|
2001
|
|
|
Baba Nanak Lahoren sortua zen; ezkondu eta haurrak izan zituen. Dena utzi, ordea, eta
|
munduz
mundu erromes ibiltzeari ekin zion.
|
|
|
|
munduak
mundu dirau.
|
|
|
Ez zen inor ausartu esaten, dakidanez, inoiz baino ugariago mintzatzen ginenik euskaraz ezta aho hizkuntza aberastu zenik ere. Gehienok esaten genuen, ordea, eta ez da oraindik ospe hori isildu, ez dela behin ere,
|
mundua
mundu denez gero, azken urteotan bezain ongi idatzi gure hizkuntza.
|
|
|
Honez gero, mundu sentikorraren osaerari buruzko oinarrizkoena esan dugu, baina gauza bat azpimarratzea falta zaigu: sentikorraren arbuiatzailea dela esaten bada ere, Platonek mundu sentikorra eder eta hoberena dela, eta mundu hartatik kanpora ezer ez dagoela baieztatzen du erabat7 Aipatu ditugun beste
|
munduak
mundu sentikorraren barru barruko osagaiak direla esan nahi du honek, mundu hori antolatu eta zeharkatzen duten zainak eta odola; baina ez (aspertu arte defendatu den moduan) mundu sentikorrarekiko arrotzak. Azken finean, mundu sentikorraren edertasuna simetria eta proportzio kontua da, eta hauek nozio matematikoak izanik ezinbestean mundu sentikorretik matematikaranzko igortze bat dago.
|
|
|
Honek ere ondorio larriak ditu, adibidez gaizkiaren ulermenean: Leibnizen arabera gaizkia ez da ezer, ongiaren falta besterik ez, eta ondorioz gure
|
mundua
mundu posibleen artean onena da. Kantentzat, ordea, gaizkia erreala da, oposaketa errealen emaitza, eta hortik mundua aktiboki hobetzeko beharra.
|
|
|
pitxertara bat hustu arren, iratzarria ez denak lotan jarraitzen du. Hau izan da,
|
mundua
mundu denetik, gauak bilkuretan higatzen dituztenen legea. Eta, non ez den legeen haustea herioaz sariztatzen, zoritxarreko Antigona hark irakatsi zigun eran, legeak aldaezinak dira.
|
|
2002
|
|
|
Xabier Leterentzat, espirituaren zaurietatik sortzen dira olerkiak, edo konfirmazio bila dabiltzan emozioetatik, edo sosegu handiaren ilunabar ubel urreztuetatik. Eta Antton Kazabonek liburu honetan egin duena,
|
mundua
mundu denez gero gizon zein emakumezkoen bihotzetan egon diren sentimenduak agertzea izan da. Maiteminaren ederra bezala, samina.
|
|
|
Kondaira hau ondo ulertzeko, jakin behar duzue lurralde haietan eta garai hartan bazirela hiru izaki beldurgarri gorgona izenekoak.
|
Mundua
mundu denetik izan diren munstro izugarrienak eta ikaragarrienak dira gorgona horiek, izaki arraroak eta beldurgarriak, benetan, inoiz izan diren eta izango diren izaki harrigarrienak. Ez da erraza nolakoak diren adieraztea, antzeko beste piztia edo munstrorik ez baitago eta zaila bailitzateke antz pittin bat izan dezakeen piztia baten izena ematea.
|
|
|
Horregatik hasi nintzen, beharbada, Emozioen kuliska bere izate propio eta naturalean irakurtzen; norentzat zen pentsatu gabe, alegia. Eta aurkitu nuen
|
mundua
mundu denez gero gizatasunari dagozkion inarrospenen oihartzuna. Oinazea eta kulpa, eta denboraren urradura, eta bizitzearen pisu astuna; baina bai eta maitatzearen eta maitatua izatearen behar gorria ere; edo bakezko uneen sosegua; edo bestearen begirada baikor eta amultsuaren bitartez salbatuak izatearen esperantza.
|
|
|
Egitate eta gertaerak dira norberaren errealitatearen oinarri;
|
mundu
mundukoak dira egitateak. Egitatea da diskurtsoaren erreferentea; zertaz berba egiten den, horixe dugu egitatea edo gertaera.
|
|
|
zertasun errealak dira:
|
mundu
mundukoak. Erreala hortxe dago, begien aurrean, belarriei so, ukimenari deika, usaimena tentatzen, dastamenari lotu gurean?
|
|
|
Indartsuarekin ez gara ausartzen.
|
Mundua
mundu den bitartean boteretsuek eta dirudunek behartsuek baino gehiago aginduko dute.
|
|
|
Leireren gelako edozein gurasok. Gutxiagorekin asmatu izan dira, bai, handiagoak,
|
mundua
mundu denetik!
|
|
|
–ihardetsi zion amak– Sara baino zuhurragoa uste hindudan... Ez al dakin, bada, hortxe ditugula Jainkoaren manamenduak, eta legea beti izan dela lege,
|
mundua
mundu denetik?
|
|
|
" Noiz egiten dute bat, non egiten dute bat beheranzko mareak eta goranzkoak? Ez duzu ikusten elkargunea, inork ezin dezake antzeman momentua, baina,
|
mundua
mundu denetik, egunean bi aldiz gertatzen den miraria da. Esku batek ere hala utzi behar dio besteari protagonismoa, marea batek besteari bezalaxe.
|
|
2003
|
|
|
Gazte jendeak uste du muinoak naturalak direla, hantxe egon direla
|
mundua
mundu denetik; adineko jendeak, berriz, ez du oroitzapen zahar mingarriak berritzeko gogorik. Demagun bere ilobatxoak skate woardaz egindako akrobaziak txalotzen ari den amona xarmangarri hori:
|
|
|
Iragana ahantzi nahi lukete. Baina
|
mundua
mundu denetik, beti izan da talde bat identitateari eutsi diona. Askotan, errekonozimendu modua da.
|
|
|
Baita zera be! Poesia,
|
mundua
mundu deino izango da; bizitzea ta heriotzea direno".
|
|
|
·" Ni zeuokin egongo naz,
|
mundua
mundu dan artean" (Jesus)
|
|
|
Horregaitik esan eban hain ederto fededun sakon batek:
|
Mundua
mundu dan artean, Kristo hilzorian, agolinan, daukagu.
|
|
|
|
Mundua
mundu denetik, salbuespenik gabeko tesia da, goizago edo beranduago, teknologia bakoitzak bere lengoaia aproposa sortarazten amaitu izan duela. Beharbada, telebistaren asmakizun teknologikoari ia zazpi hamarkada luze kostatu zaio bere genero propioaz jabetzea baina, azkenean, lortu du.
|
|
2004
|
|
|
Herri bati bere naziotasunaren hizkuntza ezaugarria ez datorkio lurralde horretan banakoen edo taldetxo batzuen elebitasunetik. Elebitasun indibiduala beti izan da eta beti izango da
|
mundua
mundu den artean, baina elebitasun mota honek ez du zerikusirik gizarte elebitasunarekin: alegia, herri edo komunitate batean bi hizkuntzak aldi eta alde berean komunikazio jardunaren esparru gehienetan hedatuak egotearekin.
|
|
|
Hizkuntza bat sozializazio esparru jakin batzuetan gauzatutako hizketa jardun jakin batzuetan barneratzen du hiztunak. Hiztun ororen eginkizuna izan da hori
|
mundua
mundu denez gero eta gizakia gizaki. Hizkuntzaren ustezko aukera libre hori, gaur eta hemen bat eta bihar eta han beste bat, hiztunaren ahalmenak egoera soziolinguistiko ororen gainetik aurkeztuaz, statu quo ari men egiten dioten estrategia menderatzaileen azpijokoak izaten dira.
|
|
|
Oinarrizko gauza hauetan oinarria bera da sakon eta zuzen definitu beharrekoa: nola eutsiko diogu mundu ñabarrari,
|
mundua
mundu denez gero, ñabardura horren jabe izan bada. Ez gara berezko eskubide eta berezko izaera kontu zale, historiaren kumetzat baitaukagu den oro; guztiarekin ere, ez dugu historiaren ezpatak moztutako herri nortasunen etnozidiorik besterik gabe onetsiko.
|
|
|
Intentsioa, ostera, estentsioadeterminatzen duen funtzio bat da: mundu posiblcetatik estentsioetara doan funtzio bat.Esate baterako, predikatu baten intentsioa funtzio bat da,
|
munduetatik
mundu horictanpredikatu horren estentsio diren gauzen multzoetara doana. Adibidez:
|
|
|
" Getxotik
|
Mundura
Mundutik Getxora", elkartasunaren erakuslehioa
|
|
|
Zazpigarren urtez jarraian," Getxotik
|
Mundura
Mundutik Getxora" elkartasun ekimena egingo da azaroaren 20tik 28ra bitartean. Hain zuzen ere, Getxo Udalak ematen dion 18.000 euroko diru-laguntzari esker, Mugarik Gabe arduratu da berriro ere antolatzeaz, tokiko erakundeko Garapen Lankidetzarako Arloak 2003 urtean zehar diruz lagundu dituen egitasmoak aurrera eraman duten Gobernuz Kanpoko Erakundeen parte hartzearekin.
|
|
|
" Getxotik
|
Mundura
Mundutik Getxora" ren ekitaldien egitaraua azaroaren 20tik 28ra arte garatuko da bi erakusketekin: " Guztion Getxo, kultura artean bizirik" izenburukoa Fadurako Udal Kiroldegiko atarian inmigrazioaren gaineko zenbait gai bilduz eta" Baratze kritikoa" Itzubaltzeta Erromoko Kultur Aretoan.
|
|
|
Hizkuntza gertakari izanik, errealitatearen eremua azkengabe eta agorgabe bilakatzen da. Halatan, mundua gertakarien osotasuna denez, eta ez gauzen osotasun soila (1.1), hizkuntza mundu ere bada; areago, hizkuntza da
|
mundua
mundu egiten duena, gizakia gizaki egiten duen bezalaxe eta horregatixe. Finean, ez gara inoiz hizkuntzaren eremutik kanpo, ez gara inoiz hizkuntzaren saretik libratzen.
|
|
2005
|
|
|
Jose Luis Rodriguez Zapaterok" Europan eta mundu osoan" defendatuko omen du euskara. Patxi Lopezek gure hizkuntza
|
munduz
mundu" bultzatzeko eta esportatzeko" erakundea sortuko omen du lehendakari bihurtuz gero. Baina Nafarroa ez dago, nonbait, munduan.
|
|
|
Nabarrismo zibilizatuarenak egin duela erran dezakegu jada. Ez bide da posible halakorik
|
mundua
mundu den artean.
|
|
|
Antzerkia, 1961ean Mugaldeko herrian eginiko tobera (Toribio Alzaga saria jaso zuena) idatzi zuen; Justizia Txistulari; Madalenaren seme santua; Eta gure heriotzeko orduan eta Beste mundukoak eta zoro bat obrak ondu zituen 1963 bitartean. 1965ean
|
Mundu
munduan nobela didaktikoa baina gai berrikoa idatzi zuen. Itzulpengintzan ere prestatu zituen hainbat lan:
|
|
|
Beharbada prosa egile alde hori, urriagoa izateagatik, ezezagunagoa izan da. Alor horretan
|
Mundu
munduan eleberri didaktikoa, 1965ekoa, berez oinarrian antzerki lana dena, eta Egan aldizkarian idatzitako ipuinak ditugu nabarmentzeko bakarrak. Hain zuzen ere ipuinak dira guri interesatzen zaizkigunak.
|
|
|
Nafarroatik idazten dut, uler bedi. Entzuten dut, gero eta gehiago, euskal kulturaren
|
mundua
mundu txiki eta endogamikoa dela, guk guretzako bakarrik sortua, ingurugiro xume batetik harago erabat ezezaguna. Eta, gainera, hori larriena, ez dugula ahaleginik egiten ezagut gaitzaten.
|
|
2006
|
|
|
Ikuspegi teoriko marxista horretatik, ideien
|
mundua
mundu materialaren isla hutsa baino ez litzateke; ideologia, interes materialen, batez ere ekonomikoen, ispilua.
|
|
|
Ez nuenez, kontentatu nintzen pentsatzera astopito ezjakin haiek ez zirela inoiz gozatuko Amadisen abenturez. Ez, haiek ez zuten inoiz jakinen zaldun bat egiazki zer den, are gutiago zer den dama printzesa bat arriskutik salbatzea eta haren maitasuna bihotzean eramatea
|
munduz
mundu.
|
|
|
Horrela da eta horrela izanen da ahaltsuak eta ahulak, agintariak eta menpekoak, dirudunak eta dirugabeak, gizonak eta emakumeak diren artean.
|
Mundua
mundu den artean, finean.
|
|
|
Haur alemanek txiki txikitatik entzuten zuten ipuinaren arabera, gaur ez dakit kontatzen dieten?,
|
munduz
mundu eta mendez mende zebilen judu herratuak irudika daitekeen bekaturik larriena zeraman zakuto itxurako konkorrean: jainkoa hil izana, eta, jainkoa hilda, munduari zentzu guztia lapurtu izana.
|
|
|
Hitz batean, jainko andereen
|
mundua
mundu soziala da esparru guztietan2 Gizarte bizitza antolatu dute giza abereen edozein gizartek egin ohi duen bezalaxe, edozein gizartek bainoago, agian, edozein gizarte aristokratikok egin ohi duen bezalaxe.
|
|
2007
|
|
|
Ibili da
|
mundua
munduaren barnean munduz inguratua. Ni neu, Urruñatik Hendaiarako bidean gaindi.
|
|
|
Ibili da mundua
|
munduaren barnean
munduz inguratua. Ni neu, Urruñatik Hendaiarako bidean gaindi.
|
|
|
Lekua sorgindu antzean dagoala iruditu jat, eta burura etorri jat zenbat eta zenbat, andra gizon, andrazko eta gizonezko etorri izango diran hona, gorputzen usainak kobea beteteko asmoagaz. Gura izan dot pentsau
|
mundua
mundu danetik zuriak hona etorri baino lehen bertokoak etorten zirala, eta bihotza bete deust han bikote bat ikusteak, kobearen babesean.
|
|
|
Hizkuntzarik gabe ez legoke mundurik, darraigu Alvarez Santa Cristina irakurtzen?, ezen
|
mundua
mundu baldin bada, gizakiak halakoxe zertu duelako da, bestela anabasa hutsa litzateke, edo greziarrek ziotenez: kaos bat.
|
|
|
Ezin gaitezke bere esparrutik atera, ezin beragandik ihes, mundutik ezin eskapa dezakegun bezalaxe. Hizkuntzari zor diogu, beraz,
|
mundua
mundu bezala hauteman ahal izatea eta, orobat, mundua kategorizatu ahal izatea, irudikatu ahal izatea, hain zuzen ere. Baina, hizkuntzaren prezioa altua dateke:
|
|
|
zientzia matematikoetatik», Husserl-ek esaten zuen «bizimundura»434, lerratuz doan heinean, organiko erabiltzea arruntuz doa gorputz bizidunak ezagutarazteko, bizigabe edo inerteei kontrajarririk, edo erakunde sozialen historikotasuna nabariarazteko ere. Kant-ekin esateko, organismoa makinari kontrajartzen zaio (biziaren
|
mundua
mundu soil fisikoari); organikoa, mekanikoari; eta esplikazio organikoarekin, mekanikoarekin esplikatu ezin dena, gura da esplikatu435 Kant-ek harriduraz ikasi duen eran, zeruko izartegi amaibakoak eta haien mugimendu erraldoizko durduzarazgarriak absolutuki zehatz esplikatzeko balio duen Newton-en zientzia moduak ez du balio bide bazterrean belar txiki baten jaiotzaren miraria esplikatzeko436 Hu...
|
|
|
Izan ere, interpretazioak, adierak, distantzia bat aurresuposatzen du objektu interpretatuarekiko. Munduaren distantziarik hizkuntzarekiko ez dago,
|
mundua
mundu gisa lehenik hizkuntzan ematen baita eta hizkuntzak artekogabeki, zuzen zuzenki mundua errepresentatzen baitu. Hortaz, hizkuntza batek munduaren interpretazio edo munduaren ulerkuntza gisa, bietan bat esan luke:
|
|
|
Bazituen bordari hark hiru seme. Egun batez [erraten diote] bere amari emateko pilota bana eta soseko olata bana, joan behar direla
|
munduz
mundu. (9 or.)
|
|
|
Bazituen bordari hark hiru seme. Egun batez bere amari pilota bana eta soseko olata bana emateko [erraten diote], joan behar direla
|
munduz
mundu. (9 or.)
|
|
|
|
munduz
mundu joan behar direla [erraten diote]. (9 or.)
|
|
|
Asko munduan bezala bazen ama bat bere semearekin. Pobreak baitziren, mutiko hura handitu zenean nahi izan zuen joan
|
munduz
mundu. (165 or.)
|
|
|
Asko munduan bezala bazen ama bat bere hiru semeekin. Zaharrenak [erran zion] joan nahi zuela
|
munduz
mundu sehi plaza bat atzeman arte eta emateko opil bat. (73 or.)
|
|
|
Asko munduan bezala bazen ama bat bere hiru semeekin. Zaharrenak
|
munduz
mundu joan nahi zuela [erran zion] sehi plaza bat atzeman arte eta emateko opil bat. (73 or.)
|
|
|
Asko munduan bezala bazen ama bat bere hiru semeekin. Zaharrenak sehi plaza atzeman arte
|
munduz
mundu joan nahi zuela [erran zion] eta emateko opil bat. (73 or.)
|
|
|
Ontzi batean enbarka baginte eta balira marinelak
|
munduz
mundu enekin ibiltzeko prest liratekeenak, munduaren itzuli osoa egin genezake bai gainetik eta bai azpitik.
|
|
|
Jakin nahiko nuke gaur non aurkitzen ahal diren ezpal horretakoak. Nago ez dela izango gehiegirik,
|
mundua
mundu denetik, hitza ez dela sekula hain hurbil egon putzetik.
|
|
2008
|
|
|
EHMO (Euskal Herriko Musikarik Onena) 22 abesti berri biltzen dituen bilduma bat da eta izenak berak adierazten duen bezala, Euskal Herriko musikarik onena gordetzen du. Proiektu honetan parte hartu dutenen artean Ken Zazpi, Bihotz Bakartien Kluba, Ruper Ordorika, MMX, Benito Lertxundi, Jabier Muguruza, Gari, Kerobia, The Uski, s, Hesian,
|
Munduak
Mundu eta Sugan daude, besteak beste. Hau da Euskal Herriko Diskoetxeen Elkartearen proiektu berria.
|
|
|
Euskal Herria kontzeptuari dagokionez, zergatik dauka kontzeptu horretan lurralde nazionalismoak hizkuntza nazionalismoak ez daukan indarra eta atxikimendua? Ideologia eta praxi abertzaleen
|
mundua
mundu erdalduna delako ote da agian euskalduntasuna lurralde abertzaletasunaren mendeko eta mirabe. Politika abertzalea zergatik ote da, izan, euskal identitaterik gabeko politikagintza?
|
|
|
Nadia orkestrako egoitzara azterketa egitera eraman eta pozik nentorren, berriro bakarrik, eta harriturik ere bai, emakume bat gorabehera,
|
munduak
mundu izaten jarraitzen zuelako. Autoek eskuinetik jarraitzen zuten ibiltzen, hegazkin zuriak egunero bezala aireratzen ziren munduko helmuga ezberdinetarantz edo jaisten ziren atseden hartzera bidaia nekatu baten buruan.
|
|
|
–Borrokaren arriskuak bakarrik eman dezake berdintasun sentimendu hori. Sentimendu horren bila joan ziren gure gurasoak gerrara gazteak zirenean eta joan dira
|
mundua
mundu denetik beste hainbat eta hainbat gudari ere, eta lubakietako triskantza eta hondamendi guztien gainetik bizitza bere ederrean eta handian atzeman uste zuten, kidetasun hori bizi zutelako. Gudari batek bakarrik daki hori zer den, gehitu zuen indar handiz, ni ez nintzela inoiz gudari bat izan eta ez nintzela izango aurpegiratuz bezala?.
|
|
|
Txina edo mundua erraldoia da, baina bat eta bakarra, eta txinatar edo mundutar guztion ametsak bost uztai olinpikoen gainean kulunkatzen dira. Eta
|
mundua
mundu hau da, eta ez beste hura edo haratagokoa, eta politagoa dena, beste mundurik ez da posible, ezta ametsetan ere.
|
|
|
«Frantsesez egin den abentura eta bidaia literaturaren adarreko segitzaileetarik bat da Le Clezio», Bordaren ustez. «Bada etxean etxeko familiako minei erreparatzen dien adar bat, eta beste bat
|
munduan barna
munduko sentsazioak ekartzeaz arduratu dena. Le Clezio bigarren horretan kokatzen da Blaise Cendrars eta beste batzuekin batera».
|
|
|
Neguaren bezperetan sartu gara. Gogoa ematen du
|
mundua
mundu zenetik gizakumeek egin dutena egiteko. Gogoa ematen du etxean sartu eta telebistaren edo argindarraren sua pizteko.
|
|
|
Gauzak ez dira diren bezalakoak
|
mundua
mundu denetik, baizik eta mundua mundu hau denetik.
|
|
|
Gauzak ez dira diren bezalakoak mundua mundu denetik, baizik eta
|
mundua
mundu hau denetik.
|
|
|
Azken urteotan ekonomiaren estatuez gaindiko zabalkundeak, komunikazio sistemen garapen bizkorrak eta migrazio geroz eta ugariagoek indarberritu egin dute sentipen hori (herrixka globalean bizi garelako sentipena, alegia), baina ez da kontu berria,
|
mundua
mundu denetik gertatu den fenomenoa baizik: gure paisaian, berbarako, Erromako zubiak ez dira euria eta eguzkia nahasten diren une bitxi horietan soilik ageri; latinezko" saxum volutum non obducitur musco" atsotitz zaharra ere 1546an agertu ei zen estreinakoz ingelesez(" a rolling stone gathers no moss"), John Heywood en Proverbs bilduman, eta urte batzuetara" dabilen harriari ez zaika goroldiorik lotzen" idatzi zuen Axularrek...
|
|
|
|
Mundua
mundu denetik
|
|
2009
|
|
|
Sekuentzia horiek ordena berean betetzen dira ipuinetan beti, den denak agertzen ez badira ere. Proppen azalpenari jarraituz, ipuin miresgarrietan heroi bat dago, eta heroi hori etxetik ateratzen da,
|
munduz
mundu ibiltzera, zoriaren bila. Ibilbide horretan traba edo arazo batzuk izango ditu, banan banan gainditu beharrekoak, eta horretarako inguruan izango ditu laguntzaileak eta arerioak.
|
|
|
Hurrengo honek kultura arruntean esaldi arrunta dirudi: ?
|
Munduak
mundu denez lehen kausa bat galdegiten du. Eragille bat eskatzen du.
|
|
|
Abertzaletasun bizkaitarra helburu eta horizonte apalegikoa zaie. Ez etxean etxeko, baizik
|
munduan
munduko nagusi izatera aspiratzen du beraien Bilbok. Berak unibertsalak dira, planetarioak.
|
|
|
–Ez pentsa
|
mundua
mundu denetik gehiegi aurreratu denik gai honetan. Eta oraingo belaunaldiek gehienbat liburuetatik ikasten dute dakitena.
|
|
|
betikotzat ere bai, Gabinok ez baitzuen giro hura baizik arnastu betidanik; horregatik zegoen, ziurki, harri eta zur, apur bat deseroso ere bai, norabide hartan emandako pauso bakar batek berarekin ekar zezakeen orbetarren espazio espiritualarekiko haustura?: leiho batera eta paisaia batera ohitua dagoen norbait halatsu egongo litzateke, baldin eta gauetik egunera leihoa eta paisaia aldatuko balizkiote; eta, halere, Gabinok ondotxo zekien historia ez zela bere lehen arnasaldiarekin hasi, fosilak ziren bere beste zaletasunetako bat?,
|
mundua
mundu baitzen inor munduratu aitzin ere, eta iragana iragan: milaka eta milaka urteko iragana, gizakiek modu batean edo bestean janzten zutena, interesen arabera, bandera bat hemen eta beste bat hor?
|
|
|
Aurten, gripea duten gaixoen portzentajea bikoiztu egin daiteke birus berriaren ondorioz. 56.000 kasu
|
munduan
Mundu osoan A gripearen 56.000 kasu eta 249 heriotza inguru baieztatuta daude. Europako Batasunean (EB) 4.800 dira, OMEk eta Gaixotasunak Prebenitzeko eta Kontrolatzeko Europako Zentroak erabilitako datuen arabera.
|
|
|
sendi bat eman diote, sentiberatasuna ezarri diote, izaki hunkigarri gisa gorpuztu dute, eta jada ez da gehiago beldurgarri. Orain jatorra da otsoa,
|
munduz
mundu abiatzeko tenorea iritsi zaion gaztetxoa. Betidanik bere sendiak egindakoa egitera irten da mundura, hiru txerrikumeak jaten saiatu, zazpi antxumeak, Txanogorritxo,... zerrenda ezaguna dauka eskuan, aitak emana.
|
|
|
|
Mundua
mundu denetik egiten dugu estropezu harri berean?
|
|
|
Denborarekin
|
munduz
mundu poltsak auniztu ziren, dendak etxetik urrundu, hortaz eta hartaz emakumeak kotxean hasi ziren konpretara joaten.
|
|
|
Europan ere bada herri txo txatxarrik. Hor ditugu, urruti gabe, txetxeniarrak, gure mina; mina, egin dietenagatik, eta mina,
|
munduz
mundu, ezkertiar orok, erakutsi dieten erdeinuagatik...
|
|
|
Gabino, izan ere, bere giroan jaio eta bere giroan bizi izan zen, etxetik ikastetxera eta ikastetxetik etxera, non, ez batean ez bestean, arazo hura ez baitzen eztabaidatu ere egiten, arazoa arazotzat ere ez zutelako, ausaz, edo baztertu egiten zutelako, besterik gabe; bai, egia zen Felipek jakitera eman ziola azken bolada hartan beste errealitate bat, euskalduntasunarekin lotua, baina errealitate berri hura onartzetik zaharra ukatzerainoko tartea ez zen, ez, nolanahikoa!; non geratzen ziren, bada, gurasoekin eta anai arrebekin ikusi zituèn –plaza militarreko komandante eta teniente koronelek gonbidatuta– desfile militarrak, zeinetan buruzagi eta soldaduek Espainiako bandera baitzuten aberriaren alde odola ematerainoko sakrifizioaren sinbolo sakratutzat?; non geratzen ziren banda militarrak bandera haren ohorez jotzen zituèn martxak, edo soldaduek kantatzen edo ahopekatzen zituztèn kantuak eta himnoak, hitz handiz josiak eta bera –Gabino– hainbeste hunkitzen zutenak?; eta batez ere, non geratzen zitzaion egunerokotasun hura, espainiarren espainiartasunak moldatua eta guztira zabaldua, baita Euskal Herriko zokorik zokoenetara ere?; espainiartasun hura, bai, Gabinok, airea bera bezala, gauza ohikotzat eta normaltzat zuena... betikotzat ere bai, Gabinok ez baitzuen giro hura baizik arnastu betidanik; horregatik zegoen, ziurki, harri eta zur, apur bat deseroso ere bai –norabide hartan emandako pauso bakar batek berarekin ekar zezakeen orbetarren espazio espiritualarekiko haustura–: leiho batera eta paisaia batera ohitua dagoen norbait halatsu egongo litzateke, baldin eta gauetik egunera leihoa eta paisaia aldatuko balizkiote; eta, halere, Gabinok ondotxo zekien historia ez zela bere lehen arnasaldiarekin hasi –fosilak ziren bere beste zaletasunetako bat–,
|
mundua
mundu baitzen inor munduratu aitzin ere, eta iragana iragan: milaka eta milaka urteko iragana, gizakiek modu batean edo bestean janzten zutena, interesen arabera, bandera bat hemen eta beste bat hor... huraxe esaten ari zitzaion Felipe, azken batean, erarik zuzenenean esan ere, itzulinguruka ibili gabe, espainiartasunaren esentzia eta euskalduntasunarena aurrez aurre jarriz, Espainia ala Euzkadi, Euzkadi ala Espainia; esan nahi baita zalantzak hartuta behar zuela Gabinok, lehen harriduraren eta lehen deserosotasunaren ondotik; bertatik bertara zuen, baina, Felipe, Gabinoren zalantza irakurtzeko moduan zegoena, hain zen nabaria honen nora eza, eskuak deslai baitzituen –erpuruak, mamitik lotuta zituenak, gora eta behera mugitzen zituen, gainerako hatzak gurutzatuta zituen bitartean– eta begiak ere bai, ikusgune finko batean atseden hartu ezinik:
|
|
|
|
Mundua
mundu denetik, izua izan da botereak baliatu duen giltzarrapoa etorkizuna, utopia, berrikuntza, justizia, lotzeko.
|
|
|
|
Mundua
mundu denetik izan da horrela.
|
|
|
|
Mundua
mundu denetik baloreen krisia bizi dugu. Tirant lo Blanceko pertsonaia batek dio:
|
|
|
Gizonezkoa da Kixotea, literaturak irudikatu duen irakurlerik eroen jenialena.
|
Mundua
mundu denetik, gizonezkoak izan dira idazleak, gizonezkoak mezenasak, eta irudiek gezurrik ez badiote, irakurleak ere gizonezkoak izan direla pentsatu behar. Kixotea baino berrehun eta berrogeita hamar bat urte geroago emakumeena da jada irakur zaletasunaren zuzia, eta beste nobela handi batek jasoko du gertaera:
|
|
2010
|
|
|
Belgradon jaio zen 1947an, 30 dokumental inguru egin ditu eta fikziozko 15 film luze: mundu osoko hainbat jaialditan saritu dute. Bizi den
|
mundu
munduarekiko oso hurbila da eta gaur egungo gizartea du hizpide: gerra, immigrazioa, xenofobia...
|
|
|
Kasu honetan, Nafarroako ikastolen alde bilduko gara, Nafarroa Oinez jaian.
|
Munduz
mundu lelopean egingo da aurten Nafarroa Oinez eta bildutako dirua Paz de Ziganda Ikastola berritzeko erabiliko da. Betizu han ere izango da, lehenengo gunean, zehazki.
|
|
|
gure munduak dira, gure bizitzaren ibilbidea markatzen dutenak? ibili ere, hala baikabiltza
|
munduz
mundu, gero eta mundu zerutiarragoetara, ustez, ustea sarri askotan ustel gertatzen zaigun arren, noiznahi aurkitzen baitugu infernua zerurako bidean.
|
|
|
Jainkoa definitu nahi izatetik datoz, nik uste, erlijio bakoitzak definitzen du Jainkoa bere erara, eta horrek zera adierazten du, Jainkoaren mende gaudela, bai, baina Jainkoa geure erara menderatuta gero, definiziorik interesatuenak bitarteko?, Jainkoaren izenean egindako krimen gehienak; izan ere, Jainkoa definitzea Hura hitzez inguratzea da? edo Haren inguruan hitzezko hesi bat jartzea, bestela, baina hitzak harri bihurtzen direnean hesiak ere harresi bihurtzen dira, eta halaxe gabiltza gizakiok,
|
mundua
mundu denetik, batzuk besteen kontra, harri jaurtika: hots, Jainkoa Jainkoaren kontra eta harresia harresiaren kontra; izan ere, Jainkoari buruzko definizioak, eta definizoek idolatriarako bidean jartzen gaituzte, gero eta ziurrago nago horretaz?
|
|
|
Dostoievskik erakutsi zidan niri, ordea, planteamenduaren xinpletasunean ezinezkotasun bat zegoela, ez baitago gizon onik ez gaiztorik, osotasun baten barruan ulertua ez behintzat, on bakoitza bere gaiztoak bizi baitu, gaizto bakoitza bere onak bizi duen bezala? gizona halakoa baita eta halakoa izango,
|
mundua
mundu denetik mundua mundu den arteino.
|
|
|
Dostoievskik erakutsi zidan niri, ordea, planteamenduaren xinpletasunean ezinezkotasun bat zegoela, ez baitago gizon onik ez gaiztorik, osotasun baten barruan ulertua ez behintzat, on bakoitza bere gaiztoak bizi baitu, gaizto bakoitza bere onak bizi duen bezala? gizona halakoa baita eta halakoa izango, mundua mundu denetik
|
mundua
mundu den arteino.
|
|
|
Min ematen zion euskarak, min ematen zion Euskal Herriak?, min orain eta mina leen/ Aberriak sorrarazten???, min ematen zion euskal arrazak?. Nunai iraitzia/ bertakoena izan arren,/ iltzen doakun enda zaarraren/ zotina naiz eta asperen. // Eskale arrotz,/ nunahiko bai ta inungo ez,/
|
munduz
munduko judu landerra/ baino, re noa iges eta iges??, min ematen zion Elizak, min ematen zion Jainkoak, min ematen zion existentziak, nola ez zen, bada, unamunozalea izango, alor hartan!, euskararenean gauzak garbi utzi bazizkion ere: –¿ Que el vascuence no es capaz?
|
|
|
Bueno,
|
munduz
mundu ibilitakoa naiz eta Shanghain geratu
|
|
|
|
Munduz
mundu
|
|
|
"
|
Munduz
mundu" aurtengo Nafarroa Oinezeko abestiarekin lipdup eran egindako bideoa:
|
|
|
Umetan jaso genituèn Jainkoaren irudi haiek —tronu batetik sariak eta kondenak banatzen zituèn aita bizardun hura, adibidez— motz geratu zitzaizkidan, halako batean; are gehiago: ...zera adierazten du, Jainkoaren mende gaudela, bai, baina Jainkoa geure erara menderatuta gero, definiziorik interesatuenak bitarteko—, Jainkoaren izenean egindako krimen gehienak; izan ere, Jainkoa definitzea Hura hitzez inguratzea da... edo Haren inguruan hitzezko hesi bat jartzea, bestela, baina hitzak harri bihurtzen direnean hesiak ere harresi bihurtzen dira, eta halaxe gabiltza gizakiok,
|
mundua
mundu denetik, batzuk besteen kontra, harri jaurtika: hots, Jainkoa Jainkoaren kontra eta harresia harresiaren kontra; izan ere, Jainkoari buruzko definizioak —eta definizoek idolatriarako bidean jartzen gaituzte, gero eta ziurrago nago horretaz— arma hutsak dira, guk noiznahi erabil ditzakegunak, gezi batzuk bezala, etsaiari aurre egiteko; izan ere, Jainkoaz mintzo diren mintzo guztiak muga bat dira... eta horregatik geratzen naiz isilik, isiltasuna misterioaren mugagabetasuna hobekien definitzen duen hitza delakoan, hitz orotatik haratago dagoena...
|
|
|
Min ematen zion euskarak, min ematen zion Euskal Herriak —" min orain eta mina leen/ Aberriak sorrarazten..." —, min ematen zion euskal arrazak —" Nunai iraitzia/ bertakoena izan arren,/ iltzen doakun enda zaarraren/ zotina naiz eta asperen. // Eskale arrotz,/ nunahiko bai ta inungo ez,/
|
munduz
munduko judu landerra/ baino’re noa iges eta iges" —, min ematen zion Elizak, min ematen zion Jainkoak, min ematen zion existentziak —nola ez zen, bada, unamunozalea izango, alor hartan!, euskararenean gauzak garbi utzi bazizkion ere: " ¿ Que el vascuence no es capaz?
|
|
|
puntu bat planoan, nondik sortzen eta hedatzen diren zirkunferentzia gero eta handiagoak, bizi dugun errealitatearen araberakoak batzuk, eta gure ametsen neurrikoak beste batzuk: gure munduak dira, gure bizitzaren ibilbidea markatzen dutenak... ibili ere, hala baikabiltza
|
munduz
mundu, gero eta mundu zerutiarragoetara, ustez, ustea sarri askotan ustel gertatzen zaigun arren, noiznahi aurkitzen baitugu infernua zerurako bidean.
|
|
|
gizon onek gaiztoak garbitzea —ez da kasualitatea gero gizon onak beti indartsuenak izatea...! — edo haiek zapaltzea, gatibu lanetan —Korolorenko ere indarkeriazale agertu zen bizitzaren azken aldean, Tolstoiren iritziaren aurka, oker ez banago... —, kartzeletan edo gulagetan... Dostoievskik erakutsi zidan niri, ordea, planteamenduaren xinpletasunean ezinezkotasun bat zegoela, ez baitago gizon onik ez gaiztorik, osotasun baten barruan ulertua ez behintzat, on bakoitza bere gaiztoak bizi baitu, gaizto bakoitza bere onak bizi duen bezala... gizona halakoa baita eta halakoa izango,
|
mundua
mundu denetik mundua mundu den arteino.
|
|
|
gizon onek gaiztoak garbitzea —ez da kasualitatea gero gizon onak beti indartsuenak izatea...! — edo haiek zapaltzea, gatibu lanetan —Korolorenko ere indarkeriazale agertu zen bizitzaren azken aldean, Tolstoiren iritziaren aurka, oker ez banago... —, kartzeletan edo gulagetan... Dostoievskik erakutsi zidan niri, ordea, planteamenduaren xinpletasunean ezinezkotasun bat zegoela, ez baitago gizon onik ez gaiztorik, osotasun baten barruan ulertua ez behintzat, on bakoitza bere gaiztoak bizi baitu, gaizto bakoitza bere onak bizi duen bezala... gizona halakoa baita eta halakoa izango, mundua mundu denetik
|
mundua
mundu den arteino.
|
|
|
Beste gauza bat behar zen: euskal
|
mundutik
mundua pentsatu, euskaraz pentsatu eta Euskal Herriarentzat eman.
|
|
|
Orain hogeita hamar urte gazte zirenek, kapitalismoa ala sozialismoa aukera erreferentzia bikoitzarekin hazitako horiek, harriturik begiratuko liokete
|
munduari
mundu horrekin batera aldatu izan ez balira. Gizarte eredu bat edo bestea proposatzen zuen jende hark denontzat onuragarria izango zen gizartea eraiki behar zela pentsatzen zuen, era batean edo bestean.
|
|
|
" Enpresari heroikoak", Max Weberren izenlaguna erabiltzearren, edozein gizartetan daude, baina ez dira nahikoak sistema ekonomiko zabal bat ezartzeko. Kapitalismoak gizarte protestanteetan portaera eta kriterio egokiak topatu zituen, 856 ez paradoxarik gabe, zeren etika erlijiosoak
|
mundu
munduko arazoak gutxietsi lituzkeela suposa baitaiteke, norbere posizio ekonomikoa hobetzeko ardura lehenetsi beharrean. Kristau puritanismo kapitalistaren paradoxa hori aztertzen du Max Weberrek, Europan eta Estatu Batuetan kapitalismoaren formazioa eragin zuten beste faktore batzuekin batera.
|
|
|
Euskara
|
munduz
mundu
|