|
2000
|
|
|
Pedro Garcia Larraganen asteguneko" En profundidad" solasaldian, pobrezia, legez kanpoko emigrazioa eta halakoak dituzte mintzagai. " Hagase la luz" asteburuko saio goiztiarrean aldiz, Euskal Herriko nekazari
|
munduak
dituen zailtasunak azaleratzen ditu Josu Butronek. Igande goizetan, eztabaida bat uhineratzen da gizarte gaien inguruan, kutsu politikoa duten kontuak saihestuz.
|
|
|
Adimenaren espetxetik ateratzeko balio dizu hizkuntza batek. Mintzaira bat baino gehiago jakitean izugarri zabaltzen zaizu
|
munduaz
duzun ikuspegia, hala da, mundua leku garaiago batetik ikusteko parada ematen baitizu. Komunikazioa ez ezik, ikusmolde bat, logika bat ere baduelako.
|
|
|
Gregorio Monrealen sarrerako testuaren ondoren, Pedro Migel Etxenikek Legearen defentsan eginiko hitzaldia jasotzen da. Edorta Cobreros eta Iñaki Agirreazkuenagak gaiaren inguruko hausnarketa egin eta gero, Mikel Zalbidek hezkuntza
|
mundua
du hizpide eta Josu Iñaki Erkorekak, ostera, administrazioaren esparrua aztertzen du. Amaitzeko, Javier Diaz Nocik Euskararen Legeak komunikabideetan izan duen eraginaz dihardu
|
|
|
EUSKALDUNONEGUNKARIA eta GARA. Bi egunkari hauek, aurrerago ikusiko ditugun aldeak dituztelarik,
|
mundua
dute bigarren erreferentzia eremu, eta gaur egun Euskal Herria barneanhartzen duten bi estatuak (Espainia eta Frantzia) ez dituzte erreferentzia eremu esangu
|
|
|
Honen iritziak, berriz, akuilu: ?
|
Munduaz
dugun ikuskera, dugun hizkuntzak noraiño mugatzen eta baldintzen digun, orain ikasi duguneurtzen... Pertsonak munduaz mamituko duen bere ideia gintzan, funtsez, ingurutikhartu ditugun mintzaira moldeek eta estrukturekprestatzen dute?
|
|
|
Zeren hizkuntza ustez berean mintzatzen diren pobreak eta aberatsak ez baitira, zinez, hizkuntza berean mintzatzen. Baina ezta bertze edozein bi pertsona ere, benturaz, nork bere
|
mundua
duelako, propiala eta berezia, eta nor bere mundutik mintzatzen delako, azken batean. Izan ere, demagun gure edozein konbertsazionetan" sagarra" aipatzen dugula; baina ene sagarra —Elbirak eman zidan sagar ezti ahanztezin hura, zeren eta lehen musua ez baita nehoiz ere ahanzten— ez da zure sagarra —Donejoane bezperan jan zenuen sagar hura, oraino ere gau hartako sua oroitarazten dizuna—, ezta harena ere —otsailean edo sagardo bihurturik nahiko lukeen festazale hordiarena, zeinari txalapartaren hotsak ere oroitaraziko baitizkio— Eta euskaldun guztiok sagar deitzen diogu sagarrari, baina bakoitza bere sagarrak bizi du, bakoitza bere zoroak bizi duen bezalaxe.
|
|
|
Eta, hizkuntzen aldetik denaz bazainbatean ere, ikuspegi ezin zabalagoa zuen... eta nola baitzekien, halatan, ezen harremanen munduak ere mila
|
mundu
zituela eta bertze hainbat ate, eta hauen giltzak hizkuntzak zirela, hala permatu zen bitartekoen jartzerat, ahalik eta hizkuntza gehien ikas genezan, eta hala iritsi nintzen ni, ohikoak genituenez gain —euskara, gaztelania eta frantsesa—, latina ere ikasterat, jakintasunaren zimendu eta oinarri zelako... baita italianoa ere aitzinago, eta ingeles moko bat, bere denboran....
|
|
2001
|
|
|
Ekainaren amaieran CAFek Espainiako Estatuko enpresa baten ekipo ondasunak Italian saltzeko kontratua bereganatu zuen, eta horrelako emaitzek garbi erakusten dute CAFek
|
munduan zehar
duen garrantzia. Bestalde, Erromako Udalak 33 tren eta ordezko piezen sorta garrantzitsu bat egiteko eskatu dio, 38.400 milioi pezetako aurrekontuarekin.
|
|
|
Orain arteko pentsakizunak denbora izan badu pentsagai, eta ondorioz, existenzialismoak heriotzari buruzko pentsakizuna sortu bazuen, gaur eguneko filosofiako zenbait adarrek nahiago dute espazioaz pentsatzea. Hain zuzen ere, espazioan definitzen baikara, eta denborari buruzko filosofiari aurre eginez, espazioari buruzko filosofiak
|
munduan
dugun tokiaz galdetzen du. Bizitzari buruzko galdera da, eta, zuzenean, munduan gurekin batera bizi direnekin zer nolako loturak eta harremanak eduki ditzakegun adierazi nahi luke, elkarkidetzaren filosofia sortuz.
|
|
|
– Lehenengo iturria da iturririk seguruena, bere sorburua iritzi eta usteetatik harantzagokoa den egintzen
|
munduan
duelako. Ariketak hor daude, ikasleek eginda.Irakasleari dagokio, orain, horiek aztertu eta ikasleen lana neurtu eta ebaluatzea.
|
|
|
Bere kanpo monetan produktua H ren kanpo hartzekodunen zerbitzurako erabat sakrifikatzen dela suposatuz, kopuru horretan merkataritza soberakinerako H herrialdearen etxeko errentaren jabeek jasandako galera, efektiboki, 2 bilioi dolarrak berdintzen dituen H diru baliokidea da. Hortaz, output nazionalaren maila makroekonomikoan etxeko erosteko ahalmenari eustearren, beharrezkoa da populazio osoak gainerako
|
munduarekin
duen merkataritza soberakinaren balioko zor berri bat eskuratzea. Ez ote da posible gainerako zor hori H diruan definitua izatea?
|
|
|
Inoiz idatzi nuen bezala, interesgarria litzateke ezagutzea euskaraz ez dakiten euskal herritarrek euskal
|
munduaz
duten irudia eta euskal munduarekin duten harreman sentimentala: guk proiektatzen duguna eta proiek  tatzen dugun horretatik jasotzen dutena.
|
|
|
Inoiz idatzi nuen bezala, interesgarria litzateke ezagutzea euskaraz ez dakiten euskal herritarrek euskal munduaz duten irudia eta euskal
|
munduarekin
duten harreman sentimentala: guk proiektatzen duguna eta proiek  tatzen dugun horretatik jasotzen dutena.
|
|
|
Bestalde, kazetariek beren publikoaren ideia eta iritzien
|
munduari buruz
duten ikuspegiaren araberakoa izaten da manipulazioa. Kazetarien aburuz, merkatuan saldu behar den beste ezein gairen kasuan gertatzen den bezala, salmenta eta prestijio galerak dakartza kontsumitzailearen gogoa beteko ez duen materiala ekoizteak.
|
|
|
ezerk kontra egin ezin dielarik aro batek besteari jarraitzen diola erakusten digu; edo nolatan gizakiak nahi ez arren hilkorrak diren halabeharrez, eta bizitzaren jabe direla bere buruari bizitza eman ez badiote ere; abisatzen digu munduak ere ezin izan duela bere burua sortu. Munduaren ezintasun honek eta bestelako ahuldadeek mundua hauskor eta kontingente bihurtzen dute kristauaren begietan, eta kontingentzia horren azalpen bat bilatzen du, eta ahuldade eta ezintasunen gainetik
|
munduak
dituen existentzia, erregulartasuna eta nolabaiteko indarraren zergatia ere bilatzen ditu. Munduari bere indarra eta figura ematen dizkion zergati hori jainkoa da, munduaren sortzailea; jainkoa da kristau batentzat errealitatearen fundamentua.
|
|
|
Ohorea eta urguiluari esker irauten diten borroka anitzek, eskuak negoziatzen zikindu beldurrez, buruzagiek heroi handi atera gogo dutelarik. Ohorea itxuraren
|
mundua
dun. Ohorearen zaintzeko kolpeak bildu dizkinat emazte frankoren antzera eta halaber gezurra erran zienat lankideei, medikuei, auzoei, amari eta hiri, nola ez, hain haiz inoxenta!
|
|
2002
|
|
|
Dantza
|
munduak
duen gauzarik aberatsena da dantzari oso ezberdinak daudela eta bakoitzak bere rola bete behar du, baina bere modura. Beste dantzari batek egindakoa kopiatu nahian bazabiltza, zure interpretazioa faltsua izango da.
|
|
|
LABek egindako txostenaren arabera, Euskal Herriko emakume langileak, azken hogeita bost urteotan, zerbitzuen sektorearen bidetik sartu dira lan merkatuan. Sektore hori garatu eta hazi den heinean areagotu da Euskal Herriko emakumeek lan
|
munduan
duten presentzia. Horrela, 1977tik 1985era bitartean, birmoldaketengatik errezesibotzat jo den epean, itzelezkoa izan zen enplegu galera; 156.000 lanpostu galdu ziren, 1977an zeudenen %17, alegia.
|
|
|
(...) Itxura denez, politikari batek(...) argazki salatariak ondotik kentzea erabaki zuen, egunen batean berreskuratzekotan. Liburu bakoitzean argazki bana sartu zuen eta gero postaz
|
munduan
zituen lagunei bidali zizkien(...). Euskaltzaleak ez zuen liburuak berreskuratzerik izan, gazterik hil egin baitzen, istripu batez.
|
|
|
RAMOS. Orain ikusten ari gara nola datozen lan
|
mundura
duela hamabost urte prozesu batean sartu ziren gazteak. Orduan eremu formalari eman zitzaion garrantzia eta orain ikusten da eremu ez formalak duena, batez ere gazteengan; hau da, hiztun osoak lortu behar ditugula, eta ez bakarrik irakaskuntzarako hiztunak.
|
|
|
Mundu honen analisia egiterakoan, denok bat gatoz zientzia eta teknologiak duen garrantziaz,
|
munduarengan
duen eraginagatik, onerako eta txarrerako. Paradoxikoa da, oraindik zientzia ikusten dugula zientzialari batzuek bakarrik egiten duten zerbait balitz bezala, eta hori egiteko agintzen dietenak politiko batzuek bakarrik direla, edo enpresen jabeak.
|
|
|
Euskal ekonomiak nazioartean duen kokaera eta sarbidea ulertzeko, bertako eragileekonomikoek kanpokoekin dituzten harremanen eremu zabala aztertu behar da. Laburbilduz, kanpoarekiko ekonomia harremanak arlo jakin hauetan gauzatzen dira: ondasun eta zerbitzuen salerosketen arloan, kapitalen fluxuen arloan, lan eskuarenjoan etorrien arloan eta ekonomia produkzioaren eta erregulazioaren eremuan.Arlo horiek guztiak definitzen dute herri bateko ekonomiak
|
munduan
duen tokia, eta, halaber, toki edo kokaera horren ispilu dira arlo horietako bakoitzean herribatek dituen emaitzak. Dena den, harreman multzo horien artean merkataritza harremanak dira herri baten kanpo sarbidearen egitura eta maila erakustekoaldagairik egokienak.
|
|
|
Bestetik, unibertsitateen unibertsoan kokatzen bagara, unibertsitateguztiek ez dute prestigio bera izaten. Unibertsitate bakoitzari egotzitako prestigio maila, berak unibertsitate
|
munduan
duen posizioaren araberakoa eta gizartetik etagizarte botereetatik jasotzen dituen begimne eta babesaren tamainakoa izaten da.Hortaz, unibertsitate partikularrean kokaturiko kultiir sortzaileak ere, unibertsitatehorri atxikitako baldintzapen politikoak,, marka, sozialak eta kategoria akademikoak jasotzen ditu beretzat.
|
|
|
Historialari gehienek aldarrikatzen dute, ohiko joera historiografikoek gizabanakoen partaidetza ahaztu dutela prozesu historikoan, eta, ondorioz, agente historiko moduan berreskuratu behar dugula partaidetza hori. Beharbada, proposamen hori lortu ahal izateko, historiografiaren
|
munduan
dugun metodorikaproposenetako bat da biografia. Joera berri hauen guztien artean, aparteko ospealortuz doa, harreman pertsonalak, klientelarrak eta familiarrak ikertzen hasi denjoera historikoa.
|
|
|
bidetik gauzatzeko joerak bazter guztietatik nagusitu dira. Sistema batek totalitatearen ordezkaritza ezin dezakeela izan argudiatuko den bezala lanaren ondoko orrialdeetan, pertsona bakoitzak, eta bere kasuan komunitate bakoitzak,
|
munduaz
duen ikuspegia ere partikularra dela onartu behar da.50
|
|
|
Ideologiak pertsonaren ideiak, balioak eta sinesmenak gidatzen ditu, ideologiak eguneroko bizimodua gidatzen du, ideologiak
|
munduan
dugun lekuaren irakurketa egiten du. Ez dago ideologiarik gabe.
|
|
|
Masa komunikazioa dugu eskuartean une honetan, handika egiten den komunikazioaren esparrua. Oro har, pertsonak hartzaile izatera mugatzen dituen komunikazio erraldoiaren
|
mundua
dugu une honetan eskuartean. Zinema, telebista, irratia?
|
|
|
Hizkuntzatzat hartzen dugun hori, azken finean,
|
munduaz
dugun kontzeptzio bat da, baita mundu horretan aktuatzeko dugun jarrera eta portaera ere.
|
|
|
Baina jakingura anekdotikotik aparte, besteen kulturak ezagutzea oso garrantzitsua da bizi dugun mundu aurreratu eta gero eta estandarizatuagoan. Besteen kulturak ezagutzetik jakin ditzakegu besteek
|
munduaz
duten kontzepzioa, eta horren bitartez harremana, komunikazioa, beraz, beti da errazagoa.
|
|
|
Hariak ongi mugitzen banituen bai bederen. Pantxikek gurasoengandik jasotako
|
mundua
zuen, tradizioan oinarritua, eta hari eusten zion, kosta ahala kosta. Ez zuen bizitza osoan liburu alerik irakurri, baina egunero irakurtzen zuen Arantzazuko egutegiko orritxoa.
|
|
|
Zaharragoaren itxura hartu nion nik, auskalo zergatik. Beharbada drogaren
|
munduak
duen hondamen irudi horrengatik. Kontua da aita baino hamar urte gazteagoa zela, eta, beti ere eskelaren arabera, ama eta hiru anaia arreba zituela.
|
|
2003
|
|
|
Izan ere, ohiko jende multzo batek ez zuen aurkitu gustuko gairik UEUn eta bai, ordea, beste erakunde batzuek antolatutako ikastaroetan (Adarra pedagogia taldearenak esaterako). Beraz, konponbidea erraza zen, hurrengo urteko programak zabalagoa izan behar zuen, UEUra hurbildutakoen heterogeneotasuna eta euskal
|
munduak
zituen beharrak kontuan hartuta, UEUra hurbildutako askok ez zuelako zerikusirik unibertsitate munduarekin eta zituzten ikasketak eta motibazioak era askotakoak zirelako150 Programa lau zutabe nagusitan banatzea izan zen Zalbideren proposamena: 1 Hizkuntza (glotodidaktika eta itzulpengintza), 2 Irakasleen prestaketa, erabakirik hartu urtarrileko bilerara arte151 Batzarrak jorratu zuen azken puntua irakasleriarena izan zen, eta honako hau erabaki zen:
|
|
|
Baldintza berriak aplikatzeko, hainbat tresna ezarri dira, hala nola, hegaztien osasun ikuskatzaileen erregistroa, erlauntzen mugimenduen kontrola osasun estatusaren arabera, erlezaintzako ekoizpenean erabil daitezkeen produktu farmakologikoak onartzea, erauzketa aretoak inskribatzea, erregistratzea eta gaitzea, ezti prozesadoreak, ezti gordailuak eta pilaketak gaitzea, ontzien kontrola eta inskripzioa, eta egiten diren osasun eta kalitate fiskalizazioa. Sistema horien bidez, SENASAk kalitatea bermatzen du, gaitzeko programak ezartzen ditu, osasuna hobetzen du eta produktuaren kalitatea eta kaltegabetasuna ziurtatzen ditu, ezti katearen balio agregatua handitzeko, eztiak
|
munduan
duen posizionamenduari eusteko eta hura hobetzeko. Gaur egun, Argentina da munduko ezti esportatzaile nagusia, eta 22.000 tona baino gehiago ditu ziurtatuta aurtengo lehen hiruhilekoan.
|
|
2004
|
|
|
Nik ez dut uste bihozkada kontu hutsa denik zera berretsi nahi izatea: alegia, gizarte elebitasunaren irizpidean oinarrituriko normaltze proiektuak ez daukala ez zutabe teorikorik (teoria soziolinguistikoaren irakaspena) ez praktikorik(
|
munduan barrena
ditugun esperientzien lekukotasuna) bere alde.
|
|
|
garapen ekonomikoak bultzatutako hizkuntza ordezkapena, lan teknologia berriak eta horiei lotutako irakaskuntza, hizkuntza gutxituen estandarizazio beharra, eta abar. Lan
|
munduak
dituen zailtasunengatik, bera izaten da azkenetakoa eremu urriko hizkuntzak suspertzeko politikak diseinatzen direnean, baina edozein hizkuntzaren berreskurapena ezinezkoa izaten da lan mundua ahazten bada. Ez bakarrik hizkuntzaren normalizazioa erabat burutuko ez delako, baizik eta normalizazioa bera ere ezinezkoa delako:
|
|
|
Hori eta horrenbestez, bada: hizkeraz euskalduna den idazleak ahozko komunikazio eta sozializazio ekintza euskaraz taxutuko du, esparru horretan bere nortasuna hizkuntza horretan garatzen ariko da, baina idazteko erdarara jotzen duelarik, literaturaren esparruan
|
munduarekin
dituen idatzizko harremanak eraikitzeko modua eta moldea aldatu egin duenez, literaturazko gizarte ekintza hori ez du euskaldun gisa barneratuko.734 Zeren, esanak esan, hizkuntza bizitza da, bizitza hizkuntza den zentzuan. Areago xehatuz, esan dezagun, hitz egitea edo idaztea gizarte ekintza mota bat denez, ekintza horiek egiten gaituztela munduan izatez eta egitez garena:
|
|
|
Hizkuntza ez da, hortaz, behin eta berriz esateko, kulturatik at dagoen komunikazioaren tresna huts eta soila. Euskaraz jardute hutsa euskal kultura da,
|
munduarekin
ditugun harremanen zentzua hizkuntza horretan sozializatuz eraikitzen dugulako. Xehetasun esanguratsu bat, dena dela:
|
|
|
Beharbada, Helduen Euskalduntze eta Alfabetatzearen sail honen zoria, zoritxarra alegia, Berria egunkariaren bilakaerarekin batera, euskalgintzaren osasun ahuleziak zertan diren jakiteko daturik adierazgarriena izango da. Euskal kultura idatziaren
|
mundua
baitute jorragai, kultura idatziaren egoeraren neurri bihurtzen baitira bata zein bestea, eta, gauza aski jakina denez, kultura idatziaren zutabeetan eraikia dago egungo gizartekera modernoa. Atera bitza, beraz, nork bere kolkotik atera nahi dituen ondorenak, erdaldun eta euskaldun gizajende helduaren arduragabekeriaz ohartuta.
|
|
|
Beraz, Quinek ez du ezer baieztatzen arrazoi onak ditugunetz,
|
munduari buruz
ditugun usteak egiazkoak diren pentsarazteko. Hortaz, esan ote dezakegu Quinerena eszeptizismo mota bat dela?
|
|
|
Subslantzia dualismoak burmuinarcn etagogoarcn arteko harremana zail egiten ducn moduan, aidcbiko duaiismoak ere munduarenikuskera deseroso baten aurrean jartzen gaitu: fisikoa den arrcn,
|
munduak
badu alde subjektiboa, printzipioz fisikoki deskribatu eta fisikoki azaldu ezin dena. Egoera horretangogo egoera cdo gogo propietate murriztezin horiek zcr arraio diren imajinatzea zaila da.Horregatik, munduarcn irudi hori deserosoegia delako hain zuzen, hainbatek dualismoabaztertu eta jarrera positibistago batera jo du.
|
|
|
Herrialde garatuetako produktuek Hirugarren
|
Mundukoekin
duten lehia desleiala salatu du NBEk
|
|
|
Martinet jakintsuak berak ere bortizki dio: "
|
Munduaz
dugun ikuskera, dugun hizkuntzak noraiño mugatzen eta baldintzen digun, orain ikasi dugu ongi neurtzen... Pertsonak munduaz mamituko duen bere ideia gintzan, funtsez, ingurutik hartu ditugun mintzaira moldeek eta estrukturek prestatzen dute".
|
|
|
Halaber, Akitaniako frantziskota rrek argitaratzen zuten Missions Franciscaines d’Aquitaine izeneko bihilabetekariaren irakurle zen. Frantziskota rrek
|
munduan zehar
zituzten misioen ingurukobe rriez informatzen zuen aldizkaria zen bere hastapenetan, baina 1959an Freres du Monde izena hartuz, gizarteeta nazioarteko gaiak jorratu zituen batik bat eta deskolonizazioaren eta herri ttipien inguruko artikuluak eta gogoetak biltzen zituen agerkari ospetsua izatera iritsi zen. Bazegoen, beraz, frantziskotarren artean Hirugarren Munduarekiko ardura eta kezka.
|
|
2005
|
|
|
Gobernuek ez dute trabarik ipintzen; alderantziz, diru-laguntzekin sustatzen dituzte. Azken finean, askoren ustez erakunde horiek gizarte politiketan estatuek betetzen ez duten beharrari erantzuten diote eta hala hiritarren kontzientziak lasai mantentzea lortzen da, gobernuak Hirugarren
|
Munduarekiko
duen erantzukizuna bere gain hartu gabe. Dudarik gabe, erakundeetako boluntarioen lanak diru asko aurrezten dio estatuari eta hiritarrari helarazten zaion irudia, gainera, hobea da:
|
|
|
Harridura eta paradoxaren artean mugitzen dira. Harriduraren
|
mundua
dugu aurrean, eta hizkerak ere laguntzen du harridura hori lortzen. Estetizismo handiko liburua da, esaldiak misterioa sortzeraino ulergaitzak suertatzen dira.
|
|
|
11 Guretzat argazkia egiteko paraje polita da; eurentzat, denboratik kanpoko lekua.
|
Munduaz
duten ikuspegia azaltzen duen tokia.
|
|
|
38 Tasmaniako deabruaren bizilekua da,
|
munduan
duen bakarra. Aspaldi galdu ziren kontinentean; baina hemen, betiko moduan bizi dira, oihan trinkoetan, elkarri agiraka jatorduan.
|
|
|
gure ikuspegian, argudioaren adierazpena ondorioztapena baino ego kiagoa dugu, koma soila erabilita bederen. Bigarrenik, harreman hauek ondo zedarriztatze ko ahalmena oso lotuta doa hizkuntzatik kanpo hiztunak edo entzuleak
|
munduari buruz
duen jakintzarekin.
|
|
|
Komunitatea ala monopolioa? Bi konpainiek
|
munduan
dituzten erabiltzaile guztiak kontuan hartuz gero, sortzen den komunitateak 267 milioi erabiltzaile baino gehiago ditu. AOLek ez du ia hamar milioi erabiltzaile inguru Estatu Batuetatik kanpo.
|
|
|
|
Mundua
du karrika Xose Zorellek, ordea. Ipuina aletzeari ekin dio kukuari entzun baino lehenago.
|
|
2006
|
|
|
Arraun
|
munduak
duen hizkuntza berezian oinarritua dago Estropada Hiztegia. Egileek Alfredo Lopez de Sosoaga Lopez de Robles eta Jose Luis Ormaetxea Lasaga Txikik arraun munduko hitzak eta ababorreko arraunlari edota arrauna hilda atera bezalako termino bereziak kontuan hartu dituzte.
|
|
|
Ikusten den legez, frankfurtiarrek
|
munduaz
zuten irudia zeharo ezkorra zen. Arrazoi objektiboaren gainbehera diagnostikatu zuten, hau da, munduaren ikuspegi arrazionalistaren gainbehera.
|
|
|
Interpretazio horiek ezkutuko jakintza nukleoa osatzen dute, existentzia zentzuz hornitzea ahalbidetzen dute, eta elkar ulertze kognitibo edo praktikoen horizontea osatzen dute. Soziologia fenomenologikotik eta etnometodologiatik edanez, bizitzaren mundu soziala aktoreen inter subjektibitateak osatutako
|
mundua
dugu. Aktoreek elkar bilatzen dute eta, mintza-praktiken bidez, bizitzaren munduaren berregite sinbolikoa gauzatuko dute.
|
|
|
Gure munduak zientziaren arbolatik jan du, sekularizatutako munduan bizi gara, balio erreferentziak bizi esperientziaren eremu subjektibora bidaliak izan dira. Mundu ikuskeren arteko talkek sortzen dituzten gatazken menpe bizi den
|
mundua
dugu, arrazionaltasun formalaren eta materialaren arteko talkan oinarritua... Balioetatik libre geratu den mundua da gurea, tradizioaren autoritatea deuseztatu duena, baina baita arrazoi ilustratuaren ilusio eta desioak ere.
|
|
|
IDEIek eta kontsumitzaileek, sindikatuek eta GKEek osatutako estatu plataformak kanpaina bat jarri dute abian, kotoiaren ekoizpenak
|
munduan
dituen ondorioei buruzko sentsibilitatea gordetzeko.
|
|
|
Iragarritako programaren barruan, hitzaldiak eta mintegiak ere aurreikusten dira, sektoreko izen garrantzitsuen kontura. Ahal den neurrian, enpresa
|
munduarekin
duen harreman estu hori ikasleak lan mundurako sarbidea errazteko baliatuko da. Ikastaroaren zuzendaritzak lankidetza hitzarmen eta aurreakordio batzuk ditu, baita lan poltsa bat ere, sorkuntza azterlan nazional batzuekin.
|
|
|
Save the Children GKEak eta Panda Software segurtasun informatikoan espezializatutako enpresak sustatu dute. Ekimen honen bidez, haurren esplotazio sexualak
|
munduan
duen egoeraren berri eman nahi zaie Espainiako eta nazioarteko eragile sozial eta politikoei. Haurren abusua eta sexu esplotazioa “adingabearen eskubideen urraketa larrienetako batzuk dira”, bi erakundeek elkarrekin egindako komunikatu baten arabera.
|
|
|
Berak ere nekez ulertuko zuen berbaldi buru buztanik gabe bat, horra. Jostorratzenak bezalako ziztada zorrotzak sentitzen hasita nengoen lokietan, zizt zazt, zizt zazt, zizt zazt, ziztada ari zitzaizkidan bihurtzen
|
munduarekin
nituen eusgarri fisiko bakarrak.
|
|
|
Euskarak konkistatu gabeko
|
mundua
du aisia. Liburugintzak azaldu besterik ez du egiten gizartean euskaldungoak bizi duen egoera erreala.
|
|
|
7 Esan beharra dago filosofo batzuen ikuspegian usteak eta desioak, biek, eduki errepresentatzailea dutela; batetik bestera aldatzen den gauza bakarra da gogo egoera horiek
|
munduarekin
duten erlazioaren norantza. Ez dut eztabaidatuko ikuspegi hori, baina, dena dela, ‘eduki errepresentatzaile’ adierazpena zentzu estuago batean erabiliko dut une honetantxe eta behin behinean; alegia, norantza hori funtsezkoa izango da gogo egoera batek eduki errepresentatzailea duela esan ahal izateko.
|
|
|
aireko txoriak
|
mundua
du haizu
|
|
2007
|
|
|
Lan
|
mundua
dugu horretarako laginik egokienetako bat.
|
|
|
Modu berean, interesgarria da teknika horiek errealitate birtualean eta marrazki bizidunen
|
munduaren inguruan
duten aplikazioa. Jakina da horrelako lanek konputazio zama handia dutela.
|
|
|
Arteak ez du hizkuntza jakinik, artea berezko hizkuntza litzateke. Topiko honenazpian estaltzen dira euskarak arte plastikoen
|
munduan
dituen gabeziak. Literatura ezbezala eta musikaren antzera, artea ikusteko eta entzuteko da eta, horregatik, ez dagohizkuntzari lotuta eta askeagoa izan luke egoera diglosikoen edo diskriminaziozkoen aurrean.
|
|
|
Arau moralek besteekin erlazionatzeko modua zehazten dute, eta, horiek aplikatzen diren testuinguruarenarabera, ezagutzan nahiz ezagutza sozietalean sailka daitezke. Halaere, garapen moralak ikerketa
|
munduan
duen ibilbide luzea kontuan hartuz, ikerketa eremu berezitzat hartzea erabaki dugu.
|
|
|
Hipotesi horren arabera, pertsona batek gizarte mundua kontzeptualizatzeko eta mundu horren inguruan arrazoitzeko moduek zehazten dute errealitate horrekin duen eragin trukea. Gisa berean, esperientziek eta eragin trukeekeragin handia dute pertsonak gizarte
|
munduaz
dituen ikusmoldeetan eta arrazoitzeko eretan (Shantz, 1983).
|
|
|
lehenik eta behin, haurraren jokabidearibehatzen dio ingurune naturalean horri interesatzen zaizkion gaiak ezagutzeko.Gero, ikertzaileak, ikerketaren hipotesietan oinarritutako elkarrizketa bat ez ezik, zeregin bat ere egiteko eskatzen dio haurrari. Azkenik, ikertzaileak kualitatibokiaztertzen ditu haurraren erantzunak, horrek
|
munduaz
duen ulermena etaezagutzaren garapen maila zehazteko (Fuentes eta Quintana, 1997).
|
|
|
Atal honetan, ekonomiaren inguruko ezagutzaren garapena deskribatuko da.Deskribapen hori bi ataletan antolatu dugu: lehenengoan, haurrek helduenekonomia
|
munduaren inguruan
duten ulermenaz arituko gara; bigarrenean, berriz, haurrek ekonomia eragile gisa duten eginkizunari erreparatuko diogu.
|
|
|
Hala, garai hartan gizarte ezagutzaren garapeneantestuinguruak duen garrantzia azpimarratzen duten ikuspegiak indartu ziren, eta, ondorioz, ikerketa horiek egin ziren nagusiki testuinguruaren eragina azpimarratzen duten teorietan oinarrituz; besteak beste Bronfenbrenneren ean (ikusI. kapitulua), Vygotsky renean (ikus III. kapitulua), eta Erikson enean eta, Europan, irudikapen sozialei buruzkoan (ikus III. kapitulua) (Emler, Ohana eta Moscovici, 1987; Doise, Staerkle, Clemence eta Savory, 1998). Ikerketa horietan azpimarratzen zen haurrek gizarte
|
munduan
duten esperientzia ez dela zuzenekoa, haienerkidegoan dauden interpretazioen bidezkoa baizik.
|
|
|
Ikusi dugu analogiaren usadioa gizarteko fenomeno berrien argibiderako (Iraultzaren Estatua/ gizartea organismo gisa); alderantziz, natura bera, produktu organikoen sortzailea, proba liteke esplikatzea arteagaz analogian; edo natura bizidunaren ikerketa orienta genezake hari xedeak suposatuz bezala (nahiz berak estriktoki xederik ez duen), geure buruarekin analogian505, etab. Baina, harrigarriena Kant baitan da analogiaren baliatzea metafisikan, arrazoimenaren ahalmenak, berak kritikoki moztuak dituen esparruan (Jainkoa ezagutzeko, adibidez). ...auzei buruz»506; eta hala, «analogia horri esker, nahiko kontzeptu determinatua gelditzen zaigu izaki gorenaz»507 «Esate baterako, umeen zorionarentzat(= a), gurasoen maitasuna zer den(= b), horixe da gizadiaren ongizatearentzat(= c), Jainkoa baitako ez ezagunkia(= x), guk haren maitasuna deitzen duguna; eta hori, ez maitasun horrek giza grinaren bategaz inolako antzik duelako, baizik eta guk,
|
munduarekin
duen erlazioa eta munduko gauzek elkarren artean dutena antzekotzat eman genitzakeelako»508 Errigortsuki Jainkoak maitasuna bezalako sentimenduak ezin ukan ditu, baina halakoaren analogo bat guk, pentsatzeko gure moduan, haizukiro suposa geniezaioke.
|
|
|
Espainiak sendotu egin du organo dohaintzetan
|
munduan
duen lidergoa, nahiz eta emaile kopurua gutxitu den
|
|
|
FAOren kalkuluen arabera, ekoizpen hori 16,6 kilogramoko per capita hornikuntzaren baliokidea da, historian izan den handiena. 2004ko 140,5 milioi tonetatik 95 askatasunean harrapatu ziren eta 45,5 akuikulturan, guztizkoaren %32, 8 “Animalia jatorriko elikagaiak ekoizten dituen beste edozein sektorek baino azkarrago hazten jarraitzen du akuikulturak, eta
|
munduan
duen hazkunde tasa% 8,8koa da 1970az geroztik; harrapaketa arrantza, berriz,% 1,2 soilik hazi da”, adierazi du txostenak. Hala ere, FAOk uste du “munduko akuikulturaren hazkunde tasa maila gorenera iritsi dela dirudi”.
|
|
|
Nazio Batuen Ingurumen Programaren (NBIP) “Merkurioaren Ebaluazio Orokorra” azken txostenaren arabera, metal horrek
|
munduan
duen erabilera, toxikotasuna izan arren, ez da murriztu, eta haren merkataritza urtean 3.500 tona inguruan egonkortu da. Txostenak herrialde industrializatuetan gutxitu egin dela onartzen badu ere, garapen bidean dauden herrialdeek substantzia kutsatzaile horrekiko duten mendekotasuna areagotu egin da.
|
|
|
Biltzarrean, pirateriaren aurkako borrokan, teknologia berriak eskuratzean eta ideiak trukatzean jarriko da arreta, antolatzaileek adierazi zutenez. Topaketa hau atzo aurkeztu zuten Wolfgang Vyslozil Berri Agentzien Aliantzako presidenteak; Itar Tass Errusiako agentziako lehendakariak, Vitaly Ignatenkok eta Berri Agentzien Munduko Kontseiluko (NAWC) kideak; Barritzaus agentziako zuzendari Uffe Efriis Sorensenek; Lola Álvarezek azaldu zuen bileraren helburua dela agentziek
|
munduan
dituzten arazoak aztertzea, bai eta ideiak eta iradokizunak trukatzea ere pirateriaren edo teknologia berrien aurkako lan ildo batean. Vitaly Ignatenkok 2004an Errusian egin zen Agentzien Munduko lehen Biltzarra gogorarazi zuen.
|
|
|
Hasierako azterketa hori baieztatzen bada, antigorputzak “pandemiaren kasuan tratamendu terapeutiko eta profilaktiko garrantzitsua” izan litezke, Estatu Batuetako Alergien eta Gaixotasun Infekziosoen Institutu Nazionaleko (NIAID) zuzendari Anthony Fauci medikuak esan zuenez. “H5N1 birusak edo gizakiek babes naturalik ez duten beste birus batek eragindako hegazkin jatorriko gripearen pandemia izateko aukera da osasun publikoko agintariek
|
munduan
duten kezka handiena”, gehitu zuen adituak. Ikertzaileek zehaztu zuten aurkitutako antigorputzak kantitate handitan ekoitzi zirela lau heldu vietnamdarren odol laginetan, H5N1 birusarekin gripe infekzioa izan ondoren bizirik iraun zutenak, eta 2004ko urtarriletik 2005eko otsailera diagnostikatu zituztenak.
|
|
|
Bere helburu eta desio handienetako bat “emakumeak arte
|
munduan
duen egoera tamalgarriari” buelta ematea da. Kargu berrian neurriak hartzeko aukera izango du.
|
|
|
Eta gertatu zen hartaz hain pasionaturik non Alexandrok hori ezaguturik, urrikalduz hura eman baitzion emaztetzat. Eta horrela bere Pintorearen amoreagatik bera gabetu zen
|
munduan
zuen maiterik maiteenaz. Horretan dio Pliniok bere bihotzaren handitasuna erakutsi zuela hor Alexandrok.
|
|
|
Portu bat dago oroz gain Izagirreren Euskal Herrian, eta portu horretan barrena Basques’ Harbour aurki dezakezu, baita Rue de Basques bat ere. Euskal Herria munduan dago, baina hamaika
|
mundu
ditugu Euskal Herrian halaber. Alta bada, portu bat dago eta portu horretako marinelak, arrantzan egiteaz gainera, portua berea izan dadin borrokan ari dira.
|
|
|
|
munduak
baditu bazterrak
|
|
|
batzuetan ematen du
|
munduak
baduela jabea
|
|
2008
|
|
|
Dantzak, bere alderdi estetiko eta koreografikoa baino gehiago direla erakutsi nahi dute Erketzekoek: Denboran iraun duten erritoak dira, gure arbasoek
|
munduaz
zuten ikuspegiaren isla eta hori guztia azalduko dute oholtzan jarritako pantaila erraldoi batean JuanAntonio Urbeltz ikerlariaren teorietan oinarrituz.
|
|
|
Makhmalbaf familiak epaimahaiaren beste sari bat eraman du, Samiraren Asbe du pa lanarekin, nahiz eta saria emateko arrazoia umeek gaur egungo
|
munduan
dituzten arazoekin engaiamendua, edo horrelako zerbait harrigarria iruditu zaidan: Hanaren iazko Buda az sharm foru rikht lanean bezala, umeak gizarte osoaren metafora dira pelikulan.
|
|
|
Ez, artzain ari naizenean ardietan pentsatzen dut, ez daukat borrokan pentsatzeko denborarik. Bi
|
mundu
ditut: borroka eta ardiak.
|
|
|
Artzaina, borrokalari olinpiko. Bi
|
mundu
ditu Maider Undak, bietan bizi da, noiz batean, noiz bestean, familiaren laguntzari esker. Urte askoan egindako lanaren ordaina du, emaitza bikainak lortu izanarena.
|
|
|
Orokorrean aztertuta, ez hizkuntzaren prozesamenduarekin lotuta dauden aplikazioak bakarrik, euskarak orain informatikaren
|
munduan
duen egoera ere ez da guztiz txarra; badira hainbat aplikazio, baina honetan ere oraindik zeregin handia dago egoera normalizatu batera iristeko. Jotzen badugu berriro Euskararen Softwarearen Katalogora aplikazio motaren arabera honako zenbaki hauek aurkituko ditugu:
|
|
|
Hasieran zenbait produktu aurkeztuko ditugu bide horretan lagungarri suertatu direnak. Gero euskarak orain informatikaren
|
munduan
duen egoera ikusiko dugu. Hirugarren puntuan hizkuntza teknologia lantzeko IXA taldean dugun estrategiaren lehentasunak azalduko ditugu.
|
|
|
Hasieran zenbait produktu aurkeztuko ditugu bide horretan lagungarri suertatu direnak. Gero euskarak orain informatikaren
|
munduan
duen egoera ikusiko dugu. Hirugarren puntuan hizkuntza teknologia lantzeko IXA taldean dugun estrategiaren lehentasunak azalduko ditugu.
|
|
|
Komunitateko buruzagiek gizarte zibilean buruzagitza sendoa izateak handitu egin dezake komunitatearen parte hartzea hizkuntza gutxiengoaren erakunde formal eta informaletan (Wardhaugh, 1987). Adibidez, gutxiengoaren taldeak hezkuntzan, komunikabideetan eta negozio
|
munduan
dituen buruzagiek eragin handia izan dezakete hizkuntza gutxiengoek beren komunitate jarduera eta —erakundeetan parte har dezaten. Buruzagitza horrek babes instituzional handiagoa (esaterako, osasunzerbitzuetan, komunikabideetan) sortzea ekar lezake, eta horrek, aldi berean, komunitatearen parte hartzea bultzatuko luke.
|
|
|
Horrek beharrezko egiten du irakurleak esperientzia estetikoak edukitzea, eta etengabe alderatzea irakurtzen dituen lanak aurrez irakurritakoekin. Bestalde, literaturak funtzio soziala betetzen du, irakurleak
|
munduarekiko
duen interpretazioa osatzen lagunduz eta haren jokabide sozialetan eraginez.
|
|
|
Bai, eragin a dugu guk, baina ez dut horren tremendista izan nahi eta ez dut esan nahi horixe dela
|
munduak
duen arazo behinena.
|
|
|
Artikuluko bigarren puntuan saiatutakoaren haritik esan dezadan modernoa dela Lauaxeta, Orixe eta Lizardi baino aurrerago dagoelako tradizionalismoaren mundu zaharkitutik modernitaterako continuum horretan. Baina haien
|
munduarekin
dituen loturak estuagoak izaki Mirande eta Arestirekin dituenaren aldean. Horregatik idazten nuen nire Historia de la literatura vascan modu honetan:
|
|
|
Esate baterako, azken aldian atzerritar izenen «inbasioa» gertatu zela eta haien lekuan euskal izenak ezarri nahi zirela esaten zen bitartean, aldi berean, atzerritar jatorriko kirolei baino ez zitzaiela leku egingo aitortzen zen (futbola, tenisa, croquet a...), frontoi bat sortzeko aukera printzipioz baztertuz. Era berean euskal baserri itxurako eraikin bat egin nahi zen, baina ez nekazari
|
munduan
zituen funtzioekin, baizik burgesentzako askaltegi gisa. Paradoxa hauek, Neguriko planteamendu osoaren adierazgarri dira.
|
|
|
Ondoren (I.2) Azkuerengan gehien eragin zuten korronte intelektualak, erromantizismoa eta positibismoa, aztertzen dira, baita haien arteko konbinazioa ere Azkuerengan. Hurrengo puntuan (I.3) Azkuek
|
munduaren aurrean
zuen jarrera aztertzen da. Segidan (I.4) Azkueren erlijiostasuna.
|
|
|
Eta hala ere, Azkuek Sota eta bere alderdiaren alde egin zuen. Hola bada, Azkue alderdi burges batean kokatu zen, bere interesen zati bat industria
|
munduan
zuen talde batean, ideologikoki kontserbadore erreformista zena («liberala» Sabino Aranaren ikuspegitik), jeltzaleen integrismo erlijiosotik aldenduz.
|
|
|
Sustraia saioa egiten dugunok ere zorionak eman nahi dizkiegu argazkiko gaztandegiei, baina batez ere kolektibo osoa zoriondu nahi dugu urte luze guzti hauetan egindako lan bikainagatik, Izan ere, guztien lanari esker, Idiazabal gazta Euskadik
|
munduan
dituen enbaxadorerik onenetako bat izateraheldu da eta.
|
|
|
|
Mundu
du jatorria eta gero eta gehiagotan erabiltzen da.
|
|
|
|
Mundu
du jatorria eta gero eta gehiagotan erabiltzen da.
|
|
|
|
Mundu
du jatorria eta gero eta gehiagotan erabiltzen da.
|
|
|
|
Mundu
du jatorria eta gero eta gehiagotan erabiltzen da.
|
|
|
Garapenaren psikologia kontzeptuak, berriz,
|
mundu
du jatorria. Gaur egun, gero eta gehiago erabiltzen da diziplina horren ikasketa eremua ondo mugatzen duelako, giza garapenaren fenomeno zabal eta konplexuaren aspektu psikologikoak, hain zuzen ere.
|