Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak

Emaitzak: 5

2007
‎Hauxe zen, beraz, edo hau zegoen bilakatua hizkuntzen mundu ikuskeraren filosofia Parisen, Humboldt gaztea Iraultza egunetan Argien Hiriratu eta Ideologoak ezagutu dituenean935 Askotan Humboldt-en hizkuntz filosofian, mundu ikuskeraren doktrinan partikularki, XX. mendeko politika nazionalista maltzur baten atarikoak barrundatu gura izaten dira. Eta bitxia da, behin horixe izan Frantzian izan baita, eta horrexen aurka joan da Humboldt zuzen zuzen.
‎Hizkuntza berri batean sartzea, katedral ezezagun batean barruratzea bezala ei da. Frantziatik partituz hain zuzen, hizkuntza bakoitza den mundu ikuskeraren doktrina XVIII. mendean Europan jada arrunta zela segurtatzen dute U. Rickenek939, I. Werlen ek940 Parisen Zientzia eta Arteen Institutu Nazionalak konkurtsoa deitatu duenean zeinuen eragina ideien gainean zedarritzeko (hizkuntzaren eragina pentsamenduan), Berlingo Zientzien Akademian aurreko hamarkadetan erabilitako eztabaida eta konkurtsoen jarraipen artekogabean baino ez dihardu.... Berlingo Akademia bera, ostera (MichaĆ«lis, Herder, eta beste batzuen emaitzekin), hizkuntzaren
Mundu ikuskeraren doktrina konnotazioaren aldetik atzematen da errazena. Hitza da esanahia duena ahots bat (zer baten ikuskera baten adierazpena).
‎Baina gutxien gutxiena zilegi, mundu ikuskeraren doktrinaren aprobetxamendu politikoa egin nahi izatea genuke. Nola ez den behintzat politika orok hizkuntza orori zor dion begirunea ondorioztatzeko.
‎Gogora bedi Unamuno-k, adibidez, ikusmolde horixe zeukala zientziaren itxuran sukaldatua bi arrautza jenero diferentegaz berak prantaturiko tortilla teorikoan, alde batetik historiaren filosofia (metafisika) eskematiko bat hiru estadiokoa (Spencer-i hartua hori), eta bestetik, Schleicher en sailkapen linguistikoa hizkuntzen tipologia halaber sinplistarekin hiru mailakoa berau ere. Schleicher en maila linguistikoak Spencer-en eboluzio historikoaren hiru estadioekin akomeatuz, euskara mundu ikuskera primitibo arlote baten izaerakoa ebatzi zuen, mundu modernorako gauzaeza, antzinate zaharreko erlikia beneragarri baina praktikan zertakogabea, onena lehenbailehen hiltzea zuena852 Hain zuzen hizkuntzen mundu ikuskeraren doktrinan eta horien mendekotasun historikoaren bere sinesmen dogmatikoan oinarriturik probokatu du Bilboko Lore Jokoetako eskandalu sonatua eta jarraitu du gero euskararen heriotzaren aldeko bere gurutzada partikularrean, jendaurre espainol xume nahiz intelektualenaren onarpen handiarekin egin ere. Ikus dezakegunez, bada, hizkuntzaren munduikuskeraren teoria gaur jende askok euskaltzale edo abertzaleen aburu alderdikoitzat jotzen duen arren (egia da Txillardegik, esate baterako, erabili izan duela bere argumentazioetan euskararen alde, eta ez batere gaizki, ene ustean), alabaina espainolaren edo frantsesaren gehiagotasunaren alde eta euskararen aurka lehenago eta hagitz bortizkiago baliatu izan da.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia