|
2007
|
|
|
1950 arte,
|
munduko
estatu gehienek Espainiako erregimena isolatu zuten, bai diplomaziaren aldetik (NBEk enbaxadoreak erretiratzea onartu zuen), baita laguntza ekonomikoen aldetik ere (hain zuzen, Marshall planetik kanpo utzi zuten). Jarrera orokor horien ondoan merezi du Domingo Peron-en salbuespena gogoratzea, zeren eta Argentinak Francori eman laguntzari esker arindu baitzen elikagaien gabezia handia.
|
|
2010
|
|
|
Gaur egun 130 estatuk baino gehiagok parte hartzendute plataforma horretan, nahiz eta izena mantendu. Talde horren helburu nagusiaHirugarren
|
Munduko
estatu gehienak Nazio Batuen Erakundean zein haren agentziaelkartuetan bozketa bloke bezala aurkeztea izan da. Lerrokatu gabeko herrialdeakHirugarren Munduaren nortasun kolektiboa sortzen aritu ziren eta, bereziki G bidez, nazioarteko eszenatokian indar politiko garrantzitsua bihurtu ziren.
|
|
|
Nazio estaturen papera lausotzen ari dela esaten da, baina zehaztu beharra dago nola. Francis Fukuyamak," Historiaren amaiera" idatzi ondoren, historia amaitu orduko estatuaren papera formulatu du Estatu eraikuntza deitzen den liburuan.1291
|
Munduko
estatu gehienak enpresa handien eta Estatu Batuen politika inperialaren altzoan mugitzen direnez gero, ez dago dudarik horien kontseilari den Francis Fukuyamak autoritatea duela jakiteko zein ildotatik doan dominazioaren politika. Bada, estatua indartu beharraz idatzi ditu 137 orrialde.
|
|
2013
|
|
|
Indar suntsitzaile horren kontrolak egun mundu mailan daukan garrantziaren neurria, bi datutan: NPT Arma Nuklearrak Ez Ugaltzeko Ituna 190 herrialdek izenpetu dute(
|
munduan
estatu gehien bildu duen nazioarteko ituna da); eta itun horrek arma nuklearrak edukitzeko eskubidea onartzen dien munduko bost estatuek beto eskubidea daukate NBE Nazio Batuen Erakundeko Segurtasun Kontseiluan. AEB Ameriketako Estatu Batuak, Erresuma Batua, Errusia, Frantzia eta Txina dira, ofizialki, arma nuklearrak izateko eskubidea daukaten bakarrak.
|
|
2015
|
|
|
Geroztik Frantzia guzia" urgentzia egoeran" dago," gerlari" buru egiteko. Beldurra ez da eztitzekotan, laster Parisen beharra den COP21 goibiltzarrarekin,
|
munduko
estadu gehienetako ordezkariak direla han aurkituko, salbuezpenezko neurri zorrotzek zaindurik. Bainan ongi dakigu ez dela segurtasun osoko neurririk fanatismo itsu horren aitzinean.
|
|
2016
|
|
|
Joan den ekainean plazaratu duen txostenak esperantza zerbait pizten du. Oroit gara abenduan Parisen iragan zen COP 21ean
|
munduko
estatu gehienek engaiamenduak hartu zituztela ingurumenaren alde. WWFaren dokumentuak erakusten du Parisen engaiatu gehienek ez dutela beren etxera heldu eta engaiamendu hori ohoratu; baina argitan emaiten du haatik urratsak ematen direla 2010etik honat trantsizio energetikoa gauzatzeko.
|
|
2017
|
|
|
Horrenbestez judu kolonoek okupatzen dituzten eremuak Israelek bere egiten ditu, heldu baita 800 hektarez emendatzen dela Israelen eremua. Harridura larriz hartu dute erabaki hori
|
munduko
estatu gehienek. Nazio Batuen Erakundeak, Ekialde Hurbileko estatuak biltzen dituen Liga Arabeak, Jordaniak, Egiptok, eta Europa barnean Frantziak eta Alemaniak kondenatu dute.
|
|
2019
|
|
|
Baina XXI. mende honetan euskaldunok lortzen dugun burujabetza maila lortzen dugula ere, gaur egun ditugun arazo eta erronka gehienek bere horretan jarraituko dute, independentzia lortu duten eta hizkuntza gutxituak dituzten
|
munduko
estatu gehienetan gertatzen den bezala.
|
|
2020
|
|
|
Armeniaren garaipenaren ostean, ordea,
|
munduko
estatu gehienak Azerbaijanen alde lerrokatu ziren, haren lurraldearen osotasuna babesten zutela argudiatuta. Zentzu honetan, Abjasiak, Hego Osetiak eta Transnistriak bakarrik onartu dute Artsakh Errepublikaren estatusa, guztiak ere independentzia aldarrikatu eta babesik gabe geratu diren herriak.
|
|
|
Baina XXI. mende honetan euskaldunok lortzen dugun burujabetza maila lortzen dugula ere, gaur egun ditugun arazo eta erronka gehienek bere horretan jarraituko dute, independentzia lortu duten eta hizkuntza gutxituak dituzten
|
munduko
estatu gehienetan gertatzen den bezala. Edozein estatus politiko lortzen dugula ere, eta mende honetan zehar, eremu batzuetan edo askotan euskarak nagusitasuna lortu arren, gaztelaniak eta frantsesak jarraituko dute Euskal Herriko eremu askotan hizkuntzarik nagusienak eta erabilienak izaten, aldaketa soziolinguistikoak mantsoak izan ohi direlako eta aurrean ditugunak oso hizkuntza indartsuak direlako.
|
|
2021
|
|
|
Garapen teknologiari dagokionez, aldaketa handi eta sakon baten atarian omen gaude. Iraultza Digitalaren aurrean gaude eta, logikoa denez,
|
munduko
estatu gehienek egoera berrira egokitu nahi dituzte beren heziketa sistemak. Batetik, pedagogia eta ikaskuntzaeta irakaskuntza prozesuak ulertzeko modu berriak agertu dira, paradigma modernoa bera zalantzan jarri dituzten IKTak.
|
|
2022
|
|
|
Europako herrialdeentzat hurbileko auzia da Ukrainaren eta Errusiaren arteko gatazka.
|
Munduko
estatu gehienek, ordea, horrek eragindako albo kalteak dituzte jopuntuan. Ekialdeko gatazkak nabarmendu egin du nazioartearen banaketa politikoa, krisi energetikoa piztu du, krisi ekonomikoa azkartu, eta herrialde pobreenetan elikagaien eskasia areagotu du.
|