|
2000
|
|
|
beharrean. Uste
|
duguna
baino askoz gauza gehiago dugu komuna, eta hortara jo behar dugu. Batua bultzatu behar dugu, eta bultzada horretan euskalkiak oso garrantzitsu dira.
|
|
|
Nire iritzirako, Ana Torrentek lan arras ona egin du. Senarraren rolean Ernesto Alterio ere oso sinesgarri dago, 70eko hamarkadan eramaten ziren bizar horietako bat
|
duelako
baino, rolean erabat sartu delako. Gora egingo duen aktorea da»
|
|
|
Ez dezagun ahaztu ordea, Baba Dioum senegaldar kontserbazionistak esandakoa: «Azkenean, maite
|
duguna
baino ez dugu gordeko, ulertzen duguna baino ez dugu maite izango eta irakasten zaiguna baino ez dugu ulertuko»
|
|
|
Askotan ez dute indartsuenek irabazten, trainerua ongien eramaten duenak irabazten du. Jendeak uste
|
duena
baino askoz ere konplikatuagoa da. Arraun mundua da 1.100 kiloko mugimendua momentu oro, 200 kiloko traineru batean.
|
|
|
Zerbait esan nahi duzu, baina ez duzu esplizitua izan nahi. Askotan gehiago da ezkutatu nahi duzuna, esan nahi
|
duzuna
baino.
|
|
|
Politikaren mundua oso aldakorra da, lau urte irauten ditu politika jakin batek eta gero hurrengoak norabidez aldatzen du. Argi dagoena da 90eko hamarkada hasieran administrazioarekin
|
genuena
baino askoz harreman hobea dela gaur duguna. 80ko hamarkadan herri mugimenduek, nahiz eta desegituratuta izan, oso dinamika indartsua zuten eta ez zitzaion inolako garrantziarik eman, edo alderantziz, desegitea zen helburua.
|
|
|
Komunikazio horretan ez dago joan etorririk. Elkarbizitzarako, bi hizkuntza ditugunok askoz eskaintza handiagoa egiten ari gara bakarra
|
duenak
baino. Besteak beste, nik ezagutzen dudalako halakok eta halakok egiten duen lana, eta hark ezagutzen ez duelako nirea, baldin eta bere hizkuntzara itzultzen ez badut.
|
|
|
Nago garapen honetan Nafarroako Administrazioek izan duten jarrera usu uste
|
duguna
baino garrantzitsuagoa ez ote den izan. Gehiegi inplikatu gabe, bainan ekimen ugariri babesa emanaz eta, orain arte ia beti, aldeko jarrera erretorikoa hartu baitu.
|
|
|
Mundok euskaraz argitaratzen dituen horiek Espainiarekin dute lotura batez ere.Hain zuzen, Euskal Herriarekin soilik lotura
|
dutenak
baino bost aldiz gehiago diraEspainiarekin lotura zuzena duten euskarazko inputak.
|
|
|
Estatuak beraz, mobilizazio edo kontramobilizazio sozialaren gune garrantzitsuak dira identitatearenautoafirmaziorako, eta baita baliabideen bilakuntzarako gatazka eta lehiaren guneakere. Gainera, mundu mailan, era batera edo bestera kulturkidetzarekin lotuta daudengatazkak, uste
|
dugun
baino maizagoak dira; eta askotan, suntsikorrak (Brogan1990). Esate baterako, II. Mundu Gerratik gatazka etniko garrantzitsua jasan izanduten herriak, munduan daudenetariko erdiak dira.
|
|
|
Horrela bada, hominidoak jatorriz duen goiztiartasun eta gabeziagatik, lehenikamarekiko behar iraungarriagora eta ondoren beste kidekoei lotzera jotzen du beresuperbibentziarako, gregarismora hain zuzen. Animaliek
|
duten
baino amarekikobehar eta atxekimendu luzeagoak eta gregarismoak, animaliek ez duten lotura modu berezi eta berariazkoa dakarkio gizakiari. Atxekimendu honen ezaugarrienartean komunikazioa, hizkuntza (sinbolizazioa), ingurunearekiko moldaketaaloplastikoa (teknika) eta, azken finean, kultura azpimarra daitezke.
|
|
|
Honen zioa oso sinplea da: hitzak laburrak izan behar dira, zeren silaba bateko edo bikoak askoz ulergarriagoak baitira hiru silaba
|
dituztenak
baino; eta xeheak ere izan behar dira, edonork ulertzeko modukoak, irratiak ez baitu audientzia diskriminatzen (etxekoandreak, unibertsitarioak, nekazariak..). Esaterako,, behiala?
|
|
|
Eta alde batetik barkamena eskatuko nizuke, behar
|
zenuena
baino gehiago eman nizulako. Eta sentitzen dudala ere esango dizut.
|
|
|
Begiak itxi nituen nahiago izan nuelako sinestea, amestea, itxaropenari gogor oratzea... errealitate puta honi aurrez begiratzea baino. Eta orain, Irlandan eta disket hotz bati esker, G12 kalera eraman duzun egia osoa ari zait agertzen, eta nahi izan arren ezin dut burutik kendu zu zeu zarela kontatzen didana Rocío harekin enrollatu zinela, Jabirekin izandako aferak uste
|
zenuena
baino garrantzi handiagoa izan zuela azkenean, eta oraindik ere" Connemara" aipatzen duzu, eta toki horretara zeure bila joan nahi duzula. Oraindik ez duzu zure burua aurkitu ala?
|
|
|
Izan ere, Bolognan gertatuaren bertze bertsionerik ere aditu izan dut, hartaraz gero, jaun André, Galileoren teleskopio hark behar bezainbateko prezisionerik ez ote zuen, edo eguraldia ere halakoa ote zen, baina bizitzak anitzetan erakutsi izan dit ezen ez dagoela itsu handiagorik ikusi nahi ez
|
duena
baino, eta ez nintzateke sobera harrituko, baldin norbaitek afirmatuko balit ezen irakasle haiek itsuen sorta hartakoak zirela. Zeren eta itsu sinesten duenak bizitzako arrazoin bihurtzen baitu bere sinestea, eta hala makurtzen dira arrazoinaren arrazoinik arrazointsuenak ere sinestearen bertze arrazoin horretarat.
|
|
|
...a, eta gaurkoak ez du biharko balio; eta zeren, uste dugunean ezen, zazpi itsasoak zeharkatu bezain sarri, iritsi garela eta atzeman dugula lur prometatua, aitzitik, oinak lurrean ipini orduko ohartzen baikara ezen han ez zegoela libertatearen fruituak emaiten dituen zuhaitzik, edo, baldin zuhaitzik bazen, fruituen hezur barren hutsak baizik ez ditugula jasotzen, zeren libertatea beti baitago uste
|
duguna
baino haratago, Finisterre baino haratago eta Finisterre guztien Finisterre baino haratago, beti lur bat haratago.
|
|
|
Gurasoen aitzinean, konparazione, zibiltasun arauak guztiz zaindurik, noiznahi den egiten zuen iduri ezen nahi
|
zuena
baino gutiago nahi zuela, baina ene aitzinean ez, eta, maskara guztiak kendurik, erraiten zidan:
|
|
|
" gorria daukak, Eduardo". Ene gorputzak, bere gobernatzaile izan behar
|
zuenak
baino hagitzez zoliago, kontsiderazio metafisikoak baztertu eta berez hautatu zuen aitzina jauzi egitea. Airean nengoela, metalezko saihets batek zaflako egin zidan gerrialdean.
|
|
|
Txarrak, ezta? Baina zurekin zuzenean berba egiteko aukerarik ere ez didazu ematen eta nik ahal
|
dudantxoa
baino ezin dut egin. Tira ba, ezer baino lehen, jakizu Bostonera, heldu, heldu garela, baina egundoko frufrua sortu zaigula hotelaren kokapena dela eta ez dela.
|
|
|
Kalifornian, 9 eta 17 urte bitartekoen artean, hirutik bik telebista baino nahiago du Internet. Hori iritsiko da hona, eta horretarako dugun prestakuntza hutsaren hurrengoa da, herri telebisten edo herri komunikabideen esparruan euskaldunok
|
duguna
baino askoz txikiagoa. Enfin, badirudi Goienakoak Internetera begira ere ari direla zerbait prestatzen.
|
|
|
Eta ez ote zitzaien ilusioa ahituko Leandro Alzate, Itxaso Diaz, Mentxu Fernandez eta Marina Mendietari ere. Gazteak dira laurak, 26 urtekoak, eta lauren lanekin Ezkerraldea Plastika erakusketa abian jarri ondoren, goitik behera bota diete; aurren aurrena Seve Calleja Sestaoko alkatearen begiradak bere burua sozialistatzat jotzen duen edonork behar
|
lituzkeen
baino itzal gehiago dituelako; eta ondoren, Seve Calleja ez diren Ezkerraldeko gainerako alkateek ere —denak PSE EEkoak—, kultura eta arteari zor zaion errespetua oso era partikularrean ulertzen dutelako.
|
|
|
Ni-a sentsazio konplexu lez definitzen zuen, ez besterik; eta konplexutasun mailan soilik desberdintzen zen beste gauzetatik. Ni-ak beste edozein objektuk
|
dituenak
baino modu konplexuagoan ditu elementuak eta hauen arteko asoziazioak ere. Tamalez, Mach puntu honetan ez zen oso argi azaldu, eta ez zuen garbi idatzi Ni-a ‘nire gorputza’ den ala ez.
|
|
|
462 urte lehenago, jaioterrira itzuli zenean, Inazio Loiolakoa pasatu omen zen inguru haiexetatik barrena, Iturriozko bentarako bidean. Nik une hartan
|
nuena
baino itxura serioagoa izango ahal zuen!
|
|
2001
|
|
|
Hala ere, Mandelek dioenez, ekonomia berria iraultza teknologiko hutsa baino zerbait gehiago da, iraultza finantzarioa ere bada, eta, horregatik, egungo ekonomia jendeak uste
|
duena
baino askoz ere hauskorragoa da. Horregatik dio, 1990eko hamarkadan Ipar Amerikako ekonomiaren ahalmena behar bezain aintzakotzat hartu ez zen bezalaxe, oraingoan ere, agian, ez dela behar bezain kontuan hartzen etorkizun hurbil batean gainera etor daitekeen krisialdi larria.
|
|
|
Ez dute arrazoirik izango, ordea, zeren" izango dira gazteak ere, garrantzirik emango ez diotenak geroako fenomeno ikaragarri oni". Oso gaizki egina, hain zuzen ere, tutik ulertzen ez
|
zutela
baino erakusteko gai ez zirelako. Eta hauxe zen arazoa:
|
|
|
Oraingoan bai, Bizkaiko hiriburuan sartzeko moduan gaude; gainera, gaur egungo eta etorkizuneko Bilbo islatu nahi duen ikur garrantzitsuenaren ondotik (edo erditik) egingo dugu, Guggenheim Museo harrigarritik alegia. Honez gain, turistikoki ospe handirik izan ez duen hiri honek gauza askotxo erakusteko ditu, orokorrean kanpoko jendeak uste
|
duena
baino askoz gehiago: Alde Zaharreko giroa, zabalguneko etxebizitza oparoak, museoak eta abar luzea.
|
|
|
Estrategian baino prozeduran ikusten diot nik EHri ahulezia. Nire inguru hurbilean, militanteak izanik ere haserre eta iritziak janez bizitzen asperturik daudenak gehiago dira, bere eremuak ongarritzen jarraitzeko adina indar
|
dutenak
baino. Ez dakit EHren zuzendaritzara zer nolako informazioa heltzen den herrietatik.
|
|
|
Bertako elizaldea eskuinean utziz, segitu gorantzako errepidetxoa, 200 metrotara eskuinerantz jo arte. Hortik aurrera oinez, Euskal Herriko hoberen gordetako sekretuetako bat (merezi
|
duena
baino askoz ezezagunagoa behintzat) ezagutzeko aukera duzue: Barrikako labarrak... zoragarria.
|
|
|
Ez baikara sufritzeko jaioak. Mundu honetako nekeen ordaina beste munduko asean jartzen zuen erlijioaren ondaretzat edo, askok nahi
|
genukeen
baino zabalduago egon da gure artean sakrifizioaren laudorioa; horixe izan da gure maiseatzaileen kritika erraz eta merkeenetakoa ere, baina ez beti funtsik gabea.
|
|
|
«Oi zer eskasa atera den!». Nik banekien hori, baina... ahal
|
genuena
baino gehiago ezin egin. Borondatezko kolaborazio dezente zegoen, eta eskerrak horri.
|
|
|
Langabezia gutxiago dago lehen hezkuntzako ikasketak dituztenen edo ikasketarik ez dutenen artean, baina, kopuruz, denen artean ez dira langabetuen %20ra iristen. Bigarren mailako ikasketak dituztenen artean langabezia gehiago dago goi mailako ikasketak
|
dituztenen artean
baino.
|
|
|
Gure gizartean kontzientzia handia hartu da, uste
|
dugun
baino gehiago.
|
|
|
Forjatuen enpresako faktura iritsi zenean (695.971 pezetakoa), ez ordaintzea erabaki genuen eta atzerapenaren ondorioz materialak balio
|
zuena
baino gehiago ordaindu behar izan genuela adieraztea.
|
|
|
Oro har, panorama nahiko baikorra aurkezten du: euskararekiko jarrerapositiboa, euskaltegien irudi eta onarpen maila nahiko ona; ezagutza mailan potentzial ona ulermenari dagokionez (gehiago dira nekez ulertzendutenak ezer ulertzen ez
|
dutenak
baino), ez horrenbeste, ordea, ahozkoadierazpenari dagokionez. 27 urtekoa da matrikulatuen batezbesteko adina, eta denbora falta da ez matrikulatzearen edo prozesua uztearen arrazoinagusia, beste batzuen artean.
|
|
|
Jarrera funtzioek orain arte bete
|
dutena
baino leku garrantzitsuagoa bete behardutela uste dugu. Gure euskaltegietatik ateratzen den euskaldunak ez daki ongihaserretzen, ironia erabiltzen edo maitasuna adierazten.
|
|
|
Azpimarratu beharreko beste gomendio bat lorategia inguruko paisaiarekin integratzea da, jarraitutasun efektua emateko. Beirazko adreiluak Gainera, seguruenik, lorategia maite duten guztiei gustatuko litzaieke lehendik
|
dituztenak
baino metro koadro gehiago izatea elementu berriak sartzeko edo espazio zabalagoez gozatzeko. Hala ere, zailtasunek eta espazio txikiek adimena handiagotzera behartzen gaituzte, zabaltasun sentsazioa ematen duten materialak erabili edo erabiltzeko.
|
|
|
The Lancetek argitaratu duen ikerlanean ageri denez, kirurgiaren ondoren kimioterapia jasotzen duten pankreako minbizia duten gaixoek beste pazienteek baino %40 gehiago irauten dute. Kantzer pankreatikoa duten 541 pertsonari egindako proba batean, 5 Fluorouracil botika jaso zutenek (urdaileko minbizia tratatzeko asko erabiltzen da), ebakuntza egin ondoren, hartu ez
|
zutenek
baino sei hilabete gehiago bizi izan zuten, batez beste. Liverpoolgo Unibertsitate Ospitale Errealeko John Neoptolemos eta ikerketan parte hartu duen medikuetako baten iritziz, Gemcitabina izeneko botika berri batek biziraupen indizeak are gehiago handituko ditu.
|
|
|
–Edo ni, onenean, uste
|
dudana
baino mozoloagoa ote?
|
|
|
Zergatik ekin dio Arantxak modu horretan ihesari. Hor, bere aurrean, denak emanda berak ahal
|
duena
baino arinago eta bizkorrago izkinatik izkinara jauzi eginez.
|
|
|
Eta hala ere, orain, igarotako hilabeteen hoztasunetik, suabea eta guzti izan nintzela iruditzen zait. Merezi
|
zuena
baino gutxiago aurpegiratu niola azkenean. Izan ere, eman berria zegoen kolpea.
|
|
|
Marcos une hartan hel zitekeela otu zitzaion bat batean eta, zegoen moduan, erdi biluzik –barruko arropatan–, etxe osoa zeharkatu zuen, leihoraino. Eta gortina zabaldu zuen, kalea ikusteko behar
|
zuena
baino apur bat gehiago: lotsa apur bat eman zion, han behean Marcos egon zitekeelako gora begira eta berak oso barruko arropa polita zeramalako egun hartan.
|
|
|
Nik neure haurra galdu dut. Ez dago ama batentzat
|
hau
baino zigor handiagorik. Eta ze zigor ukan dute besteek?"
|
|
|
Ezin esan liteke galduta zebiltzanik, ezta kontrakorik ere. Eginbeharrak luze jo zien, aurrez uste
|
zutena
baino hagitzez luzeago.
|
|
|
Hori begien bistan dago. Guztiok dakigu ahozko gauzek ere irauten dutela, gizaldi batetik bestera igarotzen direla, zerbait aldatuaz gordetzen direla eta oraingo gizon letratu batek, papera eta liburuak baizik ezagutzen ez dituen batek, uste
|
duen
baino askozaz ere iraunkorrago direla; baina, halaz guztiz ere, hori galtzen doa, aldatzen eta galtzen. Beharbada norbaitek esango dit ea nola gerta daitekeen zenbait herritako antzinako aho literaturaren zatiak ugari eta ugari gordeak izatea, esate baterako irlandarrak edo islandiarrak edo herri germaniarren ahozko literatura.
|
|
|
Orainago, jendea han zenbaitek nahi
|
genuen
baino presakago hasi da ibiltzen, brûler les étapes nahi dutelako, ez hango eta bestetango erabakietan gelditu bertan goxo. Beharra ere bazegoen, egia esan.
|
|
|
Har dezagun, beraz, Arestiri zor diogun, azkenekoz behintzat, Barrutiaren Vulgata. Bi lekutan behinik behin
|
dugun
baino testu zintzoagoa lor dezakegu, grafiaren aldaketa zela bide gaizki idatziak pixkaren bat aldatuz, Fontes Linguae Vasconumen, oraingo alean5, frogatzen saiatzen naizena frogaturik gelditu bada.
|
|
|
Gure hizkuntza erabiltze aldetik (eta mila esker zuk uste
|
duzun
baino merezimendu gutxiagorekin, hobeak bazterturik, aitortzen didazun izenagatik), bada, zaude lasai, handiagorik: hitz neurtuz, lanbide horretan jardun duten guztiak eta prosaz, beste ezin konta ahalen artean, bestetan esan nuenez, Aita Villasante eta aski jorratua izan den liburu agertu berri aski baten egilea.
|
|
|
Bai eta eman ere, baina gehienok espero ez genuen moduan. ETAren politika eroaz eta Herri Batasuneko buruzagi politikoen jarraikeria itsuaz asperturik, EAJ EA koalizioari beren botoa ematea erabaki zuten abertzale ezkertiar ugarien pisua inola ere gutxietsi gabe, ene irudiko, hauteskundeak abertzaletasunaren alde desbideratu zutenak, neurri handiz, etorkinak izan ziren, azken 20 urteotako autonomialdian haien integrazio prozesua askok uste eta gura
|
duten
baino aurrerago joan dela erakutsiz.
|
|
|
interes gutxiko fikziozko autobiografia, postalitxura gehiegizkoa duen deskribapen sorta eta kokapen historiko gatazkatsua zehazteko ahalegin eskergarri baina astun samarra. Elementu horiekin nekez eraiki zitekeen nobela bikain bat, nahiz eta, Felipe Juaristik azpimarratu bezala, arin irakurtzen dela ezin ukatu; Putzu ren estiloaz, ordea, ezer gutxi gehiago esan daiteke, trabarik egiten ez
|
duela
baino. Egia esan, formaren eta mamiaren arteko dialektikan mamiaren alde egin ohi duenetakoa naiz, baina soiltasun formalak, bertute izateko, ganora handiagoko euskarri bat luke.
|
|
|
Kanten arabera arimaren hilezkortasuna ez da ezagut dezakegun zerbait. Guk betebehar moralari etengabe zoriona lotzen ahalegindu behar
|
dugula
baino ez du esan nahi. Eta jainkoa ez da hor zeruan nonbait dagoen izaki gorena.
|
|
|
Iragana sorgin goibela da. Zer edo zer bada gehienetan, zure iragan pertsonalean obratu ez ala oker obratu duzuna; argiki atxiki ezazu buruan, egin behar
|
zenuena
baino ez zenuela egin, egitekoa zen orduan. Gainerakoak axola gutxi dauka.
|
|
|
Aferaren zehaztasunik apenas eman zidan. Lan baterako nire laguntza behar
|
zuela
baino ez.
|
|
2002
|
|
|
Galdera hauxe da: Izan al da historian barrena egungo egiturek
|
dutena
baino eskuduntza handiagorik. Ez.
|
|
|
Ni nahiko harrituta nago datuekin. Nik espero
|
nituenak
baino dezente hobeagoak dira eta Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzan ditugun beste iturri batzuek baino orain lantzen ari garen hirugarren inkesta soziolinguistikoa, esate baterako emaitza hobeagoak ematen ditu. Edozein eratan, Olatzek azpimarratu duen bezala, ezagutza populazio osoaren %25 ingurukoa denean, %14ko erabilera izugarri handia da.
|
|
|
TENTO, USTE
|
ZUEN
BAINO HANDIAGOA
|
|
|
«Saretik egun batzuk aldenduta egotea gogorra egiten zaizu?», «Hiru egun urik gabe egotea oso gogorra egiten zait eta baita neguko egun batean argindarra kentzen badidate». «Nahiko
|
zenukeena
baino denbora gehiagoz nabigatzen duzu?», «Batez ere 56 kbeko nere modemarekin nabilenean eta konexioa terrarena denean.»
|
|
|
Presio delako hori jakin dut bereizten edo galbahea ezartzen, jakiten nondik datorren, nork esaten duen, horrek zer sinesgarritasun daukan. Ez zaio denari kasu egin behar, merezi
|
duenari
baino ez.
|
|
|
Ikusten dugunez, Elebitasun Dekretuaren ostean Euskal Autonomia Erkidegoan azken urteotan 100.000 euskal hiztun gehiago garela jakina bada ere, askotan aipatu izan da uste
|
genuen
baino irakurle gutxiago erakarri ditugula. Alegia, euskaraz ikasi duten gazte asko ez direla benetan irakurketarekin zaletu eta euskal literaturaren merkatua irakaskuntzarekin lotuegia dagoela oraindik16.
|
|
|
Ehotzeaz ari garela, Fortaleza markako lau laginak eta Ugandako Saimaza markakoan, merkatuan ohi
|
duguna
baino xeheagoa zen bitartean, Gourmet markak lodiago uzten du ale birrindua.
|
|
|
Antzerkiko ikusleei buruz dio uste
|
dutena
baino zentzu kritiko askoz handiagoa eta egokiagoa dutela.
|
|
|
Obra jendeari gustatzen bazaio, antzokiak bete egiten dira, baina taula gainean eskaintzen ez duena takilan saltzen saiatzen den antzerkiak aldendu egiten du ikuslea, berak uste
|
duena
baino gehiago daki eta.
|
|
|
Aurrekontua espero
|
genuena
baino handiagoa baldin bada, lau gurpilak batera aldatu ordez bi bakarrik aldatzeko aukera izango dugu.
|
|
|
Konpultsiozko joera hori adikzioa da eta bere mailarik larrienean oso jende gutxiri eragiten dion arren, uste
|
duguna
baino maizago gertatzen da.
|
|
|
Erreprimitu ezindako inpultsu baten ondorio da, gero damua sentitu arren, hasiera batean oharkabean egiten den ekintza, baliagarri ez diren gauzak erosi edo ahal
|
duena
baino gehiago gastatzen baitu pertsonak.
|
|
|
Europako Batasunarekin konparaketa egitean, alderik nabarmenena gazteetaneta helduetan datza. Europako Batasunean 19 urtetik beherakoek biztanlerian dutenpisua Hego Euskal Herrikoek
|
dutena
baino handiagoa da (%20, batez beste) etaondorioz, 20tik 64 urte dituztenena txikiagoa da.
|
|
|
Azkenik, Bilboko IITUEn aurkitu dugun euskararen egoera ikerketa hasiaurretik espero
|
genuena
baino hobea izateaz gain, baikorrak izan behar dugula esannahi dugu. Bildutako datuen arabera, euskarazko ikasketen joerak etorkizun onaikusarazten digu.
|
|
|
soil soilik; Monarkiak, Estatu nazionalak eta abar neutralak ez direlako. Horrela, bada, historiaren ikerkuntza eta irakaskuntza uste
|
duguna
baino irekiagoa da; eta inprebisioa, alternatibak eta, azken batean, historiaren ikuspegi irekia, probabilitatezkoa, landu behar ditugu.
|
|
|
Aldiz, modernizazio erreflexiboaren lehen fasea betierekotzeak, alegia, autodinamika industriala bere horretan garatzen uzteak (hori bai, gero eta aurrerapen tekniko handiagoekin), eralda dezake gaur egungo gizarte egitura, baina hondamendiari bide emateko. Ez baitago ikusi nahi ez
|
duena
baino itsuagorik.
|
|
|
irratiari buruzko historia ez ahaztea. Hain xumea den komunikabide horren presentzia ia nabariezina baita gure egunerokotasunean, nahiz eta bere eragina uste
|
duguna
baino urrutira joan.
|
|
|
Horiei esker, elkarren berri gehiago dakigu. Agian, zenbait arlotan jakin nahiko genukeena baino gehiago; beste batzuetan, ostera, gura
|
genukeena
baino gutxiago. Hedabideak paradigmatikoak dira, hedabideak magikoak dira:
|
|
|
proposamen multzoak biltzen dituzte euren baitan, eta proposamen egitura konplexua sortzen dute beren baitan. Egitura konplexu horiek uste
|
duguna
baino garrantzi handiagokoak dira.
|
|
|
Adibideak nonahi dira: etorkinen kasuan, esate baterako, hartzaile duen gizarteko hizkuntza ondo menperatzen duenak ezagutzen ez
|
duenak
baino erraztasun handiagoa izango du gizarte berrian mugitzeko; ezaguna da gure artean, bestalde, duela oso gutxira arte, baserritik kalera jaitsi behar izaten zuten baserriko alabei erdara ikastea zenbat aholkatzen zitzaien, han, kalean, lana aurkitzeko edo bertara ezkontzeko.
|
|
|
Ildo horretatik, masak eduki behar zituen gogoan egunkari berriak, ez klase ertainak. Bidean porrot ugari izanik, egunkari herritarra deituaren garapena eskuratzen ahalegindu arren, garapena uste eta gura
|
zutena
baino astiroago etorri zen XIX. mendean.
|
|
|
Prentsaurrekoek, era eta kolore guztietako ekitaldi iragarriek, pertsonaia esanguratsuei egindako elkarrizketa apainduek eta prentsa bulegoek eskainitako informazioek programazio ordu eta paper espazio asko betetzen dituzte. Gauzak horrela, errazagoa da hedabidearen jardunean erakundearen diskurtsoaren igorpena aurkitzea, ahula denaren eta alternatiboa izan gura
|
duenarena
baino. Inoiz zer kontaturik gabe gelditzearen paniko eszenikoak bultzatuta, profesionalak hipererrutinatu egiten du bere lan profesionala, halako moldez non ezustekoa zelan komunikatu kasik ez dakien, baldin eta ezusteko hori hondamendi bat ez baldin bada.
|
|
|
Kontsumitzailearen pisu ekonomiko espezifikoa erreferentzia garrantzitsua da, nola sortzaile mediatikoentzat, hala produkzio arduradunentzat. Izan ere, errazago kontsumitzen du dirua duenak, ez
|
duenak
baino.
|
|
|
Egia esan gehienak lagunak ziren, izan ere ez baita ia inor literatura maite eta ni maite ez nauenik. Horregatik eman dut hirian pentsatua
|
nuena
baino denbora gehiago. Orain itzul naiteke bakarlekura eta jendaurrean irakurriko ez dudan zerbait idatzi, pentsa ez dadin irakurraldietan entzulea barik hartzekoduna nintzela.
|
|
|
Hondakin bilketan berandura arte aritu ondoren kanpamendu txikia erasotzera eraman zituen Hanibalek, eta lehenen lehenen lubeta bat aurrean jarri eta ibairako bidea hertsi zien. Baina hark espero
|
zuena
baino lehen gauzatu zuten guztiek etsaimentzea, lanarekin, beilan izatearekin eta zauriekin nekatuta baitziren.
|
|
|
Egia esan gehienak lagunak ziren, izan ere ez baita ia inor literatura maite eta ni maite ez nauenik. Horregatik eman dut hirian pentsatua
|
nuena
baino denbora gehiago. Orain itzul naiteke bakarlekura eta jendaurrean irakurriko ez dudan zerbait idatzi, pentsa ez dadin irakurraldietan entzulea barik hartzekoduna nintzela.
|
|
|
Literatura kontzeptua bera ere egun hartu ohi
|
duena
baino zentzu zabalagoan erabiltzen da latin literaturaz jardutean, latinez idatzi den testu oro sartuta kontzeptu horretan: gramatikak, lan teknikoak, txosten modukoak...
|
|
|
Diseinu hori praktikan jartzean, espero
|
zutena
baino askoz ere emaitza hobeak lortu zituzten. Erregelen ebaketa eta konposaketaren ondorioz lortzen den egoera kopuruaren magnitude ordena lau edo bost zifra hamartarrekoa da, teorian izan zitezkeen hamabi zifretakoetatik oso urrun.
|
|
|
Baloratu beharreko beste alderdi garrantzitsu bat da ez direla beti lortzen nahi diren emaitzak. “Bospasei dioptria dituen pertsona batek aukera gehiago ditu zeroan geratzeko hamabi eta astigmatismo pixka bat
|
dituenak
baino. Kasu bakoitza desberdina da, eta banaka baloratu behar da”, dio Javier Ferrok.
|
|
|
“Abantailetako bat destilazio selektiboa da, eta, zirkuitu itxia denez, ez du substantzia toxikorik isurtzen”, azaldu du Gutiérrezek. Desabantailen artean, erabiltzen diren presio handiek atmosfera makina bereziki garestia eskatzen dute, eta atera beharreko produktuak inbertsioa justifikatzen duen prezio altua
|
duenean
baino ez da errentagarria. Gero eta landare usaintsu eta sendagarri gehiago eskatzen den arren —belar dendek 26.000 milioi pezeta fakturatu zituzten 2001ean—, sektoreak oraindik ez du berariazko erregulaziorik, eta Osasun Sailak erretiratu egiten ditu sendagai gisa merkaturatu ezin diren produktuak.
|
|
|
Marta duela hiru urte operatu zuten Bellvitge Kataluniako ospitalean, eta onartu du bere egoera dezente hobetu dela, baina esan du ezkerreko eskua berriro ere izutu egin dela. «Izerdia lehen
|
zuena
baino txikiagoa da, baina beldur naiz areagotu egingo dela eta berriz ere eskuin eskuan sartuko naizela». Gaineratu du izerdi konpentsatzailea duela bizkarrean, sabelaldean eta izterretan, batez ere ariketa fisikoa egiten duenean.
|
|
|
Paziente eskizofreniko erretzaileen porrot terapeutikoa handiagoa da erretzen ez
|
dutenena
baino, Extremadurako Farmakozaintza Zentroko (CEFEX) profesional talde batek aurkitu duenez. “Tabakoa botiken erantzuna alda dezakeen faktorea da, eta, aldi berean, zenbait substantziaren metabolismoa azkartu dezake, besteak beste, Olanzapina, paziente eskizofrenikoak tratatzeko erabiltzen den substantzia psikotropikoa”, adierazi zuen CEFEXeko koordinatzaile Juan Antonio Carrillok.
|
|
|
–Ematen
|
duen
baino askoz gauza sinpleagoa izango da. Nostalgiak joko zuen norbait, besterik gabe –listua irentsi zuen beste behin, esaten zuena gehiegi sinetsi gabe– Ederra izango da.
|
|
|
–Alexek burutik heldu zion lagunari, brometan, eta lehen baino gehiago nahasi zuen haren ile kizkurra– Lasai: uste
|
duana
baino zerbait gehiago egingo duk laster.
|
|
|
Honekin esan nahi dut Sarak hasieran harrera ona egin zidala, eta ez nintzela ezertaz ohartu. Aurpegia, gainera, pintatua zuen, ohi
|
zuen
baino nabariago –nabarmenxko ene gusturako–, baina nahiago nuen etxean bere buruaz eta bere itxuraz arduratzen zen emakume bat ikustea emakume utzi bat baino. Ordea, galdetu nionean zer moduz joan zitzaion amarekin, negarrez hasi zitzaidan.
|
|
|
Are gehiago SD Ibarbeko jubeniletara igoa zutenez gero, non topo egin baitzuen, besteak beste, Lucio, Gorosta eta Arriaga bezalako izarrekin, ordurako probintziako ez ezik Espainiako selekzio jubeniletan jokatzen  zuten jokalariak. Haien ondoan hasi berria zelarik, Julianek ez zion bere buruari haiek edukia
|
zuten
baino zorte txikiagorik opa, noski.
|
|
|
Arnasarik gabe ditut birikak, samin sor batek hartua dit gorputz osoa. Gaizkilearen labana zintzurrean
|
banu
baino ezinduago nago, erabat izuturik; oihu edo negar egin nahiko banu ere, nuke. Amesgaizto baten erdian nago, horixe da gertatzen zaidana.
|
|
|
Ulertzeko. Ez emateko
|
duen
baino garrantzi handiago.
|
|
|
Errazena litzateke honen ardura zuzendaritzari leporatzea, baina ardura denona da, hogeita lau euskaltzainena, guk guztiok, gure botoa erabiltzen dugun aldi bakoitzean eramaten baitugu Euskaltzaindia bide batetik edo bestetik. Zoritxarrez, Euskaltzaindian ez daude barnean gauden zenbaitek (nik ere nire burua sartzen dut talde horretan dudarik gabe)
|
ditugun
baino anitzez ere meritu frogatuagoak dituztenak, batez ere idazle, hizkuntza ikertzaile, kazetari edo irakasleak. Akademiak aztertu luke ez ote litzatekeen komenigarria bide berriak irekitzea holako jendea ere sare zabalago batean biltzeko, beste akademia batzuek ere egin izan duten gisa.
|
|
|
Hizkuntza serio guztiei gustatzen zaie" sukaldetara" aritzea: aski da ikustea zer nolako arau zehatzak, Euskaltzaindiak inoiz ere emango ez
|
dituenak
baino askoz ere zehatzagoak, dituzten aldizkariek zerbait ingelesez ateratzeko, esate baterako. Eta bai dela hizkuntza askea ingelesa!
|
|
|
Horretarako, ordea, orain
|
ditugunak
baino kritika sendoagoak behar ditugu.
|
|
|
Baina horrek ez du esan nahi bitartean ezer egin gabe geratu behar garenik. Gauza asko daude gure esku, uste
|
duguna
baino gehiago, eta horietako asko txikiak direla dirudien arren, eragin handiak izan ditzakete. Lan honetan zehar ideia asko jarri ditut mahai gainean, eta ez dut uste, gainera, inola ere originala izan naizenik.
|
|
|
– Zaila da
|
zuena
baino onura handiagoko hartzailerik topatzea.
|
|
2003
|
|
|
Finean, topiko guztiak. Beharbada, garai hartan horretatik edukiko zuen gure Euskal Herriak, guk uste
|
duguna
baino espainolagoa izango zen Hego Euskal Herria, baina ez dago dudarik hori ere exajerazio bat dela.
|
|
|
Dena dela, esan dizudan moduan, Victor Hugok ikusten irakasten digu, egin liteke ariketa bat gaur egun ere: Victor Hugok deskribatu pasarteak hartu eta mendian barrena joan, Jaizkibel mendiaren arroka horietatik barrena, eta uste
|
duguna
baino gehiago deskubrituko dugu. Benetako eskulturak eta berak aipatzen dituen munstro horiek, haizeak harrian higatutako irudi horiek topatuko ditugu.
|
|
|
Eta batzuek Itun Zaharreko Kondaira idatzia izan duten arren judutarrak Moisesena dela uste den Tora delakoa, edota musulmanak Mahomarena dela dioten Korana, kasu, euskaldunak bezala hizkuntza ezagutzen ez zuten beste herriek ere bazutela Jainkoarekin eginiko Ituna, aldian behin egiten zituzten jatorrizko ospakizunen liturgiatik sortutako ahozko literaturan gorde izan dena. Are gehiago, azkarrago konektatu omen zuten herri hauek Ebanjelioaren espirituarekin Ituna idatzia
|
zutenak
baino.
|
|
|
Herriagatik ez daukat kexarik ezertxo ere. Euskal Herriak merezi
|
dugun
baino gehiago egin digu. Joan naiz omenaldiren batera, jendea ikusi eta neure artean:
|
|
|
Industria farmazeutikoak, milaka langile dituenak, gure bizitza inbaditzen du, bere irabaziak handitu asmotan. Susmatzekoa da benetan behar
|
duguna
baino medikamentu gehiago kontsumitzen ditugula. Horri aurre egin eta alternatibak bilatzen saiatzen garenok, ziur hutsegiteak egiten ari garela.
|