|
2003
|
|
|
bilboko unesco etxeak
|
munduko
hizkuntzen egoerari buruz aurki argitara emango duen lehen txostenaren arabera, munduko hizkuntzen %50 inguru XXII.menderako galdu egingo dira. Txostena egiteko 525 hizkuntza aukeratu dituzte, guztira 5.000 direla kontuan izanda.
|
|
2004
|
|
|
Orain goazen enbor bereko beste adar batera:
|
munduko
hizkuntzen egoeraz kezkaturik gabiltza, gutxi asko, Euskal Herrian. Ispilu horretan begiratuta geure burua zertan den hobeto ikusteko edo.
|
|
|
Beharbada, hizkuntza politika horien kasuistika zabala hartuta, ikusi ahal izango genuke alderik eta zertzelada aipagarririk euren artean.
|
Munduko
hizkuntza egoerak milaka kontatu behar ditugunez, ez litzateke oso zuzena izango den denak zaku berean sartzea. Mundua zabala bezain ugaria delako, herrialde bakoitzaren esperientzia eta gorabehera historikoak bestelakoak izan direlako, ñabarduraz jositako puzzlea agertuko litzaigukeelako.
|
|
2011
|
|
|
2005 urtean, euskal soziolinguistika aplikatuak 2000 hamarkadan lortu duen heldutasunaren eta kalitatearen adierazle da Munduko Munduko Hizkuntzei Buruzko Txostena (Mart�, Ortega, Barreña, Idiazabal, Juaristi, Junyent, Uranga eta Amorrortu, 2005). Ikerketa honen ekarpen metodologikotekniko garrantzitsuena izan zen,
|
munduko
hizkuntzen egoera ezagutzeko galdera irekiz osatutako mundu mailako galdeketa bat egin zela. Ikerketa aitzindaria izan zen, Euskal Herrian zein mundu mailan, hizkuntza komunitateetako kideei zein ikerlariei, inolako mugarik gabe, euren hizkuntzen egoerari eta bilakaerari buruz nahi zutena idazteko aukera ematen zitzaielako.
|
|
|
4) egoera kritikoan (hiztun gazteenak aitona amonak dira eta oso gutxitan erabiltzen dute). 5) galdua (hiztunik ez dagoenean). geroz eta informazio gehiago dugu
|
munduko
hizkuntzen egoerari buruz. halere, oraindik oso gutxi dakigu zergatik mantendu diren hizkuntza batzuk eta desagertu beste batzuk. urrutirago joan gabe, ez dakigu zergatik euskara mantendu edo garatu den hizkuntza berezitu bezala europako mendebaldean, bere inguruan eta garai berberean egiten ziren besteak desagertu edo ordezkatuak izan diren bitartean. ondo dakiguna hau da:... gaur hizkuntza gutxituak egiten dituzten erkidego horietako hiztun asko, gehienak behar bada, elebidun edota eleanitzak direla, hizkuntza aniztasunean bizitzeko ohitura dutela, eta nolabait elebakartasunaren murriztasunari aurre egiten jakin dutela.
|
|
|
–Azterketa honen helburua hizkuntz eta kultur aniztasunari buruzko eztabaida premiazkoan lagungarri izatea da. Honako auzi hau izan zen UNESCOk
|
munduko
hizkuntzen egoerari buruzko txostena egitearen arrazoia: egungo industri aroa iritsi baino lehen, hizkuntza eta kultur aniztasuna bere kasa erregulatzen zen sistema bat zen; gaur egun, alabaina, ez du halako ezaugarririk, eta klima aniztasunak, aniztasun biologikoak eta horrelako beste zenbait fenomenok bezala, plangintza bat behar du hark ere?
|
|
|
Halaber, atal honen hasieran adierazi den bezala, immigrazioak hizkuntza aniztasuna hedatu du munduan zehar. Ondorioz,
|
munduko
hizkuntzen egoera soziolinguistikoa aldatzen ari da, nabarmen. Hizkuntza gutxituek ere testuinguru eta erronka berriei egin behar diete aurre, beren inguruan gero hizkuntza gehiago dituztelako eta etorkizunean are gehiago izango dituztelako.
|
|
|
Tailerrean atal hauek landuko dira: munduko hizkuntz aniztasuna eta hori deusezten ari den prozesu globalizatzeaz ohartarazi;
|
munduko
hizkuntzen egoerari begirada bat eman; Euskal Herriko legeek aitortzen dituzten eskubideak ikusi; hizkuntz eskubideen inguruko hausnarketa egin adibide praktikoen bidez; Behatokiaren lan ildoak ezagutarazi eta hizkuntz eskubideen urraketak salatzeko tresna den Euskararen Telefonoaren berri eman.
|
|
2019
|
|
|
Soziolinguistika Klusterra teknologia digitalen orokortzearekin batera, aurreikusi gabeko aldaketak gertatu dira hizkuntza komunitateetako komunikazio moduetan; ondorioz, hizkuntzen egoera soziala aztertzeko teorietan eta kudeaketaren proposamenetan ere taxuzko egokitzapenei bide eman behar izan zaie, halabeharrez. h. giles, r.Y. Bourhis eta d.m. taylor ek Bizindar etnolinguistikoaren inguruan euren artikulu ospetsua argitaratu zutenetik(" towards a theory of Language in ethnic group relations", Language, Ethnicity and Intergroup Relations, 1977)
|
munduko
hizkuntzen egoera soziala aztertzeko bizindar etnolinguistikoarena erabiltzen den kontzeptu ohikoena da. Ibilbide luze eta egokitzapen asko dituen adiera horretan oinarritu ditu bere iragarpenak, esate baterako, uNeSCok, arriskupeko hizkuntzak identifikatzeko eta" galtzeko arriskuaren" araberako sailkapena egiteko. horren arabera, eta egileen artean iritziek ñabardurak izan ohi dituzten arren, munduko hizkuntzen erdia inguru galtzeko arriskuan dagoela onartu ohi da, nahiz eta, arrisku hori ez den kasu guztietan maila berekoa. aktibitate digitala aztertzen dutenek, ordea, ingurune hori hizkuntza gutxituetako hiztunengan bereziki eragiten ari den aldaketekin kezkaturik, iragarpen ezkorragoak egin dituzte:
|
|
2021
|
|
|
Zenbakia hersteko M. Carme Junyent Bartzelonako Unibertsitateko irakasle ezagunak" Nola berrezarri oreka ekolinguistikoa?" artikulua prestatu du. Bertan,
|
munduko
hizkuntzen egoera globala azaltzen du, hizkuntzek duten galtzeko arriskuen arrazoiak agerian jarriz eta suspertzeko beharrak erakutsiz. Ondoren, eleaniztasunak hizkuntza hegemonikoen aurrean erakutsi dezakeen erresistentzia kontuan izanda honakoa planteatzen du:
|