|
2009
|
|
|
Horrek esan nahi du hizkuntza gutxi batzuk direla biztanle gehienek hitz egiten dituztenak. Baina
|
munduko
hizkuntza nagusia ingelesa bada ere (hiztun kopuru handiena ez eduki arren, bera da nazioarteko hizkuntza nagusia), ingelesez hitz egiten dakitenak biztanleen heren bat dira, iritsi gabe. Beraz, mundu osoko perspektiban begiratuko bagenio hizkuntzen kontuari, ohartuko gara handiak ere txiki direla, eta, glotofagiarako joera hain zabalduen lekuan, hizkuntza guztiekiko eta hiztun erkidego guztienganako errespetua eta integrazio joerak gailendu liratekeela.
|
|
2010
|
|
|
Pop musika bera har dezagun adibidetzat: ingeles inperioari esker ote da ingelesa
|
munduko
hizkuntza nagusia. ala alderantziz; ingeles hizkuntzari esker nagusitu ote zen ingeles inperioa?
|
|
|
Hala sartuko litzateke euskara
|
munduko
hizkuntza nagusien dantza alaira.
|
|
2011
|
|
|
Hori dela eta, ezin eman daiteke orokortzeko moduko arrazoi unibertsal bakar bat; kontuan hartu beharra dago hizkuntza bakoitzaren historia eta idiosinkrasia. Hizkuntzen ukipen egoeren artean desberdintasun itzelak daude; bistakoa da erabat desberdinak direla, esate baterako, ekonomia ahaltsuen presiopean baztertuta dauden komunitate indigenen hizkuntzen kasua, beste talde indigena batzuen presiopean dauden komunitate indigenen hizkuntzen egoera, eta prestigio historiko eta ekonomiko handia izan arren
|
munduko
hizkuntza nagusien eraginpean dauden hizkuntzen egoera. Hain zuzen ere, egoera bakoitzean oso arrazoi eta ondorio desberdinak ageri dira?
|
|
|
Mandarinera hedatu izanak cun hizkuntzari lekua jan dio, eta eskolan osagarri modura bakarrik erabiltzen da, helburu nagusia mandarineraren ikaskuntza denez gero. Pentsa liteke, noski, halako egoeran dauden hizkuntzak ez direla, inolaz ere,
|
munduko
hizkuntza nagusiak, baizik eta hizkuntza gutxituak.
|
|
|
Oztopo gerta liteke hizkuntza gutxitua indartzeko ahaleginak eskolaldiaren lehen urteetara mugatzea, hortik gorako Bigarren Hezkuntza, Lanbide Heziketa edota unibertsitatean halako ahaleginik egin gabe. Osak (ibid.) dioen modura, arriskua egon liteke eskolaldiaren lehen urteetako ahaleginak erdibidean geratzeko eta hizkuntza nagusiek (frantsesak zein gaztelaniak) prestigiozko hizkuntza eta lan
|
munduko
hizkuntza nagusi izaten jarraitzeko.
|
|
2012
|
|
|
Dana dala, Entziklikak argitaratzen diranean, era batera argitaratzen dira
|
munduko
hizkuntza nagusietan. Gero, apurka apurka argitaratuz joaten dira hizkuntza txiki batzuetan.
|
|
2013
|
|
|
Azken aldian, bertsolariek lortu dutenarekin inbidiaz alderatzeko joera dago, bertsolariek ordea ez dute konpetentziarik beren esparru propioan, bakanak dira. Euskal idazleak mundu guztiarekin konpetitu behar du, eta gainera
|
munduko
hizkuntza nagusienen arteko biren menpe dagoen merkatu batean. Euskal literatura, bertan sortua edo itzulia, sustatzeko lehentasunezko ahalegin berezia eta handia egiten ez den bitartean, liburu on asko eta asko oharkabean pasako dira berriz ere, eta gure literaturaren aurrerabideak herren.
|
|
2017
|
|
|
Soziolinguistika kritikoaren paradigmaren barruan kokatzen da, horrela esaten baitzaio hizkuntzalaritza kritikoaren eta diskurtsoaren azterketa kritikoaren espezialitateari. ikuspegi kritikoaren kezka nagusiak boterea eta gatazka dira, eta zer eratan dituen hizkuntzak desberdintasunak eta hierarkiak gizartean (Mesthrie 2009; ikusi, baita ere, bourdieu, 1991; heller 2001; heller & Martin Jones 2001). ...u du, bereziki, hizkuntzalaritzan eta horri lotutako adarretan" hiztun zaharraren ideologia" nagusi dela. historikoki, hiztun zaharrak benetakotasunaren eta legitimitatearen tontor gisa aurkeztu izan dira, eta esan izan da horien moldea eredugarritzat hartu luketela" ikasleek"," hiztun zahar ez direnek" edo" bigarren hizkuntzako ikasleek". ingelesaren moduko
|
munduko
hizkuntza nagusien kasuan, hiztun zaharraren nozio ukaezin bat luze kritikatu bada (davies 2003), esan daiteke are gatazkatsuagoa izan dela hizkuntza gutxituen kasuan. izan ere, hizkuntza gutxituetako hiztunak" hiztun zahar" eta" hiztun ez zahar" izatearen arteko muga lausoaren bi aldeetara daude, eta" hiztun zahar" diren gazte askok hiztun zahar ez izatearekin lotut... jatorria, motibazioa, erabilera eta ideologia – Jon Walsh tziz. o’rourke et al en arabera (2015)" hiztun berri" bat hizkuntza bat naturaltasunez eta erregulartasunez hitz egiten duen pertsona bat da, hizkuntza hori lehen sozializazioko hizkuntzatzat izan gabe hazi dena, hizkuntza hori tradizioz hitz egiten den eremu batean. hizkuntzalaritzan autoritarioak izan arren arazoak sortzen dituzten jatorrizko etiketetako batzuk ezabatzeko ahalegin bat bezala har daiteke" hiztun berria" terminoa, hiztunaren hizkuntza ekoizpenean gabeziak nabarmentzeko baino (o’rourke et al 2015; o’rourke eta Walsh 2015). beti ez da posible irlanderaren moduko hizkuntza gutxituetako hiztun berriak eta hiztun zaharrak zein diren garbi bereiztea.
|
|
2018
|
|
|
Jadanik hogei inguru dira, guk dakigula, Etxepareren liburuak
|
munduko
hizkuntza nagusietan ezagutu dituen itzulpen moldaketak. Bat bera ere ez, ordea, gaurko euskarara egokitua; bat bera ere ez, esan nahi baita, egungo irakurleak euskaraz eta edizio kritikorik edota hizkuntza hegemonikoen bitartekaritzarik gabe ulertzeko moduan prestatua.
|
|
2022
|
|
|
euskara ez beste 11 hizkuntzatako Wikipedian baliatu zuten.
|
Munduko
hizkuntza nagusiak zeuden horien artean: txinera, ingelesa, frantsesa, portugesa, eta errusiera eta ukrainera ere bai.
|