|
2000
|
|
|
Esleitutako proposamenak frontoiak gaur egun
|
duen
egoera hartzen badu kontuan, urtean hiru errebote partida eskaini dira. Jokalariek aurreko klausulan jarritakoa kontuan hartuta, partidak abuztua, iraila eta urrian egingo dira ohitura den egun eta orduetan.
|
|
|
Nik argi daukat miresten nuela bere joko itzela, baina aldi berean, ordukotz, gizaki arruntzat jotzen nuela eta bizi
|
zuen
egoerak ez zuela iraungo betiko. Bestaldetik aipatu behar dugu izar handiek (guk ikusten ez badugu ere) patuaren kolpeak jasaten dituztela, zorte txarra ere izan dezaketela eta bere ospe eta diruarengatik inguruan dauzkaten pertsonaia ustelak etekinak, hobariak ateratzeko edozein gauza egiteko prest daudela, idoloa suntsitu, bere osotasunean ustiatu arteraino.
|
|
|
Oraingo aurrekontuak onak dira, eta horrekin iraun daiteke, besterik ez bada prorrogak eginez. Kontuan izan behar da azken 30 urteetan bizi izan ez
|
dugun
egoera politikoaren aurrean gaudela, bakea hurbil izan dugula eta bakea lortzeak herri honetan izugarrizko iraultza suposatzen duela. Orduan, herritarrek ere ulertu behar dute une garrantzitsua bizi dugula eta arazoei denbora eman behar zaiela.
|
|
|
Bertold Brechten poema ospetsu batean disidentzia mota desberdinen atxiloketa kateaz hitz egiten da. Tamalez, askotan ikusi dut poema horretan Euskal Herrian bizi
|
dugun
egoeraren isla. Poliziak komunista atxilotzean, disidentzia eta erantzun oro zapuztearekin mehatxatzen zuen tresneria geratzeko astia izanik, gizarteari prozesua noiz geratu behar zuen erakusteko baliagarria zelakoan nengoen.
|
|
|
Gaiak guztiz ezberdinak dira, lehena literatura fantastikoa da, ipuin bilduma modura egituraturik. Bigarrena aldiz, autoreak bizi
|
duen
egoera erreal eta jakin baten azalpena egiten du, kronika bat da, zigor ziega batean eginiko boladaren kronika zehatza eta esplizitoa, baina literarioa era berean. Izenburua kartzela aldi horretan eskuartean darabilen Shakespeareren Hamleten esaera baten zatia da:
|
|
|
hots, eguneroko egoerak bere testuingurutik kanpo aurkeztuaz joko bitxiak sortu ditu. Are gehiago, askotan ezagunak
|
ditugun
egoerekin jolastu egiten du beste ikuspuntu batzuetara bideratuz, honela, errealitateari so egiteko bide ezberdinak erakutsi asmoz. Izenburuak berak iradokitzen duen legez, zinearen erreferentziak etengabeak dira:
|
|
|
Honela adierazi zuen Alonsok bere jomuga: " Eleberriak bizi
|
dugun
egoeraz barre egiteko balio nahi izan du, eta beharbada, bigarren maila batean, inork horrekin gogoeta piska bat eginen balu askoz hobe, noski." (Larrion, Patxi: Argia 1548)
|
|
|
Mikel, Zuria Beltz taldeko baxujolea da eta musikaz gain, parrandan besterik ez dabil. Gau horietariko batean ETArekin zerikusia duen gazte bat ezagutuko du, eta era inkonsziente batez, itzulbiderik ez
|
duen
egoera batean sartuta ikusiko du bere burua.
|
|
|
Bizi
|
dugun
egoerari buruz inguruko pentsalariek diotena edo erruki handirikgabe plagiatuz, honelakoxe laburpen bat egingo nuke: abiadura azkarreko munduinterkomunikatuan bizi gara; edo hobeto esanda:
|
|
|
Haiek kolokan jarri eta oinarri justuago eta berrietan finkaturiko akordioaklortu behar baitira. Gaur egun Euskal Herrian bizi
|
dugun
egoera sozio-politikoak ezinargiroago erakusten digu paradigma horren garrantzia.
|
|
|
Eta giza taldearen edozein tamainatan egoera diglosikoak duen eragina argi etagarbi ulertu genuen, berak argi azaldu ondoren ezen, konbinatoriaren legeen araberadena galtzeko genuela, eta aldats beheran gindoazela, kontsentsu sutil hura apurtuezean. Egia esanda, lehenagotik ere intuitzen
|
genuen
egoeraren asimetria, baina intuitzen genuena forma matematikoan ikusi genuen orduan, eta horrek asko areagotu zuengure jarrera aldaketa. Niri asko argitu zidan behintzat, argumentazio eta arrazoitzearenmailan.
|
|
|
Ikuspegi estrukturalistaren eremu zurruna gaindituz, gaur egun, alternantzia berasortu
|
duen
egoera (gaia, solaskideak, bilakaera...) abiapuntutzat hartuta aztertzen da.Eta horixe da gaurkoan aztergai dugunarekin egin beharrekoa.
|
|
|
Beraz, musikaren inguruan gertatzen diren fenomeno sozio-kulturalen interpretazioan pragmatika, semiotika eta komunikazioaren teoriek egindako ekarpenzientifikoak geure egingo ditugu. Euskal Herrian bizi
|
dugun
egoera politikoan kulturaren izaeraz hainbeste adierazpen desegoki egiten direnean eta euskal kulturari buruzhorrenbeste balioztapen interesatu eta ez zientifiko irakurri, ikusi eta entzuten direnean.Horregatik, derrigorrezkoa da guretzat ekarpen hau lehenbailehen egitea. Jakinbidehauen guztien irizpideez (gure egoerari egokituta) baliatuko gara, fenomeno musikaleninguruan sortzen diren komunikazio eta errepresentazio sozialen jokoak aztertzeko.
|
|
|
Euskal Herriak arlo guztietan gaur
|
duen
egoera, konkistako ikuspegitik aztertubehar da. Euskal Herriari buruz edozein deskribapen egiten ari garelarik, ez da berdinakonkistapeko egoeratik ikustea ala ez.
|
|
|
baina karrantzarrak ia erabat abeltzaintzara dedikatzen direnez, esne behiek eskatzen duten zainketarekin jarrai dezakete. Bestalde, esneak merkatuan
|
duen
egoera kaskarra, esne behiak uzteko arrazoi garrantzitsua izan da; baina karrantzarrek, esnea saltzeko kooperatiba dutenez, jarduerari eutsi diote.
|
|
|
Karrantzako harana estaltzen duten komunitate desberdinek paisaia dibertsoa modelatzen dute, Bizkaiko gainontzeko udalerriekin konparatuz gero bederen. Ondoren, Karrantzako ingurune bakoitza deskribatuko dugu eta bakoitzeko komunitate nagusiak aztertuko ditugu, beren egitura, landaredia, fauna eta gaur egun haranean
|
duten
egoera oinarritzat hartuz.
|
|
|
Fase honetan Estatuak Estatu Nazioaren kultura (nazio menperatzailearen kultura, Esteva ren hitzetan) zabaltzen die bere menpean dauden beste nazioei, hauek lehenago menpekotasun politikoa zen hartatik, orain kultur menpekotasunaren dominazio subjektuak bihurtzen direlarik. Nahiz eta estatuaren zentripetismoa beti erabatekoa ez dela jakin, Gellner en hitzak erabiliz, begien bistan
|
dugun
egoera hauxe dela esan daiteke:
|
|
|
Hain zuzen, ez dago onarpen zabala izan duen nazionalismoaren inongo teoria zehatzik7, eta kontzeptu horrek izan duen bilakaera historikoa ikusi ondoren, agian nazionalismoaz baino nazionalismoez hitz egin genuke. Beraz, gure ikerketaren norabidetik ez aldentzeko, aukera egin beharrean aurkitzen gara, eta aztertu nahi
|
dugun
egoera argizta dezaketen nazionalismoaren teoria zehatz batzuen bila joko dugu, geure burua kokatu dugun denboraldian eta euskal nazionalismoaren kasu zehatzean, frantsesa eta espainiarra ahaztu gabe, noski?
|
|
|
Ba tipoa, Duncan deitzen dena, nirekin geratu zen denbora luzean, atzean bere lagunak ikusten nituen bitartean, mahaiaren borobilean guri begira. Gorroto
|
ditut
egoera horiek. Hala ere ez ginen bakarrik egon, Duncanen etorreratik hamar bat minutura taldeko beste bat batu zitzaigulako, Ralph.
|
|
|
Nonbait. Maisuei, eta edozein tamainako agintaritza dutenei, gehiago atsegin zaie beren gibelean astakeria handienak gertatzea, aurrean
|
duten
egoera estuan euli bat mugitzea baino. Gerora ikasi dut hori, ordea.
|
|
|
Nik badakit, ongi jakin ere, joko hau beldurti batena dela. Zain
|
ditut
egoerak, eta leize zuloko hotsak entzuten ari naiz. Marmarka ari zaizkit gertaerak ikusiaren ikusiaz.
|
|
|
gurean inor ez da beste inor baino gehiago. Gure presidentea ez da supergizon perfektua, baina kargu horretara zer edo zergatik heldu da eta, bizi
|
dugun
egoera sozio-politikoari gainbegiratuz gero, ezin esango dugu bere lana gaizki egin duenik. Soil soilik esan dezakegu, beraren jokamoldea kasu bakar batean izan dela desegokia, zeren, besteak beste Amelia Hilton bekadunarekin, ezin argiago utzi baitu bere prestutasuna, baina bere hutsa onartu du eta baita barkamena eskatu ere, nola emazteari hala herriari.
|
|
|
gatazkak leuntzeko eta elkarrengana hurbiltzeko saio txikia ezagutu genuen. Baina bertan bizi
|
dugun
egoera politikoak agerian utzi ditu kulturgileen arteko ezberdintasunak. Bakealdian azaltzen ez den hori, gordin gordin azaltzen da gatazkaldian.
|
|
|
Askotarikoak dira idazleek aukeraturiko gaiak. Iraganak eta historiak presentzia handia dute oraindik ere, eta baita, nolabait, herrian bizi
|
dugun
egoera politikoak ere (askotan zeharka azaldua). Gaiak, ordea, dibertsifikatuz doaz, idazleen jatorria, adina eta erreferente kulturala ugalduz doazen neurri berean.
|
|
2001
|
|
|
Unibertsitateko Euskal Irakasleen Elkarteak (EIRE) Euskal Herriko sei unibertsitateetan euskarak egun bizi
|
duen
egoera aztertu du. Txostenaren arabera, goi mailako irakaskuntzan euskararen egoerak 15 urteko atzerapena dauka.
|
|
|
Hortik etorriko da gure literaturaren bizirautea. Gertatzen da, baina, bizi
|
dugun
egoera politikoagatik, batzuek ez dutela onartzen euskaldunok eskubide batzuk ditugula egunero normal bizitzeko. (...) Eta horrela den bitartean, militantismoa beharrezkoa izango da.
|
|
|
Ongi iruditzen zaigu abeltzainek eta haragi irinen ekoizleek jasan dituzten galerengatik diru-laguntza ematea. Era berean, merkatal sektoreak bizi
|
duen
egoera aintzakotzat hartu gura genuke, baina ez gaude prest, gu harakinok, egoeraren errudun eta galtzaileak izateko.
|
|
|
Alde horretatik, beste ahalegin bat egin behar litzateke, batez ere gaur egun Euskal Herriak bizi
|
duen
egoeragatik. Serioa da egiten den lana, baina beste konbikzio batekin hartu behar dira gauzak.
|
|
|
E uskal Herriak bizi
|
duen
egoera politiko larriak, PPren Gobernua egiten ari den abertzaleen aurkako erasoaldiak, besteak beste, euskal langileen etengabeko lanbide prestakuntzaren finantzaketa kaltetzen du, kasu honetan EAEn bizi diren langileena. Lehengo urtean Madrileko Gobernuak Hobetuzi zegozkion 3.500 milioi pezeta (140 milioi libera) utzi zituen ordaindu gabe, eta aurten ere berdin gertatuko ote denaren kezka dago, iazkoaz gainera eskatu diren 6.000 milioi pezetei (249 milioi libera) dagokienez.
|
|
|
Gaur egun bizi
|
ditugun
egoera zehatzak kontuan hartuta, bai sozialki, bai politikagintzan, zeintzuk izan daitezke euskal gizarteko ezkertiar guztien gutxieneko helburuak. Zer izan dezake ezkerrak modu bateratu batean egiteko?
|
|
|
Irakurleak jakin behar du lur bat haratago doala, utopiaren bila zabal zabalik. Eta irakurraldi bidaian jasotzen duen eragina bizi
|
duen
egoeraren araberako izanen dela:
|
|
|
Argi geratzen den moduan, oso kanpaina zabal eta garrantzitsu batetaz ari gara, baita esfortzu ekonomikoari dagokionez ere, baina Iparraldean ikastolek oraindik ere bizi
|
duten
egoera zaila ikusirik, Seaskak horren behar garbia gogorarazi du. Diotenez, jasandako erasoak oso garrantzitsuak izan dira, urte askotan zehar gainera, eta gizartearen artean ezjakintasuna zabaltzera lagundu izan dute.
|
|
|
Aita bezala nahasia naiz, 1992an sortu lehen semea abandonatu izanaren kulpaz, militarrek armadara bortxaz eraman dezaten beldur naiz. Bizi
|
duten
egoera latza nire buruari egozten diot; kulpabilitate sentimenduak ditut. Nire emaztea ez zen guztiz ados nire engaiamenduarekin, eta gogorra da esperientzia.
|
|
|
Kanpamenduetan erbesteratuta bizi den jendeak nola bizi
|
du
egoera politikoa?
|
|
|
Ezin da ukatu, heriotz masibo hauetako gehienetan ez dagoela gizakiaren aldetiko ekintza zuzenik, baina egia da ere arrainen heriotza eragiten duten faktore «natural» horiek gizakiak ibai eta ibaiertzetan burututako eraldaketen ondorio direla. Lehenago aipatu den moduan, ibaien erdi eta behe ibilguetan, udan batez ere, oxigeno eskasiak gerta daitezke modu naturalean, baina egia da ere, ibaiek
|
badutela
egoera horiei aurre egiteko baliabiderik eta ongi kontserbaturiko ibaietan, egoera horiek ez direla kezkagarri bihurtzera iristen. Hala ere, gure ibai gehienetan burutu diren kanalizazio basatiek, ibaiertzetako landaredia suntsitzeaz gain, kasu askotan ubideak ikaragarri zabaldu dute.
|
|
|
Ahaide Nagusiek ere agur esan behar izan zioten lurrean eta familian oinarritutako egiturari. Ez ordea gizartean
|
zuten
egoera pribilegiatuari. Errenten usainean, beti ere komeni zenari eutsiz, egoera berrira egokitu ziren.
|
|
|
Euskararen garapen osoa eta eutsigarria dute helburutzat. Bide horretatik, urtero unibertsitate bakoitzean euskarak
|
duen
egoera aztertzea izan dute lanetako bat. Baina etorkizunera begira gogoeta sakonagoaren beharra ikusi dute.
|
|
|
Kontzientziazio lan bat egin dugu, baina Estatuak gure lanaren aurkako jarrera bat hartzen duenean, desobedientzia beste fase batean sartzen da. Aldi berean, zuk ordezkatu nahi duzun gizarte zatiak ere jarrera bat hartu behar
|
du
egoera horrekiko. Beraz, aurrerantzean desobedientzian sakondu behar dugu eta Estatuak hartu duen jarrera errepresiboa, desobedientzia egileen kopuruaren bitartez gainditu.
|
|
|
Hona iritsi nahi nuen, XXI. mende hasiera honetan, neurri handi batean zoritxarreko, pilotak
|
duen
egoerara. Bizpahiru entrepresaren esku, finantzaketa telebista, publizitate edo irudi eskubideetan oinarritu da, pilotatik bizi ahal direnen kopurua murrizten doa eta hedabideei esker ikus entzule kopurua progresio geometrikoan handitu bada ere, oso jende gutxi doa frontoietara eta partidak edo jaialdiak asko murriztu dira.
|
|
|
Juan San Martin (EAEko Ararteko, Europako Ombudsman Erakundeko buru, euskaltzainburuorde eta urgazle...) Argizaiola Sariarekin omenduko dute larunbatean San Agustin Kultur Gunean opsatuko den ekitaldian. Azokan egingo diren ekitaldiek, berriz, Astarloa anaien lanarekin izango dute zerikusia; Durangoko bi anaiok euskararen alde, etxean eta atzerrian egindako lanaz eta euskarak bizi
|
duen
egoeraz gogoeta bultzatuko dute egun hauetan. Bestalde, Bitoriano Gandiagari omenaldia eskaini zion Gerediaga Elkarteak abenduaren 1ean.
|
|
|
Eta bide horretatik, lepoko distomia edo tortikolis espasmodikoaren tratamendurako gomendatzen da gaur egun B motako toxina botulinikoa. Eta gaitz horren tratamenduan, espero den bezala, arrakasta lortuz gero, aurrerantzean beste hainbat kasutan ere erabili ahal izango da, orain artean sendaketa zaila eta konplikatua
|
zuen
egoeraren tratamendua erraztuz
|
|
|
Era honetako taldeak baino esanguratsuagoak diren mugimendu erreformatzaileak badira islamaren baitan, eta hauekin egiten dute topo Al Kaeda eta hauek. Islamaren baitan dagoen eztabaida oso baldintza zailetan egiten ari da, gizarte oso kontserbadoreetan, diktadurapean dauden herrialdeetan, eta gainera beste batzuk ere egoera horretatik zurrupatu nahi
|
duten
egoeran.
|
|
|
Edozein modutan ere, garaian literatura, eta konkretuki, nobela mailan eragin ziren aldaketa horiek euskal irakurleriarengan sortu zuten etendurari, euskal munduak bizi
|
zuen
egoera erantsi behar diogu: zenbat irakurle alfabetatuk irakur zezakeen Ene Jesus bezalako nobela bat?
|
|
|
Ez dugu oraindik jakingo geroak zer estimatuko duen poesia honetatik. Baina irakurle honek gogokoago
|
ditu
egoera pertsonalaren aitapen direnak, bizipen pertsonaletik hasiz giza izaeraren alde iluna adierazten dutenak.
|
|
|
NBE aren Batzar Nagusiak, pertsona zaharrek beren gizarteei egiten dieten aportazioa eta, herrialde batetik bestera ez ezik, herrialde berean adineko pertsonek bizi
|
duten
egoeren arteko desberdintasun eskerga halakotzat harturik, herrialde guztietan orain artekoan baino osasun egoera hobean bizi diren pertsona urtetsuak geroz eta ugariagoak direla eta geroz eta urte gehiago betetzen dituztela aitorturik, herrialde guztiei hurrengo printzipioak gogoan izatea aholkatzen duen karta hau onestea erabaki zuen:
|
|
|
Elkartearen Madrilgo bulego berrietan hartu gaitu Beyukik, etorkin askok paperak konpondu eta etorkizun hobearen bila sorterria utzirik etorkin gisa bizi
|
duten
egoerari buruz informazioa eskatzen duten lekuan.
|
|
|
Tokian tokiko egoeraren arabera (bai euskarak toki horretan bizi
|
duen
egoera, zein bertako euskaltegiak dituen aukera eta baliabideen arabera) ikasgu bakoitzahausnarketa bat egitera gonbidatu nahi dut, gai honek zer nolako oihartzuna dueneta izan lukeen argitze aldera.
|
|
|
Elkarrizketan isiluneek berezko funtzioa eta esanahia dute. Egoera simetrikobatean isiluneak normalak dira; baina, aztertzen ari garen egoera asimetrikoansortzen direnek lotura zuzena
|
dute
egoeraren kontrolarekin. Ikaslea isilik geratzendenean, isilunea apurtzea aholkulariari dagokiola eta gehien dakienak hitz eginbehar duela uste izango du.
|
|
|
Elsa Scheelen argitaratu zen urte berean argitaratu zenEgunero hasten delako, polifonia linguistikoa agerian ezartzen duen lehen eleberria. Ehun metro eleberriarekin hizkuntzen nahasketa oraindik sistematikoagoaeta errealistagoa egin zen, are gehiago, eleberriaren ekintza euskal ingurumenbatean kokatzen dela (aurreko lanean ez bezala) kontuan hartzen bada?, euskarakerrealitatean bizi
|
duen
egoera diglosikoa baliabide narratologiko honi esker inoizbaino hobeki adieraziz.
|
|
|
Dirudienez, probetxugarria da orientazio instrumentala elebitasunak balioinstrumental handia
|
duen
egoeretan: hau da, bigarren hizkuntza menderatzeaketekinik ematen duenean eta hizkuntza hori askotan erabili behar den lekuetan, orientazio instrumentala izan daiteke ikaskuntzan arrakasta izango delako bermea, euskararekiko ere esan den bezala (Bergara, 1986).
|
|
|
«Euskara bere betetasunera etaosotasun betera iritsi dadin eragina izango duten helburuak eta jardunbideak definitu eta abiarazi»; «Euskal Herriko erakunde eta gizarte eragileguztiak partaide egitea»; «hizkuntzaren normalizazioak mailaz mailakoprozesua izan behar du,... borondate onean oinarritu beharrak berak dakar, nolabait, komunikazio lan handi bat egin beharra, herritar guztiak jakitunegin eta sentsibilizatzeko, baina, batez ere, gizarteko eragile guztiek, enpresa alorrekoek, hezkuntzakoek, kulturakoek, erakundeetakoek, etaabar? Euskal Herrian Euskararen erabilera Normalizazioko lanetan ardurahar dezaten eta eginkizun horretan konpromiso zehatzak har ditzaten bultzatu, gogoberotu eta animatzeko»; «diagnosi zehatz bat egin behar delaeuskarak gaur egun
|
duen
egoeraz, alde batetik normalizazioak bere aldedituen eragileak, eta bestetik euskararen normalizazio prozesuak dituenoztopo eta ezintasunak azpimarratuz. Hortik abiatuta, Euskal Herriko gizarte, ekonomia eta kultura bizitzak dituen alor desberdinetarako egokien direnhelburu estrategikoak eta jardunbideak zeintzuk diren zehaztea...».
|
|
|
prozesuaren metodologia ezagutu eta hartzea; erabakiak hartzeko irizpideak proposatzea; prozesuak dirauen bitartean behar den informazioa ematea; iritzi publikoaren aurrean Plangintzaren lidergoa eramatea; prozesuan zehar egiten diren pausoak aztertu eta balioztatzea; lan-taldeetan/ batzordeetan parte hartzea; giltzarrizko eragileekin hitzarmenaksinatzeko negoziatzea; c) Eskualdekako Sektore Batzordeek: sektorebakoitzean euskarak
|
duen
egoeraren azterketa eta diagnosia egitea; sektorebakoitzerako helburu estrategikoak definitzea; jardunbideak definitzea etaekimen proposamenak egitea. 2) Eta bigarren aldian:
|
|
|
a) Barrutiko Aholkularitza Batzordeak: diagnosian oinarrituta, dagokion lurralde barrutirakohizkuntz proiektua definitzea; dagokion lurralde barrutiko gogoeta prozesuaren emaitzak balioztatzea; herritarrei berri ematea; dinamizatzea etajarraipena egitea; sektore bakoitzean euskarak
|
duen
egoeraren azterketa etadiagnosia egitea; b) Barrutiko/ Udaleko/ Eskualdeko Sektore Batzordeek: sektore bakoitzerako helburu estrategikoak definitzea; jardunbideak definitzea eta ekimen proposamen zehatzak egitea. Hauek guztiak, egutegibatekin eta baliabide batzuekin lotzen dira.
|
|
|
Analisi normalak, aurrez zehaztutakoaz gain, ezaugarri organoleptikoen (turbiez), karaktere fisiko kimikoen (tenperatura eta Ph a), substantzia ez desiragarrien (nitratoak, oxidagarritasuna) eta karaktere mikrobiologikoen (bakterio aerobioak 37 °C an eta 22 °C an) determinazioak izango ditu. analisi osoa honetan datza: ...rbono organikoa, hidrogeno sulfuratua, hidrokarburoak, olio mineralak, boroa, kloroa, fluorra, besteak beste); substantzia toxikoak (zilarra, artsenikoa, zianberuna) Noizbehinka, osasun administrazio eskudunak finkatzen dituen parametro guztiak zehaztu dira, kontsumo publikoko ura hornitzeko sistema batek hornitutako uraren edangarritasuna bermatzeko, sistemako uraren osasun zainketa berezia behar
|
duten
egoera partikular edo ustekabeko egoeretan. Bibliografía ARAUDIA Irailaren 14ko 1138/ 1990 Errege Dekretua, kontsumo publikoko edateko uren hornidura eta kalitatearen kontrolerako araudi tekniko sanitarioa onartzen duena.
|
|
|
Eta gramatikak bost axola zion bezala, beste guztiak ere bost axola zion eta edozer egiteko kapaz zen edo ezer egin gabe geratzeko kapaz ere berdin. Maite
|
zuen
egoera hura gainera, berehala hartuko zuelako loak eta berdin ziolako beste guztiak. Eta hura eskailera piloa.
|
|
|
Polizia, besoak hazta eginda, haien atzean zegoen, baina Charlot eta umea urduri zeuden aurrera begira, atzean zutena jakin gabe, eta haien begietan beste hainbat jenderen begietan bezala irakur zitekeen tristura, bakardadea, ezgaitasuna. Ez zuten ulertzen bizi
|
zuten
egoeraren arrazoia. Edo ulertzen zuten eta jakituria horrek itzelezko mina ematen zien.
|
|
|
Hobe litzateke, esango du norbaitek, hizkuntza biziak gure artean
|
duen
egoeraz mintzatzea, literaturaz eta filosofiaz baino. Errazago izaki ordea honelako gai sakonez mintzatzea.
|
|
|
Lotsagarri eta penagarri eta halaz guztiz nahitaezko. Hizkuntzarekiko auziak ez baitaude oraindik egon behar
|
luketen
egoeran, nahaspilarik larrienean baizik.
|
|
|
Ez. Baina zerbaitekin kontsolatu behar badugu, ezin ahaztu garai ilunenetan ere sortze artistikoak oso lan aipagarriak eman dituela, eta arkitekturan (arkitektura aipatuta, eta New Yorkeko dorre bikiak gogoan, arte honek Euskal Herrian
|
duen
egoeraz hitz batzuk egiteko gogoa ere eman dit, baina beste baterako utziko dut. Baina pentsatzeko datu bat:
|
|
|
Ezberdintasunak ez dira horretan gelditzen, Bilboko ahots maltzurrenek diotenez; izan ere, New Yorkeko arrakasta Bilbon askoz ere apalagoa izan omen baita, baina museoaren zuzendaritzak badu hori arrazoitzeko pisu gehiagoko arrazoirik: eguraldia kaxkarra izan da aurtengo udaran Bilbon; Euskal Herriak bizi
|
duen
egoera ez omen da kanpotarrak erakarri ahal izateko egokiena, eta beste hainbat. Bisitariak iaz baino gutxiago izan omen dira, baina inork ez du, benetako datuak erabiliz, inpresio hau egiaztatu edo gezurtatu.
|
|
|
Bizirik nahi duen, desberdin nahi duen, espainol edo frantses nahi ez duen herri bateko saiakera erreal, praktiko eta ausarten kimatze lanetan dabiltza. Noiz eta euskarak
|
duen
egoera zail honetan, gizartea ren mugimendua eta erantzuna, astiro baina irmo, euskararen benetakono rmalkuntza ren aldekoa dela adierazten denean. Nafarroa Garaian haurren matrikulazioen datuak, Euskal Autonomi Erkidegokoak, Iparraldean kulturalki eta hezkuntzan dauden ezinak eta trabak tarteko, euskararen berreskuratze lanen presentzia, Oinarriak taldearen deiari jarraituta, ofizialtasunaren aldeko sinadura bilketa mugimendua.
|
|
|
Baina Platon ez zen besoak gurutzatuta geratu. Zorigaiztokotzat
|
duen
egoera honen aurrean bere asmoa ordena sozial berri bat ezartzea da. Horren seinale da Platonen idatzien %60 baino gehiagok politikaz eta bere justifikazioaz jardutea.
|
|
|
– Uste diat ez
|
duala
egoera ulertu –egin nuen oihu–, ez baita hurrengorik izango.
|
|
2002
|
|
|
Euskal Herriak orain bizi
|
duen
egoeratik eszenatoki berri horretarako bidea egin behar du, eta ez da nonbait bide erraza izango; azken urteetan behintzat ez du bide horretan asmatu ezker abertzaleak berak, eta zangalatrau egin da unetik unera dagoenetik berrira ezin ibiliz. Adostasun berriak beharrezko izango dira hemendik aurrera, dauden erakundeetan jokabide eraikitzailea eta baikorra plazaratu ahal izateko.
|
|
|
Duela 9 hilabete alde egin zuten euren jaioterritik, Mar de Plata tik, Argentinako kostaldeko 600.000 biztanleko hiritik. Ez dituzte zuzenean azken asteotako iskanbilak bizi izan, baina garbi
|
dute
egoera ez dela gauetik egunera sortutakoa.
|
|
|
" Administrazio publikoa herritarrek sostengatutako zerbitzua eta herritarrei zuzendutako zerbitzua da eta hau horrela, bere betebeharra da herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko beharrezkoak diren erraztasun eta bitartekoak jartzea. Beraz, Nafarroan bizi
|
dugun
egoera bidegabea eta baztertzailea izateaz gain, administrazio publikoaren oinarrizko betebeharrei iruzur egiten diena da", iritzi baitio Oinarriak ek.
|
|
|
Era laburrean esanda, gizartean indarkeria iraunkorki jarraitzearen balizko arrazoietan sakontzen ahalegindu zen. George Sorel, Engels, Kant, Nietzsche, Bertrand Russell, Max Weber eta beste pentsalari askok gai honen inguruan esan zituztenak kontura ekartzeaz batera, gaur egungo Euskal Herriak bizi
|
duen
egoeraren aurrean beren buruak demokratatzat aldarrikatzen dituzten zenbaitzuk eginiko adierazpenak salatzen zituen.
|
|
|
Laurogeiko harmarkadaren bukaeraz geroztik, bertako egituretan nola globaletan bizi
|
dugun
egoera kulturalean, errentagarritasun komertziala, mediatikoa eta politikoa nagusitzen da, kapitalismo aurreratuak munduko orden berrian ezartzeko baliatzen duen aldarte izugarriaz. Gai hauek guztiak errexki soma daitezke irakurketa maila guztiz desberdinetan, eremu desberdinetan eta ikuspuntu oso desberdinetatik, baina azkenean era erabakigarri batean definitzen dituzte geure nortasunean, geure" mundu honetako lekuan" edo geure ondare kulturalean eragiten duten zirkunstantziak.
|
|
|
Ekaina hor dago, nahiko gertu, eta Elkarrik beti egiten du diskurtso positiboaren alde, baina bizi
|
dugun
egoera ikusita ez dirudi baikortasunerako tarte gehiegirik dagoenik. Edo bai?
|
|
|
itzulpenak gazteleratik egingo zirelako, eta berandu genbiltzan. Bestetik, ikusten genuelako gazteleraz idazte hutsak eskatzen zigula urruntzea barrutik bizi
|
dugun
egoeratik. Hori oso ondo etorri zaigu, eta uste dut denbora faltarik ez bagenu ere, hala egin beharrekoa zela».
|
|
|
Ados antzerki taldeak estreinatu berri duen lanak gizakion bakardadea du oinarrian. Azken batean denok bizitzako uneren batean bizitu dugun edo bizitzan
|
dugun
egoera da hauxe. Hala, sentimendu ezberdinen arteko bidaia egiteko gonbita luzatzen zaigu John Wayne-ren laguna ikuskizunean:
|
|
|
Jakina, alderdi bakoitzak bere ohiko lekuetan ospatuko du Aberri Eguna, baina, argazki orokor bakarra Garazin emango da. Inportanteena ez da jakitea ABk zein arrakasta lortu duen ez dugu geure ekimen gisa hartzen baizik eta gaur egun bizi
|
dugun
egoeran, une batez, EAJ eta ELAtik Batasuna eta LAB bitarteko indar guztiak biltzeko gauza izan garela.
|
|
|
Ikasi eta interpretatu beharra daukagu ea zer gertatu den 80ko hamarkadan eta 90eko hamarkadan, gaur bizi
|
dugun
egoerara ailegatzeko. Eta nik analisiak ez ditut inon ikusten.
|
|
|
Zuek orain arte esandakoetan oso garbi sentitzen da
|
zuen
egoera gizartearen barruan duela hogei urte baino okerrago ikusten duzuela, krisian sentitzen zaretela...
|
|
|
Bizi
|
dugun
egoerak ez du esperantzarako toki gehiegirik uzten. Sufritzen duten hautetsiei babesa ematea beharrezkoa da, beraien ahotsa entzuten jarrai dadin.
|
|
|
Jakina. Baina zoritxarrez, bizi
|
dugun
egoeran ezin da gauza gehiago egin; edo ondo egin, behintzat.
|
|
|
EAEko gotzainen azterketa ez da aldendu orain arte euskal elizaren zati handienak egin ohi duen azterketetatik. Ohikoak esateaz gain, analisi ausart eta zorrotza egin du egun euskal gizarteak bizi
|
duen
egoeraz. Eta gizarteko beste eragile askok bezala, beldur agertu da, Alderdi Poliltikoen Legeak ekar dezakeenaz.
|
|
|
Ildo horretan, Sarea zerbitzuko koordinatzaile Patxi Labordaren iritziz," ez bakarrik Europan, Espainiako Estatuan bertan Nafarroan euskarak bizi
|
duen
egoeraz eta sufritzen ari den erasoez oso gutxik dakite, albisteak tentu handiz helarazten baitituzte. Sarea web orriak egoera horri nolabait buelta eman nahi dio, erabakiguneetara etengabe informazio objektiboa eskainiz, Sanzen Gobernuak hartzen dituen neurri murriztaileak kanpoan ere ezagutu daitezen".
|
|
|
Era guztietako galderak eta kezkak datoz burura egoera berri honetan. Oso modu orokorrean, zer hausnarketa egingo zenuke bizi
|
dugun
egoeraz?
|
|
|
Zalaparta handia sortzen ari da manifestazio eskubidearen inguruan, nagusiki Baltasar Garzon epailearen auto ospetsuengatik, baina baita ere Nafarroa eta EAEko agintaritzetatik sortzen ari diren debekuengatik. EAk bizi
|
dugun
egoera nahasiarekiko zuen ikuspuntua kalean eskaini zuen Gernikan eta horrek alderdi eta komunikabide estatalisten kritika zorrotza ekarri dio. Bestetik, ikusi behar larunbaterako herritar talde zabal batek Bilborako egin duen deialdia zertan geratzen den.
|
|
|
Egiteke geratzen zaigun zerbait da. Bestalde AEBek bizi
|
zuten
egoera berezi hartan Kietelen jarrera goraipatzekoa da Donostiara etortze hutsagatik.
|
|
|
Urretxu eta Zumarragan euskarak bizi
|
duen
egoeraz hitz egin diezagun, Sebas Iturrioz urretxuarra elkarrizketatu dugu. Zintzo Mintzo Euskaltzaleen Elkarteko lehendakariordea da, eta lehenik eta behin elkartearen beraren sorrerari buruz berba egin diezagun eskatu diogu.
|
|
|
Aisialdiarena da, hain zuzen ere, Iturriozen hitzetan, euskarak Urretxu eta Zumarragan
|
duen
egoeraz hitz egitean kontuan hartu beharreko puntu garrantzitsuenetariko bat. Dioenez, ezagutzaren datuei so eginez, ezaugarri beretsuak dituzten herriekin alderatuz egoera ez da txarra, baina erabilerari dagokionez" kaxkar samarra" da.
|
|
|
Bizi
|
duen
egoeraz egin dugu berba hasieran, hedabideen eta argitaleletxeen zurrunbiloak sorrarazi dioen giroa ez dela oso literarioa izango aipatu diogu: «Ez pentsa!
|
|
|
Literaturarako jokoa eman dezake. Quim Monzo idazleak idatzia
|
du
egoera honi buruz. Bere ipuin bateko protagonistari sari handi bat ematen diote bere lehen liburuagatik.
|
|
|
Eta zehaztapena ez da, inondik ere, hutsala, finean, Mintegiren eleberrietan agertzen diren gertakarietan (dela giza sentimenduei buruzkoak, dela euskal arazo politikoekin hertsiki lotuak) bere subjektibotasuna begitatzen digun ahots narratzailearekin egiten baitugu topo. Emozioa, hausnarra, bizi
|
dugun
egoera eta gizartearen arau nahiz legeek ezartzen dizkiguten mugak... horiek dira idazle honen eleberrietako gai konstanteak.
|
|
|
Lertxundiren kasuan, bidaia, batez ere, bidaia literarioa da. Ez litzateke zaila eredu estetikoen bila dabilen marrazkilari horren eta autoreak garai hartan bizi
|
zuen
egoeraren artean paralelismoa antzematea.
|
|
|
Beti izan behar
|
du
egoerari alderdi positiboren bat aurkitzeko moduren bat, edo gutxienez, larritasuna erlatibizatzekoa.
|
|
|
Horixe zen, kasu gehienetan, beraien jarduera praktikonagusia. 1977/ 78 ikasturtetik aurrera EKTak krisian murgildu ziren, trantsiziodemokratikoak gizartearen parte hartzeari bide berriak ireki zizkiolako eta EKTekBarrutiaren onarpenak irekitako
|
zuen
egoera berrira egokitzen jakin ez zutelako18.
|
|
|
Azken urteotan bizi izan dugu Dereduaren inplantazioa ikaskuntzaren 1 eta 2 mailan, eta hor dira emaitzak. Unibertsitateak erantzun bat emateko beharra
|
du
egoera berri honi, era egokienean, biurratsak landuz:
|
|
|
Txosten honen xedea euskarak Natur Zientzietan
|
duen
egoera laburtzea da, etabaita horrek Euskal Unibertsitatea lortzeko dituen ondorioak aztertzea ere. Zentzurik zabalenean erabiliko dugu Natur Zientziak izena, naturarekin zerikusia dutenesparruak bilduz, baina osasun zientziak eta arlo teknologikoak albo batera utziz.Hortaz, garai batean Fisika, Kimika, Matematika, Geologia eta Biologia biltzenzituen ezagutza arloa berrikusiko dugu, eta baita horiekin zerikusi handia dutenzenbait arlo aplikatuena ere, hala nola Agronomia.
|
|
|
Horiekguztiek, ordea, mundu osoko unibertsitateak ezagutzea eta baloratzea eskatukolukete, eta ez ditugu gure buruak horretarako prest ikusi. Horren ordez, EuskalHerriko unibertsitateetan dagoen egoera aztertzea erabaki dugu, eta unibertsitatehorietan erdarek
|
duten
egoerarekin alderatzea, nahiz eta jakin metodo horrekikuspuntu partziala baino ez digula eskainiko. Esate baterako, gure metodoarekinEuskal Herriko unibertsitateetan ikutzen ez diren gaietan ez dugu gabeziarikikusiko, edo euskararen presentzia gaztelaniazkoaren adinakoa izatearekinkonformatuko gara, nahiz eta agian hori Bretainia Handian ingelesez egindaitekeenaren zati txiki bat besterik ez izan.
|
|
|
Osasun arloan testugintzak
|
duen
egoera benetan tamalgarria da; esaterako, EHU/ UPVk argitaraturiko testuliburuen artean ez da bat bera ere aurkitzen osasun arlokoa denik. Bestalde, aurrera eraman diren ekimenak arlo pribatuaren aldetiketorri dira (Elhuyar, UEU, UZEI, etab.). Hori bai, beti ere diru publikoarenlaguntzarekin.
|
|
|
Inkesta horretatik jasotako datuak SPSS pakete estatistikoaz prozesatu etasailean
|
dugun
egoeraren argazki zehatza lortzeko xedea dugu. Ez dezagun ahaztumotibazioa eta sozializazioa ere ez ditugula alde batera utzi nahi, eta horrelakosaioek aukera polita ematen digutela euskararen normalizazioaren gaia sailkideonartean bizirik mantenarazteko.
|
|
|
Ez Industria Elektronikako IITn, ezta Mekanikakoan ere. Aurten, Mekanikakoan berdinsegitzen
|
du
egoerak. Elektronikakoan, berriz, hiru izan dira ekainera arte irakurridiren proiektuak.
|
|
|
Euskararen aldeko jarrera nahikoa ez dela, genioen sarreran; afe gehiago, euskarak bizi
|
duen
egoera agonikoan, alde egote gozo hori bihur daiteke kontzientziak lasaitzeko eta borondateak desmobilizatzeko aitzakia, beti baita erosoagokorronte indartsuenari jarraitzea. Batez ere kanpo presiorik ematen ez bada; etajakina da orain arte industria munduak ez duela transmititu presio hori, egunerokokomunikazio giroari dagokionez behintzat.
|
|
|
Zalantzarik gabe azken urteotan lan asko eta ona egin da Euskal Unibertsitatearenalde, hau da, erreferentzia nagusitzat Euskal Herria eta euskal gizartea hartuko dituen eta oinarritzat euskara eta euskal kultura izango dituen unibertsitatea eraikitzearen alde. Hala ere, urte hauetako balantzea egiterakoan, ezin dugu ezkutatu geure desadostasuna eta dezepzioa euskal irakaskuntzak gaur egungo unibertsitateetanbizi
|
duen
egoeraz, eta, oro har, aurrera egiteko perspektiba garbiaren gabeziaz.
|
|
|
Irakurlea da testuaren eta entzulearen arteko zubia, eta bere egitekoa transmisioa ahalik eta ondoen ziurtatzea da. Horrek esan nahi
|
du
egoera komunikatiboa, testuaren inteligentzia eta ahotsaren espresibitatea kontuan hartzea.
|
|
|
Hedabideek minorien aurkako estereotipoak sortzen ez dituztenean, elikatu egiten dituzte jardun axolagabean. Era berean, hedabideek euren esku
|
dute
egoera diskriminatzaileak salatzea eta talde gutxituen aurkako eraso kanpainen kontra rol sozial eraginkorragoa jokatzea.
|
|
|
Berez argitara ateratzeko ez zena agirian uzten duena; esate baterako: igorleak ezkutuan gorde gura
|
zuen
egoera psikologikoren bat azaleratzen duena. Indizioak, beraz, azaleratu egiten du, komunikazio prozesu batean, izatez komunikatua izateko asmatua eta eraikia ez zena.
|