|
2000
|
|
|
kontzeptua5 erabiliz, honela azaltzen du Calhoun ekauzia: alde batetik bizitzaren
|
mundua
edo lifeworld delakoa dugu, subjektuen artekoharremanak subjektuek berek eraikitakoak bailiren bizi direneko eremua alegia; bestetik sistema edo system, non pertsonen arteko harremanak beren borondatetik ateraikiak direla pertzibitzen baita. Zentzu honetan, gizarte estataletan egitura burokratikoek gure bizitzaren gero eta atal gehiagotan eskua sartzen dutenez, pertsonartekoharreman zuzenen mundua, batetik, eta gizarteko antolamenduaren maila gorenak, bestetik, gero eta urrunagotzen ari direla esan dezakegu.
|
|
|
alde batetik bizitzaren mundua edo lifeworld delakoa dugu, subjektuen artekoharremanak subjektuek berek eraikitakoak bailiren bizi direneko eremua alegia; bestetik sistema edo system, non pertsonen arteko harremanak beren borondatetik ateraikiak direla pertzibitzen baita. Zentzu honetan, gizarte estataletan egitura burokratikoek gure bizitzaren gero eta atal gehiagotan eskua sartzen dutenez, pertsonartekoharreman zuzenen
|
mundua
, batetik, eta gizarteko antolamenduaren maila gorenak, bestetik, gero eta urrunagotzen ari direla esan dezakegu. Egoera honetatik bi komunitate mota bereizten ditu Calhoun ek:
|
|
|
Eusko Jaurlaritza, 1995). Begi bistakoa dugu nortasunen
|
mundua
osokonplexua dela, eta horregatik ezin dela inkesta soil batez neurtu. Gure asmoa ez da ordea euskalnortasunaren egoeraren analisi sakona egitea, ezta urrunetik ere, nortasun horrek oinarri ezberdinakdituela erakustea baizik.
|
|
|
Hedabideen azterketarako abiapuntua ez da berbera, egunkaria erosi egin behardelako eta
|
mundu
guztiak egunkariak irakurtzeko ohiturarik ez duelako eta, aldiz, telebista eta irratia ia unibertsalak eta dohanekoak kontsidera ditzakegulako. Hala ere, liburu honetan, informaziobide hauetan igortzen diren mezuak eta errealitatea ulertzekoproposamenak egiten direnez, audientziaren portaera nolakoa den jakitea komenigarriada oso.
|
|
|
Bezperan, La petite Girondek, 1872ko apirilaren 7ansortua, bere azken alea zabaldu zuen. Orduan, iragana erabat ahaztu behar izan zen, batez ere Bigarren
|
Mundu
Gerraren garaian martxan jarraitu zuten egunkariak alboratuz.Garai hartan Sud Ouest bi aldeetatik idatzitako zatar paperezko orri bakarraz osaturikzegoen, eta beraren banaketak (76.500 ale) ez zuen Bordeleko hiri aglomerazioa gainditzen. Mende erdi bat geroago, Sud Ouest lehen planoko hedabide bilakatu da.
|
|
|
lurraldearen ikuspegitik begiratuta, Euskal Herriaren irudi beraosatzen dute egunkari biek, herrialde eta herrialdez gaineko egitate bakoitzari antzekopisua emanez batak zein besteak. Horrekin batera, arreta bera ematen diete Euskal Herritik kanpo gertatutakoei, bai Espainia eta Frantzian bai
|
mundu
zabalean gertatutakoeidagokienez.
|
|
|
Hori egiteko bide bat, berenproduktuaren egituraketan bertan aurki daiteke, informazioaren eremuan adibidez. Albisteen sailkapenak(. Euskal Herria?,?
|
Mundua
–,. Espainia?...), informazio praktikoaren edo agendaren hedadurak, eguraldi mapek eta abarrek zehazten dute zein den, hedabide bakoitzarentzat, erreferentzia eremua. Egituraketa horrez gain, erreferentzia eremuhori albisteen aukeraketan ere baliagarri suertatzen zaie hedabideei:
|
|
|
EUSKALDUNONEGUNKARIA eta GARA. Bi egunkari hauek, aurrerago ikusiko ditugun aldeak dituztelarik,
|
mundua
dute bigarren erreferentzia eremu, eta gaur egun Euskal Herria barneanhartzen duten bi estatuak (Espainia eta Frantzia) ez dituzte erreferentzia eremu esangu
|
|
|
Hirugarren eremu esanguratsua Estatu Espainiarra da, etaeremu horretan gertatzen direnak argitaratuak izateko bezain garrantzitsutzat jotzendira. Azkenik,
|
mundua
agertzen da laugarren erreferentzia eremu modura.
|
|
|
Egunkari abertzaleetan, ordea,
|
munduan
–eta ez Espainian edo Frantzian, kokatutako egitate baten itxuran agertzen da Euskal Herria.
|
|
|
Hala ere, kuantitatiboki denbora tarte ezberdinaz ari bagara ere, ikus dezagunorain zein diren
|
mundua
edo gure etxea ulertzeko albistegi hauetatik egiten zaizkigunproposamenak. Beti ere, albistegiak balio eta errepresentazioen transmisore indartsuakdirelako ustean.
|
|
|
Irratigintzan Onda Cero eta Radio Voz kateak bereganatu ditueta prentsan Recoletos taldean ere badu presentzia Pearson talde britainiarraren bidez, El Mundo informazio orokorreko, Marca kiroletako eta Expansion ekonomiako egunkariak argitaratzen dituen Unidad Editorial taldea, hain zuzen ere. Azkenik, Internet enTerra ataria eratu du, Lycos en erosketaren ondoan
|
mundu
mailako atari nagusietakoabilakatu dena. Zentzu honetan komunikabideetan ere saiatu da telekomunikazioezaparte, bere nazioarteko presentzia areagotzen, hala EEBBetan Lycos ataria eta arakatzailea erosiz, nola Argentinan (telebista erregionalak, Patagonik Film Group produkzio etxea,...), zein Europan bertan ere (Pearson-en gutxiengoko parte hartze batekin, besteak beste, Britainia Handiko Financial Times edo Thames TV kudeatzen ditu, eta Herbeheretako Endemol produkzio etxearen erosketarekin).
|
|
|
Honekin batera, informazioaren zintzotasuna, independentzia eta aniztasuna, eta pentsamendu eta ideia korronte ezberdinen adierazpen anitza bermatuko dituela zehaztu da, betiere tratuberdintasunaren printzipioaren pean eta CSA ren gomedioen errespetuan. Azkenik, ikus entzunezko kanpo ekimenak, frankofoniaren gorespena eta frantses kultura eta hizkuntzaren hedapena
|
munduan
sustatuko dituela ere finkatu da.
|
|
|
Ikuspegi aldaketa hau EEBBekin
|
Munduko
Merkataritza Erakundean hitzartu beharreko zerbitzuenmerkataritzaren liberalizaziorako hurrengo negoziazio txandara ere trasladatu da. Horrela, europar identitateari dagokionez lehen mehatxua kolonizazio amerikarra bazen, orain kultur aniztasunaren galeran dagokoska.
|
|
|
Albiste gutxi dira Garan euskaraz EuskalHerriarekin harreman zuzena ez dutenak.
|
Mundu
zabala barik, etxe barrua daerreferente nagusia euskaraz jarduterakoan.
|
|
|
Erakunde administratiboetako ordezkariek nekez egiten duteeuskaraz egunkari honetako orrialdeetatik. Garan euskaraz diharduten apurrak, hezkuntza
|
mundukoak
dira asko eta asko. Oso hurbiletik daude, desberdintasunestatistiko oso txikirekin, kulturakoak eta euskara erakundeetakoak.
|
|
|
Hizkuntzari buruzkoetatik aparte, euskaraz aritzean, Deiak Euskal Herriari buruzhitz egiten du modu esklusiboan.
|
Mundu
zabalaren errepresentazio mediatikoa erdarahutsez egiten da Deian. Euskarazko albisteek ez dute loturarik etxez kanpokomunduarekin, eta eragina Euskal Herrian dute huts hutsean.
|
|
|
Euskarazko albisteek ez dute loturarik etxez kanpokomunduarekin, eta eragina Euskal Herrian dute huts hutsean. Esan nahi baita, Estatuetako eta
|
Munduko
albisteak erdaraz eskaintzen ditu Deiak, ia modu esklusiboan.
|
|
|
Euskarazko protagonisten artean, kultura, euskara eta hezkuntza bozeramaileakdira gehientsuenak: baina denen gainetik, modu nabarmenean, euskararen
|
mundukoak
.
|
|
|
Protagonisten arloari begiratuz gero, erraz asko ikusten da egunkari honenorrialdeetan kultura eta hezkuntza
|
mundukoak
direla euskal hiztunak. Euskarazgutxien egiten dutenak, politikariak, administrazioetako ordezkariak, ekonomialariaketa kirolariak dira.
|
|
|
Pirinio Atlantikoak izenekoan. Gaieigagozkielarik, euskaraz idatzitako artikulu gehienak kulturari buruzkoak dira etaEuskal Herriarekin dute zerikusi zuzena, lotura eta eragina ia ia soilik berton dutelarik.Pertsonaiei gagozkiela, euskaraz kultura
|
mundukoek
dihardute, ia modu esklusiboan.Hona hemen gure laginean agertu diren hiru itemen deskribapena.
|
|
|
Bidez bide izenekoa. Bertan, euskal
|
munduarekin
zerikusia duten sei albiste biltzen ditu autoreak, ehunen bat lerroguztira (gogoan izan, Sud Ouestek oso neurri handiko orrialdeak darabiltzala, izaratankerakoak, hain zuzen ere).
|
|
|
Bidez bide izenekoa. Bertaneuskal
|
munduarekin
zerikusia duten zenbait albiste biltzen ditu autoreak: bost albistekasu honetan, ehunen bat lerro.
|
|
|
Anekdotaren
|
mundura
makurtu eta baztertu dute euskara gure inguruko lauegunkarik: Deia, Diario Vasco, Pais eta Mundo izenekoek.
|
|
|
Euskaraz diharduten protagonista apur horien artean, bestalde, kultura mundukoaketa euskara
|
mundukoak
aurkitzen ditugu modu nabarmenean.
|
|
|
Baina, mapa politikoak
|
munduaren
egitate kontsumatua eta kontsagratua irudikatzeaz gain, zenbait kasutan, esangura etereoagoa ere har dezake, kolektibitateek bizidituzten esparruak irudikatu eta beren antolamentu politiko idealak adierazteko.
|
|
|
Mapak ez du existitzen dena bakarrik irudikatzen; lurralde propioaren pertzeptzio sakonaren etorkizuneko proiekzioa ere irudikatzen du, eta ezagutza politikoinplizitua erreibindikatzen du. Horra hor, esate baterako,
|
munduan
ezaguna den kasubat aipatzearren, Kurdistan herriak publiko egiten duen bere ametsezko mapa, berenmugak irmo mantendu gura dituzten bost estaturen gainetik eraikitako erreibindikazioidealean.
|
|
|
Herri bat baino gehiago da egoera horretan bizi dena, hots, besteek ezarritakomugak hertsiegi dituena, bere bere propioak gura dituena, besteak beste bera izateko, besteen artean burua zutik egon ahal izateko baino ez bada ere. Herri bat bainogehiago da
|
munduan
bere mapa identitario ezaguturik ez duena eta besteekinposatutako mapa ikasi beharra duena.
|
|
|
Begietarako errepresentatua den
|
Munduaren
zati hori ez da entitate abstraktuhutsa; izan ere, errepresentazio horrek berekin baitarama bere testuinguru politikoa; eta baita ekonomikoa eta historikoa ere11.
|
|
|
Alegia, tartea hasteko, berriemaileak Penintsula Iberiarra, Afrikako iparraldea etaEuropa erakusten dituen mapa animatua erakusten du, hodeiak zelan igarotzen diren etaerakusteko, batez ere. Argazki sekuentzia honek Euskal Herria bera, bere osotasunean, kokatzen du
|
Munduan
; esatariak Euskal Herriari begira egiten ditu iruzkinak oro.
|
|
|
a.
|
Mundu
sekuentzia:
|
|
|
|
Munduaren
zati eder batek betetzen du pantaila: Afrika Eurasiak zelanbait esatearren.Horixe du abiapuntu esatariak eguraldiari buruzko informazioa eskaintzerakoan, Meteosat satelitea du lagun.
|
|
|
e.
|
Mundu
sekuentzia:
|
|
|
Ez dago
|
munduan
, bere buruaren jabe den edo izan gura duen herririk, bere faktozko edo ametsezko mapa sozializatzen ahalegintzen ez denik. Mapagintza eta kartografia balio estrategiko handikoak dira, eta mapen bidez amets askatzaileak komunikatu ohi diren modu berberean, gezur objektibagarri biribilak ezkutatu gura izan dirasarritan.
|
|
|
Mapak,
|
mundu
modernoan, esangura estrategiko garrantzitsua du. Kartografiadisziplina aski erabilia izan da, eta bada?, estrategia politikoetan, militarretan, ekonomikoetan eta ideologikoetan22 Beraz, mapa bera mezu politiko eta ideologikoenadierazle aparta da.
|
|
|
Gizakiak
|
munduaren
errepresentazioa egiten duenean, ez du, normalean, moduisolatuan egiten; aitzitik, gizakiaren ideia nagusiak talde jario kulturalei lotuta egonohi dira. Ildo horretatik, errealitatea sozialki eraikia dela esan da behin baino gehiagotan.
|
|
|
Beren gutxitasun egoeratik, ezin diote aurre egin beste nazio indartsuagoenerrepresentazio eta eraikuntza mediatikoei. Egoera ezorekatu horretan, txikiarentzatmunduaren errealitateak erakusten duen definizioak, hots,
|
munduak
hartzen duenerrepresentazioak, irizpide eta agindu politiko nazional arrotzak ditu.
|
|
|
Sozializazio politikoak aurrera eramateko,
|
Munduaren
eraikuntza mediatikoapublikoaren eskuetan uzteko, nazioaren lurraldetasun sinbolikoak zeregin garrantzitsua du.
|
|
|
Hedabideek, errealitatearen eraikuntza orokortzailearen barruan, besteak beste, lurralde mapak eskaintzen dituzte imajinario kolektiboetan, nazioen, herrien eta estatuen kokapena eta hedadura sozializatuz. Hedabideek eskainitako mapa geografiko, administratibo eta politikoei esker, herritarrak
|
munduaren
kontzeptualizazioan egitendu aurrera, eta tokia bilatzen du unibertsoan, nola bere buruarentzat hala bere ingurukoentzat.
|
|
|
Mapak
|
Munduari buruz
daukagun kontzeptzio abstraktua eta ideala gidatzen du.Mundua bere osotasunean ikusterik eta ezagutzerik ez dugunez, zerbaitek irudikatubehar dizkigu bizi garen lur eta itsaso eremuak, non garen eta zein leku betetzendugun jakin dezagun; erakusle hori, normalean, mapa da, kartografia.
|
|
|
|
Munduaren
ezaugarri geografiko eta politikoen konprentsioan lagungarri izateaeskertuko genioke gustura kartografiari; hala ere, mapak munduaren isla neutroaeskaintzetik urrun daude, eta gezur biribil ugari ezkutatzen da horien azpian. Usteorokorrekoa da, esate baterako, ekuatoreak Mundua hemisferio bitan zatitzen duela etanola iparreko hala hegoko hemisferio horiek antzerako lur eta itsas eremuen jabedirela, edo, izatekotan, agian iparrekoa pixka bat handiagoa dela.
|
|
|
Munduaren ezaugarri geografiko eta politikoen konprentsioan lagungarri izateaeskertuko genioke gustura kartografiari; hala ere, mapak
|
munduaren
isla neutroaeskaintzetik urrun daude, eta gezur biribil ugari ezkutatzen da horien azpian. Usteorokorrekoa da, esate baterako, ekuatoreak Mundua hemisferio bitan zatitzen duela etanola iparreko hala hegoko hemisferio horiek antzerako lur eta itsas eremuen jabedirela, edo, izatekotan, agian iparrekoa pixka bat handiagoa dela.
|
|
|
Munduaren ezaugarri geografiko eta politikoen konprentsioan lagungarri izateaeskertuko genioke gustura kartografiari; hala ere, mapak munduaren isla neutroaeskaintzetik urrun daude, eta gezur biribil ugari ezkutatzen da horien azpian. Usteorokorrekoa da, esate baterako, ekuatoreak
|
Mundua
hemisferio bitan zatitzen duela etanola iparreko hala hegoko hemisferio horiek antzerako lur eta itsas eremuen jabedirela, edo, izatekotan, agian iparrekoa pixka bat handiagoa dela. Baina iruzur egitenda askotan, zeren ekuatore geografikoko marra ez ohi da maparen zentroan jartzen etamunduko lurren, zentro?
|
|
|
1
|
Mundua
–den, legez erakusten bide duena, ekuatore ekonomikoan zentratua, eskola ia guztietan erakusten dena, munduaren irudikapen kolektibo zabalasortu duena:
|
|
|
1 Mundua, den? legez erakusten bide duena, ekuatore ekonomikoan zentratua, eskola ia guztietan erakusten dena,
|
munduaren
irudikapen kolektibo zabalasortu duena:
|
|
|
Besteak ekuatoreekonomikoa irudikatzen du, horren arabera, lur aberatsek? eta, lur pobreek, hedadura bera dute
|
munduan
. Baina zenbakiek beste errealitate bat erakustendute.
|
|
|
Irudikapen faltsua da aurreko mapa horrek erakusten duena: batetik, hori ikusita, Iparra handiagoa dela uste dugu; eta, bestetik, uste dugu Europabera dela
|
Munduaren
erdigunea.
|
|
|
2 Ipar ekonomikoa vs Hego ekonomikoa erakusten bide duena,
|
mundu
garatuareneta azpigaratuaren arteko erkaketa bideratu ohi duena (Australiarensalbuespenaz), Iparraren mesedetan eraiki dena.
|
|
|
Mapak dira
|
Mundua
ikusteko dugun modua, eredua. Mapan, mundu garatua, eta, mundu azpigaratua?
|
|
|
Mapak dira Mundua ikusteko dugun modua, eredua. Mapan?
|
mundu
garatua, eta, mundu azpigaratua, dituzu, lehena beltzez, bigarrena grisez.
|
|
|
Mapak dira Mundua ikusteko dugun modua, eredua. Mapan, mundu garatua, eta?
|
mundu
azpigaratua, dituzu, lehena beltzez, bigarrena grisez.
|
|
|
Mapak, beraz,
|
Munduaren
idealizazioa dakar. Abstrakzio hori, sarritan etatamalez, faltsututako informazio grafikoaren gainean egiten da.
|
|
|
esaterako, gauza bera ote dira autodeterminazioa eta burujabetza? Gauregungo
|
munduan
bideragarri ote da burujabetza ekonomikoa. Kulturala?
|
|
|
abiadura azkarreko munduinterkomunikatuan bizi gara; edo hobeto esanda: euskalduna bat batean ohartu da, abiadura azkarreko
|
mundu
interkomunikatuan bizi dela. Hala ere, arazoa ez da euskaldunak modernia ostean bizi behar izatea; hori datu bat baino ez da.
|
|
|
Kontua da, modernia puskatu denetik (puskatzen aridenetik), bai askatasuna eta bai identitatea zer diren berriz pentsatu beharra dagoela. Horrela,
|
mundu
berrian identitateak urtzen ari direla esaten digute, sekula santaidentitaterik izan ez dugun Euskal Herrikooi, ez behintzat identitate aitortua edoegitura instituzionalekoa. Identitatearen ordez, etorkizuneko aldarrikapenak mestizaia, herritartasuna eta antzekoak direla esaten digute.
|
|
|
Identitatearen ordez, etorkizuneko aldarrikapenak mestizaia, herritartasuna eta antzekoak direla esaten digute. Eta berdin askatasunarekin.Sekula askatasunik izan gabe, ez behintzat aitortua edo egitura instituzionalekoa,
|
mundu
berrian askatasuna ilusio hutsa dela eta gaur egun joeraren muina interdependentzia dela esaten zaigu. Hori da egoera, aldrebes samarrean azalduta beharbada.
|
|
|
Esaten denez estatuak goitik etabehetik sartu dira krisian. Goitik, estatuek beren betiko askatasunaren galera jasaten dutelako,
|
mundua
–benetan, gobernatzen duten super potentzien erruz.
|
|
|
Izan ere, bai nazio izaera eta bai askatasuna ere ameskeriak badira, zertangabiltza euskaldunak burujabetzari begira? Zergatik jarraitzen dugu estatua aldarrikatzen (halakorik egiten badugu bederen),
|
mundu
zabalean gero eta nabarmenagoikusten dugun joera estaturik nahi ez izatea denean. Hitz bitan, berriz ere euskalduna historiaren aurka edo historiatik kanpo ote dabil?
|
|
|
Hitz bitan, berriz ere euskalduna historiaren aurka edo historiatik kanpo ote dabil? Esan dezadan, galdera horiekin guztiekin nire asmoa ez dela burujabetza aldarrikapenen aurka egitea,?
|
gauregungo
mundua, esaten diogun atmosfera kulturalean, burujabetza?
|
|
|
Nazioarte mailan euskal nortasunaren ikurra izan daitezkeen kirol selekzioek izan duten garapena eta bidean aurkitzen dituzten oztopoak jaso ditugu. Horrela, gure ustez, nahiko nabarmen ondoriozta daiteke, kirol
|
munduan
euskal selekzioek jasaten duten betoek nagusiki izaera eta jatorripolitikoa dutela.
|
|
|
Gero eta berdinagoak gara: hogei abesti dira, adibidebat jartzearren,
|
mundu
osoko irrati eta diskoteketan gehien entzuten direnak, berdinMexikon, Hego Korean edo Bidarrain. Eta berdintasun hori oso urrun erabakitzeneta kudeatzen da.
|
|
|
Identitateak ez daude bata bestetik banatuta eta botere guneakgero eta elitistagoak eta indartsuagoak dira. Badirudi
|
mundu
mailako prozesu horietan (prozesu ekonomikoak, politikoak, sozialak edo kulturalak) identitatea eta askatasuna aldarrikatzea ameskeria dela. Edo, agian, erresistentzia modu bakarra, bizirik mantenduko gaituena.
|
|
|
izenburu arras esanguratsuarekin jarriko gaitu arrastoan. Informazioaren garapen teknozientifikoak, informazioa balioa den garaiotan, Internet ekarri du
|
mundura
. Eta Internetek iraultza, biribil esatearren.
|
|
|
Herri horren borondatea adierazten duengutun bat agintarien etxera bidaltzea nahikoa balitz? Ba, guri harrigarria egitenbazaigu ere, horrelako kasuak gertatu dira
|
munduan
. Txillardegi-k azaldu duenez, norvegiarrek horrela lortu zuten beren burujabetza 1905 urtean.
|
|
|
Edo, askotan esaten diguten moduan, euskaldunak ez ote gabiltza modaren aztarnak galduta, burujabetza aldarrikapenekin beti bueltaka? Ez ote gabiltzageure zilborrari begira, inguratzen gaituen
|
mundu
berriaz pentsatzeko betarik hartugabe. Galdera horiek guztiek modan jarri dute burujabetzaren inguruko eztabaida.
|
|
|
Zabalo-k honela azaldu du arazoa: . Europakometropoliek
|
munduan zehar
hedatzeko erabili zuten nazionalismoa: ehun urte geroago koloniek erabili zuten metropoliari aurre egiteko?
|
|
|
|
Mundu
berriaren aurrean nazionalismoak egin behar duen egokitzapen horretan, pentsamenduaren baitan ematen ari diren joerak eta korronteak aztertu behar ditugu. Gaur egungo filosofia, jite juridiko?
|
|
|
Guk ez dugu munduedo ilargi arras berriren baten aspiratzen.
|
Munduaren
azkeneko iraultza egitera.Errepublika eta betiko bakera. Gizadia salbatzera.
|
|
|
Inperioena. Pentsatzen dut, dena izango dela
|
munduan
beharrezkoa. Baina gu ez gara inperiorik eta gurea eginnahi dugu.
|
|
|
ez daukagu etorkizuna izaki perfektuarentzat pentsatu beharrik. Ezta
|
munduari
soluzio definitibo unibertsalik zertan bilatu ere: tokian tokikoa beste soluzio eredurik inon ez dago ta munduarentzat.
|
|
|
Ezta munduari soluzio definitibo unibertsalik zertan bilatu ere: tokian tokikoa beste soluzio eredurik inon ez dago ta
|
munduarentzat
. Gu pixka bat libreago izanez, mundua berapixka bat libreagoa izanen da.
|
|
|
tokian tokikoa beste soluzio eredurik inon ez dago ta munduarentzat. Gu pixka bat libreago izanez,
|
mundua
berapixka bat libreagoa izanen da. (Izartxo bat gehiago, asko litzateke gehiago firmamento guztian).?
|
|
|
Berriro ere zegamarra ate joka: . Egin behar duguna, ez bait da
|
mundua
hobeto pentsatu, bainapixkat hobeto jarri. Teoria haundiek eta ideologiek, munduaren kolpe bateko soluzioek eta salbazioek, ez sinesgarritasunik dute, ez sostengu razionalik, gaurko zientzien fragmentazioarekin eta espezializazioarekin, eta interesik ere dagoeneko apenas geratzen zaie espiritu eskeptiko samar batentzat.Sistema haundiak Hegelekin suntsitu ziren, XIX. mendean suntsitu ziren.
|
|
|
–Egin behar duguna, ez bait da mundua hobeto pentsatu, bainapixkat hobeto jarri. Teoria haundiek eta ideologiek,
|
munduaren
kolpe bateko soluzioek eta salbazioek, ez sinesgarritasunik dute, ez sostengu razionalik, gaurko zientzien fragmentazioarekin eta espezializazioarekin, eta interesik ere dagoeneko apenas geratzen zaie espiritu eskeptiko samar batentzat.Sistema haundiak Hegelekin suntsitu ziren, XIX. mendean suntsitu ziren. Euskalduna, berriz, herrizaharra da, optimismo haundiegiz ibiltzeko munduan perfekzio guztizkoaren edonolako teoria etaidealekin.
|
|
|
Teoria haundiek eta ideologiek, munduaren kolpe bateko soluzioek eta salbazioek, ez sinesgarritasunik dute, ez sostengu razionalik, gaurko zientzien fragmentazioarekin eta espezializazioarekin, eta interesik ere dagoeneko apenas geratzen zaie espiritu eskeptiko samar batentzat.Sistema haundiak Hegelekin suntsitu ziren, XIX. mendean suntsitu ziren. Euskalduna, berriz, herrizaharra da, optimismo haundiegiz ibiltzeko
|
munduan
perfekzio guztizkoaren edonolako teoria etaidealekin. Ezta beharrik ere.
|
|
|
Honekin ez diot Monzon-i arrazoirik kendu nahi, zerbaitek ekartzekotan, borrokak ekarriko baitio herri honi askatasuna; eta, borrokatzeko, utopikoa izanbehar du pertsonak. Alternatiba politiko bat bideratzeko orduan, ordea, ez da nahikoa
|
mundu
hobea nahi dugula esatea7 Politika, ekimen hori epe eta marko mugatubatean egin ahal izateko formula azaltzean datza. Horregatik, orain pairatzen ditugun, konstrukto?
|
|
|
konstituzionalismoaren ildokotzat hartu behar. Aitzitik, lehenengo
|
Mundu
Gerrarenondoren idatziriko zenbait konstituzioren antzera, estatuko egituraren berri ematendigute; baina ez dute balio, estatuaren aurrean giza eskubideen defentsa behar adinabermatu ahal izateko.
|
|
|
Prozesu hori dialektikoada, eta bere barnean iragapen kualitatiboak erakusten dizkigu periodikoki. Iragapenkualitatibo horietariko bat,
|
mundu
mailarako hedapen berria egiten duenean gauzatzen da. Guk globalizazioa deritzogu horri.
|
|
|
Kapitalismoaren laugarren globalizazioa jarduera industrialean, finantza elkartrukeetan eta banaketarako sistemetan gauzatzen da bereziki; gaur egungolurralde industrializatuetan kokatzen da, eta nahiz Asian, nahiz etanahiz Europan, makroeskualde horien barnean garatzen da bereziki, Afrikako kontinente ia osoa eta Amerika Latinako zonalde zabalak baztertuz. Baina, hori bai, nahiz eta
|
mundu
mailako prozesu integratzaile orekatua ezin bideratu, mundu barneko zonalde eta jarduera guztiak baldintzatzen ditu.
|
|
|
Kapitalismoaren laugarren globalizazioa jarduera industrialean, finantza elkartrukeetan eta banaketarako sistemetan gauzatzen da bereziki; gaur egungolurralde industrializatuetan kokatzen da, eta nahiz Asian, nahiz etanahiz Europan, makroeskualde horien barnean garatzen da bereziki, Afrikako kontinente ia osoa eta Amerika Latinako zonalde zabalak baztertuz. Baina, hori bai, nahiz eta mundu mailako prozesu integratzaile orekatua ezin bideratu,
|
mundu
barneko zonalde eta jarduera guztiak baldintzatzen ditu.
|
|
|
Oinarri ikaragarri hauetan, nekazaritzan eta meatzaritzan ezarritako mundukoekonomia dugu, zeinean kafea, kotoia, azukrea, kakaoa, urrea eta zilarra ustiatzeko, lan bortxatua eta produkzio esklabista erabili zituzten.
|
Mundu
mailako ustiakuntzahorretan oinarriturik, hiru gizalditan zehar, Espainiak, Frantziak, Portugalek, Britainia Handiak eta Herbehereek beren hizkuntza, kultura, erlijioa eta baloreakezarri zituzten mundu mailan. Eta hemen dugu Kapitalismoaren mendiaren magala; gaur egungo gizateria eta gaur egungo izatea baldintzatzen duten benetako oinarri ekonomiko, sozial, politiko, kultural, linguistiko, erlijioso eta etikoa.
|
|
|
Oinarri ikaragarri hauetan, nekazaritzan eta meatzaritzan ezarritako mundukoekonomia dugu, zeinean kafea, kotoia, azukrea, kakaoa, urrea eta zilarra ustiatzeko, lan bortxatua eta produkzio esklabista erabili zituzten. Mundu mailako ustiakuntzahorretan oinarriturik, hiru gizalditan zehar, Espainiak, Frantziak, Portugalek, Britainia Handiak eta Herbehereek beren hizkuntza, kultura, erlijioa eta baloreakezarri zituzten
|
mundu
mailan. Eta hemen dugu Kapitalismoaren mendiaren magala; gaur egungo gizateria eta gaur egungo izatea baldintzatzen duten benetako oinarri ekonomiko, sozial, politiko, kultural, linguistiko, erlijioso eta etikoa.
|
|
|
Hirugarren
|
Munduari
begira, bigarren globalizazioaren helburu nagusia lurralde horietan ekonomia monetario kapitalistaren ernamuina gauzatzea izan zen.Horretarako, hasieran lan bortxatua erabiliz; baina progresiboki moldakortasun prozesua ezagutu genuen, eta bukaeran garaiko frantsesek esandakoa gogorapenera dakarkigu: beltz batek, bere lan indarra libreki soldataren truke saltzen duenean, Estatuari zergak ordaintzen dizkionean eta kontsumitzaile amorratua bihurtzendenean, kolonialismoaren garaipena dugu, eta zuriaren egitasmo zibilizatzaileakirabazi du.
|
|
|
Lehen eta bigarren
|
mundu
gerren tartean hasitako deskolonizazio prozesuari dagokio hirugarren globalizazioa. Iparraldean, lehen iraultza sozialistak emandakoSobiet Batasuna baldintzatuz, eredu fordistak emandako ongizatearen gizartea da.Hirugarren munduko herrietan nazio askapenerako gatazken bitartez, independentzia politiko berriak lortu ziren.
|
|
|
Lehen eta bigarren mundu gerren tartean hasitako deskolonizazio prozesuari dagokio hirugarren globalizazioa. Iparraldean, lehen iraultza sozialistak emandakoSobiet Batasuna baldintzatuz, eredu fordistak emandako ongizatearen gizartea da.Hirugarren
|
munduko
herrietan nazio askapenerako gatazken bitartez, independentzia politiko berriak lortu ziren. Alabaina, independentzia berri horiek, ia arlo guztietan metropoliarekiko dependentzia erakusten digute:
|
|
|
Lehen, sistema teknologiko fordista geneukan, eta orainmikroelektronikak bideratutako teknologiak berriak. Lehen Nazio Estatuak zirenekonomiaren motorea, eta orain, gero eta gehiago,
|
munduko
merkatuak ezartzenditu denontzako legeak. Egoera berri honetan, Nazio Estatuaren eremua gaindidezaketen prozesu integratzaile berriak agertu dira Europan, Amerikan eta Asian.Aldi berean, enpresa multinazionalen arteko uztartze prozesuek beren garrantziestrategikoa berrindartu dute.
|
|
|
Egoera berri honetan, Nazio Estatuaren eremua gaindidezaketen prozesu integratzaile berriak agertu dira Europan, Amerikan eta Asian.Aldi berean, enpresa multinazionalen arteko uztartze prozesuek beren garrantziestrategikoa berrindartu dute. Eta
|
mundu
mailako soldaten eta lan baldintzen arteko ezberdintasunak ezinbesteko bihurtu dira enpresa handien akumulaziorako, produkzioaren leku-aldaketak ugarituz.
|
|
|
Laugarren globalizazioarekin batera, ezagutzaren gizarteak, kapital ukiezinaren aldeko diskurtsoak,
|
mundu
mailako eredu neoliberalaren inposizioak, komunikabideen garrantzi estrategikoak, Internet ek, produkziorako sistema berriek etaabarrek, geure egunerokotasuna, geure aurreikuspena eta geure etorkizunerako begirada eraldatu dizkigute. Halaber, laugarren globalizazio honetan, mundu mailakoamerican way of life, homogeneizazioa eta inperialismo kulturala ditugularik, maremoto berria izango balitz bezala, intentsitate ezberdineko gerratan islatuz, zazpi milakultura eta herriren matxinaden bultzakadak ditugu agerian.
|
|
|
Laugarren globalizazioarekin batera, ezagutzaren gizarteak, kapital ukiezinaren aldeko diskurtsoak, mundu mailako eredu neoliberalaren inposizioak, komunikabideen garrantzi estrategikoak, Internet ek, produkziorako sistema berriek etaabarrek, geure egunerokotasuna, geure aurreikuspena eta geure etorkizunerako begirada eraldatu dizkigute. Halaber, laugarren globalizazio honetan,
|
mundu
mailakoamerican way of life, homogeneizazioa eta inperialismo kulturala ditugularik, maremoto berria izango balitz bezala, intentsitate ezberdineko gerratan islatuz, zazpi milakultura eta herriren matxinaden bultzakadak ditugu agerian.
|
|
|
betetzen ditu; baina ez alderantziz: behar sozialak bi
|
mundu
ezberdin eraikitzen ditu. Batean, etekin pribatuen inguruan dagoen. Iparra?
|
|
|
Latitude horietan gatazka nazionalak eta intentsitate txikiko gerrateak hedatzen diren bitartean, estatu pobreetako 3.500 milioi biztanle bainogehiagok Frantziak baino sarrera global txikiagoa dute. Horrela,
|
munduko
biztanleriaren %23 estatu industrializatuei dagokie, eta horiek munduko produktu gordinaren %85 dute, estatu txiroetako 4.800 milioi biztanlek gainerako %14rekin konformatu behar dutelarik. Era berean, estatistikek urtero 14 milioi haur janari gabeziazedota beherakoaz hiltzen direla islatzen dute, munduko zientzialari eta ikertzaileen%25 gerra industrian lanean ari diren bitartean.
|
|
|
Latitude horietan gatazka nazionalak eta intentsitate txikiko gerrateak hedatzen diren bitartean, estatu pobreetako 3.500 milioi biztanle bainogehiagok Frantziak baino sarrera global txikiagoa dute. Horrela, munduko biztanleriaren %23 estatu industrializatuei dagokie, eta horiek
|
munduko
produktu gordinaren %85 dute, estatu txiroetako 4.800 milioi biztanlek gainerako %14rekin konformatu behar dutelarik. Era berean, estatistikek urtero 14 milioi haur janari gabeziazedota beherakoaz hiltzen direla islatzen dute, munduko zientzialari eta ikertzaileen%25 gerra industrian lanean ari diren bitartean.
|
|
|
Horrela, munduko biztanleriaren %23 estatu industrializatuei dagokie, eta horiek munduko produktu gordinaren %85 dute, estatu txiroetako 4.800 milioi biztanlek gainerako %14rekin konformatu behar dutelarik. Era berean, estatistikek urtero 14 milioi haur janari gabeziazedota beherakoaz hiltzen direla islatzen dute,
|
munduko
zientzialari eta ikertzaileen%25 gerra industrian lanean ari diren bitartean.
|
|
|
Lehena, instituzionalizatze mailan duguna. Hain zuzen, bigarren
|
mundu
gerraren ondoren eta Estatu Batuen hegemoniaren menpean, mundukoharreman ekonomikoak arautu nahi zituzten erakundeak sortu ziren (GATT, FMI, MB, G), eta, asmo berberekin, baita harreman juridiko politikoakarautzekoak ere (NBE, NATO).
|
|
|
Bigarrena, erregionalizazio prozesua dugu. Preseski, erabaki ekonomiko politikoen zentralizazio prozesu hori Estatu Nazioa baino gune zabalagoetan gertatzen da, hots, nazioarteko ekonomiaren bilakaera multipolarrarenbidez zehazten da,
|
munduko
hegemonia dominazioko hiru ardatz nagusitan (Estatu Batuak, Alemania, Japonia) berrosatzen den, erregionalizazio prozesuan, islatuz.
|
|
|
Globalizazio prozesua internazionalizazio prozesuaren adierazpen gordin moduraagertzen da, eta Estatu Nazioan oinarritutako metatze sistematik
|
mundu
mailakomerkatuan oinarritutako sistemara iragatea egiten du, planeta osoa hiri global bihurtuzeta bere barneko ekonomia ezberdinen interdependentzia areagotuz. Globalizazioari dagokio, halaber, fordismoan oinarritutako nekazaritzako eta industriako metatze sistematik, mikroelektronikaren iraultzaren teknologietan oinarritutako industria zerbitzuzko sistemara iragatea.
|
|
|
Globalizazioak
|
mundu
mailako esklusioa birbanatzen du, gero eta gehiago, hirugarren munduko zatiak lehen munduan daudelarik (hain zuzen ere, 35 milioipertsona EEBBetan, 55 milioi EEEetan eta Japoniako familien laurdena pobrezianbizi dira). Prozesu hau estatu garatuetan ari den deslokalizazio produktiboaren, gastu sozialen eta lansarien murrizpenaren, babes sozialaren inguruko ahazturen etalan merkatuaren desregularizazioaren joeren oinarrian dago.
|
|
|
Globalizazioak mundu mailako esklusioa birbanatzen du, gero eta gehiago, hirugarren
|
munduko
zatiak lehen munduan daudelarik (hain zuzen ere, 35 milioipertsona EEBBetan, 55 milioi EEEetan eta Japoniako familien laurdena pobrezianbizi dira). Prozesu hau estatu garatuetan ari den deslokalizazio produktiboaren, gastu sozialen eta lansarien murrizpenaren, babes sozialaren inguruko ahazturen etalan merkatuaren desregularizazioaren joeren oinarrian dago.
|
|
|
Globalizazioak mundu mailako esklusioa birbanatzen du, gero eta gehiago, hirugarren munduko zatiak lehen
|
munduan
daudelarik (hain zuzen ere, 35 milioipertsona EEBBetan, 55 milioi EEEetan eta Japoniako familien laurdena pobrezianbizi dira). Prozesu hau estatu garatuetan ari den deslokalizazio produktiboaren, gastu sozialen eta lansarien murrizpenaren, babes sozialaren inguruko ahazturen etalan merkatuaren desregularizazioaren joeren oinarrian dago.
|
|
|
Horrela, finantza ekonomia gero eta aldenduago dago ekonomia errealetik, eta prozesu ekonomikooro menderatzen du. Kapital masa horiek libreki zirkulatzen dute interes tasen, politika fiskalen eta hazkunde zurrumurruen arabera, eta
|
munduko
elkartrukerakoharremanak aldatzeko gaitasuna dute. Dibisa merkatuetatik, balore merkatuetaraigarotzen dira etekin errazaren bila, eta esku pribatuetan uzten dira, banku deposituetatik, inbertsio fondoetatik, pentsio fondoetatik eta abarretatik datozen kapital kopuru erraldoiak.
|