|
2001
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ospitale psikiatrikoen ordez arreta komunitarioko zentroak jartzeko gomendatu zien atzo
|
mundu
osoko gobernuei. Zentro horiek “ospitale orokorretako ohe psikiatrikoen babesa izan lukete”, ‘Munduko osasunari buruzko 2001eko txostena, Osasun Mentala’ txostenean ageri denez.
|
|
2002
|
|
|
Planetaren degradazioak ez du onartzen Nazio Batuen (NBE) atzerapenak, azken hamarkadetan giza jarduerak lurra, itsasoa eta airea utzi dituen egoera tamalgarria gordez, eta
|
mundu
osoko gobernuak, botere ekonomikoak eta herritarrak «Lurrari aukera bat ematera», Ingurumenaren Nazioarteko Eguna dela eta. «Give Earth a Chance» lemapean John Lennonek bakearen alde egindako abestiaren izenburua jasotzen du, eta 1972tik aurrera, NBEko Ingurumen Programak (NBIP) ohar urgente bat plazaratu du gizakiok planetari jarritako muga egoerari buruz.
|
|
2003
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeko (NBE) Giza Eskubideen Batzordeak Mexikoko proposamen bat onartu zuen atzo. Proposamen horrek
|
mundu
osoko gobernuei eskatzen die neurriak har ditzatela emakumeak zenbait herrialdetan jasaten duen diskriminazioa ezabatzeko, jabetzan eta etxebizitza egokian sartzeari dagokionez. “Estatuek arau berriak prestatu eta beren legedia berrikusi behar dute, emakumeak erabateko eskubide berdintasuna izan dezan lurraren eta beste ondasun batzuen jabetzan, bai eta etxebizitza egokia izateko eskubidean ere, bereziki oinordetza eskubideen bidez”, adierazi du hartutako ebazpenak.
|
|
2004
|
|
|
garapenerako erronka” txostena aurkeztu du, bitartean mundu osoan izandako hondamendi naturalak aztertu ondoren egindako azterketa. Azterketa honetako datuekin, Nazio Batuek
|
mundu
osoko gobernuei eskatu die lan gehiago egin dezatela hondamendi naturalei aurrea hartzeko eta, hartara, herrialde pobreetan urtero milaka pertsona hil ez daitezen. Txostenak dioenez, egunero 184 pertsona hiltzen dira hondamendi naturalengatik.
|
|
|
“Haur hauek bizitzeko eskubidea dute”, azpimarratu zuen Geoff Thaxterrek, Minbizia duten Haurren Gurasoen Konfederazioko lehendakariordeak. “Kofi Annanen eta
|
mundu
osoko gobernuen babesa lortzen badugu, hori guztia azkarrago egin daiteke”, gehitu zuen. Onkologia Pediatrikoko Nazioarteko Elkarteko Tim Eden irakasleak azpimarratu zuen diru apur batekin gaixotasun onkologikoa duten adin txikiko askoren patua alda daitekeela.
|
|
|
Duela hamabost urte inguru, txostenak jarraitzen du, nazioarteko egoera beste testuinguru batean dago. Elementu berriak agertzeak behar berriak ekarri dizkie
|
mundu
osoko gobernuei eta haien prestakuntza politikei, batez ere garapen bidean dauden herrialdeetan (PED) eta gutxien garatutako herrialdeetan (PMA). Nazioarteko behatzaileei ez zaie alde batera uzten herrialde garatuetan elikadura intoxikazio edo krisi kasu jakin batzuk zabaltzeak, eta, orobat, guztiek ezagutzen dituzten fenomeno berriak agertzeak (behien entzefalopatia espongiformea, genetikoki eraldatutako organismoak edo dioxinak, besteak beste) komunikabideen eta kontsumitzaileen sentsibilitate handiagoa eragin dutela elikadura segurtasunaren aldetik.
|
|
2006
|
|
|
Irakaslearen Nazioarteko Eguna dela eta, Education International (EI) argitaratutako txosten baten arabera,
|
mundu
osoko gobernuek hezkuntzan lansariak eta lan baldintzak hobetu behar dituzte, aurreikusten den 18 milioi irakasleren falta saihesteko eta guztiontzako hezkuntzaren Milurtekoko Garapen Helburua 2015erako lortzeko. “Nazioarteko komunitateak printzipio bikain horiek aho batez onartu eta berrogei urtera, herrialde gehienak oraindik oso urrun daude aplikatzetik” esan zuen Thulas Nxesi EIko zuzendari nagusiak.
|
|
2007
|
|
|
Errebindikazio iraultzaileak zirenak —batzuetan— sistemaren zati bilakatu dira, behar bezala gatzgabetu eta gero. Petrolio konpainiek eta
|
mundu
osoko gobernu kontserbadoreek ukitu berdea ematen diete orain euren kanpainei. Ingurumenari keinu egitea ezinbesteko bilakatu da euren diskurtsoetan.
|
|
2008
|
|
|
“Ondasun horiek kontserbatu nahi baditugu, horiek estaltzen dituzten espezieak, habitatak eta ekosistemak babestu behar ditugu”, adierazi dute.
|
Mundu
osoko gobernuek konpromisoa hartu zuten, 2002an, 2010erako biodibertsitatearen galera murrizteko helburua betetzeko, baina WWF/ Adenaren txosten berri honek “erakusten du ez direla bide egokia egiten ari”. Eragina bizitzan “Biodibertsitatea funtsezko baldintza da planetaren osasunerako, eta eragin zuzena du gure bizitzan”, esan zuen James Leapek, WWF Internazionaleko zuzendari nagusiak.
|
|
2009
|
|
|
Erakunde horien guztien asmoak, askotan, ederrak eta txalogarriak izanarren, garbiro esan behar da, orobat,
|
mundu
osoko gobernuak saiatu direla, noiz edo noiz, kirolari balio «erantsia» ateratzen; alegia, norberaren mesedepolitikorako erabiltzen. Azken buruan, hori guztia gertatzen da agintaripolitikoak ere jabetu direlako kirolak, eliteko kirolak batik bat?
|
|
2010
|
|
|
Science n aipatutako txostenaren emaitzak Biodibertsitatearen Hirugarren Mundu Berrikuspenean (Global Biodiversity Outlook 3) Biodibertsitate Hitzarmenaren “argitalpen nagusia” sartuko dira. Hitzarmen hori Nairobin jarriko da maiatzaren 10ean,
|
mundu
osoko gobernuen ordezkariak 2010eko xedea eztabaidatzeko eta biodibertsitatearen krisiari aurre egiteko elkartzen direnean. Bestalde, NBIPko zientzialari buruak, Joseph Alcamok, honako hau nabarmendu zuen:
|
|
|
Horrenbestez, automozioaren sektorerako funts gehien esleitu diren munduko laugarren herrialdea da Espainia. Lan horren arabera, 84.000 milioi euro dira
|
mundu
osoko gobernuek azken hilabeteetan abian jarri dituzten autoentzako laguntza planak. Estatu Batuek eman dute diru gehien automobil industriarako (40.640 milioi euro), Frantziak 8.592 milioi euro eta Alemaniak 6.960 milioi euro; Espainiak, berriz, laugarren postua du.
|
|
|
Plan globalak: Kyototik Mexikora Berotegi efektuko gasen (BEG) emisioak murriztea da
|
mundu
osoko gobernu gehienek egin duten ekintza nagusietako bat. Klima Aldaketari buruzko Nazio Batuen Esparru Hitzarmenetik (UNFCCC) 1997an Kyotoko Protokoloa sortu zen, arazo horren aurkako borrokaren lehen akordio globala.
|
|
|
Europako Batasunak (EB), batez ere Espainiak, Portugalek, Frantziak eta Alemaniak, eragin zituen 2005ean munduko marrazo haragiaren inportazioen %56 eta munduko esportazioen %32 Alderdi positiboari dagokionez, Espainia da Europako lehena mailu marrazoen eta azeriaren arrantza debekatzen Espainiako flota osoari, Ingurumen, Landagune eta Itsas Inguruetako Ministerioaren (MARM) agindu bat, 2010eko urtarrilaren 1ean indarrean jarri zena. UICNk eta Oceanak neurri hauek eskatu dizkiete
|
mundu
osoko gobernuei marrazoak eta arraiak desager ez daitezen: zientzialariek gomendatutako harrapaketa mugak finkatzea eta ikuspegi prebentiboa hartzea, arrisku handiagoko espezieak erabat babestea, hegal jardunaren amaiera bermatzea edo, gutxienez, marrazoak osorik lehorreratzea, izaki horien populazioei buruzko ikerketan inbertitzea, arazo gehiago eta lankidetza.
|
|
2012
|
|
|
Herrialde guztietako gobernuek ere erasoak jasan zituzten, baita horiekin lotutako konpainiek ere. 2011 urtean,
|
mundu
osoko gobernuetan eta erakundeetan bidegabekeria kasu gehien ikusi dira, dio PandaLabs ek.
|
|
|
Internet ingurune zibilaren zati bat da non herritarrek gizarte jarduerak egiten eta partekatzen baitituzte informazioa. Beraz, ingurune fisikoa ere ingurune digitalera estrapola daiteke. Ez baina
|
mundu
osoko gobernuek legeak garatzen dituzte Sarearen kontrol zorrotza helburu dutenak, borrokatzeko modu gisa. terrorismoa, zibermehatxuak edo pornografia bezalako delituen kontra haurrak. Neurri horien arazoa, asmo zintzoak izan arren, norbanakoaren askatasuna murrizten dutela da. pertsonen arteko komunikazioen intimitatea urratzen dute.
|
|
2015
|
|
|
Health Day atariak egindako elkarrizketa batean, ikerlariek adierazten dute elikadura osasungarria elikadura osasungarria baino azkarrago ari dela hazten, eta, beraz, «joera hori aldatzeko neurriak hartu behar direla». Ikerketaren liderrak adierazi duen bezala, aurkikuntza horiek Fumiaki Imamura doktoreak eragina du
|
mundu
osoko gobernuetan eta nazioarteko organismoetan. Bere lanean irakurtzen da elikadura eredu txar batzuek osasun kostu handia dutela, obesitatearekin duten loturagatik, gaixotasun kronikoekin (diabetea, adibidez), baita garaiz aurreko hilkortasunarekin ere.
|
|
|
|
Mundu
osoko gobernuek eta erakundeek 2015ean hezkuntzarako sarbide unibertsala bermatzeko konpromisoa hartu zuten, baina ez da lortu eta erronka berriak eskatu dituzte
|
|
|
Ekimen hori Hezkuntzaren aldeko Munduko Kanpainatik (HMK) abiatzen da, GKEen koalizio bat, hezkuntza inguruneko sindikatuak, ikastetxeak eta gizarte mugimenduak, 2000 urtean herrialde horretan egin zen Hezkuntzari edo Dakarren Gailurrari buruzko konpromisoak osorik betetzea eskatzen duena. Topaketa horretan,
|
mundu
osoko gobernuek eta nazioarteko erakundeek 2015ean Guztiontzako Hezkuntza bermatzeko konpromisoa hartu zuten. Aurten, hain zuzen, Milurtekoko Garapen Helburuen (MGH) amaiera adierazten duen bera da.
|
|
2020
|
|
|
Nahiko ezkorra da, halaber, Goñi: «Erraldoi teknologikoek ez ezik,
|
mundu
osoko gobernuek eta sare sozialek ere biltzen dituzte gure datuak». Haren iritziz, interes ugarik ezinezko egiten dute datuak egoki kontrolatzerik:
|
|
|
|
Mundu
osoko gobernuek espazio publikoaren kontrola hartzen duten heinean, mundu osoko populismoaren hazkundearekin demokrazia liberalak indartu egin daitezke, eta herritarrek eskubide indibidual eta zibilen muga itzulezinak jasan ditzakete. Gaixoen mugimenduak zelatatze masiboen bidez jarraitu ahal izango dira eta ekonomiaren kontrol zentral handiagoa izateko arriskua egon daiteke.
|
|
2021
|
|
|
Zero emisio: duela hamarkada batzuk hasitako borroka Krisi klimatikoa
|
mundu
osoko gobernuen lehentasun nagusietako bat da gaur egun, baina, zientziaren arabera, denbora gehiegi behar izan dugu arazoari aurre egiteko. 1896an, Svante Arrhenius kimikari suediarra izan zen lehena ikatza erretzeak planeta berotu egingo zuela iragartzen, atmosferako co2 maila igotzean.
|
|
|
Unicefek
|
mundu
osoko gobernuak deitoratu ditu «konpromiso politiko faltagatik». Izan ere, organismoaren arabera, umeen eta nerabeen osasun mentalean inbertitzen den kopurua «ezdeusa» da egun. Osasun aurrekontuen %2 bakarrik zuzentzen da buruko nahasmenduak sendatzera eta saihestera.
|
|
2022
|
|
|
Sexu abusuak eta indarkeria jasateko arrisku handia dute, edo oinarrizko zerbitzuak ukatzen zaizkie, hala nola laguntza medikoa edo polizia babesa. Horri gehitu behar zaio ezen, hirugarren herrialde batean birkokatzea pertsona horientzako aukerarik seguruena den arren, %0, 5 baino gutxiagok lortzen dutela, eta kopuruak behera egiten jarraitzen duela
|
mundu
osoko gobernuek onartzeko prest dauden plaza kopurua murrizten duten heinean. Nola laguntzen du ACNURek LGTBIQ+ errefuxiatuak berotzen?
|
|
|
Julian Echeverr� a, Armagintza Eskolako zuzendaria, argia izan zen urte horretako ikasturte hasierako hitzaldian. Euskal armagintzaren ahulgunerik handiena, bere iritziz, gehiegizko espezializazioa zen, arma laburren eskariak
|
mundu
osoko gobernuen segurtasun arauen aldaketekiko menpekotasun handiegia zuelako. Irtenbideetako bat teknikoki armagintzatik hurbil zeuden metalgintza jarduera berriak garatzea zen.
|
|
2023
|
|
|
Hemen sina dezakezu. OMEren arabera, Garapen Iraunkorreko Helburuen (GJH) helburua lortzeko, hots, gaixotasun ez kutsagarriek eragindako garaiz aurreko hilkortasuna heren bat murrizteko hemendik 2030era, tabakoaren kontrolak lehentasuna izan behar du
|
mundu
osoko gobernu eta komunitateentzat. Hain kaltegarria bada, zergatik erretzen dugu?
|