|
2000
|
|
|
«sekulako mina
|
dut
hemen mokorrean...».
|
|
|
Alderdiaren zuzendaritza duela bi hilabete hautatu zen. Beraz, Guevara jaunak esan duena esan arren, haren hitzak ez
|
du
hemen deus balio.
|
|
|
Eurentzat lo hiria da Castro. Bilbon garaje batengatik ordainduko luketenarekin, etxea, garajea eta piszina egiteko nahikoa
|
dute
hemen". Hezkuntzaren arazoaz galdetu eta zera esan du:
|
|
|
lehenengo" Hiruko" ak daude ipinita, momentu honetan diskurtso nagusia norbanakoen askatasuna eta bizitza pribatua baitira; nik ez nuen jarri nahi lehenengo dibertimendua eta gero bukaeran hori. Justu liburua kaleratu den momentuan egoera nahiko gaiztoa zen, eta bestela ere nik uste
|
dut
hemen bizi denarentzat ez dela" ni bizi naiz, badaukat bizitza pribatu bat, eta gero tarteka joaten naiz lan publikoa egitera", ez da hori. Uste dut ezin dela bereizi maila bat bestetik.
|
|
|
Esapide batzuetako forma hartuak, berriz, sarri darabiltza. Egia esan, maiz darabilen goxeric arrats ere halakotzat har genezake, baina euskaraz oso zabal dabiltzan gizaldirik gizaldi, herririk herri eta antzekoak esan nahi
|
dugu
hemen. Horrelakoetan, bizkaierazko joerari jarraituz, ric erabiliko du eta ez instrumentala.
|
|
|
Teknologia berriek duten ahalmen produktiboa bideratzeko, sorkuntza, ekimena, enpresarekiko atxikimendua eta kualifikazioa dituenlangileria berria behar da. Jakina, fordismoak zekarren ekimen gabeko eta kualifikazio gabeko langileriak ez
|
du
hemen balio. Teknologia berriek produkzio seriemotzak egiteko ahalmena dute, eta horrek malgutasun handia eskatzen du, aldaketa azkarrak egin ahal izateko.
|
|
|
Horiek agertzeko lekua ez da hau, eta ni ez naiz horien berri ematekoegokiena. Alor eta lan horiek beste lekuetan jende adituek aztertu eta azalduakdituzte1 Dena dela, oroigarritzat besterik ez bada ere, aipatu nahi
|
nituzke
hemen aloreta lan horietakoren batzuk: Hizkuntzalaritza oro har (Hizkuntzalaritza Hiztegia), hizkuntzaren antropologia (Hizkuntza eta Pentsaera), Euskararen batasuna (Sustraibila eta Euskara Batua zertan den), Euskararen gramatika (Euskal Gramatika etaEuskal Aditz Batua), euskal fonologia (Euskal Azentua eta Euskal Fonologia), eta Soziolinguistika eta Glotopolitika (Kolonizatuaren Ezaugarria, Albert Memmi ren liburuaren itzulpena, eta Elebidun Gizarteen Azterketa Matematikoa eta hainbat eta hainbat artikulu aldizkari2 eta egunkaritan), neuri dagokidanez, oso deigarria eta suspergarria gertatu zitzaidan garai hartan Memmiren liburua, Txillardegik itzuli eta Jakinekargitaratua?.
|
|
|
Izenok, gainera, berez ez dute zerikusirik bertan gauzatzen den adierarekin. Halatan, adieramorfeman gauzatzen den ekintza
|
dugu
hemen, gizatiarra ezinbestean.
|
|
|
Gurean jende gehixeago bageunde... Zu bezalako gazteakbeharko
|
genituzke
hemen.
|
|
|
Honek ezin du horrela jarraitu. Jabirekin asteburu hau pasatu eta gero, iruditzen zait mundu guztiak jakin behar
|
duela
hemen zerbait gertatzen ari dela. Momentuz, argi esan diot Jabiri hau azken aldia izan dela.
|
|
|
Bihar, ordu honetan, Dublinen izango naiz gure abioia turkiarren batek bahitzen ez badu behintzat. Hainbeste gauza utzi behar
|
ditut
hemen... ez guztiak txarrak ere. Hor daude lagunak eta Txema, eta hor daude mendiak eta beste gauza asko.
|
|
|
—Bai —erran nion— Ongi pentsatzen jarriak, beldurra berdin
|
duk
hemen eta Katalunian...
|
|
|
—Beraz, ez
|
duk
hemen geratzeko asmorik...
|
|
|
—Ordea, ni
|
nauk
hemen burua eta buruen burua... —ihardetsi zidan, serios.
|
|
|
" Amets batek uzten ez bahau, guztia arriskatu beharra duk ametsaren alde", eta etxeko artadiak bekoz beko genituela, erabaki zian: " Burdina
|
duk
hemen etorkizuna, ez lurra!" Eta, etxeko ondasunak bertze molde hartan erabiltzen eta enplegatzen zituela, Laiotzako ola erosi zian. " Kontuz, gizona —erraiten ziotean lagunek—, zeren iragan baitziren burdinaren mementurik onenak".
|
|
|
Badakizu zer zalea den zure koinatua. Bazkaltzeko tenorea arte —hatza eltze aldera aitzinatu zuen, arestiko keinua berrituz— ez
|
ditugu
hemen. Mahaia paratzeko astia izanen dute agian!
|
|
|
—Bederatzi eta erdietan espero
|
zaitu
hemen. Agian ez da bertze saltsa gaizto baterako izanen.
|
|
|
—Ganberan pipatzen segitu behar huen. Profitatu behar
|
huke
hemen naizela, ez baita luzaz izanen.
|
|
|
—Hara nor
|
dugun
hemen! Kazetari martin saltsero bat, koilara zopatan harrapatua.
|
|
|
Nik pasatu ditudan kaleak behintzat jendez gainezka zeuden-eta! Beraz, isil zaitezte eta egon patxadan, aurki
|
ditugu
hemen gure bila etorriak eta!". Baina jendeak gogor erasotzen dio idazle errealistari:
|
|
|
Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola gertatu ziren zehatz mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera utziz; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. Baina honako istorio hau ez da kronika poliziako bat edo biografia baten kontatze soil hotza, eta narrazio honek halako intentziorik ez duenez eta benetako intentzioaz ez
|
dugu
hemen ezer esango, irakurle zolia ez iraintzearren batik bat, barkatuko zaigu xehetasun kronologikoetan ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan zezakeen txikikerietan estuegi ibili ez bagara; eta ez, esan bezala, estu ibiltzea bereziki nekosoa gerta zitekeelako, baizik eta estutasun horretatik ask...
|
|
|
Kontenplazioa
|
dugu
hemen nagusi, eta zuhaitz baten ikusteak darama poeta beste ikustate batzuetara, sentimenduen mundu adierazgaitzera. Iratzederrek Beloken beneditarra sartzea erabaki zuenean halako gertakari historiko xume bat zen gertatu, bertan baitzegoen Aita Lertxundi musikaria kantika liburua osatu nahi eta ezinik.
|
|
|
– Ondo, ondo. Ni Tolosan bizi izana naiz eta lagun asko
|
ditut
hemen, baina ez nioke inori enbarazurik egin nahi. Beraz, zuri ondo iruditzen bazaizu...
|
|
|
Berriz esan behar izan zuen, baten batek bultza egin eta, Xanek ez baitzuen aditu. " Henri ez
|
duk
hemen aspaldi", izan zen Lazarok bitan esan zuena. " Hirian ote zen", esan zuen Xanek.
|
|
|
" etxe ederra duzu", esan zuen. " Nire bizitza
|
dut
hemen", esan zuen Raissak; isilaldi baten ondoren, oroiminez: " sofa horretan hil zen gure aitatxi".
|
|
2001
|
|
|
Estatu Batuetan adibidez, filmatuko den pelikularen aurrekontuaren zati garrantzitsu bat gidoiaren prestakuntzarako erabilten da. Eredu hori jarraitu behar
|
dugu
hemen.
|
|
|
haurtzaroko bizkaiera, eta zubereraren aztarnakoa. Miranderen poesiaren eta idaztankeraren eraginak
|
badu
hemen zer esanik. Dialektalismoa, beraz, gehiago da Sarrionandiarengan estilo nahia eta ez bidaia liburuetatik harturiko hizkera zipriztina.
|
|
|
Sostengu hauez gainera Euskal Herriko Unibertsitatea aipatu behar
|
nuke
hemen, amaitzeko, 136/ 99 dirulaguntza izendatu zuelako ikerketa hau egin eta molda nezan.
|
|
|
Lagun askorik ez
|
dut
hemen, antza denez.
|
|
|
b) Eduki soziokulturalak lantzea. Badakit hurrengo komunikazioak (ikus PedroLonbide ren lana) honetaz zabalago hitz egingo duela, baina adibide batzukjarri nahi
|
nituzke
hemen:
|
|
|
Testuak sailkatzeko irizpide batzuk zehaztu behar ditugu lehenengo; etahonetan ere irizpide desberdinak egon daitezke. Guk eginda daukagu geurea, bainaez
|
dugu
hemen azalduko, luze joko bailuke; gainera, interesa izanez gero, lasterargitaratuko dugu, eta orduan aukera izango da hura aztertzeko. Nolanahi dela, testuak zelan tratatuko ditugun azalduko dugu hemen.
|
|
|
urteen bitartean Nafarroako nekazari populamenduari buruz C.Jusue k buruturiko ikerlana jaso behar
|
dugu
hemen (1988). Urraul Beheko haranean kokatutako zenbait despopulamendutan. Aizpe, Apardues, Ascoz, Argiroz, Muro eta Puio n, hurrenez hurren?
|
|
|
Badakigu aurkikuntza hauen kontestualizazio historikoa egitea ez dela baterelan erraza, eta gaia ezin
|
dugula
hemen azaletik baino aztertu. Espezialistek berekere joera erabat kontrajarriak azaltzen dizkigute.
|
|
|
Egia da, nobelaren abangoardiaren urratsak ondo ibili eta gero idatzitako nobeladugula Saizarbitoriaren Hamaika Pauso. Baina argi utzi nahi
|
nuke
hemen neureikuspegia nobela horri buruz: Hamaika Pauso da euskal nobelagintza modernoarenlorpenik handiena.
|
|
|
Lehen ikusitako 57 irudiak balio
|
du
hemen ere; diferentzia bakarra fluxu monetarioaren balioa da (1000 $, 10 $ ren ordez).
|
|
|
57 irudiak balio
|
du
hemen ere; dena den, fluxu monetarioak bere zentzua aldatzen du, eta beraren balioa 10 $ etik 1000 $ era pasatzen da.
|
|
|
Nik ez dut halakorik nahi. Nik nahiago
|
dut
hemen bizi.
|
|
|
Goiok
|
badu
hemen lagun bat pintorea. Fernando Botero deitzen dute, El Heraldoko argazki hartan ikusten zen pertsonaia dotore haren batere antzik ez duen arren.
|
|
|
‘Orduan
|
baduzu
hemen lagun bat, Andoni. Ni banoa... ’
|
|
|
‘Zer nahi
|
duzue
hemen? ’
|
|
|
‘Egin
|
dugu
hemen egitekoa! ’ esan zuen.
|
|
|
Nekez izango da gaur filosofiarik, filosofiaren izena merezi duenik, jakintza oinarri sendorik gabe. Ba ote
|
dugu
hemen horrelako oinarririk. Bestek erantzun beza.
|
|
|
Euskaraz dakienak ongi daki zerbaiti eragiten ari dena zerbait nahasten ari dela. Eragilek, beraz, bazter nahastaile edo esan nahi
|
du
hemen. Nahasketan ibili bainaiz ni, buru belarri, ea eraginaren eraginez eta nahasiaren nahasiaz zerbait bereizten ote dugun, pisuagoak behera eta arinagoak gora doazelako, besterik ez bada ere.
|
|
|
" Azkontegia" hitza (saetera) ikusi dut 44 orrialdean. Ez
|
dut
hemen euskal hiztegirik, baina badirudi hitz berria dela. Horrela balitz, eta bestela baldin bada barka, beharrik gabe asmatua dirudi, gure artean saietera euskal hitz ezaguna baita oraindik, antzinako leiho mehar horietakoa adierazteko.
|
|
|
Zergatik, bada, hasi behar
|
dugu
hemen Baroja eta Barojaren obra aipatzen. Ez da gaitz erantzuten.
|
|
|
Zuen baimenarekin, hitz bi sartu nahi
|
nituzke
hemen eskupeko Filologiaren izena eta edukia zertxobait mugatzeko, aski nahasiak baitabiltza gure artean âeta ez gure artean bakarrikâ aspaldixkodanik. Â Urkixo, don Julio, ez nuen zoritxarrez behar adinbat tratatu, gaitz hilgarriak joa ageri baitzen ezagutu nueneko.
|
|
|
Pro domo ari naizelarik, leku agerian ipini nahi
|
nuke
hemen, beharbada alferrik izango ez delakoan, euskalariak izan direla, ez euskaltzaleak â" ofizioz" euskaltzale direnak, behintzatâ, Etxepareren obra bezala, hainbeste euskal autoreren obrak argitara atera, azaldu eta adierazi dituztenak: lehengoez gainera, Bonaparte, Dodgson (Lewis Carroll izengoitiaren azpian Alice in Wonderland bitxia idatzi zuen logiko matematikoaren anaia, hain zuzen2), Linschmann eta abar.
|
|
|
Bestetan ere, nola pentsatzen dudan aski garbiro dagoela uste
|
dut
hemen bildurik ikus ditzakezuen lerro nabarmen batzuetan. Ustez, zerbaiten alde jokatu dut beti eta arrisku berriak ikusten ditut orain, zaharrak aski ez balira, maite ditudan zer horientzat.
|
|
|
Ez da galdetu ere behar zein dagoen zabalduago, zeinek egon behar lukeen baizik. Hondar hondarreraino bagatoz, ez
|
du
hemen zer ikusirik ez gramatikak ez estetikak. Etika auzia dugu.
|
|
|
Utz dezadan alde bat kristau dotrina, hau azkenean bederen euskaraz ematen baitzitzaien euskaldunei, mugaldeetan izan ezik agian. Batzuen eta besteen ahaleginek, eta ez
|
genuke
hemen Larramendiren izena bazterrean utzi behar, zabaldu zuten euskara elizan eta elizakoetan, Iparraldean aspaldi eskura zutenaren antzeratsu, eta zabaldu ez eze, baita  jaso eta apaindu ere, gaiari zegokion duintasunaren mailakoa izan zedin.
|
|
|
Bada, nolanahi ere, sail horretaz arduratzen den beste jakite bat, aldi iraganaz jakin di  tzakegunak, kondairakoak eta kondaira aurrekoak, zientzia bidez bildu eta lantzen dituena. Alferrikako eztabaidetan sartu gabe, aski
|
genuke
hemen esatea egiazko jakite eta jakiunde dela azterketa horiek direla medio lor  tzen dena, ez irudipen huts, susmo murritz edo uste erdi ustel bakarrik. Lekukorik nahi badugu, nahikoa eta gehiegi da inguruetara begiak zabaltzea.
|
|
|
Beste bideetan barrena ibili bada ere, ez ditu Barandiaranek, haa  tik, bertan behera utzi natur zientziak. Halabeharrez, dudarik gabe, eta hitz hori bitara hartu beharrekoa
|
dugu
hemen: " ezinbestean" eta" damurik" esan nahi du batera.
|
|
|
Barandiaranen aitzindari eta lagunak, aski ezagunak denak, ez
|
ditut
hemen aipatuko, huts egingo bainuke zein ere lerro osoa ematen saia naitekeen. Nork nahi ezagutzen ditu ondorengoak, hemen bilduak eta hor barrena sakabanatuak.
|
|
|
" Tentazioan" erortzeko bidean ikusten haut, esango du honezkero adiskideren batek (bat edo bestetxo oraindik gelditzen zaidalakoan bainago, menturaz oker). Bide horretan barrena abiatu naizenez gero, esan dezadan, luzamendutan ibili gabe, neure izena hain sarritan gora eta  behera (ala behera eta gora) erabilia izan denez gero, nik ere ez
|
ditudala
hemen izenak tintontzian utziko, makina honek tintontzirik ez duelako beharbada.  Tira, ba..., nik aski aldiz sumatu dut, gizakia naizenez (eta latinarekiko zorra kitatua baitugu, ez naiz Homo sum eta darraionarekin hasiko), tentazio bizi bat: maizegi pentsatu dut euskalduntasunari edo delako arbasoengandik datorkidan grina horri hain loturik ez banengo, lasaiago biziko  nintzatekeela eta are agian nagoen baino diruz hornituago nengokeela.
|
|
|
Euskara rekin eta euskararen normalizazioaren inguruko auzietan gurutzatzen diren zenbait gai aipatu nahi
|
dugu
hemen.
|
|
|
Ereduen inguruko saltsa ez
|
dut
hemen luze erabiliko, kritika politikoaren esklusiba baita ia ia. PP eta UA dira hemen aitzindari, batez ereAereduaren alde.
|
|
|
Gure tesia gogoratu behar
|
dugu
hemen berriz ere: gizakia maitari dela, maitagogo dela, izatez; baina maitamen horrek beste bi aurpegiera ere dituela:
|
|
|
Gauza bera erran daiteke, bistan dena, urdeaz eta ostrukaz, Euskal Herriko beste bi abere suerte nagusiez. Ni baino idazle handi eta sariztatuagorik hurbiletik eta arrakastaz interesatu zaionez gero, ez
|
dut
hemen behirik, are gutxiago euskal behi erorik aipatuko. Erantsi nahi nuke ordea, ardiarekin arazo bat gertatzen ahal dela:
|
|
|
–Asko da. Nork uhulatuko
|
du
hemen ilargi beteko ilunpeetan. Zuk agian?
|
|
2002
|
|
|
Adibidez, udarako marrazkiak prest ditut. Diseinuak prestatzerakoan besteak baino lehen aritzeak
|
badu
hemen bere garrantzia, besteak baino lehen dendetara iritsi eta zure produktuak saltzeko aukera baituzu.
|
|
|
Gogoratu behar
|
dugu
hemen mugimendu sindikalak edo iraultzaileak ez zituen beste lekuetako ezaugarri berak nazionalismoarekiko, kutsu euskaltzalea izan arren. Gaur euskaltzale edo abertzale sentitzen garenok, garai hartan ez geneukan euskaltzaletasunarekin zerikusirik.
|
|
|
Lau jota, eta zentsuratuak gainera. Pedro Arellanok «RIEV» aldizkarian azaldu zuen lan batean," El folklore en la merindad de Tudela" eta hor deskribitzen
|
zuen
hemen zegoen herri kultura aberatsa. Eta guzti hori galdu egin da, ez bakarrik tradizio liberala.
|
|
|
Konparazioak balio du... baldin eta aurrera begira elkarrekin bizitzeko interesak oso garbiak baldin badira. Ez
|
ditugu
hemen kontuan hartu ere nahi izan" Udalbiltza gu gara" esanez batak besteari legitimitatea ukatzen dioten argudioak eta beste; edozein banaketatan erabiltzen diren hitzak baitira, eta hortik nekez etorri ohi da konponbiderik.
|
|
|
Kudeaketaren alorreko alderik garrantzitsuenetako bat komunikazioa da, ahozkoa nahiz idatzizkoa, zeren edozein erabakigintza prozesuren denbora etaenergiarik handiena hartzen baitu. Horregatik, unibertsitatean euskaraz zenbatahozko komunikazio egiten den jakin nahi
|
dugu
hemen.
|
|
|
Arabako Diputazioariburuzko doktoretza tesia argitaratu du Diaz Hernandez-ek (1995), eta KontzertuEkonomikoaren nondik norakoak arakatu ditu Alonso Olea-k (1995). Berrezarkuntzaren mugak gainditu arren, Agirreazkuenagaren lan bat sartu behar
|
dugu
hemen, Diputazioen batzarrak biltzen dituena (1995). Hipotesi erakargarri eta ausarta da, gaurko giro politikoan batik bat, zeren EHUko katedradunak bertan planteatubaitzuen, ezen euskal lurraldeen batasun politiko eta administratiboaren bilaketa ezdela abertzaletasunaren jardueraren ondorioa, askoz ere zaharragoa baizik.
|
|
|
Ulertarazle dinamikoa da zeinu batek interpretearengan eragiten duen efektu zuzena. Albiste konkretuaren inguruan, hedabideek eraikitzen duten testuinguru informatiboak
|
du
hemen garrantzia. Hedabideen mezu jarraituek testuinguru sozial bereziak eraikitzen dituzte, eta, horretan, interpreteek hedabideen emari zuzenetik edaten dute mundua deskodifikatzeko ulertarazlea.
|
|
|
Bikoiztuta ezarriko dugu informazioa, beraz. Arren, eta kausazkoa, nahiz modukoak osagai independenteak dira eta, horrenbestez, bere lekua behar
|
dute
hemen. Are gehiago, menderagailu batzuk posposizioen tratamendu bera eskatzen dute, osagai bat aditzari lotua baitute eta, bestea, askea:
|
|
|
pertsona izen berezietan (Erkuden (en) gana), izen arruntetan61 baina bizidunetan bakarrik (semea (ren) gan), pertsona izenordainetan (gu (re) gana) eta bizidunekin erabiltzen diren determinatzaile erakusleetan (har (en) gandik). Murriztapena ezarri dugu halabeharrez, leku izen bereziek, izen arrunt bizigabeek eta erakusleek (bizigabeekin doazenean) ez
|
dute-eta
hemen lekurik,[+ biz] tasuna ez dutelako. Proposa dezakegun erregela, beraz, hau da:
|
|
|
49 Jabego genitiboak ere elipsia hartzen du, baina honen parean motibatiboa ere onartu dugu (ume a en gatik), elipsirik gabea. Horregatik ez
|
dugu
hemen landuko, jarraitze klase desberdina hartzen du-eta.
|
|
|
Ene! Aitak laster behar
|
du
hemen!
|
|
|
Ez dakit hau tesi berria den, edo aurrekoen ondorioa, hobeki esatearren. Ondorio hori aldarrikatu nahi
|
dut
hemen, oroz gain, egoera kontuez ari bainaiz. Gaur egungo egoera, euskararen egoera, egoera historikoarekin erkatzen baldin badugu, eta batez ere aro modernoan gertatzen ari zenarekin erkatzen baldin badugu, egoera ona da, nahiko ona, etor zitekeen galbario zaharra kontuan hartuta, euskara, denen artean, beste maila batzuetara eramateko gai izan garelako.
|
|
|
Harri Arokoak omen diren gure aizkorek, aitzurrek ez bezala, inguruko mendietako haitzekin baino gehiago latinarekin baitute zerikusia, latinarekin edo bereberrekin, hori esan nahi dizut, nahiz tematurik segitzen dugun klixe berbera behin eta berriz azpimarratzen, ustez, nonbait, zerbait gezurra izanik ere behin eta berriz baieztatzen baldin bada gezurraren egiatasuna, azkenean gezurra egia bihurtzen dela betiko erabilian. Kirol hori maite
|
dugu
hemen, ez nau durduzak hartuko horretan. Uste dut nik debeku garai hartan baziren uharte ttipi batzuk, isilik utzi izan ditugunak historia kontatu dizugun aldi bakoitzean.
|
|
|
Orduan ere gauza bera esango genuke? Nik nire zalantza handiak
|
ditut
hemen, eta ez dut abiapuntuko funtsezko hipotesia hain argi ikusten. Gainera, bai frantsesa bai espainiera maisukeriaz beterik daude.
|
|
|
Bai, egia da tematzen ahal garela pentsatuz guk, Hego Euskal Herrian bizi garenok esan nahi dut, ez dugula zerikusirik Espainiarekin, eta egia da hori dela, gainera, batzuek zinez pentsatzen dutena. Baina ez da hala, eta ez dut uste merezi
|
duen
hemen denborarik galtzea begien bistakoa den zerbaiten frogatzen, Espainiako zati batean bizi baikara batzuk, eta Frantziako beste batean, beste batzuk. Hori ez da, berriz ere diot, iritzi edo borondate kontua, eguraldiarena ere iritzi edo borondate kontua ez den bezala, errealitate kontua baizik.
|
|
|
Hala ere, gauza bat bai utzi nahi
|
nukeela
hemen garbi esana: euskararen berreskuratze kontuetan Unibertsitateak ezinbesteko zeregina du.
|
|
|
Eta egunkaria aipatu dudanez gero, izen hori daraman egunkariaren kontuaz zer edo zer esan nahi
|
nuke
hemen. Hor galdu baitu euskarak aukera on bat euskaldunontzako egunkari bat egiteko.
|
|
|
Eta ideologiaz ari garelarik, nahi
|
nuke
hemen beste ohartxo bat egin kontu honetaz. Kontu hauek ulertzen hasi zinenetik konturatuko zinen abertzaletasuna eta euskara elkarrekin loturik agertu izan direla, banatu ezinik bezala, eta hala ikusten ditu jendeak ere.
|
|
|
Kontu honi dagokionez, bakoitzak baditu norberarenideologiari loturiko arrazoiak, eta horiek, nire kasuan behintzat, argiak dira, eta argi azaldu nahi
|
ditut
hemen. Ni re ustez, nazio nortasunaren adierazle eta osagai garran tzitsuena da hizkuntza.
|
|
|
Nazioartera hedatzeak berebiziko garrantzia du ikerkuntza jarduera rentzat. Batetik, jarduera horren maila edo kalitatea herri aurreratuenen parekoa izatea nahi badugu, ezinbestekoa
|
dugu
hemen egiten dena nazioarteko zientzia eta jakintza esparruetan balioztatua izatea. Horretarako, bide bakarra dago:
|
|
|
Gotorleku horrek, inorentzat batere arriskutsua izateke, kanoien oldarrei salbu, edozeri egingo lioke aurre. Honen guztiaren inguruko xehetasunak hain dira ugariak ezen gehiago eta sakonago jakin nahi duenak jatorrizkora jo besterik ez bailuke egin; dena den, ideia berri bat azpimarratu nahi
|
dut
hemen. Panoptikoaren sarbidearen parean, errepidearen luzean barna, harresi bat eraikiko da, espetxearen aurkako erasorik balego, oldarrean parte hartzen ez dutenek nola edo hala beren buruak babesteko modua izan dezaten, asmo txarreko batek bakarrik igaroko bailuke une odoltsu horretan harresiz inguraturiko errepidea.
|
|
2003
|
|
|
Edadeko baserritarrak
|
genituen
hemen, eta gure ardura modernizatzea zen, bai azpiegitura mailan eta bai kalitate aldetik. Gure arteko bilerak egin eta hitzaldiak, ikastaroak ematen hasi ginen.
|
|
|
Villa Matasek eta gainerako idazle guztiok baino irudimen sukartsuagoa du aginteak jendearen askatasuna nondik lotu, non estutu, nola murriztu asmatzeko orduan. Han liburuzainak bezala, hegazkinetako langileak jarri nahi
|
dituzte
hemen polizia lanetan, emigrazioa kontrolatzeko aitzakian bidaiaren joan etorriak zaintzen.
|
|
|
Hemen funtzionatzen dutenak punk ukitua duten edo heavy metala egiten duten taldeak dira. Aldiz, pop erres, gardenak zaila
|
du
hemen funtzionatzen. Triki ukitu batekin pop musika egiten duten taldeak badira, baina korronte bat egitea falta da.
|
|
|
Pertsonaia horren atzean dagoen adiskidea identifikatzeko asmorik ez
|
dugu
hemen. Posible da, dena dela, Gernikaldeko edo Markinaldeko aldi hartan Madrilen bizi zen bere lagun pelotariren bat izatea.
|
|
|
Norberaren herria baino maitagarriagorik, zein baina? Beraz, neure herriko hiru herri kanta baino ez
|
ditut
hemen gogoraziko, guk haurtzaroan horren maiz kantatzen genituen kanta zaharrak, herriko eskola zabalean bata besteagandik ikasiak eta Gabon Urteberri inguruan erabiliak.
|
|
|
Nik neuk garbi ikusten dot hau. Zorionez, izan ditut laguntzaile onak eta ezin
|
ditut
hemen ixildu lagunon izenak: Juxto Mari Mokoroa, Lino Akesolo, Aingeru Irigarai (Nafarroako idazleena beroni zor deutsat), Anai Berriotxoa eta, batez be, Juan San Martin:
|
|
|
Zer nahi
|
du
Hemen eta Munduan taldeak. Erakundeko kideen hitzen arabera, beste mundu bat nahi du, gaur egungo egoera aldatu egin nahi du eta beste globalizazio bat, neoliberala edo kapitalista ez dena, nahi du.
|
|
|
Hala ere, atmosferaren azterketak haren bilakaeraren gutxi gorabeherako ideia bat izateko aukera ematen du. Teknologia Berriek funtsezko zeregina
|
dute
hemen. Denbora iragartzen dutenak ordenagailuengatik ez izateko ahaleginean galduko lirateke.
|
|
|
P.S. Beste oker bat ere aitortu behar
|
dut
hemen, letra txikiz bada ere: eskutitzekin emozionatuta, ahaztu egin zitzaidan Anttoni gutun zertifikatua ematea.
|
|
|
–jiratu da Manu, asaldatuta, lagunarengana?. Ba hobe
|
duk
hemen geratu, anaiak berehala ekarriko dik-eta karabina kaka hori!
|
|
|
Bada, egia esatea nahi baduzu, Luis adiskidea, uste
|
dut
hemen, Espainian, moda bat baino ez dela, esnobkeria hutsa, eta, beraz, porrot egitera kondenatua. Hemen ez dugu ipar Europako herrien kulturarik ez idiosinkrasiarik, goranahia eta teknologia eskas dugu; auto mota hori denbora dezente da saltzen hasi zela han.
|
|
|
Irakurleaz ari garela eta, irakurle on baten liburua aipatu nahi
|
nuke
hemen, Inma Erreak argitara eman berri duen Literatura eta harrikoa hain zuzen.
|
|
2004
|
|
|
Aurrera eginez, itsaso zabalera hurbilduko gara apurka apurka. Abra eta Ezker Ibarreko ikuspegi ederra
|
dugu
hemen. Oskarbi dagoenean, Santanderreko itsasertza ere ezin hobeto ikusten da.
|
|
|
Espainiaren kasuan berriz, 1996\. urteko Jabetza Intelektualaren legea berritzeko aurreproiektua aurkeztu zen 2002ko azaroan eta oraindik bere horretan jarraitzen du, behin betiko onarpenik jaso gabe. Ez
|
ditugu
hemen aurreproiektu horrek ekarriko lituzkeen aldaketak azalduko, horrek beste erreportaje baterako ematen baitu, baina iskanbilak ekarri dituela eta etorkizunean ere segur aski liskarrak ekarriko dituela esango dugu. SGAE adibidez, ez dago batere gustura, besteak beste, lege berriak Espainiako Gobernuak izendatutako batzorde bat osatzea suposatuko lukeelako.
|
|
|
Jakina, nire liburuak nahi duena kontatzen dio bakoitzari »nire ustez irakurleak gutxienez ehuneko berrogeita hamarra jartzen baitu liburu bat irakurtzean», baina niri islatzea interesatu zitzaidana zen nola Euskal Herrian gauza batzuekin egin dugun amets eta gero amets horiek gaurko errealitatearekin kontrastatzea, amets horiek pixka bat komatxo artean edo jarriz. Hortik sortu zitzaidan lagun koadrila bat, Londres… norbaitek ezin
|
duelako
hemen bizi edo ez duelako hemen bizi nahi eta hara joaten delako… Nolabait nire bizipenen isla ere bada nobela, nahiz agertzen ditudan guztiak ez diren nik bizitakoak izan.
|
|
|
Jakina, nire liburuak nahi duena kontatzen dio bakoitzari »nire ustez irakurleak gutxienez ehuneko berrogeita hamarra jartzen baitu liburu bat irakurtzean», baina niri islatzea interesatu zitzaidana zen nola Euskal Herrian gauza batzuekin egin dugun amets eta gero amets horiek gaurko errealitatearekin kontrastatzea, amets horiek pixka bat komatxo artean edo jarriz. Hortik sortu zitzaidan lagun koadrila bat, Londres… norbaitek ezin duelako hemen bizi edo ez
|
duelako
hemen bizi nahi eta hara joaten delako… Nolabait nire bizipenen isla ere bada nobela, nahiz agertzen ditudan guztiak ez diren nik bizitakoak izan.
|
|
|
Beraz, pentsatu zuenak hemen antzerkitik bizi zitekeela aspaldi alde egin zuen. Antzerkitik ogia atera nahi
|
duenak
hemen ezin du, hemen ez dago hortik, euskaraz behintzat. Erdaraz bai, orain ere izugarri saltzen dute hemengo erdarazko antzerki taldeek.
|
|
|
Eleberria bera oso freskoa da, literatur eremuetan frankotan ibilitako idazlea
|
dugu
hemen, komunikazioari, baita irakurlearekikoari ere, garrantzia ematen jakin duena. Sorpresak ekartzen ditu, estiloan, forman, kokapenetan, sorpresa asko eskaintzen dizkio irakurleari hastapenetik bukaeraraino gelditu gabe irakurtzen diren liburu horietakoa dugu Skyroom.
|
|
|
Euskal mundua zabaltzea da koxka. Ez naiz hemengoa eta ez
|
dut
hemen boto emateko eskubiderik, ezta erreferendum batean parte hartzeko ere. Nire mundua diaspora da, hemendik kanpo bizi den jendearen mundua, eta horiei hemengo egoeraren berri ematen saiatzen naiz, nola halako formazioa ematen betiere.
|
|
|
Baina akiakula, aitzaki, eztabaida ta negarrez, ez duk deus ere lortzen. Egin egin behar
|
duk
hemen, egin. Izatea izanez zaindu ezkero, ez duk inoiz ere ezer usteltzen, eta usteltzen edo endekatzen ez den herria beti izango duk herri, nahiz ta aurrean erabili.
|