|
2006
|
|
|
«Ba al zenekien hemengo ardo gorria, Shirazekoa,
|
mundu
mailan ezaguna dela?», galdetu dit. Hain zuzen ere, Shirazeko ardo ospetsua merkatu beltzean aurki daiteke, baina Australian egiten da orain.
|
|
2009
|
|
|
Miguel Munárriz antzerkiaren zuzendari eta moldatzaileak obra hau aukeratzea oso egokitzat jo du, alde batetik
|
mundu
mailan ezaguna delako eta bestetik, Antzerkiaren Nazioarteko Eguna ospatzeko perfektua delako. Zuzendariaren esanetan testu unibertsala duen antzerkia da, eta egilea, Henrik Visen, antzerki modernoaren aita da.
|
|
|
Teknikoki joan den urtean eduki genuen abiadura bikoiztea izango da erronka nagusia, Euskaltelen eskutik. Hala eta guztiz ere, urtero bezala, gure helburua
|
mundu
mailan ezaguna egin den party honetan jendeak ondo pasatzea izango da.
|
|
|
Horien artean haur eskolen sorrera kokatzen da. Egun
|
mundu
mailan ezaguna eta aitzindaria den hezkuntza proiektua da Reggio Emiliakoa eta bertako esperientziaren nondik norakoak azaltzeko 3 sakandar gonbidatu ditugu gurera: Irañetako Irati Beraza, Hiriberriko Amaia Unanua eta Arbizuko Aiora Barandiaran.“Haurrak eskubide autonomoak dituzten subjektuak dira.Haurrek kultura propioa sortzen dute.Hori onartuz soilikizan ditzakegu premisaknorbanako ororieta etorkizunerakoherriarentzat bizitza mailaaltuagoa”Loris MalaguzziHiriaren lema “herriarentzat hezi”, ez da lema politiko bat eta ezta eduki kurrikular bat ere, baizik eta parte hartzearen eta borroka sozialaren tradizio historiko bat.
|
|
|
Baina beste batzuk oso dibertigarriak dira, eta edonork gozatzeko modukoak", azaldu zion etxeratzeko orduan. Gainera, gehitu zuen Valentinak,
|
mundu
mailan ezaguna zen Horacio Petrus idazlea zen etortzekoa, eta bere hitzaldian literatura eta betierekotasuna lotzeko asmoa zuen. " Ezagutu behar duzu, oso tipo interesgarria da", azpimarratu zuen Valentinak.
|
|
2010
|
|
|
Onartu zuten, erasoaren helburua zein erasotzaileen jokamoldea ezohikoak izan zirela, salto kuantitatiboa bezain kualitatiboa izan zela. Kuantitatiboa,
|
mundu
mailan ezaguna zelako erasotakoa; eta kualitatiboa, segurtasun neurri zorrotz guztiak gainditzeko ahalmena erakutsi zutelako barbaroek. " Borroka armatua bera baino sofistikatuagoa bihurtu ote da arte borroka?", horra soldatapeko zutabegilearen galdera.
|
|
2011
|
|
|
Halako gauzak sortu eta birsortzeko eginak dira, iraganak beti horretarako balio behar du».Irudiak eta hitzak, kontzertuanPohjola askotan izan zen Tolosan berak sortutako Tapiola haur abesbatzarekin. Zeberioren esanetan, abesbatza
|
mundu
mailan ezagun egin zen Pohjolari esker: «Erreferentea izan zen mundu mailan; musika ikuspuntu berria sortu zuen, iraultza bat egin zuen».Omenaldian 250 abeslarik parte hartu zuten, zazpi abesbatzatatik etorriak:
|
|
|
Chillida, Oteiza, Basterretxea eta Zumetak monopolizatutako irudi publikoan ez dago beste inorentzako lekurik. Laburbiltzeko, esan dezagun Euskal Herriko eta Espainiako artistarik inportanteenetarikoak direla, haietako zenbait, gainera,
|
mundu
mailan ezagunak.
|
|
2012
|
|
|
Hogei parlamentari besterik ez zitzaizkion azaldu azaroaren 19an entzule,
|
mundu
mailan ezaguna izana arren, liburuengatik, sariengatik, aitortzen zaion lidergoagatik. Helen Caldicott labur eta zorrotz mintzatu zitzaien Tokioko parlamentuan.
|
|
|
Jarraian, salbuespena bada ere (munduko artearen goi mailako esferetan mugitzen den artista baten aurkezpena), garrantzitsu ikusi da Bilboren irudia
|
mundu
mailan ezaguna egin izanaren adibide bat aurkeztea. 1998 urteko azaroan, Bilboko Guggenheim museoak Robert Rauschenbergen erakusketa antologikoa bere baitan hartu zuen.
|
|
|
Depresioa pairatzen duten pertsonen taldea heterogeneoa da eta beren bizi zikloan aurkezten dituzten sintomak aldakorrak. Dena dela, nahiz eta depresioa duten pertsona guztiek ezaugarri berak ez izan, nahastearen diagnosia ahalbidetzen duten nazioarteko sailkapenak daude, eta, horien artean, ikerketa mailan gehien erabiltzen dena eta
|
mundu
mailan ezagunena dena DSM IV TR (APA, 2002) da. Buruko nahasteen sailkapen horrek depresioaren diagnosirako 2 taulan zehazten diren irizpideak proposatzen ditu:
|
|
2014
|
|
|
2 taula.
|
Mundu
mailan ezagunenak diren etiketa ekologikoak.
|
|
|
3 taula.
|
Mundu
mailan ezagunenak diren etiketa sozialak.
|
|
|
Euskaldunak
|
mundu
mailan ezagun egin ziren bale arrantzan adituak zirelako. Sistema oso bat osatu zen arrantzaren inguruan, itsasoari bizi zen herria baitzen Euskal Herria.
|
|
2016
|
|
|
Txurrukak gogoratu zuen Zarautz" aitzindaria" dela kirol horretan, eta hori neurri batean surf elkarteek egindako lanari zor zaiola. "
|
Mundu
mailan ezagunak dira surflari zarauztarrak eta ohore bat da hori herritarrontzat". Horregatik, munduko zirkuituko proba bat berriz ere Zarautzen jokatuko delako" gustura" agertu da alkatea.
|
|
|
1 Mauna Kea mendia (Hawaii, AEB) Irudia: Emilia Juárez Kanariar Uharteez gain (La Palma eta Tenerife),
|
mundu
mailan ezaguna da mundu mailan behaketa astronomikorako lekurik onenetakotzat, Antonia Varela Kanarietako Institutu Astrofisikoaren (IAC) eta Starlight Fundazioaren auditoriaren arabera. Izan ere, «Gaueko zerua eta izarrak behatzeko eskubidea defendatzeko» lan egiten du.
|
|
|
1995az geroztik, Alexek, Observatorio.info, Estatu Batuetako Espazio Agentziako Astronomia Picture of the Day (APOD) astronomiako itzulpen ofiziala egin zuen, eta hori ere gomendatu zuen «Ozeano Barearen erdian uharte bat izateagatik, zeru bakarreko egonkortasuna bultzatuz». 2 Salar de Uyuni (Bolivia)
|
Mundu
mailan ezaguna da Hawaiiko Mauna Kea mendia behaketa astronomikorako lekurik onenetakoa dela Iruñeko Planetarioko Javier Armentia astrofisikari, dibulgatzaile eta zuzendariak esan duenez, Boliviako Uyuniko Salar aretoan, munduko gatz jarraituko eta altuko basamortu handiena izan da behaketa gau «zorabiagarriena». 10.000 km2 baino gehiagoko gatz itsaso horrek, batzuetan garai hezean, gatzun geruza bat ematen du.
|
|
|
Kola Amerikako Estatu Batuetan 19 mende hondarrean sortu zen edari gasduna da.
|
Mundu
mailan ezaguna den Coca Cola marka famatuaren izenak dion bezala, edari horrek bi osagai nagusi zituen hastapenean: koka hostoa eta kola intxaurra.
|
|
2017
|
|
|
Eskolak, meskitak, komisariak, espetxeak... Irakeko Tikriten, Fallujan edo Ramadin bezala, Sirian ere lehen aldiz ikusgai zeuden jaio eta bi urte geroago
|
mundu
mailan ezagun bezain gorrotatua zen kalifa herriaren sekretuak.
|
|
|
Atzerrian, aspaldidanik utzi izan zaio soziolinguistikari ikerketa esparruan eremu nabarmena.Euren ekarpenengatik
|
mundu
mailan ezagun dira Blommaert (2010), Eckert (2000), Labov (2001), Tagliamonte (2012) eta Trudgill (1983), beste batzuen artean. Azken horrek, honela definitzen dusoziolinguistika:
|
|
2019
|
|
|
Ondoren etorri ziren zenbait mendi lasterketa; besteak beste, Zegama Aizkorri mendi maratoia,
|
mundu
mailan ezagunenetakoa; eta, 2010az geroztik, Beasaingo Ehunmilak lasterketa multzoa, aurten 10 ediziora iritsi dena.? –
|
|
|
Mundu mailan informatika derrigorrezko hezkuntzantxertatzeko mugimendu batzuk badauden arren, adibidez Erresuma Batua (Brown et al., 2014), Lituania (Dagiene, 2002) eta Finlandia (DeRuy, 2017), gutxi dira hori horrela egiten duten herrialdeak. Horrela, informatika gaztetxoei helarazteko
|
mundu
mailan ezaguna den eta 180 herrialde baina gehiagotako milioika ikaslerengana iristenden Hour of Code proiektuak rol aipagarria izan du (Code.org, a) (Code.org, b).
|
|
|
|
Mundu
mailan ezaguna da Gernikako bonbardaketa. 1937ko apirilaren 26an faxistek Gernika txikitu zuten, eta ez zuten edozein herri aukeratu, euskaldunen bakearen ikurra hautatu zuten.
|
|
|
Bonbardaketatik zutik geratutako ondare apurra desagertuz joan da gutxinaka, eta biziraun duten elementuen ikusgarritasuna hobetzeko dago. Bidegabekeriaren tamaina kontuan izanda, bonbardaketaren memoriak Gernika Lumoko espazio publikoan duen presentzia ez da behar bestekoa,
|
mundu
mailan ezaguna den gertakari/ sinboloa Gernikako jendearen egunerokotasunetik urrunduz. Horrez gain, Gernikara hurbiltzen diren bisitariek nahi luketena baino gutxiago daukate gure kaleetan ikusteko eta sentitzeko.
|
|
|
Gastuak gastu, txapelketa Gasteizen ospatuko zela iragartzeak ospakizun kutsua hartu zuen hasieratik. Jarraitzaile andana etortzekoa zen, ostalaritzak hiriko ospakizun handien pareko kutxa egiteko aukera izan behar zuen, hotelak gainezka egin behar zuten, hiria eta lurraldea
|
mundu
mailan ezagunak egin behar zituen… eta guzti horiek kopurutara eramanda, 50 milioi inguruko diru sarrerak utzi behar zituen ikuskizunak gure lurraldean. Askoren begiek dir dir egin zuten albistea jasotakoan eta, eskuak igurtzita, egutegian maiatzaren hirugarren asteburua gorriz markatuta utzi zuten aspaldi.
|
|
|
|
Mundu
mailan ezagunak ziren eredu erreferenteen azterketak geure errealitatetik aldendu eta beste aukera batzuk ikertzeko abagunea eskaintzen digu. Espazioaren mugak direla-eta, aurkeztu nahiko genituzkeen hamaika eredutatik soilik etxebizitza kolaboratibo bat jasotzeko beta izango dugu.
|
|
|
|
Mundu
mailan ezagunak diren Italiako Reggio Emiliako haur eskoletan ere, espazioak berebiziko garrantzia daukanez, horrekiko elkarrizketan murgildu nahi izaten dituzte umeak. Izan ere, pedagogia erlazional bat aldarrikatzen dute bertan, hartu eman horretan espazioa agente hezitzaile garrantzitsutzat daukatelarik.
|
|
2020
|
|
|
Egurrola jauna nor den azaltzea soberan zegoela uste nuen, batez ere zu bezalako eskarmentu eta sonadun ikertzaile pribatu bati. Baina, ezagutzen ez duzula ikusirik,
|
mundu
mailan ezaguna den hotel kate baten jabea dela esan behar dizut. Enpresari gazte baina arrakastatsu eta aberatsa da.
|
|
|
eta orain zer? Alegia, guk zer egin, betiko kontserbadoreek dioten bezala, harro sentitu eta eskerrak eman Eurokopak Bilbo hiria
|
mundu
mailan ezagunago egingo duelako eta, bide batez, ikustera etorriko den jendeak bertan sosak utziko dituelako, ala, azkenaldi honetan gurean antolatu diren beste ekitaldi garrantzitsu batzuekin egin den modura, esaterako Frantziako Tourra edota Espainiako itzulia, goi mailako kirol gertakizun hau nazio ikuspegitik Euskal Herriak dituen eskubide politikoak, sozialak eta kulturalak aldarrikatzeko er... Nik ez daukat inongo zalantzarik.
|
|
|
Kirolari bezala baloratua sentitzea,
|
mundu
mailan ezaguna izatea eta onenekin lehiatzea.
|
|
2022
|
|
|
Paco Ibañezek esana du ez dela plagioa, Pello Joxeperen abestian inspiratu zela Shemer, Urrezko Jerusalem sortzeko. Eta
|
mundu
mailan ezaguna den abestia egin zuela.
|
|
|
Espainia marka, Euskadi marka, Nafarroa marka, eta, nola ez, sanferminak marka. Marketinaren garaian bost axola du zerbait ezagutzeak, salerosteko garrantzirik ez badu, eta, festei dagokienez, Enrique Maiak mahaian kolpe bat jo zuen, aipatu ziotenean gutxienez bostehun urte dituen festa batek eta batik bat azken ehun urteetan
|
mundu
mailan ezagun egin den jai horrek behetik gorako eredua izan duela bereizgarri betidanik. Izaera horizontala aipatzen dioten bakoitzean, Maiak eta enparauek ohe bat baizik ez dute ikusten.
|
|
2023
|
|
|
Funtsezko izan zuten behinola eskualde polarretako biztanleek, eta oso erabilia izan zen Alaskako urre grinaren garaian. 1925ean egin zen
|
mundu
mailan ezagun: bost egunez 1.085 kilometro egin zituzten lera txakurrekin, difteriak jotako Nome herrira (Alaska) botikak eramateko.
|
|
|
Obra horretan, teknologiaren bidez erabiltzaile baten pentsaeretan, jokabideetan eta ekintzetan eragiteko lehen oinarriak finkatu zituen. Horren guztiaren harira, unibertsitate berean eta gai honetan sakontzeko asmoz, gaur egun
|
mundu
mailan ezaguna den limurtze teknologien laborategia sortu zen.
|
|
|
Bai,
|
mundu
mailan ezaguna den erakunde artistiko batek bi egoitzez konposatutako proiektu museistikoa eraikiko du Busturialdean. Baina, zeren truke?
|
|
|
Elizak eragin handia izan zuen Euskal Herrian sortu ziren lehenbiziko mugimendu kooperatibistetan. Ezinbesteko adibidea da Arrasaten (Gipuzkoa) Jose Maria Arizmendiarrieta apez gazteari esker sortu kooperatibagintzaren esperientzia,
|
mundu
mailan ezaguna dena. Garaian aitzindaria izan zen eta gaur egun nazioarteko enpresa talde handia da, bost kontinentetan hedatua.
|