|
2007
|
|
|
Hango pinuak oso aberatsak dira genetikaren ikuspuntutik. Hortaz, ohikoa da hazia handik
|
munduko
beste tokietara garraiatzea. Eta, bide horretatik, onddoa ere zabaldu zen.
|
|
|
Indar komunistek Korea inbaditu dute; horrek ohartu egin behar gaitu, antzeko erasoak gertatuko baitira
|
munduko
beste toki batzuetan.
|
|
2008
|
|
|
Azken hamarkadan, ordea, hiri eredu hedakor baterako joera nabaritu da EAEn. Eta gainera,
|
munduko
beste toki askotan bezalatsu, urbanizazio eta eraikuntza eredu globalizatuari jarraituz. Antza,, amets amerikarra?
|
|
|
Zaletasuna bai, gero eta handiagoa, gainera. Hala ere, arrazoia zein den ez dakidan arren, hemen ez da
|
munduko
beste tokietan beste garatu.
|
|
2009
|
|
|
Kontinente bakoitzean egoerak bere berezitasunak ditu. Esplotazio kasu agerikoenak Asia, Afrika edota Ameriketan izaten badira ere, bertako langileriak gordintasun osoz pairatu behar izaten dituelako Mundu Bankuak, Munduko Merkataritza Elkarteak edo Nazioarteko Diru Funtsak, besteak beste, indarrean jartzen dituzten politika ultraliberalak,
|
munduko
beste tokietan lan egokia deritzona gero eta eskuraezinagoa den luxu bilakatzen ari da. Honela, esate baterako, Europan 16 milioi eta erdi dira langabezian dauden langileak, eta Euskal Herrian bertan prekarietateak soldata bikoitzen edota lege mailan edo lanaldi partzialekin egindako lan kontratuen itxura hartzen du, eta populazio aktiboaren heren bati eragiten dio.
|
|
|
Hilerrietan bizitzea, baina, ez da inoiz ohikoa izan gurean.
|
Munduko
beste toki batzuetan bai, ordea. Kairoko Hildakoen Hiria da ezagun eta jendetsuenetako bat.
|
|
2010
|
|
|
Adierazpen horrek argi uzten du ezker abertzaleak behin betiko bakea lortzeko konpromisoa hartu duela eta adierazpen horiek izan dira
|
munduko
beste toki batzuetan bakea eskuratzeko inflexio puntuak, azaldu zuen. Alabaina, hausnarketa prozesua hasiera besterik ez dela, etenik gabeko prozesu bat iragartzen duela eta datozen hilabeteak erabakigarriak izango direla nabarmendu zuen.
|
|
|
Gainera, garai hori aztertzeko ezohiko sedimentu erregistroa aurkitu du:
|
munduko
beste toki batzuetan, Behe Aptiarra ikertzeko geruza multzoek 20 metroko lodiera dute, eta Aralarren, berriz, 1.000 metrorainokoak topatu ditu.
|
|
|
(off) Zoritxarrez,
|
munduko
beste toki batzuetan bezala, (on) badaude arrazistak eta antisemitak. Eta kalte egin nahi digutenak garena izateagatik, erlijioagatik eta arrazagatik.
|
|
2011
|
|
|
Kulturan sinesten badut ere, biolentzia bultzatzen duten interes politikoak eta ekonomikoak izugarriak direla badakit, eta Euskal Herrira bakea eta elkar adiskidetzea kulturatik baino gehiago, borondate politikotik etorriko direla esango nuke.
|
Munduko
beste tokietara berriz, ez dut uste epe motzera etorriko denik. Horregatik ironikoa iruditzen zait, Ekuatore Gineako diktadura beldurgarria babesten duen edo Saharako herritarrak hiltzeko erabiltzen diren armak Marokori saltzen dizkion gobernu bateko ministro donostiar batek hautagaitzaren zapia lepoan jantzita ospatzea Donostiaren izendapena.
|
|
2012
|
|
|
Amazoniak hain zuzen azken mugaren kondaira mitiko tragikoa erakusten digu eta bertan kolonialismo historiko eta berriaren trazak aurkitu egiten direlako aukeratu dugu kasu interesgarri gisa. Gainera Amazonian gertaturikoak,
|
munduko
beste tokietan, ohian tropikalen konkista prozesuetan gertaturikoaren berri emango digu.
|
|
2014
|
|
|
Bestelakoak, han edo hemen, antzekoak beti topatzen dituzu. Eta badira gauza asko, eta egon daitezke gauza oso interesgarriak
|
munduko
beste tokietan. Adibidez, Saharan izan gara, eta ikaragarria izan da.
|
|
2015
|
|
|
Esaten zigutena irudietan bihurtzea zen gure arduretako bat. Pentsatzen dut
|
munduko
beste toki batzuetan ere izango dela aukera, baina, gai hau hemen ikusten den bezala ikustea... Dena duzu hemen!
|
|
2016
|
|
|
Beti abiatzen gara mendebaldeko ikuspegitik.
|
Munduko
beste toki batean kokatzen banaiz, ziurrenik, beste era batera ikusiko dut. Hemen eta gaur emakumeari beloa janztea debekatzea, emakume horren giza eskubideak ukatzea da.
|
|
|
Beraz, prozesu propio baten aurrean gaude, baina
|
munduko
beste tokietan emandakoekin paraleloa dena. Ezaugarri propioak ikusi ditugu, amerikar gizartean eta politikan izandako ondorioak.
|
|
|
Ingurumen arazoak tokiko, eskualdeko, nazioko eta nazioarteko ikuspegitik aztertzea, ikasleak beren inguruko arazoez ez ezik,
|
munduko
beste tokietako ingurumen arazoez ere ohar daitezen.
|
|
2017
|
|
|
Egiten ari zirena egiteko modu onenari buruz hizketan aritu ziren eta literatura eskola zirudien hark, bertsotan egiteko eskola izateaz gain.
|
Munduko
beste tokietako ahozko tradizioak ez dira horrela irakasten, hain modu
|
|
2020
|
|
|
Ehunka ikerketa eta datu base aztertu dituzte espezie inbaditzaile arriskutsuenen bila. Izan ere, poloetako komunitate biologiko itsastar zein lurtarrak oso zaurgarriak dira
|
munduko
beste tokietatik iritsitako espezieen inbasioaren aurrean. Kasu batzuetan, komunitate biologikoak suntsitzeko arriskua ikusi dute Global Change Biology aldizkariak argitaratutako lanean.
|
|
|
Ozeaniako Koralezko Hesi Handia 2.500 kilometro luze eta 150 metro zabal da, eta mundu osoan dagoen ekosistemarik ederrenetako bat da. Azken hiru hamarkadetan haren hedadura erdira gutxitu dela diote adituek, eta
|
munduko
beste toki batzuetan are eta kalte handiagoa jasan dute koralek: esate baterako, Kariben.
|
|
|
Ekonomia sozial eraldatzailearen ildoa ere gero eta presentzia handiagokoa da, eta espero dezakegu datozen urteetan asko garatzea, gaur egun Olatukoop interkooperazio sareak egiten duen moduan. Euskal Herrian izen horrekin izendatzen dugu ekonomia herritarrentzat berreskuratu nahi duen praktika, tresna, estrategia eta ideien multzoa, eta
|
munduko
beste tokietan ekonomia solidarioa, popularra edo komunitarioa bezala ere aurkituko dugu. Edonon ere, ekonomia elkartasunarekin, herritarren beharrekin eta lurraldearekin lotzen duen ildoa da.
|
|
|
Japoniatik edo
|
munduko
beste tokitik bazatoz garrantzitsuena da familia bat garela munduko hiritarrak eguzki sistemakoak, Esne Bidekoak.
|
|
2021
|
|
|
Baserri munduari lotzen zitzaion irudi bat izatetik Amuriza eta gero Egaña eta Sarasuara badago aldaketa bat, eta aldaketa horrek kultur
|
munduan
beste toki bat hartzen lagundu du. Inguruko jardunekin parekotasunezko harreman bat lortu da, harreman pertsonalak ugaritu egin dira, kezka partekatuak agertu dira eta ondorioz modu natural batean sortzen da proiektu batzuetarako bat egitea.
|
|
|
|
Munduko
beste toki batzuetako hizkuntza ugari hitz egiten dira EBn, 175 hizkuntza baino gehiago. Batzuk eremu urriko hizkuntzak dira, beste batzuk oso indartsuak munduan (txinera, arabiera...).
|
|
|
Baina besterik da hizkuntzak naturaren balioekin lotzea. «Espero dugu
|
munduko
beste toki batzuetan antzeko loturak frogatu ahal izatea». Pascualek eta Inglisek Euskal Herriko kostaldean edo «eremu urbanoetan» jarraitu nahi dute lotura horiek aztertzen.
|
|
|
Ura pribatizatuta dago Txilen. Alde horretatik, ez al da
|
munduko
beste tokietan gerta daitekeenaren aitzindari bat?
|
|
|
Bere hasierako helburu zehatza hori ez bazen ere, neurgailu hori klima ikuspegira egokitzen ari dira, hertsiki lotua baitago, eta Europako zein
|
munduko
beste toki batzuetara zabaltzen ari da. Esaterako, lanabes hori oinarri hartuta, Bartzelonako Diputazioarekin elkarlanean ari den IS Global Institutuak antzekoa garatu du.
|
|
|
Izugarriak diren zenbaki batzuetara ohitu gara, baita semaforoen sistemara ere.
|
Munduko
beste toki batzuetako tragedietako irudiak ikusten ditugunean lez gertatzen zaigu, ohitu egin gara. ZIUetako egoera erakusten da, eta azpimarratzen da, baina, nire ustez, egoera tristeagoa da beste solairu batzuetan.
|
|
2022
|
|
|
Lehen aklimatazio elkartea Parisen sortu zuten 1854an eta berehala beste hainbat hiri eta herrialdetan antzeko erakundeak sortu zituzten. Aklimatazio elkarteen helburua" eskualde jakin bateko biodibertsitatea
|
munduko
beste toki batzuetako animalia eta landareekin aberastea" zen. Asmo onarekin jarduten zuten aklimatazio zaleek, baina, egun dakigunez, espezieak nahasteak hondamen ekologikoa dakar.
|
|
|
Gogorarazi zuen txertorik hartu ez dutenek sei aldiz arrisku handiagoa dutela ospitaleratuak izateko, eta arazoak sortzen ari dira hainbat herrialdetan. Europan,
|
munduko
beste toki askotan bezala, kasu positiboek nabarmen egin dute gora azken astean. OMEk emandako datuen arabera, aurreko bi asteetan halako bi dira positiboak.
|
|
|
Iaz, sei kazetari hil zituzten lanean ari zirela.
|
Munduko
beste toki batzuetan baino hobea da egoera, baina arazoa larria da.
|
|
|
Edonola ere, 2030ean, sare berria funtzionamenduan baldin badago, Euskal Y-aren urteko bidaiari garraioaren dentsitatea 5,84 milioikoa izango da. Datu hori oso azpitik dago
|
munduko
beste toki batzuetan daudenetatik: Frantzian eta Txinan, adibidez, 22 milioikoa da tasa, eta Taiwanen eta Japonian, 35 milioikoa.
|
|
|
Garbi dago hemen ohiz kanpoko bortxakeria bat dugula.
|
Munduko
beste toki batzuetan, atzerrian bilatzen dituzte etsaiak. Hemen, ordea, elkarren kontra borrokatzen gara:
|
|
|
Kapitalismoak kontsumismoa eta materialismoa baino ez ditu sustatzen, eta errutina horretan sartuta gaude. Esklabismo mota bat da, kartzela moduko bat, eta ez digu
|
munduko
beste toki batzuetan zer gertatzen den ikusten uzten. Ez dugu pentsatzen erositako produktu asko nondik datozen eta zer baldintzatan dauden herrialde hartako pertsonak.
|
|
2023
|
|
|
Feminismoa zer nolako konplexutasunez ulertzen zuten adieraz dezake, Etxarteren ustez, emakumeen erreprodukzioaren auziaz zuten ikuspegiak. «Horren adibide da abortuaren kontra zeuden Alemaniako Errepublika Federaleko estamentuen aurka aritu zirela, eta, aldi berean, salatu zutela medikuntzako multinazionalak antzutze programak egiten ari zirela
|
munduko
beste toki batzuetan».
|
|
|
Nolakoa da ekonomia sozial hori
|
munduko
beste toki batzuetan. Nazioartean nola daude kooperatibak?
|
|
|
Arraza eta feminismoa beste inon ez daude lotuago emakumeen sufragioaren aldeko borrokan baino. Areago, esan liteke sufragisten eskakizunak serioski hartu zirela hain zuzen ere beste afera konplexuago batzuen barruan eta afera horien aurka kokatu zirelako, hala nola herritartasuna ematea gizon beltz, marroi eta asiar kolonizatu eta, AEBn eta
|
munduko
beste toki batzuetan, esklaboei.
|