|
2001
|
|
|
Ingurune kulturala kontuan izanik, bata ala bestea, prozesu biak garrantzitsuak dira hizkuntzaren jabekuntzarako. Hizkuntz komunitateetako batek bizitasun etnolinguistiko baxua
|
duen
hizkuntz egoeretan, estatus baxua, hiztun gutxi etalaguntza instituzional gutxi, hauek testuinguru kulturbakarrak deituak dira. Egoerahorretan, lehen mailako prozesu motibazionala?
|
|
2008
|
|
|
ez dudala nahi esaten badut ez dakidala pentsatuko dute; edo gonbidapena ez onartuz gero, politikoki mutur batekotzat edo bestekotzat joko duten beldurrak baina nire iritzian: euskal hiztun onak erdara kaxkarrean aritzera gonbidaturik edo adeitsuki beharturik, erakunde publikoak bere ekarpena ez dakit handia edo txikia egiten dio gurean
|
dugun
hizkuntzen egoera desorekatuak bere horretan iraun dezan.
|
|
2009
|
|
|
Donostiak
|
baditu
hizkuntzaren egoeraren eta erabileraren normalizazioan aurrera egiteko, zeregin ugari badugun arren oraindik ere, hainbat udalerrirekin eta Euskal Herriko gainerako hiriburuekin alderatuta, abiapuntu hobean kokatzen duten baldintzak. Gai honetan luzatzeko asmorik gabe, hainbat datu azpimarratu nahiko nituzke.
|
|
2011
|
|
|
hiztun elkartearen lurralde esparru osoan (hiztun herrian) edo bertako eskualde eremu jakinean kontestuak agintzen du, normalean, noiz h erabili eta noiz L. Mintzajardunaren situazio markatzaileek, norknorekin noiz non zertaz diharduen azaltzen duten elementuek, esplikatzen eta, parte on batez, determinatzen dute kasu bateko eta besteko jardunaren berezitasuna. f) Konpartimentazio soziofuntzional (eta, dagokion neurrian, territorial) hori egonkorra da. hots, ez da urtetik urtera (ez eta hamarkadatik hamarkadara edo belaunaldi batetik hurrengora) nabarmenki aldatzen. hizkuntza egoera guztiak (guzti guztiak) aldatu egiten direnez gutxi edo (normalean) asko, berehala agertzen da galdera: zenbat denbora iraun behar
|
du
hizkuntza egoera batek" bere horretan", egoera hori" egonkorra" dela esateko? 56 Neurri bat hartu patroi, zein bestea, ez da begien bistatik galtzea komeni diglosia, Ferguson-en irizpidez, egoera egonkorra dela. konkretuki," a relatively stable language situation". Funtsezko elementua da egonkortasunkontu hori, gero ikusiko denez, diglosiaz hitz egin nahi bada. h) H aldaerak badu, azkenik, L k gutxitan izan ohi duen altxor ondarea berekin:
|
|
|
2 hizKunTzA diglosia berez, txarra edo ona den juzgatu gabe, euskal herrian diglosia galduta, euskarari dagokionez, hizkuntza egoera makurragoan gaudela esan dezakegu. hau da, diglosia egoera berreskuratu behar
|
dugu
hizkuntzaren egoera hobetuko bada. Lehen esan moduan, zalbideren testuak, inplizituki, aditzera ematen du euskara biziberritzeko (lehengo) diglosia egoera oraingo egoera baino hobea dela. euskara biziberritzeko diglosia egoerara itzuli behar dugula, alegia. hagatik, euskararen egoera ez dela diglosikoa nabarmentzearren, seguru asko, zalbidek izendatzen du euskara ahuldutako hizkuntza eta ez du behin ere aipatzen euskara hizkuntza gutxitu gisa. zalbidek (2003) esaten du:
|
|
2012
|
|
|
Maria Amurriok etxetik ekarri zuen euskara, sentiberatasun faltarik ez du. Barrutik bizi
|
du
hizkuntzaren egoera. " Nire iritziz, ikastolan, gutxiago hitz egiten genuen euskaraz nire garaian.
|
|
|
Kitxuaz hitz egin behar diguzu,
|
zuen
hizkuntzaren egoera Ekuadorren.
|
|
|
Horregatik esan dugu lehenago, eta errepikatuko dugu hemen orain, ikerlan honetan hizkuntza gutxituen ikerketarako ekarpenen bat egiten eta hizkuntza gutxitu askorentzat baliagarria izan daitekeen ikerketa ildo bat sortzen saiatuko garela, baina gero ikerketa honen emaitzak direla inondik inora zuzenean estrapolatu. Kasu bakoitzean egoki aztertu dituzte ikerlariek, gu hemen egiten ari garen bezala, aztergai
|
duten
hizkuntzaren egoera soziolinguistikoa, herritarren harekiko aktitudeak eta ikerketan aztertzen ari garen beste zenbait irizpide soziolinguistiko eta psikolinguistiko.
|
|
2013
|
|
|
Hizkuntzen bizikidetza gizarte bizikidetzaren zati banaezina delako. Bizi
|
dugun
hizkuntza egoera desorekatuan gaineratu du, bi hizkuntzen berdintasun sozialerantz gerturatzeko egiten dugun ahalegin oro, herritarren arteko berdintasunaren aldeko pausua da.
|
|
2017
|
|
|
Zalantzarik ez dugu herritarrengandik hurbilen dagoen instituzioa eta, ondorioz, Protokoloa barne politiketan inplementatzeko errazen egin dezakeen instituzioa udala dela. Horrexegatik, hurrengo hilabeteotan lanketa berezitua egingo da Protokoloak biltzen dituen 185 neurri hoIkusi
|
dugu
hizkuntzen egoera ez ezik, hizkuntzen berreskurapenaren alde lan egiten duten eragileen egoera ere oso desberdina dela Europan zehar. Protokoloaren bidez guztiontzako bilgunea sortu nahi dugu hizkuntzakomunitate bakoitzak jorratutako proposamenak elkarrekin trukatzeko. rietatik udalen zuzeneko edo zeharkako eskumena zein diren zehazteko.
|
|
2018
|
|
|
Baina hori ez da gure ezaugarri espezifikoa, gauza normala da. Eta nahikoa da katalanaren kasuari begiratzea, gurea baino egoera hobea
|
duen
hizkuntzaren egoerari, alegia. Han ere alde handia dago eremu publikoko erabileraren eta etxeko erabileraren artean.
|
|
|
Bestetik, hizkuntzen arteko ukipen egoerak ahalbidetzen duen hizkuntza gutxituaren erabilera mailak itxaro daitekeen erabilera funtzioan du muga. Hartaraino esan ohi
|
dugu
hizkuntza egoera isotropikoa dela. Hau da, hiztun guztien arteko hizkuntza harreman aukera guztiak gertagarriak diren egoerari egoera isotropiko esaten diogu.
|
|
|
Gustatuko litzaidake euskarak katalanak Katalunian duen indarra izatera iristea, nire sentsazioa da goraka doala erabilera, baina bidea luzea da, eta apurka egin beharrekoa. Egun batetik bestera ezin da lortu Katalunian
|
dugun
hizkuntz egoera.
|
|
2019
|
|
|
Bi artikulutan azaldu dudan ibilbide luzea bukatu da. Aztertu nahi
|
genuen
hizkuntza egoera hori ez zen orain arte hurbiletik ikertua, Ipar Euskal Herrian euskara batuak, tokiko euskal hizkerek eta frantsesak osatzen duten sistema. Ipar Euskal Herriko hizkuntza ekosistema aipatu baldin bada prentsan edo era orokorrean komunikabideetan, era batez Eusko Jaurlaritzak eramaten dituen inkesta soziolinguistikoetarik kanpo, zientifikoki ikertua guti izan da.
|
|
2021
|
|
|
Gaia landu duten euskal ikertzaileen artean Lasagabaster (1982) eta Toledo (2009) aipa daitezke, eta Toledok, esaterako, hizkuntza aniztasuna baliatzeari lotuta funtzio bi aipatzen ditu: batetik, ilusio erreferentziala gura duen garaian Euskal Herriak bizi
|
duen
hizkuntza egoera antzeratu gura du; bestetik, pertsonaia jakinen hizkuntza erabilerek pertsonaiak eurak kokatzen eta karakterizatzen laguntzen dute, eta hemen ere, Toledok aztertutako zenbait lanetan bezala (Toledo, 2009), elkarrekin lehian dauden pertsonaien arteko mugarri bihurtzen da muga linguistikoa; eta, azkenik, beste hizkuntza batzuetan ematen diren kanta eta olerki zatiek testuartekotasu...
|
|
2022
|
|
|
Gogoeta eta diskurtso sendo baten faltan, gazteak aurreiritziez baliatzen dira egunean zehar bizi
|
dituzten
hizkuntza egoerak kudeatzeko, ahal duten moduan.
|
|
|
edo bai, baina" kontsumitzaile" gisa eta, gehienbat, ekimenek jai edo ospakizun itxura hartzen badute" (Hernández, 2020: 105). Gauzak honela, Hernándezek (2020) ondorioztatzen du diagnostiko, gogoeta eta diskurtso sendo baten faltan, gazteak aurreiritziez baliatzen dira egunean zehar bizi
|
dituzten
hizkuntza egoerak kudeatzeko, ahal duten moduan, eta," orokorrean sentsazio gogaikarri batekin: jakin badakite euskara gehiago erabili luketela.
|
|
|
Dakigun bezala, eskoletan eredua nagusi den garai honetan gazteen ezagutza maila" bermatuta" 1 dago, ez ordea erabilera. Gainera, gazteek egunean zehar bizi
|
dituzten
hizkuntza egoerak kudeatzeko aurreiritziak dituzte helduleku. Jarraian (3.2 atalean), soziolinguistika eta hizkuntza ekologia terminoen inguruan jardungo dugu, hitz bakoitzaren definizioak emanez eta adituek horien inguruan esandakoak azalduz.
|