|
2001
|
|
|
Azkenean, politikarien eta kultur eragileen lana edozer gauza sortzeko aitzakia bilatzea bihurtu da.
|
Mundu
globalizatu honetan bakoitzak bere tokia nahi du. Bonba atomikoak botatzen badituzu zure tokia izango duzu, baina ez dituzunez botako, bada, Artiuma egin duzu".
|
|
|
Dena den, Europako iritzi publikoak hobeto onartzen ditu nazioarteko auzitegiak eta halakoak, EEBBetan burujabetza galera gisa hartzen dituzte halakoak eta horregatik uste dut han kosta egingo dela eztabaida hori aurrera eramatea. Gatazkak nazioartekoak bihurtzen diren
|
mundu
globalizatu honetan, halako erakundeak gero eta beharrezkoagoak dira.
|
|
2002
|
|
|
Baina gure lan esparruan, oroko rrean, Euskal Herria banaturik dagoen bi estatuetako hizkuntzekin elkar bizi behar dugu, eta arlo tekniko horretan ezin gara alfabetatugabeak izan.
|
Mundu
globalizatu honetan ere, ingelesak bere esparrua eduki luke, honetan Mondragon Unibertsitatea eredugarria delarik.
|
|
2003
|
|
|
Erdaraz bizitzeko nahikoak ditut atzerriak: Frantzia eta Espainia barne; eta
|
mundu
globalizatu honetan, mundua bera ere. Nire herria, euskaraz baizik ez dut amesten.
|
|
2004
|
|
|
Iñaki Barcena gure hirugarren mintzakideak dioenez," ez gara ezer asmatzen ari, demokrazia parte hartzaile saioak Erdi Arotik egon dira eta". Gaur egungo kinkan, berriz,
|
mundu
globalizatu hau zuzentzen duten indar neoliberalei aurre egiteko tresnatzat ageri zaigu »edo agertu litzaiguke», Barcenaren aburuz. " Erabaki garrantzitsuak merkatuak hartzen ditu.
|
|
2005
|
|
|
Jimeno. Alegia,
|
mundu
globalizatu honetan Coca Cola gure bizitzaren une orotan sartu zaigu eta bereziki festan. San Ferminak ditugu abidide, bestetan ere bai, baina Katxia bertan zabaldu zen, Peña jatorrenetan zabaldu ere.
|
|
|
Brundtland Txostenean adierazi moduan," garapenak ekonomiaren eta gizartearen eraldaketa progresibo bat dakar berekin". Horretarantz jotzeko,
|
mundu
globalizatu honetan nagusi den sistema sozio-ekonomiko eta politikoa berrikusi egin behar da.
|
|
2006
|
|
|
Arrisku ekologiko asko daude eta non gauden, oso desberdinak dira.
|
Mundu
globalizatu honetan, arriskua gai zerrendan dago eta fronte askotatik dator. Gizarteak aurrera egin behar du, baina ez zoroa; gauzak ondo ebaluatu behar dira.
|
|
|
Lehenengo eta behin, 1989an Berlingo Harresia erori zenetik mundua asko aldatu da. Kapitalismoaren erabateko nagusitzeak Santa Clausen hegemonia mundialaren areagotzea ekarri du eta, zertarako engaina, Olentzerorena bezalako proposamenak
|
mundu
globalizatu honetan ez dira lehen bezain erakargarriak. Gainera, Erregeek malgutasun handiagoa erakutsi dute kultura komertzial berrian integratzeko, beren desfileak Rio de Janeiroko ihauterien kopia bihurtuz.
|
|
|
Nik uste dut oso galduta gabiltzala, eta idazleok ere bai, eta euskal idazleok are gehiago, eta Euskal Idazle Elkarte honekin zer esanik ez... Une honetan,
|
mundu
globalizatu honen aurrean gure zilborrari begira ari gara, eta barne krisia leporatzen digunak uste dut zuzen dagoela, baina ez duela jakin krisi hori bideratzen, kudeatzen alegia. Gainera, krisia, berez, ez da txarra, aukera handiak gordetzen baititu.
|
|
2008
|
|
|
egungo euskarazko hedabideak, lehiakide bezainbeste, elkarren laguntzaile dira espazio komun bat trinkotzeko lanean.
|
Mundu
globalizatu honetan, izan ere, geroz eta beharrezkoak izango dira euskarazko hedabideen inguruko azterketa eta estrategia bateratuak.
|
|
|
Errebelazioa gertatu bada ere inguru politiko despotan horrek ez dakar despotismoa izatea unibertsal. Kultura orientala despota da, gerrazale eta patriarkala, baina errebelazioaren mezua unibertsala da (signoak estudiatuz gero misterio den unibertsaltasun nabaria da hor deskubritzen), errebelazioa inguru horretan gertu izanak ez du kultura hori (grekolatinoek ondoen pintatua, eta dena gaur egungo kultura nagusia
|
mundu
globalizatu honetan) unibertsal bihurtzen, zeren errebelazioaren unibertsaltasuna misterio baita, eta ezin izan daiteke inongo kulturarik lotu unibertsaltasunera, hain zuzen ere, horregatik, unibertsaltasuna misterioa delako.
|
|
|
Panpina atzerritarrak, harrituta zer, nirekin ari al zara?, erantzun zion, eskailera fin hari ahal zuen moduan eutsiz. Alde hortik, Peñatarrak nireak dira eta!, jakinarazi zion Olentzerok kexati,
|
mundu
globalizatu honen aparteko eredu bilakatu den koka kolaz jantzitako Santa Klaus zaharrari. Peñatarrak zureak?
|
|
|
Mezua" Andra Mari ikastola bitartekoei dagokienez, behintzat txikia da, ikastola hartzen duen eremuko herriak ere txikiak dira. Euskara ere,
|
mundu
globalizatu honetan, txikia da. Baina txikiak izanda ere, ez gara txiki sentitzen.
|
|
2009
|
|
|
Hiru mugarri horiek izan ezean, ez dago lehiatzerik. Alegia, ez dago lehiatzerik etengabe hazten ari den
|
mundu
globalizatu honetan. Biozientzien eta nanoteknologien alorretan sortzen ari diren CIC berriak eraikiz, zimenduak jartzen ari dira EAEk aurrera egin dezan.
|
|
|
Mediterraneoa gero eta gehiago erabiltzen da kanpoko espezieak hartzeko, eta horrek dibertsitate biologikoaren “galera larriak” eragiten ditu, GKE kontserbazionistak ohartarazi duenez. “Espezie inbaditzaileak
|
mundu
globalizatu honen ingurumen arazo larrienetako bat izaten hasi dira berotze globalaren eta salgaien nazioarteko garraioaren ondorioz”, adierazi du erakunde ekologistak. Hala, Mediterraneoak 105 arrain espezie exotiko, 137 molusku espezie eta 63 krustazeo espezie jaso ditu, azken azterketen arabera.
|
|
|
Pozgarria da hori, euskararen erabilera soziala indartzeko eta euskararekiko atxikimendua areagotzeko esparru garrantzizkoa izan baitaiteke tokiko telebistena. Izan ere,
|
mundu
globalizatu honetako informazio globalizatua eta eduki antzerakoak une oro bazter guztietatik jasotzen dituen herritarrari tokiko telebistek balio erantsi erakargarria duen gauza bat eskaintzen baitio: informazio lokala eta hurbileko gorabeheren gainean sorturiko eduki propioak.
|
|
|
Baina, mehatxuak mehatxu, kontua da globalizazioarena dela errealitatea, ez dagoela besterik, eta testuinguru horretan jokatu behar dugula nahitaez hizkuntza dibertsitatea babestearen aldeko partida. Horrekin batera, gainera, ustea dugu, mehatxu eta arriskuen aldamenean, hizkuntza aniztasuna babestu eta sendotzeko aukera ugari ditugula eskura
|
mundu
globalizatu honetan, inoiz izan ez ditugun aukerak barne.
|
|
|
Gure komunitate berriek katalizatzaileen erara eragiten dute.
|
Mundu
globalizatu honetan, bankarien diktaduraren kontra indar asko sortzen dira, baina, lur lehorrean erortzen diren haziak bezala, galdu egiten dira. Gure gizartearen inertzia gainditzeko aktibazio energia asko behar da eta, horregatik, indar asko alferrik galtzen da.
|
|
2010
|
|
|
|
Mundu
globalizatu honetan finantzek gero eta garrantzi handiagoa daukate eta hori argigelditu da bizi dugun Atzeraldi Handiarekin, krisi globala finantzen krisia bezala hasizen eta. Gai honen helburua Nazioarteko Diru Sisteman eta nazioarteko finantzamerkatuetan izandako aldaketak ondo eta modu errazean azaltzea da.
|
|
|
Hala izaten da erregio mailako egitasmoetan ere. Europar Batasuna bera, gaurko
|
mundu
globalizatu honetan, erregio mailako egitasmoa da, eta ikusten ari da sortu dituen instituzioak ez direla eraginkorrak, herritarrengandik urrun daudelako. Hortik dator subsidiariotasun printzipioaren beharra, mundu guztian onartzen baita eraginkor izateko bermea dela.
|
|
2011
|
|
|
horiexek dira etorkizuna eraikitzeko lanabesik garrantzitsuenak.Esandakotik eratortzen da Euskadi, Europar Batasuneko estatu kideek duten dependentzia independentzia maila bera izanik, guztiz bideragarria dela herrialde gisa, eta, nire iritziz, gomendagarria ere bai. Izan ere, argi eta garbi hitz egin dezagun, Europak gaur duen egituraren barruan euskal nortasuna defendatzea, gure ekonomia, gure seme alaben ongizatea defendatzea da,
|
mundu
globalizatu honetan zilegia den nazio proiektua defendatzea baino areago. Azken batean, nahitaezkoa da euskal nortasuna defendatzea euskal herriaren «Giza Garapen Iraunkorrean» aurrera egin nahi badugu.
|
|
2012
|
|
|
Alde batetik, Euskal Herriko industria mundura zabalduz.
|
Mundu
globalizatu honetan, merkatua ireki behar da. Patxi Lopez munduan zehar ibili da Euskal Herriko industriariekin, merkatuak irekitzeko.
|
|
|
Honen aurrean, demografoek ohartarazi dute letoniarrak lau belaunalditan desagertu daitezkeela. Izan ere,
|
mundu
globalizatu honetan nazio txikiek kontu handiarekin ibili behar dute berain etorkizuna segurtatu nahi badute. Mugikortasun handiko garaiak dira hauek eta zure etxean bizi baldintza onak segurtatu ezean, ziplo hustu dakizuke.
|
|
|
«Daukagun erronka batik bat euskararen erabilera da.
|
Mundu
globalizatu honetan, euskara erakargarri egin behar dugu, batez ere gazteen artean». Ikastolek euskararen normalizazioan lan handia egin dutela nabarmendu zuen, eta lan horri esker «gazteen gehiengoa» elebiduna dela.
|
|
|
Era berean, telebista, aldizkariak, jolasak... zein hizkuntzatan daude gehien gehienak?
|
Mundu
globalizatu honetan gazteen artean elebidun kontzeptua guztiz gainditu beharra dagoenez (etorkizunak ez du barkatuko), geuk kudeatu behar dugu hizkuntz aniztasuna, euskara galtzen atera ez dadin. Euskaldunok burutu behar dugu lan hori, ezinbestean, gure hizkuntzaren erabilera eta hedapena euskararen ikuspuntutik bermatzeko.
|
|
|
|
Mundu
globalizatu honetan gazteen artean elebidun kontzeptua guztiz gainditu beharra dagoenez (etorkizunak ez du barkatuko), geuk kudeatu behar dugu hizkuntz aniztasuna, euskara galtzen atera ez dadin.
|
|
|
Zer da, baina, mundu postmodernoa? Enpresa multinazionalez, komunikabide internazionalez, etengabeko elkarreraginean diharduten merkatuez osatutako
|
mundu
globalizatu honetan, zibilizazioen, tradizioen, gizarteen nahiz kulturen arteko mugak desagertzen edo behinik behin ahultzen ari dira, eta garai batean elkarrengandik ondo bereizita zeuden komunitateetako ohitura, bizimodu eta nortasunak ez dira gehiago leku horietako identitateen ikur berezi eta bakartzat ikusten, nazioarteko edozein kontsumitzaileren eskura dauden aukera anitz gisa baizik.... Italiako pizzak Txinan jan daitezke, Parisko perfumeak Ameriketan erosi, Bollywood eko filmak Errusian ikusi, komiki japoniarrak munduko edozein herrixkatako kioskoan eskuratu, edo Interneten bidez munduaren beste aldean egiten ari diren jardunaldietan bideokonferentziaz zuzenean parte hartu.
|
|
|
berba hau dogu gaurko ekitaldi honetako ardatza. Zertzuk diran foruak, zelan sortu ziran, zelan iraun daben jakitea garrantzi handikoa dogu,
|
mundu
globalizatu honetan etorkizunik daukien jakiteko. –Foru?
|
|
|
Bestalde, Europa osoa dago krisi larrian eta Europar Batasunaren orainarteko egituratze ereduak gainera porrot egin du. Badirudi Europak erabakiak hartubeharko dituela bere bateratze sozial eta politikoari dagokionez, bestela ez da gaiizango
|
mundu
globalizatu honetan indarra eta eragina izaten jarraitzeko. Europak ezdio orain arte heldu estaturik gabeko herrien auziari eta XX. mendearen bukaeranharen eskualde politikaren barruan bidera zitekeelako itxaropena zabaldu bazenere, gaur egungo perspektibarekin esan daiteke auziak zabalik jarraitzen duela etaezer ondoriozta badaiteke, hori da estatu izaera lortzeko beharra areagotu dela.
|
|
|
Formakuntza sozialek, soilikexistitzeko, beren produkzio baldintzak erreproduzitu badituzte, (Althusser, 1971: 129) ezin dugu ahaztu oraindik orain (baita
|
mundu
globalizatu honetan ere) estatu nazioa dela gizarte zibilaren mugak ezarriko dituena (Spivak, 2010: 386). Produkzio kulturalak, hortaz, (Estatuaren Aparatu Ideologiko diren heinean), ezin daitezke banandu gauzatze geografiko kapitalistetatik, ezta eragiten dutengatazka ideologikotik ere.
|
|
|
Formakuntza sozialek, soilikexistitzeko, beren produkzio baldintzak erreproduzitu badituzte, (Althusser, 1971: 129) ezin dugu ahaztu oraindik orain (baita
|
mundu
globalizatu honetan ere) estatu nazioa dela gizarte zibilaren mugak ezarriko dituena (Spivak, 2010: 386). Produkzio kulturalak, hortaz, (Estatuaren Aparatu Ideologiko diren heinean), ezin daitezke banandu gauzatze geografiko kapitalistetatik, ezta eragiten dutengatazka ideologikotik ere.
|
|
|
Eskoriatzarren gehiengoak, aldiz, Euskal Herria sentitzen du bere aberri, bere nazio. Baina gaur bizi dugun
|
mundu
globalizatu honetan, bada urrutitik etorritako jende asko gure artean. Bada etorkizun hobeago baten bila etorri denik, edota maitasunak behar dugu eta gaur egungo egoerara egokitu.Arrazoi horiengatik, Eskoriatza herri inklusiboa dela aldarrikatu nahi dut.
|
|
2013
|
|
|
|
Mundu
globalizatu honetan, eleanitza izatea ezinbestekoa da lanbide askotarako. Multinazionalek hizkuntza bat baino gehiago menperatzea eskatzen dute kontratatzeko orduan, eta oso baloratzen da hainbat hizkuntza ikasteko gaitasuna; batetik, lanerako oso baliagarria delako, bestetik, profesionalaren adimen gaitasuna frogatzen duelako.
|
|
|
Urte asko joan dira geroztik: nola ikusten duzu euskararen eta euskal kulturaren osasuna eta bizi itxaropena,
|
mundu
globalizatu honetan?
|
|
2014
|
|
|
Aukera hauek aurrera eramateko, gizartearen eta bere instantzia gorenen aldaketa bat egon litzateke eta ez dakit zein punturaino gauden horrek aldatzeko kontzientziatuta. Edota, ez dakit
|
mundu
globalizatu honetan interesik ere dagoen.
|
|
|
Bestalde,
|
mundu
globalizatu honetan, nazioarteko harremanen ugaritzeak eta Informazio eta Komunikazio Teknologien zabalkunde gaitzak (batez ere Internetek) ekartzen dute ondorio gisa jendartea gero eta ohartuago eta kontzientziatuago dagoela ahal bezain komunikazio gaitasun ona lortu behar dela nazioartean erabiltzeko egokia den hizkuntza batean. Horrek errazten eta laguntzen du (batik bat) ingelesaren sarrera ikastetxeetan, hori baita nazioarteko lingua francaindartsuena; orain artean dagoeneko eskola curriculumetan ageri zen/ ziren atzerriko hizkuntzari/ hizkuntzei ezartzen zitzaizkion/ zitzaizkienhelburuakbaino zehatzagoak eta premia handiagokoak ezartzen zaizkio gaur egun atzerriko hizkuntzari (edo hizkuntzei).
|
|
|
Bizi garen
|
mundu
globalizatu honetan gauza xelebreak gertatzen ari dira; orain dela urte gutxi batzuk sinesgaitzak izango liratekeenak.
|
|
2015
|
|
|
" Independentzia,
|
mundu
globalizatu honetan gure kultura eta hizkuntza gordetzeko tresna da". Abkhaziako atzerri ministro Viatxeslav Txirikbaren hitzak Kaukasoko txoko hartan sufritutako gerra eta zailtasunen ordainsaria azaldu gura dute.
|
|
|
Viatxeslav Txirikba Abkhaziako atzerri ministroaren ustez independentzia"
|
mundu
globalizatu honetan gure kultura eta hizkuntza gordetzeko tresna da". Baina kostua handia izan da.
|
|
|
11 Esan dezagun berriro:
|
mundu
globalizatu honetan osasuntsu iraungo badu, hil edo biziko du euskal hizkuntza komunitateak euskarazko komunikazio esparrua osatzea; eta esparru horrek euskara hutsezkoa behar du izan, eta hizkuntza funtzio guztiak bere baitan hartuko dituen zirkuitu osoa eduki behar du oinarrian.
|
|
|
Txinan izanak gira duela egun batzuk eta estonatu gira, gazte txinatar batzu atxeman baititugu euskara ikasten, eta nola mintzatzen euskara!
|
Mundu
globalizatu huntan jendea txinera ikasten ari denean, txinatar batzuk euskara ikastea deliberatzen dute. Zergatik?
|
|
2016
|
|
|
Eta politizatu. Batetik, lortu behar dugu daukagun mentalitate elebakarra gainditzea; bestetik, gaia politizatzea, inolako konplexurik gabe, lortu behar baitugu
|
mundu
globalizatu honetan gure kulturak eta identitateak leku propioa izatea».
|
|
|
|
Mundu
globalizatu honetako desberdintasunen hainbat adibide ikusi ditugu. Aurrerago, hori
|
|
|
|
Mundu
globalizatu honetako desberdintasunen hainbat adibide ikusi ditugu. Aurrerago, hori erabilgarria izango da zuen kanpainarako, Kongoko gatazka aztertzeko.
|
|
|
nitate honetan, Alboan gobernuz kanpoko erakundea desberdintasunak konpontzen laguntzeko egiten ari den kanpaina batean parte hartuko duzue. Baina lehenago, globalean pentsatzen eta lokalean ekiten ikasi behar duzue; hau da,
|
mundu
globalizatu honetako desberdintasun global eta lokalez ikasi behar duzue, baita horien kausez eta herritarrengan dituzten ondorioez ere. Eta ekiteko, desberdintasun horiek hobetzeko edo murrizteko erabaki onenak hartzen ere ikasi behar duzue.
|
|
|
Kapitalismoaren azken fase honek sekulako eragina izan du
|
mundu
globalizatu honetan errealitateaz beraz dugun ikuskeran. Neoliberalismoak balio sistema oso bat gehitu dio kapitalismoaren sistema ekonomikoari, indibidualismoan eta konformismoan oinarritutako balio sistema, hain zuzen ere.
|
|
|
alternatibarik ez dagoelako ustea. Margaret Thatcher izan zen 80ko hamarkadan There is no alternative (TINA) adierazi zuena, Francis Fukuyama historiaren amaiera aldarrikatu zuena eta gu,
|
mundu
globalizatu honetako herritarrak, berori irentsi genuenak. Mundu mailan gerraren, gosearen edota baliabide naturalen xahuketaren ondorioz milaka hildako eragiten dituen sistema ekonomikoa betierekoa (hau da, jainkotiarra edota fenomeno naturala, ez harreman multzo baten ondorio) eta, gainera, justifikagarria (neoliberala) dela uste duen jendarteak nekez izango du berori aldatzeko nahia.
|
|
2017
|
|
|
Baina nazioa jatorri bakar eta aratz batetik ernaturiko izate berezi eta organikotzat hartzea euskaldun oro" enbor bereko adar [tzat]" jotzean Metxak egin legez ez da zertan nazioa ulertzeko arrazoimenak eskain diezagukeen modu bakarra izanik. Zuzena al da identitate puruak aldarrikatzea
|
mundu
globalizatu honetan gizabanakoen arteko harreman interkultural gero eta ugariagoei esker nahasketa gune trinko eta aberatsak etengabe sortzen ari direnean. Zuzena al da nazio identitatea gizabanakoen arteko kidetasunak bilatzerakoan irizpide nagusi eta aldaezintzat hartzea mugikortasun geografiko zein komunikazio sare berriei esker bestelako kidetasun mota asko profesionalak, afektiboak, ideologikoak etengabe sendotzen ari direnean?
|
|
|
Laburbilduz, emate hutsa ezin denez gertatu, maitasuna beti egongo da nartzisismoak kutsatuta, hau da, ez dago maitasun pururik eskaintzerik; areago, nartzisismo horrek ezin duenez guztiz ekidin maitatua hein batean edo bestean gauzaki bihurtzea, ez dago maitatua bere singulartasun betera eraman dezakeen maitasunik, hau da, ez dago maitasun beterik jasotzerik. Ildo horretan, nahasketa bertsua hauteman ahal da" maitasuna vs. nartzisismoa" aurkakotasu173 Nazio identitate ezberdinak gizabanako beragan elkartzea, Kepari gertatu legez, ez da hain gertakari arraroa, gero eta arruntagoa bilakatzen ari zaigu
|
mundu
globalizatu honetan, berez. Bi identitate edo gehiagoren arteko elkartze horiek askotan sintesi biribilak osatzen dutela argudia liteke, zehatzezintasunari batere tokirik egin gabe gertatzen direla, azalpen postmodernistaren ezein beharrik ez dutela, alegia.
|
|
|
Heldek dioenez,
|
mundu
globalizatu honetan premiazkoak ditugu eskualdeak integratzeko prozesuak (Europar Batasuna izango litzateke eskualde horietako bat), hartara, nazio estatuek bakarka kontrolatu ezin dituzten fluxuak eta prozesu ekonomikoak mendean hartzeko. Beraz, batez ere hauxe kritikatzen dio Europar Batasunari:
|
|
|
Baina, nire iritziz, alderantziz gertatzen da: haurrak horrelako inguru batean haztea eta inguru horrek eskaintzen dizkion tresnak edukitzea oso ona dela uste dut, gaur egungo
|
mundu
globalizatu honetan ez dakigulako non bukatuko duten gure seme alabek ikasten, bizitzen, edo zer bikotekide izango duten, esaterako.
|
|
2018
|
|
|
Hori berez ez da ez txarra ez ona. Baina zer gertatuko da gure iruditeriarekin hain azkar irensten gaituen
|
mundu
globalizatu honetan. Ikusiko al dugu inoiz
|
|
|
Lurreango bizitza beti izan da zurian beltza, eta hori
|
mundu
globalizatu honetan agian argiago ikusten da. Txomin Peillenen idazlan guztiek argiztatzen dute iluntasun hori, mila kontatu eta aldiro beste kontu argigarri bat dakarrela.
|
|
2019
|
|
|
Batetik, euskalgintzak izan lezakeen kokapen edo definizio kontzeptuala aztertu da, hala nola hizkuntza politikak eta plangintzak gurean izan duten bilakaera; baita topa ditzakegun euskalgintza motak (berariazkoa eta bide batezkoa) ere. Bestetik, bere helburua betetze aldera,
|
mundu
globalizatu honetan zein den euskalgintzak aukeratu lukeen estrategia soziopolitiko emankorrenaz hausnartu da, betiere gizarte berrikuntzaren planteamendua oinarri hartuta. • Hitz gakoak:
|
|
|
Hori dela eta, ekosistema zerbitzuen hornidura eragotziko litzateke etahortaz, giza osasunaren eta ekonomiaren gaineko eragin negatiboak areagotuko lirateke (Vila etal., 2010). Itsas ekosistemen kasuan, eta egungo
|
mundu
globalizatu honetan, merkataritzaren, bidaien eta garraiobideen azken hamarkadetako gehitze azkarrak itsas inbasio biologikoak areagotuditu, nabarmenki estuarioetan (Williams eta Grosholz, 2008). Izan ere, estuarioak itsas eta lehorrekoekosistemen arteko elkarguneak izanik, BEDE ak sartzeko aukera handiak dauzkate, sarrera bektorenagusiei dagozkien jardueren guneak baitira, hala nola, itsas garraioa (kindurtzako ura), nabigaziorako kanalen eraikuntza, akuikultura eta akuariofilia (Williams eta Grosholz, 2008; Katsanevakis et al., 2014).
|
|
2020
|
|
|
...du aterabidea dela goian izendatutako gizatalde zapaldu eta erdigunetik periferiara bazterrarazitako guztiok batu eta elkarrekin borrokatzea, pixkanaka periferiatik erdigunerantz eginez joateko, baina kontutxo bat gelditzen da hor ezkutuan, batere kontutxoa ez dena, baizik eta giltzarri eta ardatz, eta da pentsiodunak beti egongo direla, LGBT kolektibokoak eta emakumeak eta migratzaileak ere bai,
|
mundu
globalizatu honetan, baina gerta litekeela, asko baino lehen, euskaraz normal samar bizi garenak gero eta gutxiago izatea eta, esate baterako, Eskozian gaelikoz bizi direnak bezain urriak izatera iristea, non eta ez zaion euskararen eta euskaldunon aurrerapenari beste norabide bat eta bultzada politikoa ematen.
|
|
|
Ez, ez naiz ni horretaz jabetu den bakarra. Zorionez, gure
|
mundu
globalizatu honetako agintari txit eskuzabalak ere ohartu dira, eta behingoagatik azkar mugitu dira. Eta hemendik bertatik maiz egurra eman badiet ere, gaurkoan zoriondu beharrean nago.
|
|
|
5 Medidas de seguridad. Nazioarteko lankidetza bultzatzea
|
Mundu
globalizatu honetan, non lineako erosketek mugak gainditzen baitituzte, funtsezkoa izan da nazioarteko bazkideekiko lankidetza. Horregatik, ekintza plan bat egingo da Txinarekin 2021ean, on line saldutako produktuen segurtasuna hobetzeko.
|
|
|
" Konexio horien eraginez, gure ekintzak, jokaerak eta kontsumo ohiturek ondorioak dituzte gure ingurunetik haratago. Dena lotuta dago
|
mundu
globalizatu honetan: arropa, janaria, energia, klima aldaketa, osasuna, hezkuntza, pobrezia, aberastasuna, desberdinkeriak, eskubideak, aukerak...", azaldu dute.
|
|
|
Eten gabe eta abisatu barik aldatzen ari den
|
mundu
globalizatu honetan, gaixotasun honek erakutsi digun bezala, euskal gizarteak nola egiten dio aurre ondoen bere etorkizunari. Erantzuna emateko lau berba hauek egokiak direla uste dut:
|
|
|
Horretarako hezkuntza eta ikerketa sistemak gakoak dira. Bestalde, Euskal Komunitatea aipatzen dudanean euskal identitateari eta kulturari buruz hitz egiten ari naiz,
|
mundu
globalizatu honetan, bakoitzak bere tokitik, identitatearen eta kulturaren bidez mundua aldatzen duten ekarpen esanguratsuak egin ditzaketelako jakintzan hezitako pertsona kultuek.
|
|
|
Iñaki Goirizelaia Ordorikak oso argi azaltzen du gure herriak duen aukera bakarra pertsona kultuak heztea dela, jakintza sortzeko.
|
Mundu
globalizatu honetan, jakintzan hezitako pertsona kultuek identitatearen eta kulturaren bidez mundua aldatzen duten ekarpen esanguratsuak egin ditzaketelako. Baina horretarako, XXI. mendeko ziurgabetasunean, berriarekiko ezjakintasunean konfiantzaz mugitu ahal izango diren pertsona kultuak eta ongi errotuak hezi behar ditugu.
|
|
|
Etorkizunaz gogoeta egiten hasi aurretik, komeni da presente edukitzea zer garen, eta sail honetako gogoeten artean topatu dudan Urko Aiartzaren aipamena oso egokia iruditu zait abiatzeko: " Gurea bezalako herri txiki batek ez du inolako eragin gaitasunik mundua hartzen ari den norabidean, baina norabide honek edukiko du eragina gugan, nola ez" 1 Egungo
|
mundu
globalizatu honetan, komeni da gure neurria kontuan hartzea eta ez ahaztea mundu mailako mugimenduek gurean sekulako eragina dutela. Herri txiki bat gara eta eraginik ez dugu munduaren norabidea markatzeko garaian, baina horrek ez du esan nahi gure herriari eta gure kulturari eutsi eta biziberritzeko ahalmenik ez dugunik.
|
|
|
Norabide horretan lan egin daiteke eta egin behar dugu.
|
Mundu
globalizatu honetan, denon eginkizuna eta erantzukizuna luke izan kulturarik txikiena ere gal ez dadin; kontrakoa egin behar dugu, galtzeko bi dean den hura ere biziberri dadin, ez baitugu nahi mundu globalizatu honen hurrengo urratsa mundu uniformea izan dadin, non denok berdinak izango garen, denok hizkuntza eta kultura bakarra izango dugun eta aniztasunaren aberastasuna desagertuko den.... Naturan edozein espezie desagertzea galera den bezala, gizartean kultura eta hizkuntza bat desagertzea galera handia da, munduaren aniztasuna ari delako galtzen, eta horrek pertsonen askatasuna eta izatea desegingo dituelako.
|
|
|
Norabide horretan lan egin daiteke eta egin behar dugu. Mundu globalizatu honetan, denon eginkizuna eta erantzukizuna luke izan kulturarik txikiena ere gal ez dadin; kontrakoa egin behar dugu, galtzeko bi dean den hura ere biziberri dadin, ez baitugu nahi
|
mundu
globalizatu honen hurrengo urratsa mundu uniformea izan dadin, non denok berdinak izango garen, denok hizkuntza eta kultura bakarra izango dugun eta aniztasunaren aberastasuna desagertuko den. Naturan edozein espezie desagertzea galera den bezala, gizartean kultura eta hizkuntza bat desagertzea galera handia da, munduaren aniztasuna ari delako galtzen, eta horrek pertsonen askatasuna eta izatea desegingo dituelako.
|
|
|
Eta presa dugu, baina ezin gara presaka ibili. Presa dugu
|
mundu
globalizatu honek gero eta elementu gehiago dituelako nagusiak ez diren hizkuntza eta kulturak deusezteko;" bi egunetan mundua aldatu behar dugu" pentsatuz abiatzen bagara, ordea, ez dugu ezer lortuko. Epe luzerako helburuak eta norabidea markatu behar dira, etengabe berrikusiz eta behar diren aldaketak eginez, mundu mailan gertatzen joango diren aldaketa sozial, politiko eta ekonomikoak une oro aztertuta.
|
|
|
Edozein modutan, gure eginkizuna hauxe da: indarguneak baliatu, ahulguneak gainditu eta ahal den emaitzarik onenak lortu
|
mundu
globalizatu honetan.
|
|
|
Gazte denboran izan nuen ingurune euskaldun trinkorik ez dute, eta espainola eta edo amerikanoa zabalagoa: lagunek, youtuberrek, hedabide erdaldunek sekulako eragina dute, eta
|
mundu
globalizatu honetan identitate estatala aiseago hedatzen da, eta horrekin batean identitate autonomiko diglosikoa.
|
|
|
|
Mundu
globalizatu honetan, non planetaren biodibertsitatearen mugekin jolasten den, uraren kulturak balio garrantzitsu bakarra du: ekonomikoa.
|
|
2021
|
|
|
Liburua, kapitulu laburretan, eta narratzaile batetik bestera jauziak emanez, azkar irakurtzen da eta oso aproposa izan daiteke
|
mundu
globalizatu honetan hainbat eta hainbat konturi buruz hitz egiteko: hezkuntzaz, adiskidetasunaz, bullyingaz, amodioaz… Baina, batez ere, une atsegina igarotzeko liburua da Enara Garmendiaren lehen nobela hau.
|
|
|
Euskal kulturaren bertze ezaugarrietako bat izan da ahozkotasunaren indarra eta honek sortzen duen kolektibitatearen ideia. Indibidualismorantz goazen
|
mundu
globalizatu honetan, kolektibitate horren arrastoa indartsu mantentzen da oraindik ere gure artean. Hori garbiago ikusten dut, adibidez, hemendik kanpo nabilenean.
|
|
|
Beste hainbat faktore eta arrazoiren artean, hori ere hizkuntza hautuak baldintzatzen ari dela diote, eta, horrekin batera, euskal literaturaren ordez erdaretakoetara jotzea. IE9 k dioenaren arabera,
|
mundu
globalizatu honetan euskarak, euskal kulturak eta euskal tradizioak bere tokia izan behar du, baina gaur egunera ekarrita, eta gazteak horretaz ere jabetu behar direla uste du. AIR1 en eta NE1 en iritziz, gustuak zaletasuna ekar badezake, eta zaletasunak konpromisoa, gozamenak literaturaren didaktikaren helburu behar du nahitaez.
|
|
|
Gaur egun, zaharkituta dago harrobiaren kontzeptu klasikoa.
|
Mundu
globalizatu honetan harrobiak mapako edozein lekutako jokalariz osatuta daude. Baskonian aritutako 11 jokalarik zeharkatu dute Ozeano Atlantikoa zuzenean.
|
|
|
Gure
|
mundu
globalizatu honetan, txerto estalduran dauden desberdintasun handiak konpontzen ez diren bitartean, beti egongo da berragerraldiak gertatzeko arrisku larria. Hona Ana Galarraga Elhyrarreko zientzia dibulgatzaileak azalduta, aste honetako bideo pilulan:
|
|
|
Hartara, bizi garen
|
mundu
globalizatu honetan, hizkuntzak jakiteak aukera berriak ireki ohi dizkigu, betiere, geure geurea denari uko egin eta bazterrean utzi gabe. Horrela, Euskaltzaindiak eskertu nahi du hezkuntzaren arloan euskara biziberritzeko egin den ahalegin berebizikoa, aspalditik datorrena eta iturri anitzetatik elikatu dena.
|
|
2022
|
|
|
Bizi garen
|
mundu
globalizatu honetan, abentura bat bizitzeko toki egokiak aurkitzea gero eta zailagoa da: gure planeta gainezka dago gizakion gure presentzia ez oso maiteagatik.
|
|
2023
|
|
|
Horregatik, desazkundea niretzat aukera bat da, beste bizimodu eta kultura bat sortzeko. Argi dago
|
mundu
globalizatu honetatik beste errealitate batera pasa dugula, askoz gertuagokoa, lokalizatuagoa, humanoagoa, komunitarioagoa, kontsumo txikiagokoa. Horrela irudikatzen dut errealitatea eta niretzat aukera bat da.
|
|
|
Radio Euskadi irratiari eskainitako elkarrizketan, burujabetza bultzatzeko eta herri modura aurrera egiteko konpromisoa eskatu zituen, bai eta mundu globalizatu batean «pertsonak eta herriak zaintzearen» alde lan egitea ere. «Herri hau zaindu behar dugu batez ere
|
mundu
globalizatu honetan, non herri txikiek zailtasunak dituzten herri bezala irauteko». Aizpuruak «konpromiso kolektiboa» eskatu zuen burujabetzan aurrera egiteko.
|
|
|
Hala,
|
mundu
globalizatu honetako ibilerek eta klima aldaketak eltxoen bitartez hedatzen diren eritasunak areagotzea ekar dezaketela ohartarazi du Perez Ramirezek. Eltxo tigrearen kasua aipatu du, adibide bat jartzeko.
|