkuntzak indarberritzea helburu
|
duten
hizkuntza politikei ukatzen diete zilegitasuna. Hizkuntza politikarik ezaren aldeko jarduna entzuten diegu, hori bera ez balitz bezala hizkuntza hegemonikoa are gehiago indartzeko eta gainerako hizkuntzak azpiratzeko politika.
|
|
|
Bi balio hauek, askatasuna eta berdintasuna, kontrajarriak bainoago guztiz bateragarri eta osagarriak dira hizkuntza bizikidetzarako. Beraz, kontuan harturik elebakartasuna eskubide bat ez baizik eta eskubideez eta askatasunaz baliatzeko muga bat dela, berdintasuna eta askatasuna goiburu
|
dituen
hizkuntza politika zilegi eta eraginkor batek hiru eratako neurriak behinik behin hartu behar ditu. Alde batetik, herritarrak sentsibilizatu elebitasunaren alde (elebakar direnei errespetu osoa zor zaie, erabatekoa; hortaz, saihestu egin behar dira elebakartasunaren aurkako jarrera erasokorrak, elebakarren artean" errudun" bila ibili gabe," gaizkile" bila jardutetik ezin baita kontu honetan ezer onik espero; baina horrek ez du esan nahi elebakartasuna goraipatu eta aldarrikatu behar denik, ez eta elebakartasunaren eta elebitasunaren aurrean neutralak izan behar dugunik, alderantziz baizik:
|
|
|
Kontuan hartuz hainbat autorek bataiatu duten hitzetan hizkuntzen mosaikoa dela Europa, eta, beraz, hizkuntzen pluraltasunari bizkarra erakutsiz ezin izango dela europar nortasun propioa hezurmamitu eta sustraitu, beharrezkoa al da europar hizkuntza politika bat izatea? Europaren eraikuntza politikoa zuzendu eta aurrera eramateko erantzukizun nagusia duen Europar Batasunak ba al
|
du
hizkuntza politikarik. Ba al dago europar hizkuntza politikarik?
|
|
|
Hori ez ezik, katalana, galegoa eta euskara ofizialak diren lurraldeetan azken hamarkadotan garatu diren hizkuntza politiketan aurkitu dezakete argitasunik franko, beren argi ilun guztiak barne, eraginkorrak izan baitira. Eta, jakina, Hizkuntzen Euroituna bera izan daiteke Espainiako Gobernuak eta gainerako erakunde zentralek nahitaez berehala behar
|
duten
hizkuntza politika propio horren bide erakusle. Estatuko erakunde zentralen obligazioa baita herritarrei aitorturiko hizkuntza eskubideak errespetatzea, hizkuntza legeriak eragindako obligazioak betetzea eta kohesio sozialerako hain onuragarria den hizkuntza pluraltasuna sustatzea, hartarako, esan dugunez, pedagogia sozial eraginkorra eginez, hain justu ere Hizkuntzen Euroitunaren zazpigarren artikuluan ezarritakoa gizarteratzeko:
|
|
|
Bide hori urratzeko balio
|
duen
hizkuntza politika da zilegi eta eraginkorra.
|
|
2010
|
|
|
Hizkuntza politika eraginkorra eta euskararen sustatzailea egiteak legitimitate politikoa, etikoa eta soziala ditu. giltzarria da euskarentzako arnasguneak zabaltzen jarraitzea eta euskal hiztunon erkidegoa sendotzen eta trinkotzen jarraitzea. ek, saihestuz neoliberalismorik zurrun eta gogorrenaren haritik erregulazioa inposizioarekin eta esku hartze ez legitimoarekin lotzen duten diskurtsoak, gizarte demokratikoan ezin baitira sinonimotzat jo erregulazioa eta inposizioa, ez hizkuntza politikan ez berdinkidetasuna sustatzeko beste politika sozialetan. interes orokorra, berdinkidetasuna eta kohesio soziala bermatzeko eta babesteko arauak ematea dagokie herri aginteei, ahulenaren aldeko politikei bidea irekiz, baita hizkuntza kontuetan ere. itzul nadin erabilerari lotutako kontuetara. erabileran ere aurrera egiten ari da euskara, baina ez ezagutzaren erritmo berean. " horrek esan nahi
|
du
hizkuntza politika hori gaztelaniaren morroi dela eta ez duela balio euskara indartzeko", diote mutur batetik;" horrek erakusten du herritarrek ez dutela horrenbeste euskara nahi, hizkuntza politika nazionalisten luxu bat eta inposizio bat dela, dirua alferrik gastatzea", diote beste muturretik. paradoxikoa ez bada, gero! dirudienez biek uste dute torlojuak egitea bezain automatikoa dela herritarren hizkuntz jokabidean eragitea, eta biek ahazten dute normala dela —ez gogoko duguna, bai ordea ahal den eta ohikoa den fenomeno bakarra— ezagutzaren neurri berean ez gehitzea erabilera. adibidez, euskara eskolan ikasi duten haurrek (ezagutzaren estatistika gizentzen duten horiek) nekez erabiliko dute euskara gaztelania baino ez dakiten gurasoekin (erabileraren estatistika ezin gizendu). normala izateak ez gaitu, ordea, lasaitu eta arazo edo muga horri bizkarra erakustera eraman behar; hori baita, ezbairik gabe, arduratu behar gaituen fenomenoetariko bat, ez txikiena. euskara biziberritzeko prozesuak dituen muga sozial estrukturalen artean erabilerari dagozkionak daude. eta horien artean bada bat, maiz asko oharkabean izaten duguna baina gaurko euskal herrian berebiziko garrantzia duena erabilerari begira:
|
|
|
2007an nafarroako gobernuak euskararekiko hizkuntza politikaz arduratzeko euskarabidea sortu zuen. baina erakunde berria sortzeak ez
|
du
hizkuntza politikan aldaketarik ekarri eta bere bidez, hain zuzen, eragin ditu Foru gobernuak inoizko murrizketarik handienak euskararako diru laguntza publikoetan (euskarazko hedabideei, aisialdi programei, toki entitateetako zerbitzu tekniko eta kultura jarduerei...). bertzalde, nafarroako parlamentuan euskararen estatusaren inguruko eztabaida etengabea izan da. behin eta berriz errepikatu dira... iruñerriko lau udalerri (aranguren, beraskoain, galar eta noain elortzibar) eremu ez euskaldunetik eremu mistora aldatzea.
|
|
|
Baina erakunde berria sortzeak ez
|
du
hizkuntza politikan aldaketarik ekarri eta bere bidez, hain zuzen, eragin ditu Foru gobernuak inoizko murrizketarik handienak euskararako diru laguntza publikoetan (euskarazko hedabideei, aisialdi programei, toki entitateetako zerbitzu tekniko eta kultura jarduerei...).
|
|
|
Maiatzaren amaierarako argitaratu nahi
|
du
Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak diru laguntzen deialdia
|
|
2011
|
|
|
Hauteskunde kanpainan izan berri gara, eta alderdien jardunari begiratu diogu. Ikusi dugu ez
|
dutela
hizkuntza politika homogeneorik egiten, ezagutza mailari erantzun diote gehienek. Ondorioz, politika eraldatzaileak baino errealitateari erantzuten dioten politikak dira.
|
|
|
ez da atzendu behar garai horretatik aurreikusitakoak euskararen egoera larri larri jakin batetik egindako pronostiko proiekzioak direla, oro har euskal herrian lau hamarkadaren buruan gizarteak euskarari eman dion lekutik oso urrun geratu direnak. hala bada, ekar dezagun gogoa geure gaurko eta hemengo egoerara, hausnar dezagun orain eta hemen nolakoa lukeen euskarak beharrezko duen leku horrek. euskarak, biziko bada, zer behar du ziurtatua? zerk izan behar
|
du
hizkuntza politikaren eta plangintzaren premia, zer lehenetsi beharrekoa?
|
|
|
–Euskal herri erakundeen hizkuntza politika oinarrizko kudeaketa pubilikoaren politiketatik at dago; hau da, gure bizitzeko moduarekin eta garapen orokorrarekin loturarik ez
|
duen
hizkuntza politika burutzen dute. Beste modu batera esanda:
|
|
|
Baina parez pare, Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak, behin baino gehiagotan aldarrikatuak zituen" hamar nagusien" ildotik, dagoeneko burutua
|
du
Hizkuntza Politika Berri eta Eraginkorra izenburupean gai horri buruz bere baitako elkarteekin partekatutako testu trinkoa, eta esan dugunez haren Batzar Nagusiak onartua. Horrelako dokumentuek, tamalez, ez dute izaten gure artean merezi eta luketen adinako oihartzunik, eta uste dut baduela aski mami kontuan hartua izan dadin.
|
|
2012
|
|
|
Goia jo duen edo ez, ez naiz sartuko. Garbi
|
dut
hizkuntza politika jakin batzuen baitan txertatuta dagoela gure jarduera. Hemen [EAEn] azken urteotan izan diren atzerapausoek eragina izan dute, dudarik gabe.
|
|
|
Zergatik? Zein da
|
zuen
hizkuntz politika. Ez dut gogo beteko erantzunik.
|
|
|
Ez dago zalantzarik Leioako Udaleko gobernu taldeak
|
duen
hizkuntza politika makalak ez duela ezer ikusirik kinka larriarekin. Leioako EAJ EB ren hizkuntza politika makal hori talde politiko bakoitzaren lehentasun eta balore eskala batean datza, hots, norberak norantz bideratu nahi du beraren inbertsioa.
|
|
2013
|
|
|
Ondorio nagusi bat atera dugu: gauza bat da sindikatuak kanpora begira ezarria
|
duen
hizkuntza politika, eta beste bat, Gipuzkoako Urola Kostan edo Arabako lautadan enpresaren batean hautsak harrotzen direnean, praktikan alegia, pankartan mezua nola idazten den.
|
|
|
Zein da
|
zuen
hizkuntza politika kontratazioetan?
|
|
|
Gure udalerria euskararen arnasgunea da, zorionez; beraz, lehenik eta behin ezinbestekoa zaigu dagokigun aitortza ofiziala aldarrikatzea. Horrekin batera, gune hauen erabateko normalizaziorako beharrezko
|
ditugun
hizkuntza politika ausartak garatzeko baliabideak exijitzea dagokigu, legea bera ere beharren neurrira egokituz.
|
|
2014
|
|
|
Ez zen, hala ere, militantismo eragile hutsa. Hainbat filologia azterketa eginak ziren ordurako, eta euskararen egoera makurra zela-eta, garaiko azterketa soziolinguistikoekiko interesa zabaldu zen mugimendu etnolinguistikoan, beldur baitziren instituzioen jarduna ez ote zen euskararen ezagutzara eta sustapenera mugatuko, eta ez ote
|
zuten
hizkuntza politika eraginkorrik bultzatuko euskara hedatzeko eta haren erabilera handitzeko. Hain zuzen ere, hainbat intelektual euskaltzaleren soziolinguistika ekarpenetan oinarrituta, huraxe bihurtu zen mugimendu etnolinguistikoaren helburua:
|
|
|
Udala da herritarrongandik hurbilen dagoen administrazioa eta
|
baditu
hizkuntza politika egiteko konpetentziak. Hori kontuan izanda, Euskal Herrian Euskarazek (EHE) Udala eta biok euskaraz dinamika jarri du martxan.
|
|
|
Baina egun batzuk pasa dira eta argazkien balioari buruz pentsatzeko ordua heldu da. Bilboko udalak inoizko aukerarik onena
|
du
hizkuntza politika berritu baterako oinarriak adostasun zabalarekin aurkezteko, aitzindari agertzeko, Euskal Herrian hizkuntza politikaren inguruan gutxitan eman den oinarrizko adostasunarekin: EAJ, PSE eta Bildu.
|
|
2015
|
|
|
urgentziazko neurri batzuk aurkeztuko dizkiegu, lau urteko legealdi batean gara daitezkeenak, euskararen aldeko lana galbidean gera ez dadin. Erroko aldaketak nahi
|
ditugu
hizkuntza politiketan, eta gure proposamena, euskalgintza osatzen dugun eragileon proposamena, argi eta garbi jarriko dugu mahaiaren gainean, inork aitzakiarik eduki ez dezan euskararen aldeko neurriak geroratzeko.
|
|
|
Kasu hauek Kontseiluaren ustetan" agerian uzten dute euskaldunak ez garela askeak. Gaur gaurkoz, ez daukagu guk nahi
|
dugun
hizkuntza politika egiteko dugun eskubidea aitortua. Hori ukatu egiten zaigu".
|
|
|
(estrategiak eta helburuak)". Galdera horien erantzunaren baitan egongo litzateke hizkuntza sozializazio prozesuan familiak garatzen duen edota garatu behar
|
duen
hizkuntza politika. Horrela, ikuspegi horretan, familia agente aktibo bihurtzen da, eta, beraz," Familia Hizkuntz Politika" berria planteatu daiteke euskal soziolinguistika esparruan, horrek ondorio interesgarriak ekar ditzakeelakoan.
|
|
|
transmisioa ulertzeko eredu berri baten bila kasuan familiaren dimentsio publikoa/ politikoa kokatuko litzateke inguruarekiko duen (hizkuntz) jarrera garrantzi handikoa izanik. Beti ere kontuan hartuta familia aipatzen denean gurasoak ez direla protagonista bakarrak, bertan biltzen diren hiztun guztiak baizik, denek parte hartzen dutelako eta denek eragina
|
dutelako
hizkuntz politika zehatz bat finkatzeko eta bultzatzeko garaian.
|
|
|
legealdian, Gipuzkoako Foru Aldundiak euskara berreskuratzea helburu
|
duen
hizkuntza politika berria ezarri du bere jardunean, euskal herritarren hizkuntza eskubideak errespetatzeko eta bermatzeko, euskaraz lan egingo duten erakundeak lortzeko eta Euskal Autonomia Erkidegoan ofizialak diren bi hizkuntzen arteko berdintasuna lortzeko.
|
|
|
Hori da gabezia bat». Kemena ezinbesteko dela uste
|
du
Hizkuntza Politikarako sailburuordeak ere, inplikazioa nahitaezko dela euskara biziberritzeko. «Dekretuekin bakarrik ezin da».Erakartze horretarako, ordea, euskararen mundua nola ageri den aztertu zuten.
|
|
|
11 Alabaina, Euskal Herriko egoera soziolinguistiko konplexuari erreparatuta, ezin uka euskara nagusi den guneak sortzea helburu
|
lukeen
hizkuntza politika homogeneo batek kontrako efektuak eragin ditzakeela, baldin eta hizkuntza politika hori tokian tokiko errealitate eta beharren arabera moldatutakoa ez bada; hara, esate baterako, zer dioen horretaz Iñaki Martinez de Luna soziolinguistak (Larrun, 56 zenbakia, 2002ko ekaina): –Arabatik ikusita, esango nuke arriskutsua izan daitekeela beste leku batzuetarako hartu diren neurriak Araban indarrean jartzea itsu itsuan.
|
|
|
Ikerketak bi helburu orokor izan ditu. Lehenengo helburu orokorra EAEko alderdi politikoekproposagai
|
dituzten
hizkuntza politika ekimenak eta alderdiek hizkuntzen gainean dituztensinesmen, ideia, balio eta jarrerak aztertzea izan da; eta bertatik hizkuntza politika eta hizkuntzaideologia ereduak identifikatzea, b etiere alderdi politikoen arteko ikuspegi konparatiboa aintzathartuta. Era berean, alderdi politikoen hizkuntza politikaren eta hizkuntza ideologiaren arteanjarraipenik dagoen ere aztertu nahi izan da.
|
|
|
" Euskarari lehentasuna emateagatik zigortu nahi gaituzte" “Estatu espainiarrak EAEn duen ordezkariarekin helegiteak jaso ditugun hainbat udaleko ordezkariak bildu gara, hemen. UEMAko udalok hartua
|
dugu
hizkuntza politika aurrerakoiak egiteko erabakia. Asko aurreratu dugu udalen euskalduntzean eta bide horretan sakontzen ari gara.
|
|
|
Baita horretarako, legea bera egokitu behar bada ere”, esan du.Babesa udaleiKontseiluarentzat helegiteek agerian uzten dute" euskaldunak ez garela askeak. Gaur gaurkoz, ez daukagu guk nahi
|
dugun
hizkuntza politika egiteko dugun eskubidea aitortua. Hori ukatu egiten zaigu.
|
|
|
Duela zonbait egun auzapezari igorri gutun batean, Maite Haran Larre andereak jakinarazi du bere kargu uztea axuant eta kontseilari postutik. Axuant bezala bere ardura
|
zuen
hizkuntza politika, Tolosarekin senidetza, Agenda 21 eta komunikazioa. Berak dionaz, bere bozkatzaileeri hitzemanak ezin dituela atxiki eta ez du bere burua gehiengoarekin egokitasunean senditzen.
|
|
|
Euskarari zor zaiona ez emanez, herritarrek, Euskalgintzak, Garapen Kontseiluak eta Hautetsien Kontseiluak galdeginari, Lurralde kontratuko instituzio partaideek ezezkoa emanez, ez dituzte beren erantzukizunak hartu, euskararekiko duten axolagabekeria beste behin ere erakutsiz. Hizkuntza politika Ipar Euskal Herritik bertatik eratua, diruztatua eta garatua izanen ez deno, euskarak ez du ukanen beharrezkoa
|
duen
hizkuntza politika berri eta ausarta. Garaia da gutieneko erabakitzeko ahalmena ukanen duen Ipar Euskal Herri mailako egitura bakarra ukatea.
|
|
2016
|
|
|
" Dagoeneko badakigu, alkateak hala adierazi baitzuen, batzordea ez dela izango erabakigunea, baizik eta aholkularitza espazio soil bat". Koalizioaren ustez, erabaki hori ez dator bat Bilbok behar
|
duen
hizkuntza politika berrituarekin, ezta gaur egun herritar antolatuek dauzkaten parte hartze eskakizunekin ere.
|
|
|
12). Horrek esan nahi
|
du
hizkuntza politiketako eztabaidak ez direla hizkuntzari buruzkoak soilik, hau da, hobeto ulertu nahi bada beste ezagutzak ere beharrezkoak direla, hala nola, politika, ekonomia, kultura eta gizarte teoria, gizarte psikologia eta antropologia ezagutzak.
|
|
|
James F. Tollefson ek Critical language policy (CLP) izeneko ikerkuntzakorrontearen izaera horrela laburbiltzen du: a) jarrera kritikoa
|
du
hizkuntza politika ikertzeko egon diren hurbilpen tradizional nagusiekiko; b) gizarte aldaketari zuzendutako ikerkuntza aintzat hartzen du; c) teoria kritikoaren ildotik abiatzen den ikerkuntza du oinarri. (Tollefson, 2006:
|
|
|
Gobernu berriaren lehen urtea jarri du adibide: «Ikusi
|
dugu
hizkuntza politikak bihur daitezkeela liskarbide nagusi. Hori saihesteko, ezinbertzekotzat jotzen dut akordio zabal bat lortzea.
|
|
|
Euskara bultzatzeko neurri gehiago ere badira: udalek eskumena
|
dute
hizkuntza politiketan, hirigintza planen hizkuntza eragina neurtu dute, kontratuetan hizkuntza irizpideak ezarri... Baina txanponak badu beste alde bat ere, Urrutiak azaldu duenez:
|
|
2017
|
|
|
Azken sei urteetako Mintzalasairen mezua hori izan da: bai erran behar
|
dugu
hizkuntza politiken intentsitate maila ez dela aski handia, baina bai gure esku direla gauza asko oraindik. Ildo horretan lan egin behar dugu.
|
|
|
–Inozente etnikoen? harira, diogun, hizkuntzaren funtzio etnikoak babestu nahi
|
dituen
hizkuntza politikak ez lukeela ahantzi behar funtzio nazionalak garatzen diren neurrian baizik ezin direla babestu etxeko, auzoko eta antzeko funtzioak. Horixe da, hain zuzen, hegemonia soziolinguistikoaren legea, eta lege horrek goiz edo berandu bere logika txertatzen du, hiztunen borondatea gorabehera.
|
|
|
Zeregin komunikatibo informalen eta formalen arteko dialektikak ondo funtzionatu behar
|
du
hizkuntza politika oparoa izango bada. Zimmermann-en hitzetan,, elkarrekin osagarri diren erabilera modu eta funtzio esparruek batera eta elkarren indargarri jardun behar dute, zeren erabilera esparru batzuetan hutsegiteak lan guztia zaputz dezake? 205 Gurean ere, euskararen erabilera bermatuko bada, funtzio informalen eta formalen arteko harremanak elkarren euskarri izan behar dute.
|
|
|
Erakunde lankidetzaren baitan, euroeskualdeko eta PLE ko hiru lurraldeek interes handia
|
lukete
hizkuntza politika lehentasunetan sartzeko, beren egitasmo aman komunei balizko baliabideak emateko. Baliabide hauek mugaz gaindiko hizkuntza politikaren eragileek erabiliko lituzkete, baita euroeskualdeak berak ere, Lurralde Lankidetzarako Europako Taldearen estatusa duelako.
|
|
|
Baina koordinazioa egunero egin behar da, egunerokotasunean irabazi behar da horretarako ahalmena eta hor Euskaltzaindiak badu zer hobetu eta zer garatu.Euskara ez dugu ideologia bakar batera lerratu behar. Euskarak behar
|
ditu
hizkuntza politika adostua eta halakoa egiteko foroak.
|
|
|
" Abertzale batek behar zuen atsulutuki
|
ukan
hizkuntza politikaren ardura eta eni tokatu zait, eta ene ahal guziez eta gogo onez beteko dut kargu hori" dauku erran Beñat Arrabitek. Badaki postu hori behaztopagarria (edo" casse gueule" berak erran daukun bezala) izan daitekeela bainan ez da lotsa.
|
|
2018
|
|
|
Euskal Herriko ikastolen ordezkariek bilkura egin dute Bilboko Frantziako kontsuladoaren aitzinean, Frantziak
|
duen
hizkuntza politika salatu eta brebeta azterketa euskaraz egitea aldarrikatu dute.
|
|
|
Guk ez dugu erritual denik esango baina bai, arreta bereziarekin egin beharreko eginkizuna dela. Horregatik, publiko egitearekin batera, datuon azterketarako EHUko ikastaroa antolatu ohi
|
dute
Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak eta Soziolinguistika Klusterrak. Hala egin dute 2017an ere, eta bertan parte hartu dute zuzendari modura, bi ikerketa horietako arduradun tekniko nagusi diren Jon Aizpuruak eta Olatz Altunak.
|
|
|
Erakarri ditugu eredura, ikasi dute euskaraz, eta orain jarri behar ditugu hitz egiten. Berriz pentsatu behar
|
dugu
hizkuntza politika, beste gizarte batean gaudelako.
|
|
|
Erakarri ditugu eredura, ikasi dute euskaraz, eta orain jarri behar ditugu hitz egiten. Berriz pentsatu behar
|
dugu
hizkuntza politika, beste gizarte batean gaudelako, globalizazioak eragin izugarria duen gizarte eleaniztunean", esan zuen.
|
|
|
Horixe da azken hamarkadetan egin dena, arazoak arazo. Familian eragitea, ordea, zailagoa
|
du
hizkuntz politika batek, banakoen erabakimenarekin topo egiten baitu. Euskal Herriko familiek euskarazko eskola ereduen alde egin duten apustu argiak erakusten du sozializazio eragile horren garrantzia:
|
|
2019
|
|
|
Lehen erabakia hori izan zen, urte baten ondoren hartua izan zen ekainean, baita bi arrazoiren ondorioz hartu ere. Batetik, Elkargoak biziarazi nahi
|
zuen
hizkuntza politika hainbat arlotan eta orientabide batzuk finkatuak izan ziren. Harrezkero, badago hautetsi bat, kabinete bat, zerbitzu bat, horri buruz lanean ari dena denbora osoz.
|
|
|
Izan ere, estandarrek interes talde ezberdinen ikuspegiak jaso dituzte, erabiltzaileen parte hartze aktiboa sustatuz, orain arteko euskara planek ez bezala. roberto manjonek, osakidetzako I. euskara planaren sortzaile eta kudeatzaileak, ongi azaldu duenez: " Normalizazioko teknikari batek ez
|
du
hizkuntza politika erabakitzen, ez du haren aplikazioa ebazten, osakidetzako administraziokontseiluak baino, eta" euskara plana" deritza erabaki horri. Normalizazio teknikariari arauak ematen zaizkio, dekretuak eta planak, eta aginduak nagusiengandik, bai eta baliabide batzuk ere". osasuna oinarrizko eskuOsakidetza eta Osasunbidea ez dira aurpegirik gabeko entitateak:
|
|
2021
|
|
|
Uztaritzen (Lapurdi) bigarren agintaldia izanen dute ezkerreko abertzaleek, eta bigarren etapa batera pasatzeko asmoa agertu du Nikolas Blain axuantak —berak
|
du
hizkuntza politikaren ardura— Besteak beste, barnetegian euskara ikasteko urtero hiru herritarri eskaintzen dieten beka aipatu du, baita Uzta Hitza festibala ere. Zerbitzuetan euskara gero eta gehiago sarrarazten ari direla ere erran du, eta herriko eragileekin lanean ari direla euskara ahalik eta leku gehienetara iristeko.
|
|
|
Uste
|
dut
hizkuntza politiketan ardura daukagun instituzioen artean, orokorrean, sintonia dagoela, eta ikusten dut ados jartzeko aukera. Ikusteko dagoena da ea hizkuntza politika ausartak egiten badira —eta hori da gure apustua— zenbateraino oztopatuko den bide judizialetik eta zenbateraino izango garen gai gureari eusteko eta euskarak benetan behar duen arautegi aurrerakoi bat garatzeko.
|
|
|
Euskarazko ikasgaien eskaintza apalegia dela deitoratu dute, eta «negargarritzat» jo dute unibertsitateak
|
duen
hizkuntza politika
|
|
|
Eta, egoera ikusita, zer erronka dituzte etorkizunerako? «Pentsatzen dut udal gehientsuenetan erronka bertsuak
|
ditugula
hizkuntza politikan, batez ere herritarren ezagutza nahiko kozkorra den inguruetan; horietan, erronka nagusia erabilera da», nabarmendu du Otondok. Gazteen erabileran «gainbehera kezkagarria» ikusten du, eta eskolaz kanpoko eremuetan lan egin beharra:
|
|
|
Kontseiluak azaldu duenez, hain zuzen, maiatzean Irungo Udaltzaingorako (Gipuzkoa) lan deialdietako hizkuntza eskakizunak atzera bota zituen areto berak eman du erabakia, eta, orduan ere salatu zuenez, «botere judizialak beste behin bere eskumen bihurtu nahi
|
du
hizkuntza politika, berez dagokion debate politikoaren eta parlamentarioaren esparruetatik erauziz».
|
|
|
Aurtengo maiatzean Irungo udaltzaingorako lan deialdietatik hizkuntza eskakizunak atzera bota zituen areto beretik dator erabaki hau. Erabaki horren karietara, Justizia Auzitegi Nagusiaren aurrean bilkura deitu zuen Kontseiluak, ohartaraziz botere judizialak, beste behin, bere eskumen bihurtu nahi
|
duela
hizkuntza politika," berez dagokion debate politikoaren eta parlamentarioaren esparruetatik erauziz".
|
|
|
Egungo testuinguruaren irakurketaren ondoren, hizkuntzaren gaineko nolabaiteko hausnarketaren premia nabari da. Bosgarren funtziora heltzea ahalbidetzen ez
|
duten
hizkuntza politiken baitan, hizkuntzaren aldeko ekimen ugari eginda ere, aurreko funtzioen asebetetzea kolokan jartzen da. Horrek hizkuntzaren gaineko ustetan eragina duelakoan, honako hipotesi hau asmatu zen:
|
|
2022
|
|
|
Bestalde, Euskalgintzaren Kontseiluak ohartarazi du botere judizialak epaien bidez ezarri nahi
|
duela
hizkuntza politika berria Espainiako Estatuan, eta gehiago dena," jurisprudentzia baliatuz" hizkuntza politika" nahierara" arautzen hasi nahi duela salatu du.
|
|
|
Interes taldeek enpresei euskara kudeatzeko eskatzea bera da palanka efektua izan dezakeen faktorea, argi adierazi dugunez. Baina, sarritan gerta daiteke interes taldeak eurak ez sentitzea zilegitasunik euskara enpresei eskatzeko, beraiek ez
|
dutelako
hizkuntza politika argirik euren taldean. Ondorioz, hor kateatuta gera daiteke fluxua.
|
|
|
Oro har, herriko etxeek «oso gutxi» egiten dutela deritzo, departamendua «koma egoeratik gertu» dagoela, eta eskualdeek ez dutela «asko» egiten. Lurraldearen eremu bat baizik ez du hartzen Okzitania eskualdeak, eta hark
|
du
hizkuntza politikarako diru gehien ematen: 3,8 milioi euro, sei milioi biztanleko eremu batentzat.
|
|
|
Hortaz, nolakoa izan behar
|
du
hizkuntza politika berri horrek?
|
|
|
hizkuntza komunitate batek ez dauka aukerarik bere hizkuntza garatzeko, ez du askatasunik bere hizkuntza normalizatzeko politikak abiatzeko, botere judiziala gainera datorkiolako. Eta abagune horretan, nik uste
|
dut
hizkuntza politika beti egiten dela, inplizituki edo esplizituki, baita neurririk hartzen ez denean ere; eta politika guztietan dagoela hizkuntza politika, feminismotik ikasi dugunez.
|
|
|
Irlandak azken mendean Independentzia eskuratu eta gaur egun artegaratu
|
duen
hizkuntza politikaren azterketa egiten du John Walshek. Azterketa atalka egiten badu ere, ibilbide kronologiko bat irudikatzen du, mende osoko bilakaera historikoa azaltzeko oso baliagarria dena.
|
|
2023
|
|
|
Bizikidetzarako ezinbestekoa da hizkuntza gutxituak zaindu eta horien biziberritzea erdigunean
|
duen
hizkuntza politika berariazkoak diseinatzea. Lan honek Espainiako Estatuak hizkuntza gutxituen gain egiten duen hizkuntzapolitikaren hutsuneak azaleratu nahi izan ditu, ondoren, hedabideen esparruan beharrezkoak diren aldaketak eragin ahal izateko, edo gutxienez proposatzeko.
|
|
|
Alderaketa hori azaleratzera iristeko diseinatutako ibilbidea honakoa izan da: nazioarteak eta zehazki Europak hizkuntza eskubideen inguruan duten diskurtso eta markoa ezagutu da, hortik Espainiako Estatuak diseinatuta
|
duen
hizkuntza politika aztertu da eta azkenik Galiziako, Euskadiko, Nafarroako, Kataluniako, Balear Uharteetako, Valentziako eta Kataluniako Autonomia Estatutuek hizkuntza bakoitzaren ofizialtasuna nola aldarrikatzen duten alderatu da. Behin marko teorikoan lanketa hori eginda, lurralde bakoitzean hizkuntza normalizatzeko lege orokorren analisia burutu da eta horrekin batera hizkuntza bakoitzak hedabideen sektorean duen egoeren azterketa egin da, urteetako ibilbidea eta beraien arteko alderaketa ardatz hartuta.
|
|
|
Bizikidetzarako ezinbestekoa da hizkuntza gutxituak zaindu eta horien biziberritzea erdigunean
|
duen
hizkuntza politika berariazkoak diseinatzea. Hala, lan honek, zeharka bada ere, Espainiako Estatuak hizkuntza gutxituen gain egiten duen hizkuntza politikaren hutsuneak azaleratu nahi izan ditu, ondoren, hedabideen esparruan beharrezkoak diren aldaketak eragin ahal izateko, edo gutxienez proposatzeko.
|
|
|
Izan ere, hizkuntza indartsuek trabak berez eta sarri jartzen dituzte. Hala, euskaldunok hautatzeko aukera berdintasuna behar dugulako, izan behar
|
dugu
hizkuntza politika berariazkoa.
|
|
|
Frantziako Estatuak euskarari ematen dizkion oztopoez harago, tokiko erakundeak ere «ez dira behar bezala erantzuten ari», Euskal Konfederazioaren iritziz: «Zer etorkizun
|
du
hizkuntza politikak berau biziarazten duten elkarteek behar bezala ibiltzeko baliabiderik ez badute?», galdetu du Sebastien Castetek. 2017ko lurralde hitzarmenaren harira EEP Euskararen Erakunde Publikoaren aurrekontua bikoiztea adostu zela oroitu dute, baina, deitoratu dutenez, ordutik ez da aitzinamendurik izan.
|
|
|
Euskal prentsak diru baliabide bereziak behar dituela baieztatu du. «Ez ote
|
du
hizkuntza politikak diskriminatua den hizkuntza bat babestu behar?».
|
|
|
Gorostiagaren iritziz, erakunde guziek hartu behar
|
dituzte
hizkuntza politikako neurriak: Euskal Hirigune Elkargoak, Pirinio Atlantikoetako Departamenduak eta Akitania Berria eskualdeak.
|
|
|
Erraztasun bat ematen du, hizkuntza politika koherente bat ematen du, baina euskalgintzako elkarteen diru iturri publiko kasik bakarra EEP bilakatu da; eta EEPri ezartzen zaizkiolarik mugak euskalgintza osoari ezartzen zaizkio. Euskalgintzako elkarteek
|
dute
hizkuntza politika eramaten, eta, ez badira finantzatzen, bertan behera eroriko da.
|
|
|
Aztertutakoak aztertuta, zer norabide hartu behar
|
dute
hizkuntza politikek, zure iritzian?
|
|
|
Euskararen Sustapenerako Ekintza Plan berria garatzen ari direla esan du. Legealdia amaitu aurretik onartu nahi
|
dute
hizkuntza politikak hartu behar duen norabidea zehazten duen dokumentua. «Malgutasunez jokatuz, baina helburuak argi edukita.
|
|
|
Tolosaldeko udal gehienek euskara hutsean funtzionatzen dute, eta aldi berean herritarron hizkuntza eskubideak bermatzen dira. Erabaki honekin, ordea, euskararen normalizazioa helburu
|
duten
hizkuntza politikak aurrera eramateko aukera ukatzen zaie udalei; egoera zaurgarrian dagoen hizkuntza indartzeko neurriak hartzea zailtzen da. Gure eskualdearen kasuan, 28 herrien gehiengoa euskararen arnasgune izanda, babes eta garapen neurri bereziak eta ausartak behar ditugu hizkuntza politikan.
|
|
|
Erabaki honekin, ordea, euskararen normalizazioa helburu duten hizkuntza politikak aurrera eramateko aukera ukatzen zaie udalei; egoera zaurgarrian dagoen hizkuntza indartzeko neurriak hartzea zailtzen da. Gure eskualdearen kasuan, 28 herrien gehiengoa euskararen arnasgune izanda, babes eta garapen neurri bereziak eta ausartak behar
|
ditugu
hizkuntza politikan.
|
|
|
Oreka saihetsezinaren irizpideak ondorio juridiko sakonak
|
ditu
hizkuntza politikaren motor gisa. Hizkuntza propioaren erabilerari tratamendu espezifikoa ematetik beste marko batera egin dugu jauzi:
|