|
2000
|
|
|
Ez zuten 1973ko udazkeneko petrolioaren krisialdia aurreikusten, krisialdiak ekarri zuen prezio gorakada aurreikusten ez zuten bezalaxe, eta horrek ondorio oso larri eta sakona izan zuen siderurgia arlo guztian. II.
|
Mundu
Gerra amaitu zenetik etengabeko hazkundea izan zuen altzairu gordinaren kontsumo orokorrak erabateko geldialdia izan zuen mendebaldeko herrialdeetan.
|
|
|
II.
|
Mundu
Gerra amaituta metal eskaria areagotzean, Karrantzako minerala Alemania, Belgika eta Ingalaterrara bidaltzen hasi zen. Horretarako, gurdietan jaisten zen Lanestosako El Polvorin auzoraino eta handik Limpias herriraino garraiatzen zen, ondoren itsasontzietan kargatzeko.
|
|
2003
|
|
|
Haatik, II.
|
Mundu
Gerra amaituta, prozesua berriro jarri zen abian, orduantxe (1946an) sortu baitziren mundu osorako merkatuaren eta gidari nagusiditugun Munduko Bankua eta Nazioarteko Diru Funtsa. Bi urte geroago, berriz, 23estatuk alde askotariko merkataritza sistema bat hitzartu zuten:
|
|
|
Haren testigantzak erabateko garrantzia izan zuen, Gernika nork suntsitu zuen jakiteari buruz. Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitzear zelarik hil zen Birmanian.
|
|
2004
|
|
|
Beraz, erabakia atzeratzen saiatu zen. Baina Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu eta naziek juduekin egindako sarraskia agerian geratu zenean, Israelgo estatua izango zena definitzeko aitzakiarik ez zegoela adierazi zuten sionistek. Eta, hain zuzen, gertakari hark bultzatu zuen Nazio Batuen Erakundea 1948an Palestina bitan banatzera, eskualde bat arabiarren esku utziz eta bestea juduei emanez.
|
|
|
Liburuan agertzen diren datuak ikusita, pentsa daiteke Nazio Batuen Erakundeak sionismoari lehenago erantzun izan balio Holokaustoa ez zela zertan gertatu behar. Alabaina, Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu arte itxaron zuten Palestina bitan banatzeko, eta lurralde hain desiratua sortzeko. Stern ek aipatu egiten du lurralde arabiarrek ez zutela ondo hartu banaketaren kontua, lehen kolonoak iritsi zirenean erasoak gertatu zirela, baina ez du gaian gehiegi sakontzen.
|
|
|
Historia Ordu aldaketa Lehen Mundu Gerran hasi zen hartzen. Herrialde aliatuek energia aurrezteko erabili zuten ideia hori, baina ez zen uniformea izan, eta Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu zenetik utzi zen. Beste arazo global bat izan zen berriro ezartzea eragin zuena.
|
|
|
II.
|
Mundu
Gerra amaituta, ustezko Lantza Santua Vienako Hofburg museora itzuli zen.
|
|
2005
|
|
|
Eski alpinoa egokitu eta normalizaturik eta antzeko kirol asko eta askoren praktika Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitzean hasten da.
|
|
2007
|
|
|
Barilochera be etorri ziran. Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu zanean, naziek iges egin eben Alemaniatik eta epaitegietatik. Hemen babesa izan eben, Bariloche horregaitik be ezaguna da.
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitzean Amerikak etorkizun nuklear distiratsua zeukan aurrean.
|
|
|
1919an Lehen
|
Mundu
Gerra amaitu zenean, gerlari ohien pentsamoldea hedatu zen Frantzian zehar:
|
|
|
Laburbilduz, hona hemen Behe Pirinioetan buruturiko hauteskundeen emaitzak77, Lehen
|
Mundu
Gerra amaitu zenetik Bigarren Mundu Gerra piztu zen arte; eskuindarrak azpimarraturik agertzen dira eta ezkertiarrak ez, eskuineko eta ezkerreko alderdi eta politikoak bereiztearren:
|
|
|
Lehen
|
Mundu
Gerra amaitu zenean, elkarte sozietate ugari sortu ziren, gerrak erakarritako apurketari erantzun bezala; gizarte mailako apurketa izan zen, hiru gizonetatik bat ez zen gerratik bueltatu?, baita kultura mailakoa ere. Emakumeek oso betebehar garrantzitsua izan zuten garai hartan, frontean parte ez izatean, kultura eta ohitura zaharren zaindari eta igorle bilakatu baitziren erretagoardian.
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu zenean, 1944an, azalera datorkigu berriro Piarres La, tte, ordurako dizipuluen eskuetan utzirik zituelarik 1940 hamarkadako ekintza kultural euskalzaleak. Urte hartan sortu berri zuten Herriaren zuzendaritzarako aukeratu zuten La, tte.
|
|
|
Yad Vashemek partisano juduen eta ghettoen matxinaden borrokalarien heroismoa eta erresistentzia ere ospatzen ditu, baita “Nazioen Justuen” ekintzak ere (juduak salbatu zituzten ez juduak). 2005eko martxoaren 15ean inauguratu zen, Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu zeneko 60 urteurrenean(), eta gerra gatazkaren eta juduen bizitzaren benetako objektuak gordetzen ditu, Holokaustoaren aurretik eta ondoren. Epaimahaikideek lan gogorra eta konplexua izan dute, izan ere, anochek bere lehen eztabaida saioa amaitu zuen, finalistarik ekarri gabe, “aukera askoko” hautagai zerrendetan izandako “eztabaida handia” zela eta.
|
|
|
II.
|
Mundu
Gerra amaitu eta Gerrate Hotzera pasatu aurretik ere, Erregimenak komenigarri ikusi zuen euskal kulturari (oraindik gaztelaniaz bakarrik) leihatilaren bat irekitzea, segur aski sistemaren barruko zenbait kritikoagok premiazkoa ikusten zuelako eta aurpegia zerbait garbitu beharra zegoelako. Une horretan jaioko da Donostian Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko Boletm zeritzana (BRSBAP, 1945), bizitza luzekoa eta garrantzizko historia egin duena7.
|
|
|
1950eko hamarkadaren bigarren erdiaren bereizgarria izango zen, bidenabar, munduko gatazka guneen lekualdaketa nabarmena. II.
|
Mundu
Gerra amaitu zenetik, Asia Ekialdea eta Hegoaldea zen gerra bortitz eta zabalenen esparrua: Txinako gerra zibila, Indonesiako independentzia gerra, India eta Pakistanen arteko lehen gerra, Koreakoa..., milioika heriotza eragin zituzten gatazka hauek.
|
|
|
Aro modernoan gizatalde horiek babesteko nazioartean egon zen lehen saioa Nazioen Sozietatearen baitan egindako Bitariko Itunak izan ziren, Lehen
|
Mundu
Gerra amaitu eta gero. Bitariko Itun horiek estatu irabazleen eta Versallesko 1919ko bake itunaren ondorioz sortutako nazionalitate berrien artean sinatu ziren.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundea Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitzean sortu zen. Garai honetan nazio anitzeko estatuen baitan zeuden gutxietsitako gizatalde nazionalen aitorpenaren eta babesaren nondik norakoa aldatu zen.
|
|
2008
|
|
|
1945eko otsailean, Lehen
|
Mundu
Gerra amaitzear zegoela, Alexandre Soljenitsin 26 urteko ofizial gaztea atxilotu egin zuten. Poliziak harrapatu zion gutun batean, zalantzan jartzen zuen Stalinen gaitasun militarra.
|
|
|
Ondorioz, arma nuklearren aurkako erreakzioa beranta izan zela dio Nigel Youngek. II.
|
Mundu
Gerra amaitzean, beste saiakera bat egin zen Nazio Batuen Erakundearekin, Nazioen Elkartearen ildotik. Baina Gerra Hotzaren hasierarekin bakearen esperantza zapuztu zen.
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaituta, Frantzia osoak gurasorik ez zuten umeen egoerari aurre egin behar zion. Wallonek bere ideologia marxistak bultzaturik, arazo horiek konpontzen parte hartu nahi izan zuen.
|
|
|
Alemaniako Justizia Ministerioko estatistiken arabera, indarrean jarri zen urtean bertan 56.244 ebakuntza egin zituzten naziek; 28.286 gizon igaro ziren operazio gelatik eta 27.958 emakume. Eta II.
|
Mundu
Gerra amaitu zenerako, berriz, 400.000 lagun. Antzutzeko eskakizunak, ordea, askoz gehiago izan ziren.
|
|
|
SSetako lau ofizialek AEBetara ihes egin zuten Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu zenean. Orduan, agiri faltsuez baliatuta, herritartasuna eskuratu zuten arren, duela sei urte galdu egin zuten.
|
|
|
1867an, Austria Hungariako Inperioa sortu zen; bi ganbera zituen, bata Austrian eta bestea Hungarian, eta errege bakarra. Bi herrialde horiek 1918an banandu ziren, I.
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren.
|
|
2009
|
|
|
Hitler erail eta II.
|
Mundu
Gerrarekin amaitzea zuten helburu 1944ko uztailaren 20ko konplotean parte hartu zutenek. Führerrarekin amaitu ostean boterea hartu, nazismoaren buruak atxilotu, holokaustoarekin amaitu eta bakea sinatzea zuten helburu.
|
|
|
egia zen, bai, bidean galera haiek guztiak izan zituztela, baina egia zen, halaber, orbetarrak zoriontsuak sentitzen zirela? ohi baino zoriontsuagoak ere bai, beharbada, halakoa baitzen kalean egun haietan arnasten zèn giroa, lehen
|
Mundu
Gerra amaitu izanaren kariaz, eta halakoa baitzen, halaber, orbetarrengan sortutako itxaropena, gripe espainola, gerrak ondorioetako bat izan zuena, beste mehatxu bat bazen ere, munduan gerrak berak baino biktima gehiago eragingo ez zituen, bada, denborarekin!?, iragarri ez zuen, bada, Reginak, egun haietako batean, albiste ezustekoa!
|
|
|
Euskadin gerra amaitu eta batera hasten du Aberasturik bere lana eta EuzkadikoJaurlaritzak eta euskal alderdi politikoek Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu bitarteangaratu zituzten politiken berri ematen du bertan.
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu eta Franco agintetik botatzeko eta diktadurarenkontrako jardunen berri ikus daiteke bertan
|
|
|
Espainia erregimen faxistabihurtu zen, Alemaniak eta Italiak Franco babestu zuten bezala. Gutxienez Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu arte.
|
|
|
Bide berari ekin zion berak baino lehen Gure Herria kultur hilabetekariak (gerora bi hilez behin kaleratuko zuten). 1921etik 1939ra arteko lehen aro bat izan zuen kazeta horrek (zeina, lehen esan dugun moduan, alemanen etorrerak moztu baitzuen), eta II.
|
Mundu
Gerra amaitutakoan berragertu zen, 1950ean.
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren nazien armadako ofizial baten eta Israelera alde egindako idazle judu baten artean harremana garatzeko aukera ez zen handia, baina Ernst J, ngerrek eta Gershom Scholemek eskutitzen bidezko harremana garatu zuten, gertatutako tragediari buruz argi hitz eginez. Gutun horiek argitaratu ditu berriki Sinn und Form aldizkariak.
|
|
|
Gerra HotzaII.
|
Mundu
Gerra amaitu aurretik hasi zela argi ikusten da gertakari horietan. Gerra Hotzaren adierazpen argienetako bat izan zen espaziorako lasterketaren, norgehiagokaren hastapenak ere garai hartan antzeman daitezke.
|
|
|
1945 eta 1950 urteen artean, harresiaren mugen barrenean eraikitako bi bunker dira, hain zuzen ere, azken gotorleku horiek. II.
|
Mundu
Gerra amaitu eta Franco kiderik gabe gelditu zenean eraikirikoak. –Orain mila urte hasi, eta ikusten denez, gazteluaren historia ez da 1922an bukatzen.
|
|
|
II.
|
Mundu
Gerra amaituta, irabazleak Postdamen (Alemania) bildu ziren, Adolf Hitlerrenak ziren lurraldeen kudeaketa beren artean banatzeko. Joseph Stalinek, Winston Churchillek eta Harry S. Trumanek Berlin lautan zatitzea erabaki zuten:
|
|
|
Bi gobernuak aliatu sendoak dira II.
|
Mundu
Gerra amaitu zenetik. Baina bost hamarkadatan Alderdi Liberal Demokratikoak, babes militarraren truke, Washingtonen esku utzi izan ditu atzerri politikari buruzko erabaki guztiak.
|
|
|
Kontrabandistak beti ibili izan dira bide horretan, eta 36ko gerraren ondoren ere ez ziren gutxi izan estraperlorako bide hori aukeratu zutenak. II.
|
Mundu
Gerra amaitu zenean, hainbat errefuxiatu eta iheslari ere izan zen Beteluko bainuetxean eta Lekunberriko hotelean. Gizonak ziren gehienak, juduak asko.
|
|
|
bere anaia Honorato apaiza, tifus batek menderatu eta suntsitu zuena, Honoratok berak senar emazteak ezkondu eta handik lau urtera, 1909ko uda beteko egun sargori batean; eta Mateo Sukunza ingeniari lagun mina, lehen Mundu Gerra hasi ez beste hil zena eta Nazario umezurtz bezala utzi zuena: egia zen, bai, bidean galera haiek guztiak izan zituztela, baina egia zen, halaber, orbetarrak zoriontsuak sentitzen zirela... ohi baino zoriontsuagoak ere bai, beharbada, halakoa baitzen kalean egun haietan arnasten zèn giroa, lehen
|
Mundu
Gerra amaitu izanaren kariaz, eta halakoa baitzen, halaber, orbetarrengan sortutako itxaropena –gripe espainola, gerrak ondorioetako bat izan zuena, beste mehatxu bat bazen ere, munduan gerrak berak baino biktima gehiago eragingo ez zituen, bada, denborarekin! –, iragarri ez zuen, bada, Reginak, egun haietako batean, albiste ezustekoa!
|
|
|
|
Mundu
Gerra amaitzean, unibertsitatean eta alor intelektualean hiru korronte filosofiko nagusitzen ari ziren: existentzialismoa, hegelianismoa eta marxismoa.
|
|
|
Bosgarren eta seigarren hamarkadetan, Frantzian, metodo estrukturala hainbat alorretan baliatzen zen, hala nola antropologian edota linguistikan.
|
Mundu
Gerra amaitu zenetik Frantzian nagusi zebiltzan fenomenologia eta existentzialismoaz beste aldera, hirurogeigarreneko hamarkadaren erdialdean estrukturalismoak zituen jarraitzaile batzuek —postestrukturalistak— nazioarteko filosofia alorrean itzal handia hartu zuten: Foucault, Derrida, Deleuze, Lyotard...
|
|
2010
|
|
|
Jakina denez, orduan, Frantziak eta Britainia Handiak gerra adierazi zioten Alemaniari. 30 urte eskas pasa ziren Lehen
|
Mundu
Gerra amaitu zenetik, eta orduan bezala, Frantzian mobilizazio orokorra jarri zuten indarrean, gudarosteak Iparraldeko mugetara bideratuz.
|
|
|
Tratu horiek aurrera egin zuten eta laster lortu zituzten lehenengo emaitzak, nazien alde noski. Hitlerrek mendekuaren ozpina dastatzera gonbidatu zituen agintari militar frantziarrak, 1918an Lehen
|
Mundu
Gerra amaitzeko erabili zuten tren bagoian sinatzera eraman baitzituen 1940ko bakea. Baina, jakina, orduko galtzaileak orain garaile ziren.
|
|
|
XX. mendean, eta lehen
|
Mundu
gerra amaituta, gutxiengo nazionalen hizkuntza eskubideen babesa jasotzen zuten nazioarteko zenbait itun agertu ziren nazioen elkartearen babespean. bestalde, bi mundu gerren artean zenbait estatuk gutxiengoen hizkuntzei begirako zenbait legegarapen zirriborratu zuten. belgikak, esaterako, frantsesaren eta nederlanderaren arteko oreka bermatzeko zenbait neurri ezarri zituen. bigarren Mundu gerra ...
|
|
|
...a lehen Mundu gerra amaituta, gutxiengo nazionalen hizkuntza eskubideen babesa jasotzen zuten nazioarteko zenbait itun agertu ziren nazioen elkartearen babespean. bestalde, bi mundu gerren artean zenbait estatuk gutxiengoen hizkuntzei begirako zenbait legegarapen zirriborratu zuten. belgikak, esaterako, frantsesaren eta nederlanderaren arteko oreka bermatzeko zenbait neurri ezarri zituen. bigarren
|
Mundu
gerra amaitutakoan, nazioarteko ordena berrirako sortu ziren tresna juridiko berriek ez zuten jasotzen gutxiengoen eskubideen inguruko ezer. itxuras, nazio sentimenduen inguruko elementuak sartzeak konnotazio hitlertarrak zekartzala zirudien. horrexegatik, eta munduaren bake zein oreka erdiesteko, nazioarteko komunitateak nazio
|
|
|
XX. mendean, eta lehen
|
Mundu
gerra amaituta, gutxiengo nazionalen hizkuntza eskubideen babesa jasotzen zuten nazioarteko zenbait itun agertu ziren nazioen Elkartearen babespean. batuen erakundea sortu zuen. hala ere, tratatuen bidez eratutako mekanismo horretan gutxiengoen babeserako sistema ahaztu zuten. anoni Milianek esan zuen bezala" oinarrizko eskubideetan oinarritutako babes sistema ezartzean, nazioarteko komunita...
|
|
|
...endean sartuta gaudela, europak mapa politiko berria erakusten du. aipatu mapa munduko demokratikoena izatea gogorarazi izan zaigu, izan ere, ez du erakusten beste kontinente batzuetan eskuadra eta kartaboi bidez egindako lurralde banaketa. europa kulturaren kontinentea dela esan izan dute, are gehiago, unibertsoa europako ikuspegitik ikustarazteko beharra zabaldu izan dute munduan zehar. bigarren
|
Mundu
gerra amaituta, eta aurreko hamarkadetan izandako hondamendiak ikusita, europa giza eskubideen babeserako mekanismoak garatzen hasi zen. horrela, XX. mendearen erdialdean londoneko tratatuak europako Kontseilua ezarri zuen. egun 47 estatuk osatzen dute europako kontseilua, eta beste bostek behatzaile statusa hartzen dute. europako kontseiluaren oinarrizko helburuak giza eskubideen babesa da. hala...
|
|
|
Garai haiek pasa dira baina, Intolerantziaren Kontrako Mugimenduak dio oraindik ere antisemitismoa badela. Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu zenetik, 2009a izan da judutarren kontrako eraso gehien izan dituen urtea.
|
|
|
Ondoko bi urteetan bi alaba hil zitzaizkion erditzean eta, azkenik, 1945 urtean, naziek bere etxea guztiz erre ondoren (bere lan asko bertan zeudela), semerik gazteena hil zuen Gestapok, Stauffenberg koronelarekin batera, Hitler erailtzeko Walkiria Operazioan parte hartu izana leporatuz. Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren, Kaiser Wilhelm Elkarteak izena aldatu eta Max Plancken izena hartu zuen, haren oroipenean.
|
|
|
Azken horiek ziren, Gorrotxategirentzat, faltsutasunaren frogarik begi bistakoenak. Jesulagunen Ad maiorem dei gloriam; Thomas Kempisen (1481 urtea) Homo proponit/ sed Deus disponit; I.
|
Mundu
Gerra amaitu eta gero erabilitako Si vis pacem, para iustitiam. Eta ikur zeltak:
|
|
|
Jatorriz judua izaki, Italia utzi behar izan zuen, Belgikara joan zen lanera 1939an, eta urte horretan bertan, alemanen atzaparretan erori baino lehen, Turinera itzuli zen. Bigarren
|
Mundu
Gerra amaituta, Italiatik AEBetara joan zen. Han Viktor Hamburger laborategian egin zuen lan, Washingtongo Unibertsitateko Zoologia Institutuan (Sant Louis-en).
|
|
|
1940az geroztik eta II.
|
Mundu
Gerra amaitu bitartean, Amerikatik garatu zituztenerrefuxiatuek ekimen politiko eta kultural gehienak. Europatik harantz izandakotxandakatze horren lekuko zuzena dugu Euzko Deya.
|
|
|
Dena den, hamarkada luze batez, «Gerra Hotza» delakoa gauzatu arte, Francoren aldeko jarrerarekin batera «demokraten» traizioa begi bistan laga arte, aldaketapolitikoaren ametsak nagusi ziren erbesteratuen artean. Amerikaratu berriek, orduraarte, pentsatu zuten posible zela 1939ko galerari buelta ematea, eta jakina, Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu zenean, itxaropen hori nabarmen indartu zen. Bainanazioarteko bloke politiko militarren egituratze berriak laster hoztu zituen aldaketarako beharrezkoak ziren nazioarteko laguntzak eta ekimenak.
|
|
|
Azken esaldiaren lehenengo zatia bete zen, bigarrena ere bai, baina ondorioakez ziren izan errepublikanoek nahi izan zituztenak. II.
|
Mundu
Gerra amaitu eta iabatera beste gerra bat hasi zen munduan, Gerra Hotza izentzat hartu edo emanzitzaiona eta honetan Francoren erregimenak, Mendebaldeko demokrazien ustetan, komunismoaren kontrako ezinbesteko rola zuen jokatzeko.
|
|
|
Oro har, erbesteko Errepublikako gobernuakezarritako xede nagusiekin bat zetozen nazioarteko politika mailari dagokionezJaurlaritzaren helmuga politikoak. Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren lauurratsetan gauzatu behar zen Errepublikaren berrezarpena, hots, San FrantziskokoBiltzarraren eskutik Francoren gobernuko gaitzespena, San Frantziskoko Biltzarrean parte hartzen zuten estatuen Francoren gobernuarekiko harreman diplomatikoen etena, Errepublikako gortetan osatutako behin behineko gobernu errepublikazalearen indartzea eta, azkenik, Nazio Batuen Erakundearen go...
|
|
|
1 Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu ondorengo lehen bi urteetan, alegia, 1945eta 1947 bitarte, gaitzespen gogorra eta isolamendu diplomatikoa jasanbehar izan zuen Francoren erregimenak. San Frantziskoko maiatzeko Biltzarraren ostean, 1945eko abuztuaren 31n onetsi zuen Mexikoko gobernuakJose Giralen Errepublikako gobernua; irailaren 10ean Guatamelakoak; azaroaren 7an Panamakoak eta azaroaren 8an Venezuelakoak.
|
|
|
Politikoki, Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitzear eta ondorioz Ardatza osatzenzuten idarrak azpiraturik, gudaosteko Europako diseinu politikoaz eta nazioartekopolitika bideratzeko Nazioen Elkartea ordezkatuko zuen nazioarteko erakundeazhitz egiteko garaia zen. 1941eko abuztuan Platentia Bay ko bilerak fruitutzat emanzuen Atlantikoko Itunaren ondoren «Espainia Kasuak» nazioarteko debate zaratatsua sortuko zuela garbi zegoen guztientzat.
|
|
|
Munduko Mendebalde kapitalistan Ameriketako Estatu Batuen (AEB) lidergoargiarekin munduratze uhin berria hasi zen II.
|
Mundu
Gerra amaitzearekin batera.Garai horren abiaburua Bretton Woods en hitzartutako nazioarteko diru eta finantza sistema da. Txanponen arteko truke tasa finkoen sistema horretan, kapitalenzirkulazioaren gaineko kontrolak onartzean eta Europa zein Japoniako berreraikuntzak merkataritzaren nolabaiteko isolatze testuinguruan garatzeari baiezkoa ematean, garai honen hasieran nazioartekotzea motela izan zen.
|
|
|
Ameriketako Estatu Batuetako hiruautogintza ekoizle erraldoien (Ford, Chrysler eta General Motors) garai puntakoeneanautogintza oso kontzentratua zegoen Detroit hirian... II.
|
Mundu
Gerra amaitu ostekohurrengo lau hamarkadetan gutxienez Italiako Sassuolo hiria Italiako, eta, beraz, munduko zoladuretarako zeramikaren erdigunea izan da. Garai gorenetan, Txina etaEspainiako lehia jasan baino lehen, 1980ko hamarkadan alegia, urteroko esportazioenbalioa 800 milioi dolarretara heltzen zen.
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitzear zegoenean, potentzia garrantzitsuenak (45 herrialde) Bretton Woods (New Hampshire) hirian bildu ziren Rooseveltpresidenteak deituta gerra osteko Nazioarteko Diru Sistema berria diseinatzeko.Nazio Batuen Moneta eta Finantza Konferentzia honek hiru aste iraun zuen etabertatik Bretton Woods eko sistema berria atera zen, baita sistema hau zaintzekoinstituzioak ere, Nazioarteko Diru Fu... Nahiz eta ezadostasun nabarmenak eduki, biek, etabaita gainerako agintariek ere, garbi zeukaten helburua nazioarteko harremanekonomikoak bultzatzea bazen ezinbestekoa zela arau monetarioak garbiak izateaeta argi zeukaten, orobat, ordena monetarioa ezinbestekoa zela bi mundu gerrenarteko historia ez errepikatzeko.
|
|
2011
|
|
|
Anatol Josephewitz abizena gero aldatu zuen Alemaniara joan zen 15 urte zituela, eta han ikasi zuen argazkilari lanbidea. Lehen
|
Mundu
Gerra amaituta Shanghaira joan zen, eta Txinako hiri horretan zegoela bururatu zitzaion asmakizuna. Baina New Yorkera iritsi arte ez zuen ideia gauzatzeko beharrezko kapitala lortu:
|
|
|
–Lehen
|
Mundu
Gerra amaituta Kurdistan banatu zutenean, kurduak bizi diren estatuen aldetik etengabeko eraso sistematikoa jaso du haien hizkuntzak. Huixiar Mariwan bezalako aditu batzuek hizkuntza genozidioa edo linguizidioa gisako esapideak erabili dituzte gertatua izendatzeko, eta nabarmendu izan dute herri kurduaren aurkako jazarpena neurri politikoekin hasi zela eta lege administratibo eta gizarte presio sotil eta makurrekin amaitu; hots, hizkuntz integrazioaren onurak ikusaraziz eta sinestaraziz?
|
|
|
Halgur Rojhelat,. Udaberria gerrilla kurduan?, Berria, Debekuen historia beltzaren lekuko beste ahots bat: . Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitutakoan, sami hizkuntzaren adierazpide oro galarazteko lege bat jarri zuten indarrean. Umeak norvegieraz hitz egitera behartu zituzten?
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu ostean, Nazio Batuen Erakundearen babespean eta UNICEF sortu ondoren, haurren babesaz eta eskubideez arduratzen hasi ziren berriro. Prozesu hori 1959ko azaroaren 20an amaitu zen, Nazio Batuen Batzar Nagusiak Haurraren Eskubideen Aldarrikapena izenez ezagutzen den dokumentua onartu zuenean.
|
|
2012
|
|
|
Donostiriko (Baxenabarre) Harrigainborda etxaldeko haur nerabearen oroitzapenak biltzen ditu liburuak, duela 50 urtekoak. Landart 1946an sortu zen, II.
|
Mundu
Gerra amaitu ondoan. Ordutik 1960ra bitarteko pasadizoak kontatu ditu lehen atalean, Baionara aldatu zen bitartekoak.
|
|
|
II
|
Mundu
Gerra amaitu baino lehen, AEBek bonba atomikoak Japoniaren aurka jaurti aurretik, Japonia plataforma bezala hartu zuten etsai handiaren kontra egiteko: Maoren Txinaren kontra.
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu eta gero, 128.000 buru nuklear
|
|
|
Lehen
|
Mundu
Gerra amaituta, abangoardiekin bat egin zuen zinemagintzak, espresionismo alemaniarrarekin batik bat, Alemaniak pelikulen ekoizpena babestea erabaki baitzuen, ekonomiarako zeinen onuragarria zen oharturik (Caligari doktorea, Nosferatu eta abar).
|
|
|
XIX. mendeko nazio estatuak mundu publikoaren eta pribatuaren artekobanaketa zilegitu egin zuen. Legediak eta ezarritako politika publikoek egoera horisendotu zuten, eta justizia arduratu zen horrela ezarritako ordena iraunarazteaz.Emakume anitz egoera horren aurka altxatu eta mugimendu sufragistan antolatuziren; baina Lehen
|
Mundu
Gerra amaitu arte itxaron behar izan zuten boz eskubidea eskuratzeko. Bigarren Mundu Gerraren amaieran Mendebaldeko herrialdegehienetara zabaldu zen.
|
|
|
«Washingtongo kontsentsuak» iragana eta geroa bereizten ditu «arazo nazional»deritzanean, estatu pobretu eta menderatuen bideragarritasunaren arazoaz gain.Mendebaldeko inperialismoak ez du inoiz ere modu hain labur eta zuzeneanadierazi horren inguruan duen politika. Horren bitartez, bere mundu nagusitasunafase luze batean finkatu nahi du, II.
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren Bretton Woodenezarri zuenarekin gertatu zen bezala, edo, hori baino lehen, W. Wilson presidenteyankiaren hamalau puntuekin gertatu zen bezala, 1918an.
|
|
|
Estatuen askoren hazkuntza herri indigenen lurretan dauden baliabideak ustiatuz burutu da. Prozesu hori II.
|
Mundu
Gerra amaitu zenetik gauzatu da etengabe. Gerra osteko ekonomiek hazkuntza hasteko zuten lehengaien beharra nabaria zen (zura, mineralak eta, batez ere, energia hidroelektrikoa, etab.). Eskuratzen errazak ziren lehengaien eskaintza agortzeko zegoenez, beharrezkoa egin zen urrunago ziren lurralde eta produktuen esplotazioa burutzea.
|
|
|
Romanones Kondea Espainiako presidente izendatu zutenean, 1918an, nazioarteko egoera erabat aldatu zen. Lehen
|
Mundu
Gerra amaitzean nazioen arazoak konponbidean jartzeko, herrien" autoerabakikuntzaren" edo autodeterminazioaren aldeko giroa onartzeko bidea eta gogoa hasi zen. Aldi berean, 1918ko urtarrilean, W.
|
|
2013
|
|
|
Azken urteotan, berriz, telebistarako hainbat sail zuzendu ditu. Japoniara joango da The Wolverine n superheroiak Japoniara eginen du. Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu zenetik, ez zuen herrialdea bisitatzen, eta hara joko du bere iraganaren inguruko misterioak argitu nahian. Laster, yakuza eta samuraien mundu arriskutsua ezagutuko du.
|
|
|
(4) Familia bakarreko dentsitate baxuko auzoak, baratze eta lorategi zabalekin hornituak. Lehen
|
Mundu
Gerra amaitzean inperio austro hungariarra desegin eta Austriako errepublika aldarrikatu zen. Gobernu sozialdemokrataren lehentasuna etxebizitzaren arazo larria ebaztea izan zen, eta horretarako etxebizitza plana garatu zuten.
|
|
2014
|
|
|
1945ean, Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren, nazioarteko politikak aldaketa bat izan zuen. Ordura arteko askatasunaren aldeko eta diktaduren aurkako politika alde batera utzi, eta diktadoreekin aliantzak egiten hasi ziren Mendebaldeko herri" demokratikoak", denak batera komunismoaren aurka aritzeko.
|
|
|
Izan ere, jakin bagenekien 1930eko Depresio Nagusiaren ondoren aberatsenen eta txiroenen arteko alde ekonomikoak izugarri handitu zirela. Gerora, II.
|
Mundu
Gerra amaitu ostean, zerga sistema aurrerakor baten ondorioz, alde ekonomiko horiek asko murriztu ziren eta 30 urteko" kapitalismoaren urrezko aroa" bezala ezagutzen den garaia etorri zitzaigun.
|
|
|
Hasieran Holandako bandera erakutsi diete, baina ingelesek ez dute gezurra irentsi. Britainia Handiko Ramsgatera eramanen dituzte eta han izanen dira hogeiak Lehen
|
Mundu
Gerra amaitu arte.
|
|
|
Baina gatazkaren oinarriak AEBek muturra sartu baino lehenago bilatu behar dira. Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitzean Frantziak aginte koloniala berrezarri nahi zuen Indotxinan (Frantziak XVIII. mendearen amaieran inbaditu zuen herrialdea). Baina oposizio gogorra topatu zuen, Ho Chi Minh eta Vo Nguyen buru zituen Viet Minh mugimendua, nagusiki nazionalistez eta komunistez osatutako Vietnamen Independentziaren Aldeko Liga.
|
|
|
Liburu berean oinarritzen den pelikula ailegatu zaigu orain, Janos Szasz zuzendari eta gidoilariak egin duen egokitzapenaren arabera. II.
|
Mundu
Gerra amaituta, Egyik eta Masik anai bikiak amonarekin bizitzera joanen dira. Horrela, gerraren osteko sufrimenduetatik aparte utzi izan nahi dituzte, baina amonarekin ez dute halakorik lortuko.
|
|
|
4 Salbuespen bakarra 1906ko azaroko Foru Ligako deialdia izan zen, aurrerago ikusiko dena. Salbuespen hori kontuan hartu gabe, euskaraz baino frantsesez lerro gehiago kaleratu zituen La Vozek II. Errepublika arte, nahiz eta frantsesez idatzitako paragrafo bakarra
|
Mundu
Gerra amaitu zeneko ospakizunetarako deialdia izan. Jarraian, gaztelaniazko itzulpena zetorren.
|
|
|
Izan ere, Estatu Batuetako Gobernua ia inoiz ere ez zen gehiegi nahastu teorian nahastu zukeen gauza askotan: isilik egon zen hiru urte lehenago Burgoseko prozesua egin zenean, isilik egon zen bezala hogeita hamar urte lehenago Gerra Zibila amaitu zenean, Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu zenean... Poliziek, ordea, argi utzi nahi zuten ETA ez zela kapaz magnizidioa egiteko, horregatik aipatu zuten CIA...
|
|
2015
|
|
|
Nazioen Ligak ere ekarpena egingo du zentzu horretan behin I.
|
Mundu
Gerra amaituta, «aginte sistema»29ren bitartez. Horrek Frantziari eta Erresuma Batuari emango die Palestina, Transjordania, Irak, Siria eta Libano herrialdeen «kontrol administratiboa», Europako potentzia kolonialen beste eskualde batzuk ere haien kontrol zuzen edo zeharkakoaren menpe utziz.30
|
|
|
Holokaustoaren ondoren zenbait estatuk kontzientzia gaiztoa izan arren, inperialismoak estatu sionista sortzea eskualdean gendarme indartsu bat mantentzeko saiakera bat izan zen AEBren eta Mendebaldeko aliatuen aldetik, arabiarrek ez zezaten aukera inperialismoaren interesen markoan kokatzen ez zen biderik. Eta, batez ere, II.
|
Mundu
Gerra amaitzean piztu ziren indar antikolonialistak isilarazteko.
|
|
|
39). Kontraesanak nola hala konpondu eta II.
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren Mendebaldeko inperialismoa bloke bakar gisa eratu zen AEBren hegemonia pean10 Aliantza horrek gaur egun arte funtzionatu du, nahiz eta noizbehinka kontraesanak azaleratu eta barne liskarrak egon diren erregio zehatz batzuetako lidergoengatik edota aliantzengatik.
|
|
|
50ko urteak bereziki gogorrak izanak ziren ELArentzat, Francoren aurkako beste indarrentzat bezala, etsi behar izan baitzuen Mussolini eta Hitler eraman zituen uhaldiak ez zuela berekin eramango diktadore espainola. II.
|
Mundu
Gerra amaitu orduko ezarri zen" gerra hotzean", Franco, komunismoaren etsai zinezkoa, mundu librearen lagun objektiboa bihurtua zen, bere aginte eremuan libertatea itotzen bazuen ere. Realpolitik a nagusitu zitzaien aliatuek Espainian demokrazia berrezartzeko iragarritako asmoei, eta oposizioko indarrek Amerikako Estatu Batuetan eta beste mendebaldeko demokrazietan jarritako itxaropenak hutsean geratu ziren.1 Francoren aurkako indarrek, Gerra zibilean jasandako porrota behin betikoa zela irentsi, eta luze jo zezakeen diktadurarako prestatu behar izan zuten.
|
|
2016
|
|
|
Albert Dehousse, esate baterako, Frantzia iparreko herri txiki batean jaio zen eta umetatik heroi izan nahi izan zuen, aitak ere, familian kontatzen ziotenez, aberriaren alde Lehen Mundu Gerrako lubakietan bizia eman zuelako. Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu arte, ordea, amarekin egon zen etxean, bake bakean. Gerra amaitu orduko, alabaina, harriduraz jakin zuen herrian izan zela erresistentzia talde bat, hain zuzen ere bere neska lagunak zuzendu zuena, eta talde horretatik herritar gehienak pasatu zirela, bera erabat bazter utzi bazuten ere.
|
|
|
A: Nire irudipena da, II.
|
Mundu
Gerra amaitu zenetik, askatasunaren eta baikortasunaren hedatze fase bat bizi izan genuela mundu osoan, edo gutxienez gure zibilizazio guztian.
|
|
|
Bestalde, ez nekiena zen naziek beren alderdi atala izan zutenik Espainia frankistan. Hans Thomsen, bi metroko kankailu beldurgarria, izan zen NSDAP alderdi naziaren burua Espainian, hogeita hemeretzigarren urtetik hasi eta Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu arte.
|
|
|
Halere, I.
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren, behera etorri zen kontakizun laburraren nagusitasuna. Julian Symonsek dioenez, liburutegi anbulanteak agertu ziren eta liburuak erraz zabaldu ziren jendearen artean.
|
|
|
Lehenengo
|
Mundu
Gerra amaitu berri dugu 1920 urtean. Zegoeneko urtebete igaro zen aliatu eta herri asoziatuen hogeita hamar ordezkariek bake ituna Versaillesen sinatu zutenetik.
|
|
|
1955ean, Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu eta hamar urtera, legez kanpoko inmigrazioa Estatu Batuetan oso zabalduta dagoen errealitatea da. Eddie Carbone, italiar jatorriko langile zintzoa, bere lobaren, neskaren, aurrean sentitzen duen pasio sutsuak nahastuta bizi da.
|
|
|
Sherman tankeek ez zuten sekreturik Pete Domezainentzat. Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu eta Armadan jarraitu zuen, baina segituan heldu zitzaion Hollywoodeko deia.
|
|
|
Hiru hilabete ziren Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitua zela Europan. Franco eraisteko ahaleginak indartzen segitu zuten, mobilizazioak eta diplomazia moduak azkartzen.
|
|
2017
|
|
|
Poloniarrekin izaniko kontaktuak azoketara eta gizonentzat soldadutzara mugatzen ziren. 1947an ere agintari poloniarrek Akcja Wisla (Vistula) Operazioan 35.000 lemko bortxaz deportatu zituzten Poloniako sartalde eta iparraldera, II.
|
Mundu
Gerra amaitzean Errekuperatutako Lurraldeetara, maiz familia bana herri banatan bakartuz. Helburua polonieraz mintzo ez ziren (agintariek izendatu gisa)" ukrainarrak" asimilatzea zen.
|
|
|
|
Mundu
gerra amaitu zenean ez zen homologaziorik izan Espainia eta Europako garaile demokratikoen artean. Erbestea betiko izanen zen, ez bakarrik goi mailako agintari edo arduradun politikoentzat, baita Bertolt Brechtek gogoratzen zituen herritar xume horientzat ere.
|
|
|
Urtarrilean bertan ekingo dio lanari dozena bat laguneko taldeak, tartean dira Rock Apikaoua lehen kanak apaiza eta Marie Claude Tjibaou kanak militante historiko eta Jean Marie Tjibaou buruzagi abertzalearen alarguna. Hil interesgarriak datoz Frantziaren menpeko lurraldearentzat, eta ikusteko dago Pazifikoko beste kolonia handian, Polinesian, zein eragin daukan.II.
|
Mundu
Gerra amaitu ostean Nazio Batuen Erakundea sortu zenetik estatu berririk sortu gabeko tarte luzeena bete da aurten. Orain arte, deskolonizazio prozesuen amaiera eta Gerra Hotzaren amaieran sortutako sezesioen arteko sei urteetan zegoen marka hori (Brunei 1984 eta Namibia 1990, zehazki), baina Hego Sudanek New Yorkeko egoitzan 193 aulkia hartu zuenetik sei urte joan dira dagoeneko.
|
|
|
2 Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu ostean, mendebaldeko herrialde kapitalistak kezkaturik zeuden sistema
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren, potentziak bildu egin ziren etorkizuna prestatzeko. Asma
|
|
|
Europar Batasuna (EB) nazioarteko erakunde bat da, Europako estatuen artean maiz izaten ziren gatazkei amaiera emateko xedez sortua; hain zuzen, Biga rren
|
Mundu
Gerra amaitu eta gutxira sortu zen.
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren, potentziak bildu egin ziren etorkizuna prestatzeko. Asma dezakegu zer gertatu zen?
|