|
2002
|
|
|
Horrela zioen euskalgintzako aditu horrek Unescoren" Desage rtzeko Arriskuan dauden
|
Munduko
Hizkuntzen Atlasa" izeneko txostenaren inguruan antolatutako (Euskaldunon Egunkaria,).
|
|
2007
|
|
|
Euskara desagertzeko arriskuan dago bere lurraldearen hedadura osoan, Unescokegindako. Arriskuan dauden
|
munduko
hizkuntzen atlasaren, arabera.
|
|
2009
|
|
|
Euskara arriskuan dauden 2.500 hizkuntzen artean jarri du aurten ere Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundeak (Unesco) Arriskuan Dauden
|
Munduko
Hizkuntzen Atlaseko hirugarren edizioan.
|
|
|
[18]" Arriskuan dauden
|
munduko
hizkuntzen atlasa" ren bertsio elektroniko interaktiboa 2009ko otsailaren 19an aurkeztu zuen Unescok Parisen. Hogeita hamarren bat hizkuntzalariren artean egindako lana da.
|
|
|
2009ko otsailean ezagutu genuen Unescok moldaturiko" Arriskuan dauden
|
munduko
hizkuntzen atlasa" [18]. Lehenago ere eginak ditu Unescok helburu berarekin hizkuntza atlasak, 1995 eta 2001ean hain zuzen ere.
|
|
2010
|
|
|
2009ko otsailean ezagutu genuen unescok moldaturiko" arriskuan dauden
|
munduko
hizkuntzen atlasa". 1995 eta 2001ean ere eginak ditu unescok helburu berarekin hizkuntza atlasak.
|
|
2011
|
|
|
6.700eko kopurua darabil Unescok Arriskuan diren
|
munduko
hizkuntzen atlasean (2010): –Munduan egun hitz egiten diren 6.700 hizkuntzetatik erdiek mende honen amaiera baino lehen galtzeko arriskua dute?.
|
|
|
Unescoren (Arriskuan diren
|
munduko
hizkuntzen atlasa, 2010) arabera, hizkuntza bat galtzen da haren hiztunak akitzen direnean, eta hizkuntza erabiltzeari uzten diotenean, oro har zabalduago dagoen eta hiztun komunitate indartsuagoa duen hizkuntza batekin ordezkatuta?. Iñaki Petxarroman,. Mundu bat galzorian?, Berria,.
|
|
|
Unescoren Arriskuan diren
|
munduko
hizkuntzen atlasa (2010) hizpide hartuta: –Beste bi atlasetan bezala, euskara arriskuan diren hizkuntzen artean zerrendatu dute hizkuntzalariek.
|
|
|
–Arrisku larrian? dagoen hizkuntzaren definizioa Unescoren arabera (Arriskuan diren
|
munduko
hizkuntzen atlasa, 2010): –Aiton amonek hitz egiten dute; gurasoek ulertzen dute, baina ez dute erabiltzen, seme alabekin ere ez?.
|
|
|
Unescoren Arriskuan diren
|
munduko
hizkuntzen atlasa (2009) txostena iruzkingai hartuta, hona zer pentsatua ematen duen hausnarketa:
|
|
|
Unescoren Arrriskuan diren
|
munduko
hizkuntzen atlasa (2009) dela eta: –2.000 hizkuntza baino gehiago mintzatzen dira Afrikan, eta haietako% 10 galduko dira hurrengo 100 urtean Unescoren arabera?.
|
|
|
Unescoren Arriskuan diren
|
munduko
hizkuntzen atlasa (2010): –Hain zuzen ere Melanesian, Saharaz hegoaldeko Afrikan eta Hego Amerikan dago munduko aniztasun linguistikorik handiena?.
|
|
|
Unescoren arabera,. Tegnologia berrien ondorioz, leize linguistikoa handituz joango da denborarekin, eta ahozko hizkuntzek zilegitasuna galduko dute hizkuntza arautuen mesedetan, horiek direlako itxuraz ziberespazioan lekua duten bakarrak?. Ainara Argoitia,. Internetek bizkortu egingo du hizkuntzen erdien desagerpena?, Berria, Unescoren Arriskuan diren
|
munduko
hizkuntzen atlasa (2010): –Munduko hizkuntzen% 90 ez daude Interneten?.
|
|
|
Itxaropenaz ari garenez, ekar ditzagun hona Unescoren Arriskuan diren
|
munduko
hizkuntzen atlasa (2009) delakoan datozen hitzok: –Erdi aldeko aimara eta kitxua Perun, maoriera hizkuntzarena Zeelanda Berrian, guaranieranera Paraguain eta, orobat, Kanadako, Estatu Batuetako eta Mexikoko hainbat hizkuntzaren aurrerabidea?.
|
|
2015
|
|
|
Erakunde honek berak abian jarritako" Arriskuan dauden
|
munduko
hizkuntzen Atlasa" hornitzeko sortu zen eskala hau, 2003an ad hoc sortutako aditu talde baten lana dela medio.
|
|
|
187 VI Egunkariatik jaso ditugu adierazpen horiek; dena dela, Kike Amonarriz soziolinguistak egun batzuk geroago (VI) Egunkarian bertan zioenez,?(...) Unescok argitaratutako Arriskuan dauden
|
munduko
hizkuntzen atlasa, Asiako eta Itsaso Bareko komunitateetan espezializaturiko Stephen A. Wurm ikerlari hil berriari eginiko enkarguaren emaitza da. Bertan azaltzen diren iritziak egilearenak dira, eta ez dira Unescoren iritzi ofizialak.
|
|
2016
|
|
|
Grimesek, (2000) bere Ethnologue hizkuntzen zerrendan, 6.800 hizkuntza aipatzen ditu. Bright ek (1992), International Encyclopedia of Linguistics liburuan, 6.300 hizkuntza agertzen dizkigu; eta Unescoren Arriskuan dauden
|
munduko
hizkuntzen atlasaren arabera (Moseley, 2010), munduan 6.700 hizkuntza hitz egiten dira.
|
|
|
Autore gehienen arabera, 6.000 hizkuntza hauetariko asko hil egingo dira hurrengo urteetan (Junyent 1993, Hale 1992 eta Krauss 1992). Unescoren Arriskuan dauden
|
munduko
hizkuntzen atlasaren arabera (Moseley, 2010), momentu honetan hitz egiten diren 6.700 hizkuntzetatik erdia inguru desagertu daiteke XXI. mendea bukatu baino lehen. Hain zuzen ere, atlas honetan, arriskuan dauden 2.498 hizkuntzen berri ematen da, bost biziberritze/ arrisku mailatan sailkatuta:
|
|
|
Bederatzi faktore aipatzen dira txostenean, baina baita esaten da hauetatik lehen seiak direla garrantzitsuenak. Alegia, Unescoren Arriskuan dauden
|
munduko
hizkuntzen atlasaren arabera (Moseley, 2010), munduko hizkuntzen erdia inguru desagertzeko arriskuan dago batez ere hizkuntza ez delako transmititzen belaunaldi batetik bestera, hiztunen kopurua (hiztunen masa kritikoa) murrizten ari delako, biztanleria osoaren baitan hizkuntza baten hiztunen proportzioa txikitzen delako, erabilerarekin arazoak daudelako, teknologia berrietan eta komunikabideetan...
|
|
|
Moseley, C. (ed.) (2010): Arriskuan dauden
|
munduko
hizkuntzen atlasa, 3 argitalpena. Paris, Unesco Argi
|
|
2023
|
|
|
Maila globalean, Unescoren Arriskuan dauden
|
Munduko
Hizkuntzen atlasak aniztasunaren arriskuaz ohartarazi zien herriei, erakundeei eta, oro har, gizarteari. [...] Baina diskurtsoei dagokienez, Unescoren Atlaseko datuen inguruan diskurtso ezkorra eraiki zen funtsean, galera prozesuetan tematu zena biziberritze prozesuetan baino gehiago, eta hizkuntzen iraungipena zuen epizentrotzat.
|
|
|
Lerro batzuk lehenago iradoki dugun bezala, datu soziolinguistikoek diskurtsoak sortzen dituzte hizkuntza aniztasunaren inguruan, eta haien gainean zehazten dira estrategiak eta ekintzak. Maila globalean, adibidez, Unescoren Arriskuan dauden
|
Munduko
Hizkuntzen atlasak aniztasunaren arriskuaz ohartarazi zien herriei, erakundeei eta, oro har, gizarteari. Hala ere, kritikak izan ditu metodologiagatik, zalantzan jarri baita datuen baliozkotasuna, nahiz eta datuek egoeraren ideia ematen duten.
|